Η Ταυρομαχία—Μια Εορτή στην Ισπανία — ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ της Σκοπιάς

Η Ταυρομαχία—Μια Εορτή στην Ισπανία

Από τον ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στην Ισπανία

ΣΤΟΥΣ τοίχους αναριθμήτων σπιτιών σ’ όλο τον κόσμο κρέμονται ζωγραφιές που δείχνουν τη δεξιοτεχνία ενός ταυρομάχου. Η ταυρομαχία γοητεύει τους ανθρώπους παντού. Αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν δει μια πραγματική ταυρομαχία. Σαν τι μοιάζει; Ελάτε να επισκεφθούμε μαζί μια αρένα στη Βαρκελώνη της Ισπανίας—την Πλάθα δε Τόρος Μονιουμεντάλ.

Καθώς πλησιάζετε, παρατηρείτε μία ατμόσφαιρα αναστατώσεως και εντάσεως. Άνθρωποι τριγυρίζουν στην είσοδο του ασκεπούς οικοδομήματος που είναι χτισμένο κατά τη Μαυριτανική αρχιτεκτονική. Υπάρχουν άτομα που πληρώνουν για εισιτήρια με χαρτονομίσματα των 500 και 1.000 πεσετών (270 και 540 δραχμές). Αλλά, παρά τις τιμές, υπάρχει πολύς κόσμος στο ταμείο.

Καθώς μπαίνετε στην αρένα βλέπετε ότι ψηλά στις κερκίδες προς τ’ αριστερά μια ορχήστρα παίζει ένα πάσο ντόμπλε, τη μουσική που συνοδεύει πάντα τις ταυρομαχίες. Ψηλά στα δεξιά είναι το κουβούκλιο για τον πρεζιδέντε, που είναι συνήθως κάποιος τοπικός επίσημος που προεδρεύει στον αγώνα και δίνει τα βραβεία. Υπάρχει, επίσης, ένας χώρος με την επιγραφή τορίλες, όπου περιμένουν έξη καθαρόαιμοι ταύροι· ετοιμάζονται κι εκπαιδεύονται επί τέσσερα τουλάχιστον χρόνια. Σ’ αυτή την περίπτωσι κάθε ταύρος ζύγιζε περίπου 500 κιλά.

Κάτω προς τ’ αριστερά περιμένουν τρεις τορέρος (ταυρομάχοι) με τις αντίστοιχες καδρίλλιας τους, ή ομάδες βοηθών, μερικοί έφιπποι και μερικοί πεζοί. Πριν βραδυάση, αυτοί οι τρείς ταυρομάχοι θ’ αγωνισθούν και με τους έξη ταύρους, δύο ο καθένας.

«Λα Κορρίδα δε Τόρος» (Η Ταυρομαχία) Αρχίζει

Όλοι φεύγουν από την αρένα εκτός από τον μεγαλύτερο από τους τρεις ταυρομάχους. Η πόρτα ανοίγει και ορμά έξω ένας θαυμάσιος μαύρος ταύρος. Αυτός ο μισός τόννος των τρεμουλιαστών μυών βαδίζει τροχάδην γύρω από την αρένα με το κεφάλι ψηλά σαν να προκαλή οποιονδήποτε να τον αντιμετωπίση. Δεν περιμένει πολύ για να εκπληρωθή η επιθυμία του. Καθώς ο τορέρο παρατηρεί, οι βοηθοί του αρχίζουν να δοκιμάζουν τον ταύρο με τις κάπες τους.

