Η Τέχνη του να Είσθε ένας Παππούς
ΟΤΑΝ ο γιος μας έγινε πατέρας, άρχισε, ένα καινούργιο είδος σχέσεων, σχέσεις που περιελάμβαναν τους γονείς και τα παιδιά—και ας μην παραβλέπωμε τη γιαγιά και τον παππού. Ο σοφός άνδρας είπε στο εδάφιο Παροιμίες 17:6: «Τέκνα τέκνων είναι ο στέφανος των γερόντων· και η δόξα των τέκνων οι πατέρες αυτών.»
Μια πρακτική εφαρμογή αυτού του εδαφίου θα μπορούσε να δη κανείς σ’ ένα μεγάλο μαιευτήριο στο Σίδνεϋ της Αυστραλίας. Το ασανσέρ που μας έφερε πάλι στο ισόγειο ήταν γεμάτο από μια ενδιαφέρουσα ποικιλία παππούδων και γιαγιάδων, οι οποίοι προφανώς είχαν αναλάβει την ευθύνη των εγγονιών τους σε οικογένειες όπου η μητέρα είχε αποκτήσει και άλλο μωρό. Η υπομονή, η προσοχή και η στοργή, μαζί με τα άσπρα μαλλιά, χαρακτήριζαν τις γιαγιάδες και τους παππούδες. Σήμερα είχαν αναλάβει τη φροντίδα των εγγονιών τους, και ήταν φανερό ότι τα περισσότερα παιδιά ήσαν ευχαριστημένα μ’ αυτό.
Ωστόσο, το να είναι κανείς παππούς ή γιαγιά περιλαμβάνει περισσότερα από το να προσέχουν που και που τα εγγόνια τους. Χρειάζεται να εξετασθή η μεγάλη επίδρασις που έχουν στα εγγόνια τα πράγματα που λέγονται και γίνονται, καθώς και η θέσις των γονέων. Όπως συμβαίνει με όλες τις σχέσεις σ’ αυτή την ηλικία, μπορεί να υπάρξουν προβλήματα, παγίδες και, μερικές φορές, στενοχώριες. Το να είναι ένας παππούς αγαπητός (διότι δεν μπορούμε ν’ αγαπηθούμε κατ’ απαίτησι) αποτελεί μια πρόκλησι.
Ας εξετάσωμε μαζί την τέχνη του να είναι κανείς παππούς ή γιαγιά.
Τι θα Λεχθή για τα Δώρα;
Πόσο συχνά ακούτε την αποκαρδιωτική δήλωσι, «Ο παππούς και η γιαγιά τους τα κακομαθαίνουν»; Οι περισσότεροι από μας, τους παππούδες και τις γιαγιάδες, επειδή θέλομε ν’ απολαμβάνωμε τη χαρά να δίνωμε, χαιρόμαστε να προσφέρωμε δώρα ή παιγνίδια στα παιδιά, αλλά μερικοί από μας το κάνουν αυτό πολύ συχνά. Σε πλούσιες χώρες, είναι συνηθισμένο να μπαίνη κανείς στο δωμάτιο των παιδιών και να βρίσκη ένα πραγματικό συγκρότημα από μηχανικά ή σπαστά παιγνίδια, ακόμη και προσωπικές τηλεοπτικές συσκευές. Αργότερα, ίσως αποκτήσουν τα παιδιά ποδήλατα, μοτοποδήλατα και, καθώς μεγαλώνουν, αυτοκίνητα. Με τον καιρό, γίνεται φανερό σε πολλές τέτοιες περιπτώσεις ότι, μολονότι χαίρεται κανείς όταν δίνη, θλίβεται όταν κακομαθαίνη τα παιδιά.
Ένας πατέρας σχολίασε τα εξής σχετικά με τα δώρα που πρόσφεραν ο παππούς και η γιαγιά στα παιδιά του: «Αυτό με φέρνει σε δύσκολη θέσι, και συχνά θυμώνω, επειδή τα παιδιά έχουν την τάσι να περιμένουν παιγνίδια κάθε φορά που οι γονείς μου μας επισκέπτονται.»
