Οι Βρεταννικές Εκκλησίες σε Κρίσι
ΕΙΝΑΙ πραγματικά ορθό να μιλούμε για κρίσι των εκκλησιών στη Βρεταννία; Φαινομενικά θα μπορούσε κάποιος ν’ αμφιβάλλη γι’ αυτό, διότι η παραδοσιακή σεβασμιότης των εκκλησιών στην Αγγλική ζωή φαίνεται να έχη παρουσιάσει πολύ μικρή αλλαγή και μερικές εκκλησίες έχουν αρκετά μεγάλο εκκλησίασμα.
Εν τούτοις, οι Βρεταννοί εκκλησιαστικοί ηγέτες σήμερα μιλούν συνεχώς για «κρίσι.» Παραδείγματος χάριν, μετά από ένα συνέδριο πεντακοσίων θρησκευτικών ηγετών στο Μπίρμινχαμ το 1972, ο Δαβίδ Λ. Έντουαρντς έγραψε: «Η διάσκεψις ήταν άνευ προηγουμένου, διότι η κρίσις που αντιμετώπισε δεν είχε προηγούμενο. Οι πρόσφατες στατιστικές για την παρακμή του εκκλησιάσματος, του αριθμού των μελών και των οικονομικών είναι ανησυχητικές για οποίον περιλαμβάνεται με κάποιον τρόπο στην οργάνωσι της Χριστιανικής θρησκείας στη Βρεταννία και Ιρλανδία, αλλά οι πιο στοχαστικοί παρατηρητές αναμένουν και χειρότερες στατιστικές.»
Και είναι αλήθεια ότι τα πράγματα έχουν χειροτερέψει από τότε. Ποια είναι η αληθινή κατάστασις των Βρεταννικών εκκλησιών σήμερα;
Η Υποστήριξις Παρακμάζει
Τα αποτελέσματα μιας ερεύνης ήσαν ενδιαφέροντα. Απεκάλυψε ότι η Εκκλησία της Αγγλίας ισχυρίσθηκε ότι έχει περίπου 28 εκατομμύρια βαπτισμένα μέλη. Εν τούτοις, μόνο το ένα τρίτο περίπου αυτού του συνόλου δηλαδή 9.514.000 έλαβαν το χρίσμα και ακόμη λιγώτεροι παρακολούθησαν εκκλησιαστικές λειτουργίες, και μόνον ένα σύνολο 1.814.000 κοινώνησαν στην περίοδο του Πάσχα. Οι λεγόμενες Ελεύθερες Εκκλησίες (όπως είναι οι Μεθοδισταί, οι Βαπτισταί, οι Κονγκρεγκασιοναλισταί και οι Πρεσβυτεριανοί) βρίσκονται σε παρόμοια δύσκολη θέσι.
Ο μικρός αριθμός των ατόμων που παρακολουθούν τη λειτουργία δημιούργησε ένα ακόμη πρόβλημα, και αυτό είναι τα εκκλησιαστικά κτίρια που δεν χρησιμοποιούνται. Πολλά απ’ αυτά, που έχουν κτισθή το τελευταίο ήμισυ του δεκάτου ενάτου αιώνος, είναι ερειπωμένα. Τα έξοδα της επισκευής των είναι τόσο μεγάλα ώστε μερικά απ’ αυτά τα οικοδομήματα δεν μπορούν να επιδιορθωθούν όταν εγκρίνωνται όλες οι αποφάσεις για την επιδιόρθωσί των. Ο Νίκολας Άνταμ, γράφοντας στο περιοδικό Ιλλιουστρέητεντ Λόντον Νιους τον Δεκέμβριο του 1973, σχολίασε τι συνέβη σε μερικές ονομαστές εκκλησίες του Λονδίνου. Σ’ ένα άρθρο με τίτλο «Εκκλησίες που Εξαφανίζονται» ανέφερε ότι μια είναι τώρα αίθουσα δοκιμών για δύο ορχήστρες του Λονδίνου, μια άλλη είναι Ελισαβετιανό θέατρο και άλλες χρησιμοποιούνται ως αποθήκες. Πολλές εξαφανίσθηκαν τελείως για ν’ ανοίξουν δρόμο σε σχέδια αναπτύξεως και φαρδύτερους δρόμους.
Μια έκθεσις που δημοσιεύθηκε το 1973 από το Βρεταννικό Συμβούλιο Εκκλησιών ανέφερε με θλίψι ότι αυτά τα εκκλησιαστικά κτίρια εφαίνοντο «σε πολλές περιπτώσεις ότι ήσαν βάρος μάλλον παρά περιουσιακό στοιχείο.» Παραβλέπουν ζητήματα που είναι πράγματι σπουδαία όταν δαπανούν το 90 τοις εκατό των διαθεσίμων πόρων για να οικοδομήσουν κτίρια που κατά το 90 τοις εκατό του χρόνου είναι άδεια.