Τώρα ο τορέρο καταλαμβάνει το κέντρο της αρένας κάνοντας μερικά αρχικά βήματα με την καπότε του, δηλαδή μεγάλη κάπα, υποχωρώντας αργά μπροστά στον ταύρο καθώς αυτός επιτίθεται. Αν ο τορέρο αισθάνεται ιδιαίτερη αυτοπεποίθησι, ίσως να χειρίζεται την κάπα του γονατιστός αναγκάζοντας τον ταύρο να περνά από την περιστρεφόμενη επίδειξι της κάπας αρκετές φορές. Το πλήθος ανταποκρίνεται κραυγάζοντας με όλη τη δύναμί του «Ολέ! . . . Ολέ!» για να δείξη την επιδοκιμασία του. Αλλά τώρα ηχεί η σάλπιγγα.

Αυτό σημαίνει ότι τελειώνει το μέρος με την κάπα και αρχίζουν τα βάρας ή η επίδειξις του εφίππου πικαδόρ. Με το δόρυ στα χέρια ο πικαδόρ διαλέγει μια θέσι στην εξωτερική πλευρά της αρένας για να προκαλέση τον ταύρο να του επιτεθή. Ο ταύρος βλέπει ξαφνικά αυτόν τον πολύ μεγαλύτερο στόχο. Και ορμά να χτυπήση το δεξί πλευρό του αλόγου. Καθώς ο ταύρος χώνει τα κέρατά του στην προστατευτική πανοπλία του αλόγου που του έχουν δέσει τα μάτια, το άλογο μαζί με τον αναβάτη οπισθοχωρούν από το χτύπημα. Το άλογο αγωνίζεται να ισορροπήση και, συγχρόνως, ο πικαδόρ χώνει την λόγχη του στον ώμο του ταύρου και πιέζει μ’ όλο του το βάρος, προκαλώντας έτσι βλάβη σε μερικούς από τους μυς και τένοντες του ταύρου που κάνουν το δυνατό ζώο να κρατά το κεφάλι του χαμηλότερα, πράγμα που είναι απαραίτητο για το μετέπειτα έργο του τορέρο με την μουλέτα (μια μικρότερη κάπα). Ο ταύρος υποχωρεί προς στιγμήν κι έπειτα επιτίθεται πάλι, μόνο για να νοιώση τη λόγχη να μπαίνη στους ώμους του ακόμη μια φορά και να του αφαιρή δύναμι και ταχύτητα.

Τώρα είναι ώρα για τους μπανδεριγιέρος να μπουν στον αγώνα. Ο ρόλος τους είναι να καρφώσουν τους ώμους του ταύρου ακόντια που έχουν μήκος 30 ίντσες (70 εκατοστά) με αιχμή αγκιστροειδή και που λέγονται Μπανδερίγιας. Από απόστασι 2 ή 3 μέτρων ο μπανδεριγιέρο τραβά την προσοχή του ταύρου φωνάζοντας. Έπειτα τρέχει προς τον ταύρο με μια μπαδερίγια στο κάθε χέρι. Την κρίσιμη στιγμή σηκώνεται στις μύτες των ποδιών του και με τεντωμένα χέρια χώνει τα αγκιστρωτά ακόντια στον ταύρο. Αυτή η διαδικασία μπορεί να επαναληφθή ως τέσσερις φορές και μπορεί επίσης να γίνη από έφιππο.

Τώρα ο ταύρος έχει χάσει πολλή από τη δύναμί του. Αίμα χύνεται από τις πληγές που είναι στους ώμους του και κυλά αχνίζοντας στο σώμα του. Ολόκληρο το σώμα του κινείται με μεγάλη προσπάθεια και αγώνα. Η σάλπιγγα ηχεί και πάλι, αναγγέλλοντας το μέρος της ταυρομαχίας όπου ο ταύρος βρίσκει το θάνατο.

