Τροφή από τη Θάλασσα—Γιατί Στοιχίζει Περισσότερα;
Η ΤΡΟΦΗ απ’ τη θάλασσα όπως κάθε τι άλλο σήμερα, κοστίζει περισσότερα χρήματα. Σε μερικά μέρη στοιχίζει σχεδόν όσο το μοσχάρι. Γιατί;
Υπάρχουν ειδικές αιτίες για το ότι το κόστος των ψαριών ανεβαίνει προς τα άνω. Αλλά, με μια φράσι, όλες καταλήγουν στο εξής: Η τροφή απ’ τη θάλασσα κοστίζει περισσότερο διότι λιγοστεύει. Όταν υπάρχη μεγάλη ζήτησις για μια ελαττουμένη προμήθεια, οι τιμές ανεβαίνουν.
Λιγώτερα ψάρια; Ναι! Οι άνθρωποι έχουν στραφή στη θάλασσα για να εφοδιασθούν με τροφή που η γεωργία δεν έχει προμηθεύσει σε αρκετές ποσότητες για τον αυξανόμενο πληθυσμό του κόσμου. Αλλ’ ενεργώντας έτσι, έχουν στηριχθή σε μια θεμελιώδη παρανόησι. Έχουν πιστέψει ότι η θάλασσα περιέχει μια απεριόριστη προμήθεια από φαγώσιμα ψάρια.
Τώρα βρίσκουν ότι μερικά είδη ψαριών εξαντλούνται σε μεγάλο βαθμό, με το εντατικό ψάρεμα από τους ωκεανούς. Τι φταίει;
Το Αποτέλεσμα του Αλιευτικού Εξοπλισμού
Πρώτα-πρώτα, ο νέος εξοπλισμός. Πώς συμβαίνει αυτό; Στο παρελθόν όταν οι άνθρωποι έπαιρναν λογικά ποσά τροφής από τους ωκεανούς τα ψάρια με τον πολλαπλασιασμό τους συμπλήρωναν το κενό και οι ωκεανοί παρέμεναν καλά εφοδιασμένοι. Αλλά τώρα ο νέος και υπερβολικά περίπλοκος εξοπλισμός έχει αυξήσει τόσο πολύ την αλιεία, ώστε να λιγοστέψουν πολλά είδη.
Ο νέος εξοπλισμός έχει περιλάβει, από τα μέσα της δεκαετίας του 1950, αλιευτικά ειδικώς εφωδιασμένα με δίχτυα που ρίπτονται μακρυά από την πρύμνη παρά δίπλα από κάθε πλευρά, όπως συνέβαινε στα πρώτα αλιευτικά. Αυτό δίνει την ικανότητα στο πλήρωμα να τραβά έξη φορές περισσότερα ψάρια από άλλοτε.
Επί πλέον, τα σύγχρονα αλιευτικά σαν «πλωτά εργοστάσια» με τον δικό τους εξοπλισμό κονσερβοποιήσεως και καταψύξεως επάνω στο πλοίο, είναι δυνατόν να χειρισθούν και να επεξεργασθούν περισσότερα ψάρια. Μερικά έχουν αποθήκη χωρητικότητος πάνω από 10.000 τόννους μικτού βάρους. Ειδικά πλοιάρια μεταφοράς εισάγουν στις χώρες τα ψάρια που έχουν πιαστή από τα αλιευτικά κι έτσι αυτά μπορούν να παραμένουν στη θάλασσα. Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα του αλιευτικού ως εκ τούτου είναι η ικανότης του να ταξιδεύη σε μακρυνές αποστάσεις και να μένη στη θάλασσα μέχρις ενός έτους. Εκατοντάδες τέτοιων πλοίων λειτουργούν σήμερα στα κυριώτερα σημεία αλιείας του κόσμου. Με τι αποτελέσματα; Παρατηρήστε ένα παράδειγμα, την ανατολική ακτή της Βορείου Αμερικανικής ηπείρου.