Ένα παράδειγμα ερειπωμένων εκκλησιαστικών κτιρίων είναι το Παρεκκλήσιον του Γουέσλεϋ, ο σπουδαιότερος τόπος λατρείας τριάντα εκατομμυρίων Μεθοδιστών σ’ όλο τον κόσμο. Ο εξώστης καταρρέει· τα σκουλήκια του ξύλου και το σαράκι απειλούν το κτίριο. Μια μέρα κατέρρευσε μια βαρειά πλάκα και παρ’ ολίγο να πέση πάνω σ’ έναν όμιλο επισκεπτών. Γι’ αυτό, μια ειδοποίησις τώρα λέγει: «Μην εισέρχεσθε.»
Ενότης με Κάθε Θυσία
Ένας άλλος τομεύς της κρίσεως που επηρεάζει τις Βρεταννικές εκκλησίες αφορά την ενότητα. Μετά από πολλά χρόνια συζητήσεως και διαλόγου, η προσδοκώμενη ένωσις μεταξύ Αγγλικανών και Μεθοδιστών απερρίφθη από τη Γενική Σύνοδο της Εκκλησίας της Αγγλίας στις 3 Μαΐου 1972. Εν τούτοις, φαίνεται ότι η επιθυμία για ενότητα είναι τόσο ισχυρή σε μερικούς ώστε είναι πρόθυμοι να κάμουν μεγάλους συμβιβασμούς για να την επιτύχουν. Στο περιοδικό Εκκλησιαστικοί Τάιμς της 23ης Νοεμβρίου 1973, ο Δρ. Κάθμπερτ Κητ παρετήρησε:
«Εξαιτίας της παράλογης επιθυμίας για ενότητα, υπονομεύονται βασικά άρθρα της Καθολικής Πίστεως απ’ εκείνους που κατέχουν μεγάλη εξουσία. Θεμελιώδη δόγματα παραμερίζονται απερίσκεπτα στην παράφρονη αναζήτησι ενότητος με κάθε θυσία.»
Γιατί, όμως, αναζητούν τόσο απελπισμένα ενότητα; Ίσως επειδή η ίδια η ύπαρξις μερικών δογμάτων απειλείται αν δεν ενωθούν μ’ έναν άλλο όμιλο ή δόγμα. Μήπως φαίνεται ότι οι Βρεταννικές εκκλησίες θα επιτύχουν κάποτε ενότητα; Όσον αφορά την Εκκλησία της Αγγλίας, ένας γνωστός κληρικός, ο Δρ. Λέσλι Πωλ, είπε σ’ ένα άρθρο με τίτλο «Η Εκκλησία: Βοήθεια ή Πρόσκομμα;»
«Έχει πέσει επάνω της η περίοδος του σκότους και οι εθνικής σπουδαιότητος κινήσεις για την ένωσι των εκκλησιών έχουν νεκρωθή στην Αγγλία επί μια ή δύο δεκαετίες, επειδή η Εκκλησία της Αγγλίας δεν τολμά πια να τις προωθήση και καμμιά άλλη θρησκευτική οργάνωσι δεν θα αισθανόταν αρκετή πεποίθησι να τις αρχίση. . . . θα μπορούσε να λεχθή κατάλληλα ότι η Εκκλησία της Αγγλίας θα προτιμούσε να πεθάνη μάλλον παρά ν’ αλλάξη. Όταν ενοχλήται από σοβαρές προτάσεις για μεταρρύθμισι βυθίζεται στον πόνο της νοσταλγίας. . . . Η πτώσις της μπορεί να προλεχθή στατιστικώς. . . αν συμβή, μπορεί να μη γίνη ποτέ αντιληπτή.»
Μια Άλλη Κρίσις—Η Ηθική Κατάπτωσις
Ένας σπουδαίος παράγων που συμβάλλει στην παρακμή των Βρεταννικών Εκκλησιών είναι η στάσις των απέναντι της ηθικής. Κάτω από την επικεφαλίδα «Η Ηθική Κρίσις,» το περιοδικό Κρόκφορντς Κλέρικαλ Ντιρέκτορη έλεγε τα εξής: «Δεν μπορούμε να παραβλέψωμε το γεγονός ότι η ηθική κρίσις βρίσκεται μέσα στην ίδια την Εκκλησία όπως επίσης και στο έθνος γενικά. Οι κανόνες της σεξουαλικής συμπεριφοράς που υπήρξαν παραδεδεγμένο μέρος της Χριστιανικής διδασκαλίας από τον καιρό της Καινής Διαθήκης τίθενται τώρα δημοσία υπό αμφισβήτησιν από μερικούς κληρικούς, όχι μόνον με τα βιβλία. . . αλλά και με το ραδιόφωνο και την τηλεόρασι και εκατομμύρια θεατές και ακροατές μένουν με την εντύπωσι ότι η Εκκλησία έχει τώρα εγκαταλείψει τους ηθικούς της κανόνες.»
