Δηλητηριώδης Δρυς και Κισσός—Πολύ Εύθικτα Είδη
Η δηλητηριώδης δρυς (βελανιδιά) δεν είναι δρυς ούτε ο δηλητηριώδης κισσός είναι κισσός. Τα ονόματα προέρχονται, από την ομοιότητα των φύλλων του ενός φυτού να εκφύονται ανά τρία όπως συμβαίνει με μερικούς τύπους δρυός και από τη συνήθεια αναρριχήσεως του άλλου φυτού όπως συμβαίνει και με τον κισσό. Στις κοινές αυτές ονομασίες περιλαμβάνονται είδη και όλα ανήκουν στο γένος των ανακαρδίων ή τερμινθωδών. Γενικά δηλητηριώδεις βελανιδιές ονομάζομε τα θαμνώδη είδη και τις αναρριχώμενες ποικιλίες τις ονομάζαμε κισσούς.
Η Βόρειος Αμερική είναι η μόνη ήπειρος που φιλοξενεί αυτά τα φυτά, και είτε η μια είτε η άλλη ποικιλία μπορούν να βρεθούν σε κάθε είδους περιβάλλον και σε έλη και σε ξηρές λοφώδεις εκτάσεις. Είναι όμορφα φυτά. Τα καινούργια φύλλα έχουν χρώμα μαύρου κρασιού και μεγαλώνοντας γίνονται πράσινα και τελικά το φθινόπωρο παίρνουν βαθύ κόκκινο χρώμα. Θαυμάστε τα αν θέλετε, αλλά μόνον από μακρυά!
Ο χυμός τους περιέχει μια χημική ουσία που ονομάζεται ερασιόλη και ακόμη και μια ελάχιστη ποσότης απ’ αυτήν στο δέρμα σας μπορεί να σας προξενήση μια επώδυνη τοξική δερματίτιδα (δερματίτιδα από την ελαιορητίνη του κισσού). Η παραμικρή επαφή με ένα φύλλο προξενεί κνησμό. Δημιουργούνται φουσκάλες από τις οποίες τρέχει υγρό και σε σοβαρώτερες περιπτώσεις προκαλείται πρήξιμο και πυρετός. Μέχρι να εμφανισθούν τα συμπτώματα περνούν αρκετές ώρες και καμμιά φορά ημέρες. Η τοξίνη δεν είναι επιφανειακή αλλά διεισδύει στο δέρμα και προσβάλει τους ιστούς που είναι από κάτω. Έτσι αργεί να εκδηλωθή.
Είναι πολύ εύκολο ν’ αναφέρη κανείς την περίπτωσι μιας δηλητηριώδους βελανιδιάς, που επί χρόνια εθεωρείτο ότι ανέδιδε κακοσμία και μία ατμώδη αναθυμίασι που επηρέαζε άτομα που ουδέποτε είχαν αγγίξει τον θάμνο. Αυτό δεν είναι αληθινό, αλλά ένα άτομο δεν χρειάζεται ν’ ακουμπήση με το δέρμα του το φυτό για να προσβληθή. Αν τα ρούχα ενός ατόμου τριφθούν με το φυτό, μπορεί να προσβληθή μήνες αργότερα μόνον με το να τ’ αγγίξη. Αν χαϊδέψη επίσης, κάποιος ένα σκύλο που έτρεχε ανάμεσα σε δηλητηριώδεις βελανιδιές είναι αρκετό για να πάθη κανείς σοβαρό κακό. Καπνός από καμμένο φυτό μπορεί να μεταφέρη την τοξίνη ερασιόλη.
Για να δείξωμε παραστατικά τη δύναμι αυτού του δηλητηρίου θ’ αναφέρωμε ένα παράδειγμα: ένα ζευγάρι άσπρα γάντια από καραβόπανο που είχαν χρησιμοποιηθή για συλλογή δηλητηριώδους κισσού και παρέμειναν σ’ ένα ντουλάπι επί δέκα μήνες και κατόπιν πλύθηκαν σε ζεστό νερό με ισχυρό απορρυπαντικό επί δέκα λεπτά. Κάποιος εθελοντής που φόρεσε, ακολούθως τα γάντια, την επομένη μέρα είχε τοξική δερματίτιδα! Έτσι, φαίνεται, ότι συνήθης προφύλαξις που ανεφέρθη—πλύσιμο με ισχυρό απορρυπαντικό μετά από ένα περίπατο στο δάσος—συχνά δεν είναι αποτελεσματική. Οπωσδήποτε είναι καλή συμβουλή. Μπορεί να βοηθήση, όχι να βλάψη. Μερικοί ειδικοί το συνιστούν, αν όμως γίνη εντός τριάντα λεπτών από τη στιγμή της επαφής, λέγοντας ότι υπάρχει έτσι περίπτωσις να μειωθή η δραστικότης του δηλητηρίου.
Όταν ο κνησμός έχη ήδη αρχίσει, δεν υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία. Πρέπει συνήθως η πάθησις ν’ ακολουθήση την πορεία της επί δύο ή τρεις εβδομάδες. Λοσιόν από καλαμίνα καταπραΰνει τον κνησμό. Με το να μην ξύνεται ο ασθενής θα σταματήση ο ερεθισμός και ίσως η εξάπλωσις του εξανθήματος. Σε σοβαρές περιπτώσεις, ο γιατρός μπορεί να συστήση μια θεραπεία που θ’ ανακουφίση τον πάσχοντα. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν διάφορα φάρμακα με κορτιζόνη. Όταν όμως προσβληθή κανείς από το δηλητήριο βασικά πρέπει να θεωρή την ανακούφισι ζήτημα χρόνου.
Για τη δηλητηριώδη βελανιδιά αληθεύει το παλαιό ρητό: Μια ουγγιά προφυλάξεως αξίζει περισσότερο από ένα πάουντ θεραπείας. Πωλούνται πολλές κρέμες και αλοιφές που εμποδίζουν τον χυμό της ερασιόλης να βλάψη το δέρμα. Φέρνουν κάποια μικρή ανακούφισι. Μερικοί γιατροί δίνουν δόσεις ερασιόλης από το στόμα ή με ενέσεις, ώστε να υπάρχη ανοσία, αλλ’ αυτό δεν απεδείχθη τόσο αποτελεσματικό. Μια καλύτερη προφύλαξις είναι να είναι κανείς ντυμένος ώστε να εμποδίζεται η επαφή φυτού και δέρματος. Η καλύτερη προφύλαξις είναι να μάθη κανείς ν’ αναγνωρίζη το φυτό και ν’ απομακρύνεται. Μην αγγίζετε ούτε το φυτό ούτε ο,τιδήποτε έχει αγγίξει το φυτό.