Σ’ αυτά τα ύδατα αλιείας, που κατατάσσονται μεταξύ των καλυτέρων του κόσμου, υπάρχουν πολλά σύγχρονα αλιευτικά, που χρησιμοποιούνται από τη Σοβιετική Ένωσι, την Ιαπωνία, την Ισπανία, τη Γερμανία και άλλα έθνη. Σήμερα, στην πραγματικότητα, όλα τα είδη των ψαριών, για τα οποία αυτά τα ύδατα φημίζονται, έχουν υποστή εξαιρετικά υπερβολική αλιεία. Παρόμοια κατάστασις έχει αναπτυχθή στην ακτή της Νορβηγίας. Καθώς τα ψάρια γίνονται σπανιώτερα και ο ανταγωνισμός για την απόκτησι φαγώσιμων γίνεται σκληρότερος, η πάντα νεώτερη τεχνολογία πιέζεται να προσφέρη τις υπηρεσίες της. Η πολύτιμη αποθήκευσις ψαριών ολοένα αδειάζει ενώ, συγχρόνως, τα έξοδα εξοπλισμού μεγαλώνουν. Αυτά τα ογκούμενα έξοδα περνούν στον καταναλωτή θαλάσσιας τροφής όλου του κόσμου.
Αλλ’ αν ένα σύγχρονο έθνος δεν είχε τον πια νεώτερο εξοπλισμό αλιείας, θα ελάττωνε τις τιμές της θαλάσσιας τροφής; Όχι, όπως φαίνεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες στερούνται συγχρόνων αλιευτικών. Ο Β. Λ. Σάρατ, εκδότης του βιβλίου Η Ψαρόβαρκα, λέγει: «Ο στόλος της Νέας Αγγλίας είναι γενικά απαρχαιωμένος και ως εκ τούτου συναντά δυσκολία στο να συναγωνίζεται τα σύγχρονα και αποτελεσματικά αλιευτικά των ξένων χωρών, τα οποία επίσης ψαρεύουν στα πατροπαράδοτα εδάφη της.» Πολλά ψάρια που πωλούνται στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν πράγματι αλιευθή από ύδατα κοντά στις Αμερικανικές ακτές, προετοιμάσθηκαν στο εξωτερικό και έπειτα πουλήθηκαν στην αγορά των Ηνωμένων Πολιτειών. Το αποτέλεσμα είναι ότι κοστίζουν περισσότερο παρά αν είχαν αλιευθή από τοπικούς ψαράδες.
Τώρα, πολλοί Αμερικανοί θέλουν να προστατεύση η χώρα τα αλιευτικά των ύδατα. Ζητούν να διεκδικήση το έθνος περισσότερα χωρικά αλιευτικά ύδατα, δηλαδή, το μέρος του ωκεανού που όλα τα παραθαλάσσια έθνη διεκδικούν ως νομίμως δικό τους. Υποστηρίζουν πράγματι, λέγοντας, ‘τα ψάρια εκεί είναι δικά μας. Εμείς και όχι οι ξένοι, θα έπρεπε να τα ψαρεύωμε και να τα πουλούμε στον λαό μας.’
Το Ζήτημα των Χωρικών Υδάτων
Αν οι Ηνωμένες Πολιτείες επρόκειτο αυτόν τον καιρό να εκτείνουν κατά πολύ τα χωρικά των αλιευτικά ύδατα πέραν του σημερινού ορίου των 12 μιλίων, δεν θα ήταν η πρώτη χώρα που θα ενεργούσε έτσι. Η Ισλανδία, για να προστατεύση την οικονομία της που βασίζεται στην αλιεία, εξέτεινε το χωρικόν της όριον σε πενήντα μίλια, τον Σεπτέμβριον του 1972. Αυτό επέσπευσε έναν «πόλεμο βακαλάου» διαρκείας ενός έτους με τη Μεγάλη Βρεταννία, της οποίας τα πλοία συνήθιζαν να αλιεύουν σ’ εκείνα τα ίδια ύδατα.
Προσφάτως έγινε συμβιβασμός μεταξύ των δύο εθνών, που ανεγνώριζε στη Βρεταννία ένα ποσοστό ψαριών από τις αμφισβητούμενες θάλασσες. Η Βρεταννία, πράγματι, ανεγνώρισε το δικαίωμα της Ισλανδίας να καθορίζη την αλιεία στη μεγαλύτερη παραθαλάσσια ζώνη.