Είναι γνωστό ότι η διαγωγή πολλών εκκλησιαστικών μελών έχει προκαλέσει περιφρόνησι για ό,τι ονομάζεται «Χριστιανικό.» Ακόμη και το ζήτημα του καπνίσματος συνέβαλε σ’ αυτή την έλλειψι σεβασμού. Ο Καθηγητής Σ. Μ. Φλέτσερ γράφοντας στο περιοδικό Νορβηγός Εκκλησιαζόμενος ζήτησε να μην καπνίζουν, τουλάχιστον δημοσία. «Αν καπνίζουν δημοσία,» παρετήρησε, «τότε θα φαινόταν ότι η θρησκεία τους είναι ή χωρισμένη από τις ανάγκες των συνανθρώπων τους ή πολύ αδύνατη για να τους ενισχύση να ελευθερωθούν από την υποδούλωσί των σ’ αυτή τη συνήθεια.»
Το Πρόβλημα των Επισκόπων που Διορίζονται από την Πολιτεία
Η Εκκλησία της Αγγλίας είναι ακόμη ‘ανεγνωρισμένη διά νόμου,’ πράγμα που σημαίνει ότι η διοίκησίς της, η περιουσία της και η διδασκαλία της ελέγχονται από τους δημόσιους νόμους της χώρας. Η Πολιτεία διορίζει τους επισκόπους της και ακόμη και οι παραμικρές αλλαγές στη λατρεία πρέπει να εγκριθούν από τη Βουλή.
Η παρούσα διευθέτησις είναι να υποβάλλωνται τα ονόματα δύο η τριών κληρικών που υποδεικνύονται ως επίσκοποι στον Πρωθυπουργό από τον Αρχιεπίσκοπο. Στη διάρκεια του εικοστού αιώνος πέντε επιτροπές έχουν κάμει έκθεσι γι’ αυτό το ζήτημα. Η πιο πρόσφατη έκθεσις κατηγορεί αυτό το σύστημα ως «προφανώς ακατάλληλο, επειδή οι επίσκοποι . . . είναι οι αντιπροσωπευτικοί ηγέτες της θρησκευτικής κοινωνίας, ενώ η Πολιτεία είναι κοσμική και ο Πρωθυπουργός μπορεί να μη είναι μέλος της Εκκλησίας στην οποία πρόκειται να υπηρετήσουν οι επίσκοποι.»
Αν και η πολιτεία συνεργάζεται κάπως γι’ αυτό με τη Διευθύνουσα Επιτροπή της Γενικής Συνόδου της Εκκλησίας της Αγγλίας, ένας κληρικός από το Έσσεξ κατήγγειλε αυτή την ενέργεια ότι σκοπεύει απλώς να ρίξη στάχτη στα μάτια μιας «ανόητης και αυτάρεσκης εκκλησίας.»
Την απόφασι μιας σημαντικής επιχειρήσεως τυχερών παιχνιδιών να βγάλη ένα ‘θρησκευτικό βιβλίο’ για στοιχήματα σχετικά με το ποιος θα είναι ο επόμενος αρχιεπίσκοπος ακολούθησε έντονη διαμαρτυρία. Είναι ενδιαφέρον να σημειωθή, όμως, ότι όταν οι αντιπρόσωποι αυτής της επιχειρήσεως πλησίασαν μερικούς εκκλησιαστικούς αξιωματούχους γι’ αυτό, συνάντησαν πολύ μικρή αντίρρησι.
«Σημείον και Πρόγευσις Θανάτου»
Αυτά είναι λίγα από τα πολλά συμπτώματα της κρίσεως που ανησυχούν σήμερα τους Βρεταννούς εκκλησιαστικούς ηγέτες. Δεν είναι παράξενο, λοιπόν, που ένα πρόσφατο συμβούλιο των διευθυντών κολλεγίων συνέστησε τη μείωσι του αριθμού των θεολογικών κολλεγίων από δεκαεπτά που είναι τώρα σε δέκα.