Είσοδος για τον Φόνο του Ταύρου

Πριν να κινηθή για τον φόνο, ο τορέρο μπορεί να σηκώση το καπέλλο του και ν’ αφιερώση τον ταύρο σε κάποιον από τους θεατάς, ίσως σε κάποιο επίσημο πρόσωπο, ή ακόμη και σε όλο το κοινό γενικά. Έπειτα προχωρεί προς το ζώο με τη μουλέτα του, δηλαδή τη μικρή κάπα ανοιχτή για να το παρενοχλήση. Την χρησιμοποιεί για να προκαλέση τον ταύρο να του επιτεθή. Ο ταύρος, μολονότι εξασθενημένος, δέχεται την πρόκλησι και ορμά· όχι όμως επειδή το πανί είναι κόκκινο (τα ζώα δεν διακρίνουν χρώματα). Προκαλείται από την κίνησι του υφάσματος.

Ο τορέρο αναγκάζει τον ταύρο να περάση από μερικά περάσματα και κάθε φορά τον φέρνει πιο κοντά, προσέχοντας όμως τα επικίνδυνα κέρατα του ταύρου. Ένα πέρασμα γίνεται τόσο κοντά ώστε ο ταυρομάχος χάνει σχεδόν την ισορροπία του. Όταν γυρίζη για ν’ αντιμετωπίση τον ταύρο ακόμη μια φορά, τα ρούχα του έχουν βαφή με το αίμα του ταύρου.

Ο τορέρο τώρα ετοιμάζεται να σκοτώση τον ταύρο με την εστόκε, ένα ειδικό ξίφος εκτελέσεως. Ταύρος και ταυρομάχος έρχονται αντιμέτωποι για τελευταία φορά. Ο ένας είναι εξουθενημένος, αιμορραγεί, ανασαίνει βαριά κι έχει έξη αγγιστρωτά ακόντια κρεμασμένα στη ράχη του. Ο άλλος έχει τα πόδια ενωμένα, το ξίφος γερά κρατημένο και είναι προσηλωμένος στο στόχο.

Για να σκοτώση τέλεια και σύμφωνα με τους κανόνες, το ξίφος πρέπει να περάση μεταξύ των ώμων και να βυθισθή μέχρι τη λαβή με την πρώτη, προκαλώντας έτσι βλάβη σε κάποια αρτηρία ή σ’ ένα ζωτικό όργανο. Αλλ’ αυτό σπάνια συμβαίνει με την πρώτη φορά. Σ’ αυτή την περίπτωσι χρειάσθηκαν δύο προσπάθειες. Όταν τελικά το επιτυγχάνει, ο ταύρος μόλις στέκεται για λίγες στιγμές, ενώ η γλώσσα του κρέμεται έξω και από το στόμα του τρέχει αίμα και σάλιο. Έπειτα κυλιέται κάτω νεκρός. Για να βεβαιωθούν ότι είναι νεκρός, έρχεται ένας από τους βοηθούς και μ’ ένα ειδικό στιλέτο κόβει το νωτιαίο μυελό ακριβώς πίσω από τα κέρατα.

Μετά τον Φόνο

Τώρα ήλθε η ώρα για να εκφράση το πλήθος τη γνώμη του. Αυτό μπορεί να ποικίλλη από πλήρη ησυχία (που δείχνει αποδοκιμασία), μέχρι σφυρίγματα, χειροκροτήματα και σείσιμο μαντηλιών. Ενώ συνεχίζεται αυτό, μια ομάδα αλόγων τραβούν έξω το πτώμα. Η όλη υπόθεσις, από τη στιγμή που εμφανίσθηκε για πρώτη φορά ο ταύρος, διήρκεσε περίπου δεκαπέντε λεπτά.

Τώρα ο πρεζιδέντε αποφασίζει αν θα δοθή βραβείο. Αν ο τορέρο έκαμε καλή δουλειά, θα πάρη ένα αυτί του ταύρου. Αν έχη επιδείξει ιδιαίτερη ευκινησία και επιδεξιότητα, μπορεί να πάρη και τα δύο αυτιά. Μια ιδιαίτερη επίδειξις εκ μέρους του ταυρομάχου, θα του χαρίση το ανώτερο βραβείο—τα δύο αυτιά και την ουρά καθώς επίσης δόξα, φήμη και πιθανόν μεγαλύτερη πληρωμή σε μελλοντικούς αγώνες.

