Προσέχετε τα Χρήματα Σας

Εργάζεσθε σκληρά για να αποκτήσετε χρήματα, μολονότι φαίνεται ότι η αγοραστική τους δύναμις μειώνεται καθημερινά. Οι τιμές ανεβαίνουν. Και τα χρήματά σας πρέπει να τις υπερκαλύψουν. Πώς θα το κατορθώσετε αυτό; Όσο περισσότερα ξέρετε για το πώς οι πωλητές σας πείθουν να τα ξοδέψετε, τόσο καλύτερες αποφάσεις μπορείτε να πάρετε για να τα διαφυλάξετε.

ΖΟΥΜΕ σε μια καταναλωτική κοινωνία. Από παντού έρχονται μηνύματα που μας προτρέπουν να ξοδεύωμε. Εφημερίδες και περιοδικά, το ραδιόφωνο και η τηλεόρασις, αφίσσες στους δρόμους και τοιχοκολλήσεις πλημμυρίζουν το μυαλό μας με μηνύματα, που μπορεί μεν να μην τα θυμώμαστε συνειδητά, αλλ’ όμως μας οδηγούν στην αγορά συγκεκριμένων προϊόντων. Τα διαφημιστικά τεχνάσματα είναι πολύ περισσότερα απ’ όσα φαντάζεσθε, και έχουν σκοπό να σας πάρουν τα χρήματα που τόσο δύσκολα κερδίζετε.

Τα παιδιά επηρεάζονται από τις διαφημίσεις παιγνιδιών, οι έφηβοι από τους ντισκ-τζόκεϋς [αυτοί που ρυθμίζουν τα προγράμματα με δίσκους], και οι γονείς, δελεάζονται από τις δόσεις αγοράζοντας με τρομακτικές επιβαρύνσεις. Στο βιβλίο του Ο Αθώος Καταναλωτής εναντίον των Εκμεταλλευτών, ο Σίδνεϋ Μαργκόλιους λέει ότι τέτοια τεχνάσματα προτρέπουν τους ανθρώπους σε «τεράστιες σπάταλες του χρήματος της οικογένειας και σε κακή χρήσι των οικογενειακών εσόδων» που χρειάζονται για άλλα σπουδαιότερα πράγματα.

Μας πείθουν να αγοράσουμε με πολλούς τρόπους. Ας εξετάσωμε μερικούς:

Όλοι μας λένε να αγοράσωμε για να γίνουμε ευτυχισμένοι. Αλλά όταν αγοράσωμε το αντικείμενο αυτό και πάμε στο σπίτι, διαπιστώνομε ότι πολύ λίγα έχουν αλλάξει στη ζωή μας.

Μια μητέρα βλέπει κατσαρόλες και τηγάνια που διαφημίζονται σαν σκεύη των «καλοφαγάδων.» Αυτό υπονοεί ότι θα μπορούσε να μαγειρέψη καλύτερα φαγητά μ’ αυτά τα σκεύη. Αλλά όλοι γνωρίζομε ότι η ποιότητα του φαγητού συνήθως εξαρτάται από τα υλικά και τη δεξιοτεχνία του μάγειρα, και όχι από το όνομα που δίνει ο κατασκευαστής στην κατσαρόλα.

Ο πατέρας βλέπει μια όμορφη φωτογραφία μιας θαυμάσιας επιπλώσεως, με την υπόσχεσι ότι θα μπορούσε να την φτιάξη μόνος του αρκεί να είχε μόνο ένα συγκεκριμένο ακριβό ηλεκτρικό εργαλείο. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τέτοια εργαλεία επιταχύνουν την εργασία, αλλά μήπως αυτό το εργαλείο θα τον μεταμορφώση πράγματι σε επιδέξιο τεχνίτη; Οι τεχνίτες κατασκεύαζαν θαυμάσια έπιπλα επί αιώνες με πολύ απλούστερα εργαλεία.

Θα θέλατε να βγάζετε ωραίες φωτογραφίες, αλλά με το να αγοράσετε την πιο ακριβή φωτογραφική μηχανή δεν θα σας κάνη κατ’ ανάγκην έξοχο φωτογράφο.

Αν προσέξετε τι πράγματι καταφέρνει μια συσκευή, πόσο στην πραγματικότητα θα την χρησιμοποιήσετε, και πόσο στ’ αλήθεια τη χρειάζεσθε, τότε θα αξιοποιήσετε καλύτερα τα χρήματα σας, και θα προκύψουν περισσότερα οφέλη από τα πράγματα που αγοράζετε.

