Ποια Είναι η Άποψις της Βίβλου;

Είναι η Αποτέφρωσις, Κατάλληλη για Χριστιανούς;

ΠΩΣ θ’ αντιδρούσατε στη σκέψι ν’ αποτεφρώσετε το σώμα ενός νεκρού συγγενούς σας; Θεωρείτε την αποτέφρωσι κατάλληλο τρόπο για ν’ απαλλαγή κανείς από τον νεκρό, όπως ακριβώς και την ταφή; Ή μήπως η αποτέφρωσις σάς φαίνεται αποκρουστική; Φαίνεται μήπως ακατάλληλη ή ακόμη και αντιγραφική;

Ίσως η αντίδρασίς σας να έχη επηρεασθή από την άποψι που επικρατεί στον τόπο που ζήτε. Σε μερικές χώρες η αποτέφρωσις είναι πολύ συνηθισμένη. Παραδείγματος χάριν, στη Δυτική Γερμανία, στην Αγγλία και στη Δανία οι μισοί και πλέον νεκροί αποτεφρώνονται και στην Ιαπωνία η αποτέφρωσις είναι σχεδόν γενική. Αλλά στις Ηνωμένες Πολιτείες μόνο το 8 τοις εκατό περίπου των νεκρών αποτεφρώνονται και σ’ άλλες χώρες η αποτέφρωσις είναι ακόμη πιο ασυνήθης. Γιατί υπάρχει αυτή η διαφορά;

Χωρίς αμφιβολία, οι τοπικές συνθήκες επηρεάζουν τις συνήθειες με τις οποίες οι συγγενείς απαλλάσσονται από το πτώμα του νεκρού. Παραδείγματος χάριν, σε μερικές περιοχές το έδαφος είναι παγωμένο τον περισσότερο καιρό του έτους και τα καυσόξυλα είναι σπάνια. Έτσι εκεί συνηθίζουν να ‘εκθέτουν’ τα πτώματα για να καταναλωθούν από πουλιά ή ζώα. Σ’ αυτές τις χώρες μόνο τα άτομα που ανήκουν στη μεσαία και την ανώτερη τάξι θάπτονται ή αποτεφρώνονται. Σε ωρισμένες χώρες όπου είναι πολύ δύσκολο να βρεθή έδαφος για ταφή η αποτέφρωσις είναι δημοφιλής διότι στοιχίζει λιγώτερο από την ταφή σ’ ένα κοινό τάφο.

Αλλά και οι θρησκευτικές πεποιθήσεις επίσης έρχονται επί σκηνής όταν συζητήται το θέμα της αποτεφρώσεως. Επειδή πίστευαν ότι το άτομο έχει αθάνατη ψυχή, μερικοί από τους αρχαίους Έλληνες και Ρωμαίους θεωρούσαν την αποτέφρωσι κατάλληλο μέσο για ν’ απελευθερωθή ταχέως από το νεκρό σώμα της.

Εξ άλλου, η Ιουδαϊκή Εγκυκλοπαιδεία αναφέρει τα εξής: «Η δια της πυράς απαλλαγή από το νεκρό σώμα δεν είναι Ιουδαϊκή συνήθεια και η ταφή θεωρείται από τους κατά παράδοσιν Ιουδαίους υποχρεωτική.» Επίσης επί αιώνες η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία ανθίστατο σθεναρά στην αποτέφρωσι. Στο τέλος του δεκάτου ενάτου αιώνος ο Νόμος 1240 του Κανόνος εδήλωσε ότι οι Καθολικοί που άφηναν την παραγγελία ν’ αποτεφρωθούν τα σώματά τους έπρεπε να στερούνται της εκκλησιαστικής ταφής εκτός αν μετανοούσαν πριν πεθάνουν. Ένα παπικό διάταγμα το 1963 αναθεώρησε κάπως αυτή την απόφασι, αλλ’ ακόμη παρώτρυνε ‘ν’ απέχουν από την αποτέφρωσι εκτός αν θεωρηθή απολύτως αναγκαία.’