Η Ταυρομαχία ανά τους Αιώνες

Η ταυρομαχία εγίνετο επί χιλιάδες χρόνια, κυρίως στην Ισπανία. Μια αιτία γι’ αυτό είναι ότι η Ισπανική ράτσα ταύρων διαθέτει τις ειδικές ιδιότητες που είναι αναγκαίες γι’ αυτή τη δραστηριότητα. Η οικονομική υποστήριξις της ταυρομαχίας στην Ισπανία έχει πολύ αυξηθή τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια λόγω της τουριστικής εκρήξεως που φέρνει τώρα περίπου τριάντα εκατομμύρια ανθρώπους στη χώρα ετησίως. Οι περισσότεροι τουρίστες παρακολουθούν μια ταυρομαχία επειδή νομίζουν ότι είναι μια χαρακτηριστική Ισπανική συνήθεια. Αυτό όμως απέχει πολύ από την αλήθεια. Μολονότι η ταυρομαχία θεωρείται ως φιέστα νασιονάλ (εθνική εορτή) της Ισπανίας, οι περισσότεροι Ισπανοί δεν παρακολουθούν ταυρομαχίες κι ενδιαφέρονται πολύ λίγο γι’ αυτές. Αλλ’ εφόσον θα υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι πρόθυμοι να πληρώνουν, θα υπάρχουν τορέρος πρόθυμοι ν’ αγωνίζωνται και εκτροφείς πρόθυμοι να παράγουν περισσότερους ταύρους. Αλλά, πώς επηρεάζει η ταυρομαχία αυτούς που την παρακολουθούν;

Επίδρασις στους Ανθρώπους

Οι αντιδράσεις για την ταυρομαχία διαφέρουν. Μερικοί τη θεωρούν αποκρουστική, ενώ άλλοι γοητεύονται. Ο αφιθιονάδο (θαυμαστής), παραδείγματος χάριν, δεν ενοχλείται καθόλου από τον θάνατο του ταύρου. Ενδιαφέρεται περισσότερο για την τέχνη, τη χάρι και την επιδεξιότητα του ταυρομάχου στη χρήσι της κάπας και της μουλέτας. Αλλά ενώ πολλά λέγονται για την τέχνη και τη χάρι του ταυρομάχου, ακόμη και οι σύγχρονοι υποστηρικταί της ταυρομαχίας αναγνωρίζουν ότι επιδεικνύεται σκληρότητα προς το ζώο. Κάποια εγκυκλοπαιδεία, παραδείγματος χάριν, αν και ισχυρίζεται ότι οι ταυρομαχίες έχουν αλλάξει βαθμιαίως δια μέσου των ετών, «κι έχασαν ένα μεγάλο μέρος της τραχύτητός των,» παραδέχονται ότι «είναι ακόμη σκληρές σε μερικές λεπτομέρειες.»—Τα πλάγια γράμματα δικά μας.

Ένα άλλο ζήτημα που πρέπει να εξετασθή είναι ότι ο ταυρομάχος διακινδυνεύει εσκεμμένα τη ζωή του για να ευχαριστήση το κοινόν. Η Βρεταννική Εγκυκλοπαιδεία εξηγεί:

«Το πλήθος στην πραγματικότητα δεν θέλει να δη έναν άνθρωπο να φονεύεται, αλλά η πιθανότης του θανάτου και η καταφρόνησις του θανάτου εκ μέρους του ανθρώπου καθώς και η επιδέξια αποφυγή του τραυματισμού, ενθουσιάζει το κοινό. Οι θεαταί δεν ενδιαφέρονται να δουν απλώς έναν άνθρωπο να μπαίνη στην αρένα, να σκοτώνη το ζώο με τον ασφαλέστερο τρόπο και να βγαίνη άθικτος· θέλουν να δουν επιδεξιότητα, ευκινησία και τόλμη. Έτσι, η κορρίδα δεν είναι στην πραγματικότητα μια πάλη μεταξύ ενός ανθρώπου και ενός ταύρου, αλλά μάλλον μεταξύ ενός ανθρώπου και του εαυτού του· πόσο κοντά του θα τολμήση ν’ αφήση να φθάσουν τα κέρατα, μέχρι πού θα φθάση για να ευχαριστήση το πλήθος;»