Άλλα έθνη, επίσης, ιδιαίτερα τα έθνη της Λατινικής Αμερικής και μερικά της Αφρικής, διεκδικούν τώρα όρια χωρικών αλιευτικών υδάτων 200 μιλίων. Τα πλοία που τα παραβαίνουν, πληρώνουν βαρύ πρόστιμο. Αλλ’ αν οι Ηνωμένες Πολιτείες έκαναν μια τέτοια ενέργεια, θα ελάττωνε αυτό τις τιμές της θαλάσσιας τροφής για τον μέσο καταναλωτή των Ηνωμένων Πολιτειών;
Οι κριτικοί λέγουν Όχι. Ευρύτερα χωρικά ύδατα αλιείας, λέγουν, δεν θα αντικαταστήσουν τον καλύτερο αλιευτικό εξοπλισμό. Με οποιονδήποτε τρόπον, είτε με εκτεταμένα χωρικά ύδατα είτε όχι, φαίνεται ότι ο αγοραστής θαλασσίας τροφής στις Ηνωμένες Πολιτείες θα συνεχίση να καταβάλλη περισσότερα χρήματα για λιγώτερα προϊόντα. Ο σύγχρονος εξοπλισμός κοστίζει χρήματα και εξαντλεί την ποσότητα των ψαριών στη θάλασσα. Ο παλαιός εξοπλισμός πιάνει λιγώτερα ψάρια. Με τον καιρό κάθε μέθοδος θα δίνη λιγώτερα ψάρια. Και αυτό σημαίνει υψηλότερες τιμές.
Άλλες Αιτίες για Λιγώτερη Θαλασσία Τροφή
Ένας άλλος παράγων που συμβάλλει στο υψηλότερο κόστος της θαλάσσιας τροφής είναι η μόλυνσις που αποδεκατίζει τη θαλασσινή ζωή. Ο Γάλλος εξερευνητής του ωκεανού Ζακ-Ηβ Κουστώ υπολογίζει ότι στη διάρκεια των περασμένων είκοσι ετών η θαλασσινή ζωή έχει ελαττωθή κατά 40 τοις εκατό λόγω της μολύνσεως. Τα πληροφορημένα άτομα δεν πιστεύουν ότι έχει μεγαλοποιήσει το πρόβλημα.
Μια άλλη αιτία για την παρατηρουμένη έλλειψι φαγώσιμης θαλασσίας τροφής είναι ο καταναλωτής. Είναι ενδιαφέρον να σημειωθή ότι στον Δυτικό κόσμο οι «δημοφιλείς» ποικιλίες ψαριών εξαφανίζονται. Και όμως εκατομμύρια άνθρωποι στην Ανατολή τρώγουν ψάρια που θεωρούνται «μη δημοφιλή» στη Δύσι. Οι αλιείς της Δύσεως συχνά τα απορρίπτουν, διότι οι άνθρωποι δεν τα αγοράζουν. Μια ξαφνική αλλαγή στις προτιμήσεις του φαγητού των ανθρώπων—κάτι που δεν είναι πιθανόν να συμβή—μπορούσε να έχη ως αποτέλεσμα την ταυτόχρονη εμφάνισι περισσοτέρων «φαγώσιμων» ψαριών.
Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εμπορευόμενοι αλιείς του κόσμου αναμένεται να συζητηθούν στη Νομοθεσία του Θαλασσινού Συνεδρίου των Ηνωμένων Εθνών, που προγραμματίζεται γι’ αυτό το έτος. Εν τούτοις, είναι φανερό σε όλους τους παρατηρητάς ότι η θάλασσα δεν έχει λύσει την αναζήτησι τροφής από μέρους του ανθρώπου για να θρέψη τα αυξανόμενα εκατομμύρια της γης. Υψηλότερο κόστος, που προκαλούν οι οικονομικές και πολιτικές αντιζηλίες, έχει κάμει πράγματι μερικές φορές πιο δύσκολο να προμηθευθούν οι άνθρωποι τροφή απ’ τη θάλασσα.