Ποια είναι λοιπόν, η κατάλληλη άποψις για την αποτέφρωσι όπως την βλέπει, ο Λόγος του Θεού; Είναι κατάλληλο για ένα Χριστιανό ν’ αποτεφρώνεται;

Στους Βιβλικούς Χρόνους

Στη διάρκεια της Βιβλικής περιόδου οι δούλοι του Θεού κατά συνήθεια έθαβαν το σώμα του αποθανόντος σε μια σπηλιά, μνημείο ή τάφο. Ο Αβραάμ έθεσε ένα παράδειγμα γι’ αυτό από τον πολύ παληό καιρό. Όταν πέθανε η αγαπητή του σύζυγος Σάρρα, αγόρασε ένα σπήλαιο για οικογενειακό τάφο, (Γεν. 23:2-20· 49:29-32) Οι απόγονοι του Αβραάμ, οι Εβραίοι, έδιναν αξιόλογη σπουδαιότητα στην κατάλληλη ταφή του ατόμου. Εθεωρείτο φοβερή συμφορά για κάποιον αν εστερείτο ταφής. (Ιερεμ. 14:16) Σε αρμονία μ’ αυτό ο Ιεχωβά εξέφρασε την αποδοκιμασία του για τον βασιλέα Ιωακείμ προφητεύοντας ότι ο βασιλεύς θα ελάμβανε «ταφήν όνου,» δηλαδή, το σώμα του θα εσύρετο έξω από την πόλι και θα έμενε άταφο.—Ιερεμ. 22:18, 19· παράβαλε με Ιερεμίαν 25:32, 33· Ησαΐαν 14:19, 20.

Λόγω αυτής της εμφάσεως που εδίδετο στην κατάλληλη ταφή, θα ήταν επαίσχυντο για κάποιο άτομο να μην ταφή και να καή το σώμα του σαν να ήταν κάτι ασήμαντο. Σχετικά με μερικά εγκλήματα ο Νόμος απαιτούσε να φονευθή ο εγκληματίας και να καή το σώμα του. (Λευιτ. 20:14· 21:9· Ιησ. Ναυή 7:15, 25) Ομοίως όταν ο Ιησούς ήταν στη γη η Κοιλάς του Εννώμ νοτίως του τείχους της Ιερουσαλήμ ήταν λάκκος απορριμμάτων όπου διετηρείτο φωτιά για να καταστρέφωνται τα απορρίμματα. Τα σώματα μερικών νεκρών κακούργων που εθεωρούντο ακατάλληλα για να λάβουν τη συνηθισμένη ταφή ερρίπτοντο εκεί. Ο Ιησούς χρησιμοποίησε εκείνη την κοιλάδα ως σύμβολο τελείας καταστροφής χωρίς ελπίδα αναστάσεως.—Μάρκ. 9:47, 48· Ματθ. 5:22.

Αλλά μήπως αυτά τα παραδείγματα σχετικά με την καύσι των πτωμάτων δείχνουν ότι θα ήταν ακατάλληλο ν’ αποτεφρωθή κάποιο σώμα;

Κατ’ αρχήν, ο νόμος δεν συνέδεε πάντοτε αναπόσπαστα αυτά τα δύο πράγματα, δηλαδή τους εγκληματίες και την καύσι του σώματος. Οι Ιουδαίοι χρησιμοποιούν το εδάφιο Δευτερονόμιον 21:23 ως απόδειξι για να υποστηρίξουν τη γνώμη ότι πρέπει να θάπτονται τα σώματα στη γη. Το εδάφιο αυτό λέγει ότι το σώμα ενός ανθρώπου που εκτελείτο και εκρεμάτο επάνω σ’ έναν πάσσαλο έπρεπε ν’ αφεθή εκεί όλη τη νύχτα, αλλά «θέλεις εξάπαντος θάψει αυτόν την αυτήν ημέραν.» Έτσι η καύσις ήταν απλώς ένας τρόπος με τον οποίον απαλλάσσοντο από το πτώμα ενός εγκληματία.

Και μπορεί κανείς εύκολα ν’ αντιληφθή ότι υπάρχει τεραστία διαφορά μεταξύ της καύσεως του πτώματος ενός κακούργου στην αρχαία εποχή μαζί με τα απορρίμματα και της συγχρόνου διαδικασίας της κηδείας που περιλαμβάνει την αποτέφρωσι. Ενώ η πρώτη είχε σκοπό να εκφράση απόρριψι και όνειδος, η τελευταία έχει διευθετηθή ως αξιοπρεπές αντίστοιχο της επιστροφής του ατόμου στο έδαφος μέσω φυσικής αποσυνθέσεως στο χώμα.

