Μια Νύχτα στην «Κιβωτό»

Από τον ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στην Κένυα

ΠΩΣ θα σας φαινόταν μια νύχτα μέσα στην Κιβωτό; Πρόκειται για ένα τριώροφο οικοδόμημα φτιαγμένο κυρίως από ξύλο. Όχι, αυτή η Κιβωτός δεν κατασκευάσθηκε από τον Νώε. Αλλά τα σχέδια εκείνης της Κιβωτού που κατασκεύασε ο Νώε και η οικογένεια του πριν από 4.300 και πλέον χρόνια χωρίς αμφιβολία ενέπνευσαν το σχέδιο της συγχρόνου Κιβωτού.

Η σύγχρονη Κιβωτός βρίσκεται σε ύψος 7.600 ποδών (2.316 μέτρων) σε μια έκτασι περιτριγυρισμένη από ορεινά δάση στην Οροσειρά Αμπερντέιρ της Κένυα. Μέσα από την Κιβωτό οι επισκέπτες μπορούν να παρατηρήσουν τα άγρια ζώα που περιφέρονται έξω. Αυτή η ενέργεια είναι μέρος της προσπαθείας της Κένυα να δώση τη δυνατότητα σε ανθρώπους απ’ όλο τον κόσμο να παρατηρήσουν και να μελετήσουν τα ζώα στο φυσικό τους περιβάλλον, σε ειδικές περιοχές όπου μπορούν να επιζήσουν πολλά είδη αγρίων ζώων που απειλούνται με εξαφάνισι.

Σχεδιάζομε να περάσωμε μια νύχτα στην Κιβωτό, μαζί με άλλους επισκέπτες. «Αλλά,» θα ρωτήσετε «πώς περιμένετε να δήτε τα ζώα στο σκοτάδι;» Η θέα γύρω από την Κιβωτό γίνεται δυνατή με τη βοήθεια ισχυρών λαμπτήρων φωτισμού. Αυτά τα τεχνητά «φεγγάρια» είναι σχεδιασμένα με τέτοιο τρόπο ώστε να μην ενοχλούν ούτε να τρομάζουν τα ζώα, ακόμη και τα πιο δειλά.

Το Ταξίδι

Το ταξίδι μας αρχίζει από το Ναϊρόμπι κοντά στην άκρη της μεγάλης Κοιλάδος Ριφτ. Μετά το πρόγευμα, απολαμβάνομε νωχελικά ένα τρίωρο ταξίδι διασχίζοντας τη χώρα των Κικούγιου. Ο πρώτος μας σταθμός είναι μόλις έξω από την πόλι Νυέρι, στη Λέσχη της Περιοχής Αμπερντέιρ. Αυτή θα είναι η βάσις μας. Περιβάλλεται από δασώδεις πλαγιές στις οποίες αφθονούν κρίνα (τα βερβεριδοειδή), καλόδενδρα (τα ακρωτηριανά) και τζακαράντες (μεγάλες βιγόνιες), κάτω από τα οποία περιφέρονται γερανοί και παγώνια.

Κοιτάζοντας έξω προς νότον πάνω από τις πεδιάδες απολαμβάνομε μια ωραία θέα του Όρους Κένυα προς τα δεξιά, με τις δίδυμες χιονισμένες κορυφές του, που φθάνουν σε ύψος πάνω από 17.000 πόδια (5.182 μέτρα). Αριστερά μας βρίσκεται η Οροσειρά Αμπερντέιρ, που φθάνει σε ύψος 13.000 και πλέον ποδών (3.962 μέτρων). Θ’ ανεβούμε προς αυτή την κατεύθυνσι μετά το γεύμα.

Για να μην ενοχλούνται τα ζώα, δεν επιτρέπεται σε ιδιωτικά αυτοκίνητα να εισέρχωνται στην πλευρά αυτή του Εθνικού Πάρκου. Όλοι οι επισκέπτες μεταφέρονται στην Κιβωτό με δύο μεγάλα λεωφορεία. Η διαδρομή των 11 μιλίων (18 χιλιομέτρων) μάς οδηγεί μέσα από τους συνοικισμούς και τα αγροκτήματα των Κικούγιου που συνορεύουν με το Πάρκο.