Έμποροι της Δυσαρέσκειας

Οι κατασκευαστές τα καταφέρνουν να πουλάνε κουζίνες, ψυγεία, τηλεοράσεις, ακόμη και αυτοκίνητα και ρούχα σε άτομα που έχουν ήδη αυτά τα πράγματα. Πώς; Κάνοντας τους ανθρώπους να αισθάνωνται πως ό,τι έχουν ήδη δεν είναι σύγχρονα. Οι άνθρωποι που προωθούν προϊόντα στην αγορά κάνουν το κοινό ευαίσθητο σε θέματα μόδας, και κατόπιν αλλάζουν τη μόδα. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι αλλαγής της μόδας, αλλά, όπως είπε ο Βέινς Πάκαρντ στο βιβλίο του The Hidden Persuaders, η «χρήσις του χρήματος αποτελεί έναν από τους πιο φθηνούς τρόπους με τους οποίους μπορεί να γίνη αυτό.»

Οι έμποροι έτσι γίνονται «έμποροι της δυσαρέσκειας.» Σεις έχετε «τον παλαιό τύπο,» «το περυσινό χρώμα,» κάτι «εκτός μόδας». Και σε λίγο αρχίζετε να διερωτάσθε μήπως πρέπει να πάρετε το καινούριο είδος. Μ’ αυτή την ίδια μέθοδο, οι κατασκευαστές αυτοκινήτων σας κάνουν να μην αισθάνεσθε ικανοποιημένοι, με το αυτοκίνητο του «παλαιού» μοντέλου, έστω κι αν αυτό ακόμη δουλεύη θαυμάσια και δεν έχη άσχημη εμφάνισι.

Τοις Μετρητοίς ή με Πίστωσι;

Υπάρχει κι ένας άλλος τρόπος με τον οποίο σας ενθαρρύνουν οι έμποροι να ξοδέψετε περισσότερα απ’ όσα πρέπει. Οι υπάλληλοί τους είναι εκπαιδευμένοι στο να ρωτούν: «Τοις μετρητοίς ή με πίστωσι;» Μπορεί, να σας υποδεικνύουν μ’ αυτό να ζητήσετε μια από τις πιστωτικές κάρτες του καταστήματος. Με την πίστωσι σας φαίνεται πιο εύκολο το να ψωνίσετε. Μεγάλες εταιρίες απέδειξαν ότι αυτό είναι αλήθεια.

Καταστήματα με μικρότερη ευσυνειδησία μπορεί να χρησιμοποιούν την πίστωσι για να κρύψουν το πραγματικό κόστος. Αντί να αναφέρουν την τιμή, αναφέρουν μόνο τη μηνιαία δόσι. Ένας λιανοπωλητής εργαλείων λέει: «Προτιμούμε να λέμε ‘12 δολλάρια το μήνα.’ Αν πούμε τη συνολική τιμή αυτό δημιουργεί μόνο σύγχυσι στον πελάτη.» Αλλά συχνά η μηνιαία πληρωμή των δόσεων είναι εκείνη που προκαλεί τη σύγχυσι στον πελάτη. Ένας καταστηματάρχης είπε: «Μπορεί να προσθέσης στον μέσο πελάτη περί το ένα δολλάριο σε κάθε γυάρδα χαλιού όταν πουλάς με δόσεις. Συνήθως τονίζομε το ποσόν της δόσεως παρά το κόστος ανά γυάρδα.» Έτσι, το ποσόν της μηνιαίας δόσεως αντιστοιχεί σε μεγαλύτερο συνολικό κόστος απ’ αυτό που νομίζει ότι πληρώνει ο πελάτης.

Δημιουργεί προβλήματα στις οικογένειες η ευρεία διάδοσις των αγορών με πίστωσι; Ναι, ειδικά σ’ αυτές που πρέπει να προσέχουν τα οικονομικά τους όσο το δυνατόν περισσότερο. Υπάρχει η μεγάλη επιβάρυνσις, ο πειρασμός να αγοράσης άχρηστα ή υπερβολικά δαπανηρά πράγματα, και ο κίνδυνος να μπης σε υπερβολικό χρέος. Στις Ηνωμένες Πολιτείες μόνο, αρκετά εκατομμύρια οικογένειες—πολλές από τις οποίες είναι νεαρών ατόμων—έχουν προβλήματα με χρέη.

Συνεπώς, για να αυξήσετε την αγοραστική αξία των χρημάτων σας, προσέχετε την καταναλωτική πίστωσι.