Στην πραγματικότητα, η σύγχρονη αποτέφρωσις είναι κάτι που μπορεί να το συγκρίνη κανείς με τις πράξεις των ανθρώπων στην Ιαβείς-γαλαάδ αφού πήραν τα σώματα του Βασιλέως Σαούλ και των υιών του από τους Φιλισταίους. Έλαβαν τα σώματα και τα έφεραν στην «Ιαβείς και έκαυσαν αυτά εκεί· και έλαβον τα οστά αυτών και έθαψαν.» (1 Σαμ. 31:12, 13) Ο πιστός Δαβίδ δεν θεώρησε την καύσι των πτωμάτων σαν κάτι επαίσχυντο. Ήταν μέρος μιας αξιοπρεπούς απομακρύνσεως των νεκρών.—2 Σαμ. 2:4-7.

Οι πρώτοι Χριστιανοί εξακολούθησαν την Ιουδαϊκή συνήθεια να θάπτουν τους νεκρούς στη γη ή σε μνημεία. Εκτός από το ότι η ιδέα αυτή της Χριστιανοσύνης υποστηρίζετο από την Ιουδαϊκή παράδοσι, μια αιτία γι’ αυτό φαίνεται ότι ήταν το γεγονός ότι η αποτέφρωσις εκείνον τον καιρόν συνεδέετο με ψευδείς δοξασίες, όπως η δοξασία της αθανασίας της ψυχής. Στους μετέπειτα αιώνες η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία ψήφισε νόμους εναντίον της αποτεφρώσεως, κι έτσι ο εκκλησιαστικός Νόμος απηγόρευσε αυτό που δεν απηγόρευε η Αγία Γραφή.

Τι θα λεχθή όμως για τους Χριστιανούς σήμερα; Το γεγονός είναι ότι δεν υπάρχει Βιβλική εντολή υπέρ ή εναντίον της ταφής ή της αποτεφρώσεως. Ούτε συνήθως η ταφή αντί της αποτεφρώσεως βοηθεί να διακρίνονται οι αληθινοί Χριστιανοί από τα άτομα που πιστεύουν στην ειδωλολατρική ιδέα της αθανασίας της ψυχής· σήμερα μερικοί από τους κατ’ εξοχήν υποστηρικτάς αυτής της αντιγραφικής διδασκαλίας βρίσκονται μεταξύ των ατόμων που συχνά εκκλησιάζονται και οι οποίοι συνήθως θάπτουν τους νεκρούς των.

Επί πλέον η Αγία Γραφή σαφώς δείχνει ότι δεν έχει σημασία αν ένα νεκρό σώμα επιστρέψη στο χώμα αμέσως ή δια πυράς ή σιγά σιγά δι’ αποσυνθέσεως. Με οποιονδήποτε τρόπο κι αν γίνη, αληθεύουν τα λόγια του Θεού: «Επειδή γη είσαι, και εις την γην θέλεις επιστρέψει.» (Γεν. 3:19) Ασφαλώς ο Θεός δεν χρειάζεται μια μούμια (ένα πτώμα) για να αναστήση κάποιον. Ο απόστολος Παύλος δίδαξε ότι στο άτομο που θ’ αναστηθή στον ουρανό θα δοθή νέο σώμα, έτσι ώστε το άτομο ‘μεταλλάσσεται’ από το σαρκικό σώμα που αποσυντίθεται. Έδειξε ότι «ο . . . Θεός δίδει εις αυτό σώμα καθώς ηθέλησε.» (1 Κορ. 15:35-49) Αυτό θα είναι παρόμοιο με ό,τι θα συμβή στα άτομα που θ’ αναστηθούν στη γη στη Νέα Τάξι. Ο Θεός είναι σε θέσι να δώση κατάλληλα ανθρώπινα σώματα άσχετα με τον τρόπο που θα έχουν αποσυντεθή τα προηγούμενα σώματα, είτε ταχέως δια πυράς είτε σιγά σιγά δι’ αποσυνθέσεως.

Ασφαλώς ο Λόγος του Θεού συνιστά να τύχη μεταχειρίσεως μ’ ένα αξιοπρεπή, γεμάτο σεβασμό τρόπο, τα σώμα ενός προσφιλούς που έχει πεθάνει. Αλλ’ αν η οικογένεια, για συναισθηματικούς, οικονομικούς ή άλλους λόγους θέλη ν’ αποτεφρώση το σώμα ενός προσφιλούς ατόμου ή όχι αυτό είναι ένα προσωπικό ζήτημα.