Μαθαίνοντας να Κελαηδούν

■ ΑΚΟΥΓΟΝΤΑΣ το όμορφο κελάδημα ενός ωδικού πτηνού, ίσως να εκπλήττεσθε μ’ αυτό που φαίνεται ότι είναι έμφυτη ικανότης. Αλλά μήπως το πουλί κάνει αυτό τα κελάδημα μόνο από ένστικτο; Ίσως όχι εντελώς.

Πειράματα με τον ασπροσκούφη σπουργίτη έδειξαν ότι αυτό το πουλί πρέπει να μάθη το τραγούδι του είδους του. Αν μεγαλώση μακριά από ενήλικα πουλιά του είδους του, χωρίς να μπορή έτσι ν’ ακούση τα κελαδήματά τους, ο ασπροσκούφης σπουργίτης θα κελαηδή, αλλά θ’ αναπτύξη αφύσικα το κελάδημά του. Εξ άλλου, αν, κατά την εποχή που είναι δέκα μέχρι πενήντα ημερών, ακούη ακόμη και δίσκους σωστού κελαδήματος πουλιών του είδους του, θα μάθη να κελαηδή φυσιολογικά. Και, πράγματι, θα μιμηθή την ιδιαίτερη παραλλαγή του κελαδήματος που ακούει.

Αλλά θα μπορούσε να μάθη κάθε κελάδημα πού ακούει; Όχι. Αν στη διάρκεια της ίδιας περιόδου, παίζωνται και δίσκοι άλλων ειδών, δεν θα μάθη αυτό το κελάδημα. Φαίνεται ότι ο σπουργίτης χρειάζεται εκπαίδευσι για να μάθη το φυσιολογικό του κελάδημα, αλλά έχει επίσης κάποιο εσωτερικό οδηγό που του δίνει την ικανότητα να συγκεντρώνεται στο ιδιαίτερο κελάδημα του είδους του και τον οδηγεί ν’ απορρίπτη άλλα κελαδήματα. Αυτό πράγματι αποτελεί μια έμφυτη ασφάλεια ότι ο ασπροσκούφης δεν θα μάθη το κελάδημα πουλιών άλλου είδους.