Διαβάζετε τις Διαφημίσεις

Ένας άλλος τρόπος για να αυξήσετε την αγοραστική αξία των χρημάτων σας είναι το να ξέρετε πώς να διαβάζετε τις διαφημίσεις για εκπτώσεις. Μην ξεχνάτε, μερικές εκπτώσεις είναι νόμιμες πολλές όμως δεν είναι. Σας δίνομε μερικά σημεία για να τις εκμεταλλευθήτε όσο γίνεται καλύτερα:

Να παρακολουθήτε τις εποχιακές εκπτώσεις. Σε πολλά μέρη ο ρυθμός των πωλήσεων πέφτει μετά τη μεγάλη κίνησι των Χριστουγέννων κι έτσι τα καταστήματα κάνουν εκπτώσεις τον Ιανουάριο. Επίσης ο ρυθμός των αγορών στα καλοκαιρινά και χειμερινά ενδύματα πέφτει στα μέσα της σαιζόν, δηλαδή, Ιανουάριο-Φεβρουάριο και Ιούνιο-Ιούλιο. Τότε είναι ο κατάλληλος καιρός να ψάξη κανείς για τέτοιες εκπτώσεις. Μερικά από τα εμπορεύματα μπορεί να έχουν εξαντληθή και η δυνατότητα εκλογής να μην είναι και τόσο μεγάλη. Αλλά η προσεκτική επιλογή σε τέτοιες στιγμές συχνά σας εξοικονομεί χρήματα.

Οι εκπτώσεις σε περίπτωσι διαλύσεως μιας επιχειρήσεως μπορεί να είναι νόμιμες, αλλά προσέχετε. Σε μερικά καταστήματα η ταμπέλλα «διάλυσις» φαίνεται να μη κατεβαίνη ποτέ.

Προσέχετε αυτά που λένε πράγματι οι αγγελίες. Η επιγραφή «Από 99,95 δολλάρια, τώρα 59,95» πρέπει να σημαίνη αν είναι αληθινή, ότι η τιμή θα ξαναγυρίση στα 99,95 δολλάρια μετά τις εκπτώσεις. Η επιγραφή «Συγκριτικής αξίας 99,95 δολλάρια», σημαίνει πολύ λιγότερα. Το κατάστημα λέει ότι αυτό το είδος συγκρίνεται με ακριβώτερα είδη, αλλά αυτή η σύγκρισις μπορεί να βρίσκεται μόνο στο μυαλό του καταστηματάρχη. Η επιγραφή «Τιμή καταλόγου 99,95 δολλάρια», σημαίνει ακόμη λιγότερα. Αυτή είναι η τιμή που έχει τυπωθή στον τιμοκατάλογο του κατασκευαστού ή στο κουτί. Μπορεί όμως να έχη μικρή σχέσι με την πραγματικότητα, και μπορεί να έχη αναγραφή επίτηδες μια τόσο υψηλή τιμή ώστε να μπορή να φαίνεται ότι τα καταστήματα παρέχουν ευκαιρίες μειώνοντάς την.

Η επιγραφή «Κάτω του κόστους κατασκευαστού» εγείρει πολλά ερωτήματα, όπως: Γιατί; Μήπως αυτό το είδος δεν πουλήθηκε πολύ; Μήπως έπαψε να παράγεται; Μήπως δεν υπάρχουν πια ανταλλακτικά;

«Γλυτώστε χρήματα!» Μην ξεχνάτε ότι αυτή η φράσις που χτυπάει στο μάτι συνήθως έχει μόνο ένα σκοπό—να σας κάνη να ξοδέψετε. Φράσεις όπως «Ειδική προσφορά!» «Μειωμένες Τιμές!» και «Ξεπούλημα!» προφανώς δεν σημαίνουν τίποτε περισσότερο ή λιγότερο από αυτό που επιθυμεί ο καταστηματάρχης. Ακόμη και σε πασίγνωστα καταστήματα έχει λεχθή το εξής σε μερικούς υπαλλήλους: «Γράφτε τιμή 7,95 δολλάρια, ώστε την επόμενη εβδομάδα να μπορέσωμε να την κατεβάσωμε στα 6,50 δολλάρια».

Πέφτομε θύματα τέτοιων τεχνασμάτων γιατί θέλομε να βρούμε την ευκαιρία. Μπορείτε να προστατεύσετε τον εαυτό σας με το να μαθαίνετε τις τιμές και τις ποιότητες. Μάθετε πόσο στοιχίζουν τα διάφορα πράγματα. Και μην ξεχνάτε, τίποτε δεν είναι ευκαιρία παρά μόνο αν πράγματι το χρειάζεστε. Ακόμη και αν, με το να το αγοράσετε θα εξοικονομήσετε το 50 τοις εκατό της αξίας του, όμως αν δεν το αγοράσετε, θα εξοικονομήσετε το 100 τοις εκατό!