Πολλοί είναι πεπεισμένοι ότι είναι πολύ αργά για να κάμουν κάτι ώστε να εξασφαλίσουν ένα υγιές μέλλον για τις εκκλησίες του Χριστιανικού κόσμου στην Αγγλία. Ένας που αισθάνεται έτσι, ο Πρεσβυτεριανός ιερεύς Έρνεστ Μάρβιν, γράφει:
«Είναι ανώφελο να νομίζωμε ότι μπορούμε να διορθώσωμε το οικοδόμημα της εκκλησίας όπως έχει αναπτυχθή, ή απέτυχε ν’ αναπτυχθή, σε όλους τους αιώνες. Η εκκλησία πεθαίνει. Το κακό είναι ότι πριν από τον τελικό της σπασμό θα έχη δαπανήσει περισσότερο μάταιο χρόνο, ικανότητα και χρήμα στην προσπάθεια να κρατηθή ζωντανή. . . . Αντί η εκκλησία να είναι σημείο και πρόγευσις της βασιλείας, μοιάζει πιο πολύ με σημείο και πρόγευσι θανάτου, από τον οποίον δεν υπάρχει ανάστασις.»
Η Χριστιανοσύνη Είναι Πάρα Πολύ Ζωντανή στη Βρεταννία
Η απελπιστική κατάστασις των Βρεταννικών εκκλησιών δεν σημαίνει ότι οι άνθρωποι στη Βρεταννία δεν ενδιαφέρονται για τον Θεό. Αυτές ακριβώς οι εκκλησιαστικές κρίσεις έχουν κάμει πολλές χιλιάδες Βρεταννών να πεινούν για γνώσι τον Λόγου του Θεού. Όταν οι μάρτυρες του Ιεχωβά τους επισκέπτωνται στα σπίτια τους και προσφέρωνται να μελετήσουν δωρεάν μαζί τους την Αγία Γραφή, ανταποκρίνονται πρόθυμα. Αυτό δημιούργησε ένα πρόβλημα διαφορετικού είδους—έκρηξι στον αριθμό των παρευρισκομένων στις Αίθουσες Βασιλείας των Μαρτύρων του Ιεχωβά.
Από το 1967 ο αριθμός των βαπτισμένων Μαρτύρων στην Βρεταννία αυξήθηκε κατά 50 περίπου τοις εκατό, έφθασε από 50.000 σε 75.000 και πλέον. Στη διάρκεια των δεκαέξη μηνών που τελείωσαν στο τέλος του 1974, σχηματίσθηκαν εξήντα πέντε νέες εκκλησίες, μια περίπου κάθε βδομάδα κατά μέσον όρο. Δεν αντιμετωπίζουν κρίσι στην παρακολούθησι των συναθροίσεών τους, διότι η παρακολούθησις των συναθροίσεων στις 1000 εκκλησίες των υπερβαίνει τακτικά κατά 30 ώς 40 τοις εκατό τον αριθμό των βαπτισμένων μαρτύρων.
Αντί να κλείνουν τα κτίρια για τη θρησκευτική των λατρεία, οι μάρτυρες του Ιεχωβά θεώρησαν αναγκαίο ν’ ανοίξουν τουλάχιστον 150 νέες Αίθουσες Βασιλείας στη διάρκεια των πέντε τελευταίων ετών. Σε μερικές περιπτώσεις τροποποίησαν παλαιά κτίρια, περιλαμβανομένων και μερικών πρώην εκκλησιών. Συχνά, όμως, χρειάσθηκε να κτίσουν τελείως νέα κτίρια.
Σχολιάζοντας το έργο μιας εκκλησίας στο χτίσιμο μιας νέας Αίθουσας Βασιλείας, ένας δημοσιογράφος της εφημερίδος Νιουμάρκετ Τζώρναλ έγραψε τα εξής: «Πολλή εργασία στον νέο τόπο λατρείας έγινε από μέλη της εκκλησίας στον ελεύθερο χρόνο τους τα σαββατοκύριακα . . . Δεν διοργανώνουν ούτε παρτίδες ουίστ (χαρτοπαικτικά παιχνίδια), ούτε γιορτές για να συλλέξουν χρήματα—όλα τα χρήματα προέρχονται από εκούσιες εισφορές.»
Έτσι, ενώ οι Βρεταννικές εκκλησίες βρίσκονται σε σοβαρή κατάστασι κρίσεως, πολλοί άνθρωποι δράττονται της ευκαιρίας ν’ αποκτήσουν ακριβή γνώσι της Αγίας Γραφής. Θα θέλατε να το κάμετε κι εσείς αυτό; Οπουδήποτε κι αν ζήτε, οι μάρτυρες του Ιεχωβά θα είναι ευτυχείς να διεξάγουν μαζί σας μια δωρεάν Γραφική μελέτη στο σπίτι σας. Μπορείτε να έλθετε σ’ επαφή μαζί τους χωρίς να διστάζετε.