Κατά μήκος του δρόμου, ασπρόμαυροι Κολομβιανοί πίθηκοι διασκεδάζουν μέσα στα ψηλά δένδρα. Εκεί είναι ασφαλείς από τους κυνηγούς, που κάποτε τους κυνηγούσαν για το δέρμα τους, που εχρησιμοποιείτο για τελετουργικές στολές ή για διακοσμητικούς τάπητες. Μερικοί βούβαλοι (κάφροι ή βούβαλοι του ακρωτηρίου) τριγυρίζουν στο δάσος και μερικές φορές κλείνουν τον δρόμο και απρόθυμα μετακινούνται για να μας αφήσουν να περάσωμε. Κάποτε μπορεί να δη κανείς κάποιο ρινόκερο, ποτέ όμως δεν περιφέρεται επί πολύ. Δεν πρέπει ν’ αγνοούμε και τις μεγάλες αγέλες ελεφάντων. Λέγεται ότι ώρμησαν απειλητικά σ’ ένα λεωφορείο, μολονότι δεν έρχονται ποτέ σε άμεση επαφή με τους ανθρώπους. Τώρα θ’ απολαύσωμε μια θαυμάσια εμπειρία που αξίζει να τη διηγήται κανείς σε φίλους και συγγενείς.

Η Θέα από την Κιβωτό

Τελικά, φθάνομε στην Κιβωτό. Κατεβαίνοντας από το λεωφορείο, όλοι οι επισκέπτες περνούν μια γέφυρα, που οδηγεί στο επάνω κατάστρωμα της Κιβωτού. Κατόπιν οδηγούνται σε μικρές καμπίνες, που βρίσκονται σ’ ένα από τα τρία καταστρώματα. Η καμπίνα μας έχει δύο κουκέττες. Γρήγορα ανοίγομε το παράθυρο και αντικρύζομε μια καταπράσινη θάλασσα από γρασίδι. Διερωτώμεθα αν έχη φθάσει κανένα ζώο στο χώρο εκεί κοντά για να γλείψη το αλάτι.

Πολλοί αγριόχοιροι είναι συνήθως παρόντες. Περιφέρονται μπουσουλώντας και κορφολογούν το γρασίδι που υπάρχει στο ξέφωτο του δάσους. Αν κάτι τους τρομάξη, καταφεύγουν στους γύρω θάμνους με τις ουρές τους όρθιες σαν κατάρτια.

Κάθε φορά που επισκεπτόμεθα την κιβωτό βλέπομε την τραγέλαφο (τη μικρή αντιλόπη). Αυτή η χαριτωμένη και κομψή αντιλόπη είναι πάντοτε άγρυπνη. Μην απορείτε γι’ αυτό! Είναι το εκλεκτώτερο θήραμα της τρομερής λεοπαρδάλεως. Ένα τμήμα του λαιμού της δεν έχει τρίχωμα κι έτσι μοιάζει με κολάρο. Σύμφωνα με την τοπική παράδοσι της φυλής των Κικούγιου, αυτό χρονολογείται από την εποχή του Νώε. Η παράδοσις τους αναφέρει ότι για να βάλη ο Νώε μέσα στην κιβωτό μία δύστροπη αντιλόπη, αναγκάσθηκε να την δέση μ’ ένα σχοινί που της αφήρεσε όλο αυτό το τρίχωμα.

Κατά περιστάσεις μερικοί βούβαλοι (κάφροι) κινούνται αργά αργά εμπρός από την Κιβωτό. Αμέσως κυλιούνται μέσα στη λάσπη γύρω από το λάκκο με το νερό και δεν ικανοποιούνται παρά μόνον όταν σκεπασθούν από την κορυφή ως τα νύχια με το λεπτό στρώμα του βούρκου. Μόνον οι ελέφαντες μπορούν να καταφέρουν αυτά τα πεισματάρικα ζώα να εγκαταλείψουν το λάκκο. Τα αργοκίνητα αυτά παχύδερμα δεν επιθυμούν να υπάρχη κοντά τους κανένα άλλο ζώο όταν έρχωνται να πιουν ή να γευθούν το αλάτι που σκορπίζει κάτω το προσωπικό της Κιβωτού. Με δυνατές φωνές και κουνώντας τα τεράστια αυτιά τους είναι σίγουρα ότι διώχνουν μακρυά τους μικρούς Αφρικανικούς λαγούς και τις μαγκούστες (ερπυστής ο ινδικός).