Ψάχνετε πριν Ψωνίσετε

Λέγεται ότι, τα μέλη των οικογενειών με λιγότερα εισοδήματα (που προφανώς χρειάζονται περισσότερο την εξοικονόμησι των χρημάτων) συνήθως ψάχνουν λιγότερο, απ’ ό,τι οι πιο ευημερούσες οικογένειες.

Μπορείτε να εξοικονομήσετε χρήματα με το να συγκρίνετε τις τιμές αρκετών καταστημάτων; Βεβαίως και μπορείτε! Στις Η.Π.Α. η Ένωσις Καταναλωτών διαπίστωσε ότι οι τιμές για την ίδια οικιακή συσκευή κυμαίνονταν από 259 δολλάρια μέχρι 370 δολλάρια σε διάφορα καταστήματα.

Περικόψτε τα Έξοδα Διατροφής σας

Έχει υπολογισθή ότι πολλές νοικοκυρές θα μπορούσαν να μειώσουν τα έξοδα διατροφής μέχρι και 25 τοις εκατό αν ψώνιζαν πιο έξυπνα. Τα έξοδα διατροφής αποτελούν ένα μεγάλο μέρος των οικογενειακών σας δαπανών. Πώς λένε οι ειδικοί ότι μπορείτε να εξοικονομήτε χρήματα σ’ αυτή την περίπτωσι;

Κατ’ αρχήν κάνετε πρόγραμμα. Μπορείτε να εξοικονομήτε χρήματα με το να ψωνίζετε μια φορά την εβδομάδα, αντί για κάθε μέρα. Μπορείτε να παρακολουθήτε τις εκπτώσεις, και ν’ αγοράζετε τρόφιμα εποχής που στοιχίζουν πολύ λιγότερο απ’ ό,τι τον υπόλοιπο χρόνο.

Ένας κατάλογος με τα πράγματα που χρειάζεσθε θα μπορούσε να βοηθήση πολύ. Τα καταστήματα που διαφημίζουν είδη με χαμηλές τιμές για να προσελκύουν πελάτες ελπίζουν ότι θα αγοράσετε και πολλά άλλα πράγματα για να μπορέσουν να καλύψουν την απώλεια από τα είδη με το χαμηλό κόστος. Φροντίζουν πολύ να σας κάνουν να αγοράσετε είδη με μεγάλο κέρδος γι’ αυτούς ενόσω βρίσκεσθε στο κατάστημα.

Εμπορεύματα που τοποθετούνται ψηλά, ή στο τέρμα των διαδρόμων ή σε ειδικούς πάγκους στη μέση του διαδρόμου ή κοντά στο ταμείο, μπορεί να σας βάλουν στον πειρασμό να αγοράσετε είδη που δεν βρίσκονται στον κατάλογό σας. Οι ιδιοκτήτες των σούπερ-μάρκετς γνωρίζουν ότι τα κέρδη του καταστήματος εξαρτώνται από την επιτυχία του στο να σας ωθήση σε τέτοιες αγορές με την παρόρμησι της στιγμής. Οι Λέλαντ Τζ. Γκόρντον και Στιούαρτ Μ. Λη, λένε στο βιβλίο Οικονομία για τους Καταναλωτές: «Οι πωλητές εκμεταλλεύονται, την τάσι που έχουν οι καταναλωτές να ψωνίζουν με την παρόρμησι της στιγμής προς όφελος του καταστήματος. Οι αγοραστές πραγμάτων με την παρόρμησι της στιγμής αυξάνονται όταν ψωνίζουν οι άνδρες και ανεβαίνουν στα ύψη όταν συνοδεύονται από παιδιά. Το άτομο που ψωνίζει προσεκτικά και γνωρίζει τις παγίδες των αγορών που υπαγορεύονται από την παρόρμησι της στιγμής, αγοράζει ό,τι βρίσκεται στον κατάλογό του και τίποτε περισσότερο.