Είναι ενδιαφέρον να σημειωθή ότι οι Πορτογαλικές ταυρομαχίες (όπου απαγορεύεται να σκοτωθή ο ταύρος) δεν είναι τόσο δημοφιλείς μεταξύ του κοινού που πληρώνει.

Όπως είναι επόμενο, όλες οι ταυρομαχίες δεν καταλήγουν καλά για τον τορέρο. Η Βρεταννική Εγκυκλοπαιδεία εξηγεί: «Στην ουσία, κάθε ταυρομάχος πληγώνεται από τα κέρατα τουλάχιστον μια φορά σε κάθε σαιζόν και η σοβαρότης του τραύματος ποικίλλει. Ο Μπελμόντε (ένας από τους πιο φημισμένους ταυρομάχους της δεκαετίας του 1920) χτυπήθηκε από τα κέρατα του ταύρου περισσότερες από 50 φορές. Από τους 125 περίπου μεγάλους ταυρομάχους (από το 1700), 42 πέθαναν στην αρένα· σ’ αυτούς δεν περιλαμβάνονται οι αρχάριοι ταυρομάχοι ούτε οι μπανδερινιέρος ούτε οι πικαδόρ που έχουν σκοτωθή.» Παρ’ όλ’ αυτά, περισσότεροι από 3.000 ταύροι θα σκοτωθούν σύμφωνα με τα καθιερωμένα στις Ισπανικές αρένες στη διάρκεια αυτής της εποχής και δεκάδες ταυρομάχοι θα ριψοκινδυνεύσουν τη ζωή τους αρκετές φορές την εβδομάδα.

Η Καθολική Εκκλησία και η Ταυρομαχία

Επί πολλά χρόνια η Καθολική Εκκλησία είχε απαγορεύσει τις ταυρομαχίες. Ο Πάπας Πίος ο Ε΄ (1566-1572) δημοσίευσε παπικές επιστολές και απείλησε τους ταυρομάχους με αφορισμό και άρνησι της Χριστιανικής ταφής. Και άλλοι πάπες διετήρησαν την ίδια στάσι μέχρι τον Κλήμη τον Η΄ (1592-1605), που απέσυρε τους προηγούμενους αφορισμούς, αλλά συγχρόνως ετόνισε ότι οι ταυρομαχίες στην Ισπανία δεν έπρεπε να γίνωνται τις γιορτές. Παρ’ όλα αυτά, οι ταυρομαχίες καθιερώθηκαν για τον εορτασμό θρησκευτικών γεγονότων και εορτών. Αυτό αποδεικνύουν τα σχόλια της Παγκοσμίου Εικονογραφημένης Εγκυκλοπαίδειας (στην Ισπανική)!

«Η μεταφορά της Θείας Κοινωνίας (Σαντίσιμο Σακραμέντο) από τον ένα βωμό στον άλλο εωρτάζετο με ταυρομαχίες· επίσης, η μεταφορά των λειψάνων αγίων και εικόνων· οι εορτασμοί των πολιούχων αγίων· οι οικοδομήσεις εκκλησιών· οι χειροτονίες και πολλές άλλες εορτές. Περισσότεροι από 200 ταύροι σε 30 περίπου ταυρομαχίες θυσιάσθηκαν με ευθυμία για να εορτασθή η αγιοποίησις της Αγίας Τερέζας του Ιησού. Ταύροι αγωνίσθηκαν μέσα στη Μητρόπολι της Παλένθια· το κρέας των ταύρων που φονεύθηκαν προς τιμήν των αγίων φυλάχθηκε ως λείψανο και για θεραπεία πληγών· τα εκκλησιαστικά σωματεία ωργάνωναν κι επιχορηγούσαν ταυρομαχίες . . . Στην Τουδέλα, τα πρωί της ταυρομαχίας πήραν μαζί τους έναν καπουτσίνο καλόγερο για να κάμη ξόρκια στους ταύρους ώστε να γίνουν αγριώτεροι.»