Φυσικά, η ζωή χωρίς δώρα θα ήταν πολύ άδεια. Αλλά όταν δίνωμε, καλά θα κάνωμε να προσπαθούμε να δίνωμε κάτι που να διαρκή, κάτι που θα συμβάλη στη διανοητική ή συναισθηματική ανάπτυξι του παιδιού και, στις περισσότερες περιπτώσεις, κάτι που να μην είναι πολύ ακριβό. Μεταξύ άλλων, ίσως χρειάζεται να δίνωμε περισσότερο από τον εαυτό μας και το χρόνο μας. Για να το κάνωμε αυτό με επιτυχία, απαιτείται επικοινωνία.
Πόσο Καλά Επικοινωνείτε με τα Παιδιά;
Η επικοινωνία τα πρώτα χρόνια είναι απαραίτητη και όχι πολύ δύσκολη, επειδή λίγα μπορεί ν’ αναμένη κανείς σε ανταπόδοσι από τα βρέφη. Η προοδευτική επικοινωνία στη διάρκεια της εφηβείας και της ενηλικιώσεως αποτελεί μια μεγαλύτερη πρόκλησι.
Το «δώρο» του χρόνου παίζει μεγάλο ρόλο στην επικοινωνία. Σαν παππούδες και γιαγιάδες, πρέπει ν’ αφιερώνωμε χρόνο για ν’ ακούμε τα προβλήματα και τις περιπέτειες της καθημερινής ζωής των εγγονιών μας. Αυτό είναι ουσιώδες για την ανάπτυξι της προσωπικότητάς τους και μας βοηθεί ν’ αντιληφθούμε πού θα μπορούσαμε να προσφέρωμε κάποια φιλάγαθη βοήθεια. Το εδάφιο Παροιμίες 20:11 μας συμβουλεύει: «Γνωρίζεται και αυτό το παιδίον εκ των πράξεων αυτού, αν τα έργα αυτού είναι καθαρά και αν ευθέα.»
Και τώρα, τι θα γίνη αν μάθωμε ότι το εγγόνι μας έκανε κάτι που δεν είναι και τόσο ‘ευθύ;’ Αν συνωμοτήσωμε μαζί του για να το κρύψωμε από τους γονείς του, ασφαλώς δεν θα το βοηθήσωμε καθόλου. Από την άλλη πλευρά, δεν αποτελεί καλό τρόπο επικοινωνίας το να νευριάσωμε, να βάλουμε τις φωνές και να το επιπλήξωμε. Το παιδί θα κάνη λάθη—ίσως μερικά σοβαρά λάθη—όπως ακριβώς κι’ εμείς. Μπορούμε να χρησιμοποιήσωμε αυτά τα λάθη σαν ευκαιρίες για να το λογικεύσωμε, να διορθώσωμε τον τρόπο σκέψεώς του, να το βοηθήσωμε να μεγαλώση;
Πόσο καλά επικοινωνείτε με τα εγγόνια σας; Ρωτήστε τον εαυτό σας: Μιλώ μαζί με τα εγγόνια μου, όχι στα εγγόνια; Μήπως η συζήτησίς μου βασίζεται κυρίως σε ‘κάνε’ και ‘μην κάνεις,’ ή είμαι ένας καλός ακροατής και κατόπιν αιτιολογώ κι’ εξηγώ το καθετί; Όπως πρέπει, μοιράζομαι με τα εγγόνια μου τις εμπειρίες της ζωής, τις αποτυχίες μου, τις χαρές μου, την αγάπη μου γι’ αυτά; Περπατούμε μαζί στην εξοχή, στη θάλασσα, σ’ ένα πάρκο ή στον κήπο; Παρατηρούμε και ανταλλάσσωμε σκέψεις για τα άγρια ζώα, τις εποχές, τους κινδύνους και τις ευλογίες της ζωής; Όταν είμαστε μαζί, πόσο σεβασμό δείχνομε για το Δημιουργό μας, τον πλησίον μας και ο ένας για τον άλλο;
Ένα αξέχαστο γεγονός της ζωής ενός παππού συνέβη στη διάρκεια ενός περιπάτου στο τοπικό πάρκο με τον τετράχρονο εγγονό του. Στη βάσι ενός δένδρου βρισκόταν νεκρό στο έδαφος ένα μεγάλο φτερωτό έντομο. Ο μικρός φοβόταν το έντομο. Ο παππούς το σήκωσε, και άρχισε μια απλή συζήτησι για το θέμα της ζωής και του θανάτου.