Η καλύτερη θέα των ζώων στο λάκκο με το νερό είναι δυνατή από ένα θάλαμο παρατηρήσεως στο επίπεδο του εδάφους. Ένα άτομο μπορεί να βρίσκεται εκεί σε πολύ μικρή απόστασι από τους ελέφαντες, τους ρινόκερους και άλλα μεγάλα ζώα που έρχονται κοντά. Όπως είναι γνωστό, οι ελέφαντες συνήθως περνούν τις προβοσκίδες τους μέσα από τα ανοίγματα του θαλάμου. Ευτυχώς μέχρι τώρα δεν έχουν σύρει κανέναν έξω απ’ αυτά τα ανοίγματα.

Αυτό που μας εντυπωσιάζει με όλ’ αυτά τα μεγάλα ζώα είναι η προστασία που παρέχουν στα μικρά τους. Στη διάρκεια μιας προηγούμενης επισκέψεως μας, εμφανίσθηκε μια μεγάλη αγέλη ελεφάντων. Προστάτευαν ένα πολύ μικρό ελεφαντάκι, πιθανόν μόλις δύο εβδομάδων. Αυτό το μικρό δεν είχε αφήσει καθόλου την ασφαλή του θέσι ανάμεσα στα πόδια της μητέρας του. Μπορέσαμε να διακρίνωμε τη νευρικότητα που επικρατούσε σ’ όλη την αγέλη, ιδιαίτερα όταν εμφανίσθηκε μια άλλη αγέλη. Προφανώς, οι νεοφερμένοι κατάλαβαν ότι η παρουσία τους ήταν ανεπιθύμητη κι έτσι στάθηκαν σε απόστασι μέχρις ότου συνέχισε τον δρόμο της η πρώτη αγέλη.

Διεγείρεται Ασυνήθιστη Έξαψις

Υπάρχουν αξέχαστες στιγμές και μέσα στην «Κιβωτό» επίσης, στιγμές που η έξαψις φθάνει στο κατακόρυφο. Παραδείγματος χάριν, οι επισκέπτες λαχταρούν να δουν τη σπάνια και άπιαστη ‘μπόνγκο,’ που η θέα της από την Κιβωτό είναι φημισμένη. Αυτό το δειλό και όμορφο ζώο είναι μια μεγάλη αντιλόπη. Ζη στα ορεινά δάση και σπανίως παρουσιάζεται παρά μόνον εδώ στην Κιβωτό. Η ‘μπόνγκο’ έχει καστανό δέρμα με δώδεκα ή δέκα τρεις λεπτές ορθογώνιες λωρίδες στις πλευρές της. Ιδανική προστασία για τα δάση όπου ζη! Όταν εμφανίζεται η ‘μπόνγκο’ μέσα από τα δένδρα απέναντι από το σαλόνι όπου κάθονται οι επισκέπται και παρατηρούν, απλώνεται παντού σιγή. Όλοι κρατούν σχεδόν την αναπνοή τους από φόβο μήπως τη τρομάξουν. Σύντομα, όμως, ακούγονται τα «κλικ-κλακ» των φωτογραφικών μηχανών, καθώς οι ανυπόμονοι φωτογράφοι φωτογραφίζουν την εμφάνισι αυτού του χαριτωμένου ζώου. Το ημερολόγιο της Κιβωτού αναφέρει πως επί πολλούς μήνες τουλάχιστον κάθε δύο μέρες οι ‘μπόνγκο’ έκαναν την εμφάνισί τους. Όταν εμφανίζεται η μπόνγκο ή η λεοπάρδαλις, σ’ όλη την Κιβωτό κτυπάει ένα κουδούνι ώστε να ξυπνήσουν εκείνοι που πήγαν για ύπνο. Δεν θα ήθελαν βέβαια να χάσουν το θέαμα.