Οι ταυρομάχοι έχουν τάσι να είναι θρησκευόμενοι· αλλά, όπως παραδέχονται πολλοί, είναι θρησκευόμενοι μ’ ένα δεισιδαίμονα τρόπο. Ένας ταυρομάχος εξήγησε ότι κάθε αρένα έχει το δικό της παρεκκλήσιο όπου μπορούν να πάνε οι ταυρομάχοι και να προσευχηθούν πριν αντιμετωπίσουν τον ταύρο. Πράγματι, πολλοί ταυρομάχοι έχουν μαζί τους στα ταξίδια τους ένα είδος φορητού βωμού που μπορεί να στηθή στο δωμάτιο ενός ξενοδοχείου για προσευχή πριν πάνε στην πλάθα.

Είναι η Ταυρομαχία για τους Χριστιανούς;

Πώς πρέπει σήμερα ένας Χριστιανός να θεωρή την ταυρομαχία; Έχομε να εξετάσωμε μια σειρά ερωτήσεων σχετικά μ’ αυτό. Επί παραδείγματι, αν ο άνθρωπος είναι πλασμένος κατ’ εικόνα Θεού, και ο Θεός είναι αγάπη, μπορεί ένα άτομο να εκδηλώνη αγάπη και συγχρόνως να δείχνη σκληρότητα στα ζώα; (Γέν. 1:26· 1 Ιωάν. 4:8) Αν ένας Χριστιανός έχη αφιερώση τη ζωή του στον Θεό, είναι λογικό να θέτη σε κίνδυνο αυτή τη ζωή προκαλώντας εσκεμμένως έναν άγριο ταύρο; Θα συνεχισθή μια τέτοια συνήθεια στο νέο σύστημα πραγμάτων του Θεού όταν ούτε οι άνθρωποι ούτε τα ζώα «δεν θέλουσι κακοποιεί ουδέ φθείρει»;—Ησ. 11:9.

Τι θα πούμε, λοιπόν, για τη συλλογή και την έκθεσι πινάκων ζωγραφικής ταυρομαχιών και ταυρομάχων στο σπίτι μας; Δείχνει αυτό ότι έχομε μια ισορροπημένη άποψι, υγιή νου και ορθή κρίσι, όταν ειδωλοποιούμε ανθρώπους που καταφρονούν το δώρο της ζωής και εξοικονομούν χρήματα μέσω δημοσίας επιδείξεως σκληρότητας προς τα ζώα; Ένα άλλο πράγμα: Πώς επηρεάζονται οι Χριστιανοί αδελφοί μας όταν εμείς έχωμε τέτοιους πίνακες στο σπίτι μας; Ή πώς θα επηρεασθή κάποιος αν δη ένα Χριστιανό αδελφό του να παρακολουθή ταυρομαχίες; Αυτές είναι σοβαρές ερωτήσεις που πρέπει να κάμουν οι σκεπτόμενοι Χριστιανοί, διότι ο απόστολος Παύλος έγραψε: «Μηδείς ας ζητή το εαυτού συμφέρον, αλλ’ έκαστος τα του άλλου.»—1 Κορ. 10:24.

[Εικόνα στη σελίδα 11]

Είσοδος του Παρεκκλησίου Πλάθα δε Τόρος Μονιουμεντάλ, Βαρκελώνη