Μήπως ψάχνετε να βρήτε κάτι που θα ενδιέφερε τον εγγονό σας; Ποιο αγόρι δεν θα ελκυόταν από τα εργαλεία του παππού, από το πλήθος των χειροκίνητων και των ηλεκτροκίνητων εργαλείων που έχει συλλέξει όλα αυτά τα χρόνια; Οι ευκαιρίες να μετάσχουν σε μια ειδική εργασία κοινού ενδιαφέροντος είναι πολλές. Αν δεν τα καταφέρνετε με τα εργαλεία, τι θα λεχθή για το διάβασμα; Τι θαυμάσιο δώρο διαρκούς αξίας θα ήταν αν ο χρόνος που δαπανούσατε για να διαβάσετε μαζί διήγειρε στον εγγονό σας μια δίψα για τη γνώσι και τη γοητεία που προσφέρουν τα καλά βιβλία!
Και ας μην ξεχνούμε τα εργαλεία ραπτικής ή την κουζίνα της γιαγιάς. Ποιο μικρό κορίτσι δεν ελκύεται από τα πολύχρωμα νήματα και υφάσματα και από την επιθυμία να φτιάξη ένα φόρεμα για την κούκλα της και, αργότερα, ίσως ένα για τον εαυτό της; Καθώς ο καιρός περνά, ίσως η γιαγιά μπορέση να μοιρασθή μαζί της τα μυστικά της μαγειρικής που έχει μάθει.
Όλοι θα μπορούσαμε να ωφεληθούμε από το λάθος ενός παππού ο οποίος τα κατάφερνε καλά με τα εγγόνια του τα πρώτα χρόνια αλλά, καθώς τα παιδιά μεγάλωναν και αποκτούσαν ευρύτερη γνώσι, αισθανόταν ότι δεν ήταν πια απαραίτητος σ’ αυτά. Δυστυχώς, η ελεύθερη επικοινωνία του μαζί τους σταμάτησε. Άφησε τη φανερή τους διανοητική ωριμότητα να παραμερίση τη δική του συναισθηματική ωριμότητα και τα μαθήματα που θα μπορούσε να τους μεταδώση από το σχολείο της ζωής. Άσχετα με την ηλικία των εγγονιών μας, εμείς οι παππούδες έχομε πολλά να τους προσφέρωμε. Αλλά χρειάζεται να είμαστε καλοί ακροατές. Και αν διαφωνούμε με την άποψι που εκφράζει ο νεαρός, υπάρχουν φορές οπότε θα κάνωμε καλά ν’ ανταλλάξωμε απλώς τις απόψεις μας και, κατόπιν, ν αφήσωμε τα παιδιά να σκεφθούν γι’ αυτό το ζήτημα. Ακόμη και όταν γνωρίζωμε ότι έχομε δίκιο, δεν είναι πάντοτε συνετό να επιμένωμε γι’ αυτό εκείνη τη στιγμή. Διατηρείτε ανοιχτές τις σχέσεις σας επικοινωνίας.
Είσθε Υπομονετικός και Ανεκτικός;
Υπάρχει ένα γνωμικό που λέει, «Δεν μπορείς να βάλης το κεφάλι ενός γέρου πάνω στους ώμους ενός νεαρού.» Για τον επιτυχή χειρισμό των προβλημάτων που δημιουργούνται μεταξύ νέων και ηλικιωμένων, απαιτείται υπομονή και κατανόησι και η σημερινή κοινωνία αντιμετωπίζει έλλειψι και των δυο αυτών ιδιοτήτων.
Οι νέοι συχνά επηρεάζονται έντονα από τον κόσμο που τους περιβάλλει. Υπάρχει μια φυσική επιθυμία να γίνωνται δεκτοί από τους συνομηλίκους τους. Μπορεί να αισθάνωνται ότι οι γονείς τους τούς γίνονται εμπόδιο σ’ αυτό. Σαν παππούδες, μπορούμε να βοηθήσωμε. Επειδή δεν περιλαμβανόμαστε συνήθως τόσο άμεσα στα καθημερινά ζητήματα της οικογενειακής πειθαρχίας, τα παιδιά μπορεί να έχουν περισσότερο την τάσι ν’ ακούουν ό,τι τους λέμε. Συχνά μπορούμε να τους βοηθήσωμε αν συμμεριζώμαστε μερικά από τα προβλήματα που είχαμε κι’ εμείς όταν ήμαστε νέοι.