Αν στη διάρκεια μιας νύχτας εμφανισθούν λίγα ζώα στον ανοιχτό χώρο, οι παρατηρηταί πάντοτε μπορούν να διασκεδάσουν από τις νυχτερινές επισκέψεις μιας οικογενείας μοσχογαλών. Αυτοί οι αγριόγατοι τρέφονται με ωμά αυγά και κομμάτια από κρέας που τοποθετούνται τακτικά στη βεράντα από τότε που λειτούργησε η Κιβωτός, στο τέλος του 1970. Τώρα οι απόγονοι του αρχικού ζεύγους των μοσχογαλών δεν φοβούνται τον άνθρωπο. Μπορούν να δελεαστούν να έλθουν μέσα στην Κιβωτό και να πάρουν τροφή από το χέρι των παρατηρητών. Αυτά είναι τα μόνα ζώα που είναι ευπρόσδεκτα στην Κιβωτό, μολονότι ωρισμένοι κερκοπίθηκοι μπαίνουν μερικές φορές στις καμπίνες, αν τα παράθυρα μείνουν ανοιχτά.

Όλοι εγκαταλείπουν το γεύμα τους, αν συμβή κάτι εντυπωσιακό έξω. Ίσως να φαίνεται σε πλήρη θέα μια λεοπάρδαλις που κυνηγά το θήραμα της. Ή, ίσως δύο αντίπαλοι βούβαλοι να μάχωνται για την αρχηγία της αγέλης. Οι ύαινες μερικές φορές επιτίθενται σε ανύποπτα νεογέννητα βουβάλια ή στα μικρά των γιγαντιαίων αγριόχοιρων. Οι κραυγές των μικρών ζώων σε συνδυασμό με τα γρυλίσματα των γονέων τους που προσπαθούν ν’ απομακρύνουν τους επιδρομείς, είναι αρκετές για να κάνουν όλους τους επισκέπτας ν’ αφήσουν το δείπνο τους για να ρίξουν μια ματιά.

Αυτοί που είναι αποφασισμένοι να μη χάσουν τίποτε, μπορεί όλη τη νύχτα να είναι όρθιοι και να παρατηρούν τα άγρια ζώα, πίνοντας ζεστά ποτά για να πάρουν δύναμι γύρω από ένα τζάκι με κορμούς δένδρων που τρίζουν καθώς καίγονται. Εν τούτοις, λίγο μετά το ξημέρωμα, όταν μπορή κανείς να δη τις χιονισμένες κορυφές του Όρους Κένυα να λάμπουν στο πρωινό φως του ήλιου, όλοι οι επιβάτες της Κιβωτού ‘αποβιβάζονται’ και ακολουθούν την ορεινή οδό έξω από το Πάρκο των Αγρίων Ζώων. Πίσω στη βάσι, παίρνουν το μέσον που θα τους μεταφέρη σπίτι.

Ωραίες Αναμνήσεις

Θα θυμώμαστε για πολύ καιρό τη νύχτα που περάσαμε στην Κιβωτό. Φυσικά, αυτές οι επισκέψεις έχουν και τις εύθυμες στιγμές τους. Ούτε αυτές μπορούν να λησμονηθούν. Παραδείγματος χάριν, μία γυναίκα όταν είδε μια ομάδα από γιγαντιαίους αγριόχοιρους, κραύγασε από ευχαρίστησι. Ήταν βέβαιη ότι είχε δει τον πρώτο ρινόκερο στη ζωή της. Άλλοι πέρασαν τη μαγκούστα για Κολομβιανό πίθηκο, ακόμη και μια ύαινα για λεοπάρδαλι.

Χωρίς αμφιβολία, μια εκ των προτέρων έρευνα θα ήταν πολύ ωφέλιμη. Πολλά μπορούν να σταχυολογηθούν από ένα καλό βοήθημα σχετικά με ζώα και πτηνά της περιοχής που σχεδιάζετε να επισκεφθήτε. Και ποιος ξέρει; Ίσως μπορέσετε στο μέλλον να περάσετε μια αξέχαστη νύχτα στην «Κιβωτό.»