Άλλοι Τρόποι για Εξοικονόμησι Χρημάτων

Πολλά τεχνάσματα στα παντοπωλεία γίνονται με τη συσκευασία και με τις έτοιμες τροφές. Όταν κάποτε αγοράζατε μισό κιλό ζάχαρι ή ένα κιλό ρύζι, σας τα ζύγιζαν μπροστά σας και τα παίρνατε στο σπίτι. Τώρα σας έρχονται συσκευασμένα, πράγμα που μπορεί να σας εξαπατά. Μερικά μεγάλα κουτιά κάθε άλλο παρά γεμάτα είναι. Μία φιάλη με λοσιόν για χέρια σχεδιάστηκε έτσι ώστε να φαίνεται μεγαλύτερη από τη φιάλη ενός ανταγωνιστού και η οποία όμως περιέχει διπλάσια ποσότητα. Μια συσκευασία μπορεί να δίνη την εντύπωσι ότι ψωνίζετε μεγαλύτερη ποσότητα ενώ στην πραγματικότητα ψωνίζετε μικρότερη.

Μια απλή λύσις είναι να κάνετε συγκρίσεις. Διαβάζετε το βάρος πριν αγοράσετε το πακέτο.

Τα έτοιμα λαχανικά πωλούνται σε βολικές συσκευασίες και τα τυριά σε μικρά κομμάτια—μερίδες. Αλλά πληρώνετε—μερικές φορές περισσότερο απ’ όσο νομίζετε—γι’ αυτές τις διευκολύνσεις. Οι έτοιμες συσκευασμένες τροφές όχι μόνο κοστίζουν περισσότερο, αλλά μπορεί να έχουν και μικρότερη θρεπτική αξία απ’ όση περιμένετε. Τα διογκωτικά και διάφορα παραγεμίσματα, ακόμη και το νερό έχουν αντικαταστήσει μερικά από τα θρεπτικά συστατικά στις έτοιμες τροφές.

Ο κανόνας είναι απλός: Όσο πιο ειδική προετοιμασία έχει γίνει στην τροφή που αγοράζετε, τόσο περισσότερο είναι πιθανόν να σας κοστίζη.

Πώς να Προστατευθήτε

Το άτομο που ψωνίζει προσεκτικά παίρνει αυτό το θέμα στα σοβαρά, και αυξάνει την αγοραστική αξία των χρημάτων του. Στην προηγούμενη σελίδα βρίσκεται ένας κατάλογος βασικών σημείων που πρέπει να θυμάται κανείς για να αξιοποιή περισσότερο τα έξοδά του.

Προσέχοντας αυτά τα πράγματα δεν θα μειώσετε τις τιμές, αλλά τα χρήματά σας θα έχουν μεγαλύτερη αγοραστική αξία όταν γνωρίζετε πραγματικά το που πηγαίνουν. Και θα ξέρετε ότι κάνατε ό,τι μπορούσατε για να μην πληρώσετε περισσότερο απ’ όσο χρειαζόταν.

[Πλαίσιο στη σελίδα 14]

Ο Κατάλογος Ελέγχου του Αγοραστού

◻ Χρησιμοποιείτε ένα κατάλογο για τα ψώνια· αποφεύγετε να ψωνίζετε με την παρόρμησι της στιγμής.

◻ Ρωτήστε τον εαυτό σας: «Το χρειάζομαι πράγματι αυτό; ή μήπως αυτό πού έχω ήδη τα καταφέρνει σχεδόν το ίδιο καλά;»

◻ Προσέχετε την «εύκολη» πίστωσι, και μην πληρώνετε επιβαρύνσεις εκτός αν υπάρχη πραγματική αιτία για να το κάνετε αυτό.

◻ Προσέχετε πολύ τις απίστευτα χαμηλές, χαμηλές, χαμηλές τιμές.

◻ Παρακολουθείτε τις εποχιακές εκπτώσεις,

◻ Διαβάζετε τις διαφημίσεις των εφημερίδων προσεκτικά, και παίρνετε την αγγελία μαζί σας όταν ψωνίζετε.

◻ Στα συσκευασμένα είδη, διαβάζετε τις ετικέττες· ψωνίζετε συγκεκριμένο βάρος, όχι μέγεθος συσκευασίας.

◻ Όταν ζυγίζουν το είδος μπροστά σας, παρακολουθείτε τη ζυγαριά.

◻ Παρακολουθείτε το ποσόν που χτυπάει ο ταμίας για κάθε αντικείμενο.

◻ Πάνω απ’ όλα, να είσαστε καλοδιάθετος. Οι άνθρωποι που περιμένουν πίσω σας έχουν να πληρώσουν κι αυτοί υψηλές τιμές. Ένα χαμόγελο ομορφαίνει την ημέρα όλων μας.

[Εικόνα στη σελίδα 13]

«Υψώστε λιγάκι την τιμή, ώστε την επόμενη εβδομάδα να μπορέσωμε να την κατεβάσωμε για να πουληθή γρήγορα»