Σε μερικά ζητήματα, μπορεί να διαπιστώσωμε ότι δεν βλέπομε το χειρισμό των ζητημάτων που περιλαμβάνουν τα εγγόνια μας με τον ίδιο τρόπο που τον βλέπουν κι’ οι γονείς τους. Αλλά δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι, σύμφωνα με τον τρόπο που εκτίθεται στην Αγία Γραφή, οι γονείς έχουν την κύρια ευθύνη για την ανατροφή των παιδιών τους. (Παρ. 6:20· Κολ. 3:20) Μπορεί να καταστραφή μια πολύτιμη σχέσις αν εμείς οι παππούδες, ακόμη κι’ αν έχωμε καλά ελατήρια, αναμιχθούμε στον τρόπο με τον οποίο οι γονείς χειρίζονται ζητήματα όπως είναι οι συνήθειες φαγητού, η πειθαρχία, η εκπαίδευσις, η ιατρική θεραπεία και οι τρόποι συμπεριφοράς. Αξίζει να εξετάσωμε τα σχόλια που έκανε ένας πατέρας: «Δεν αντιδρώ ευνοϊκά όταν ΜΟΥ ΛΕΓΟΥΝ πώς να φροντίζω την οικογένειά μου. Στο κάτω-κάτω, είναι δικά μου παιδιά. Ωστόσο, εκτιμώ τις υποδείξεις που γίνονται μ’ ένα τρόπο που δείχνει ενδιαφέρον και κατανόησι για τα προβλήματα που αντιμετωπίζομε η σύζυγός μου κι’ εγώ σαν γονείς.»
Είναι πραγματικά δύσκολο να δείξωμε υπομονή και κατανόησι όταν βλέπωμε ν’ αναπτύσσωνται καταστάσεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε στενοχώριες, Ωστόσο, αν εμείς σαν παππούδες και γιαγιάδες θέλωμε να μας σέβωνται, πρέπει να εκτιμούμε τον κατάλληλο ρόλο μας σχετικά με τον οικογενειακό θεσμό, χωρίς να προσπαθούμε να αναλάβωμε το ρόλο που εκπληρώνουν κατάλληλα οι γονείς. Υπάρχουν φορές, φυσικά, οπότε χρειάζεται να δείξουν και σ’ εμάς υπομονή και κατανόησι—ας το εξηγήσωμε αυτό.
Πώς να Φέρονται σ’ Εμάς τους Παππούδες και τις Γιαγιάδες
Οι εποχές του έτους παρέχουν μια μεγάλη αντίθεσι, και έχουν παρομοιωθή με τις αλλαγές που συμβαίνουν στη ζωή μας. Μερικοί αντιμετωπίζουν τις εποχές καλύτερα απ’ ό,τι άλλοι.
Μπορούν να δημιουργηθούν προβλήματα καθώς εμείς, οι παππούδες, γερνάμε. Μερικοί από μας γινόμαστε πιο παράξενοι καθώς περνούν τα χρόνια. Εκείνο που κάνομε μπορεί να σχετίζεται με οικογενειακές διευθετήσεις. Μπορεί να γίνωμε πιο ευέξαπτοι και να δείχνουμε λιγότερη υπομονή και κατανόησι. Μερικοί από μας, δυστυχώς, επηρεάζονται αρκετά από τα γηρατειά. Αν, στα προηγούμενα χρόνια, σπείραμε υπομονή, κατανόησι και αγάπη, έχουμε λόγους να ελπίζωμε ότι θα θερίσωμε αυτές τις ιδιότητες.
Εμείς, οι παππούδες κι’ οι γιαγιάδες, όσο ηλικιωμένοι κι’ αν είμαστε, μας αρέσει να νοιώθωμε ότι αποτελούμε ακόμη μέρος της οικογένειας. Είναι αλήθεια ότι μια σχέσις που έχει θεμελιωθή με συνεχή επικοινωνία και με τη γνώσι ότι τόσο οι ηλικιωμένοι όσο και οι νέοι μπορούν να πλουτίσουν ο ένας τον άλλον με τις εμπειρίες της ζωής, είναι πράγματι ικανοποιητική. Όταν υπάρχη αμοιβαία αγάπη και σεβασμός, και οι τρεις γενιές—οι παππούδες, οι γονείς και τα παιδιά—μπορούν, ακόμη και σ’ ένα ταραχώδη κόσμο, ν’ απολαμβάνουν πολλές από τις ευλογίες που ο Θεός υποσχέθηκε όταν θέσπισε την οικογενειακή διάταξι.—Από συνεργάτη.