Τι τα Κάνει να Ενεργούν Έτσι;

ΟΙ ερευνητές νόμιζαν ότι τα είχαν υπολογίσει όλα. Εξέτασαν προσεκτικά 200 παιδιά από τη βρεφική ηλικία τους ως την εφηβική. Ανέλυσαν τους γονείς, το οικιακό περιβάλλον και τη διάθεση κάθε παιδιού. Τότε προείπαν ποια απ’ αυτά τα τέκνα θα γίνονταν ευτυχισμένοι ενήλικοι. Φαινόταν απλό—μια ευτυχισμένη παιδική ηλικία κάτω από ένα ευχάριστο οικογενειακό περιβάλλον θα παρήγε έναν ευτυχισμένο ενήλικο.

Αφού περίμεναν ώσπου τα τέκνα έγιναν 30 ετών ηλικίας, τα εξέτασαν πάλι. Δύο από τις τρεις προρρήσεις τους ήταν εσφαλμένες! Δεν υπάρχει απλή εξήγηση ως προς το γιατί τα παιδιά ενεργούν όπως ενεργούν. Εν τούτοις διάφοροι παράγοντες παίζουν σοβαρό ρόλο στον καθορισμό του πώς αναπτύσσεται ένα παιδί.

ΜΗΠΩΣ ΓΕΝΝΙΟΥΝΤΑΙ ΕΤΣΙ;

Μέγα μέρος της φυσικής εμφανίσεώς μας προέρχεται από τους γονείς μας. Αλλά τι θα λεχθεί για τη διαγωγή μας; Μερικοί ειδικοί, όπως είναι ο Δρ Α. Η. Τσάπμαν, λέει: «Η επιρροή της κληρονομικότητας στην ανάπτυξη της παιδικής προσωπικότητας είναι πολύ λιγότερη από την επίδραση του τρόπου με τον οποίο το παιδί ανατρέφεται. . . . Ο ρόλος της κληρονομικότητας είναι μικρός.» Εν τούτοις πολλοί γονείς διαφωνούν έντονα. Παραδείγματος χάριν, μια μητέρα ρώτησε για το παιδί της: «Πώς μπορεί αυτό να μιμείται τον πατέρα του τόσο τέλεια—ευτελής, προκλητικός, πεισματάρης—ενώ ποτέ δεν τον είδε; Ο πατέρας του με εγκατέλειψε περίπου δυο λεπτά αφού με άφησε έγκυο.»

Πρόσφατα, μια ομάδα επιστημόνων μελέτησε 15 σειρές ομοιοτύπων διδύμων που ανατράφηκαν χωριστά. Εξεπλάγησαν από τις ομοιότητες των διδύμων που εξέτασαν. Εφόσον τα δίδυμα χωρίσθηκαν και ανατράφηκαν σε διάφορα περιβάλλοντα, οι επιστήμονες φρονούσαν ότι η κληρονομικότητα αποτελούσε έναν ισχυρό παράγοντα στην έντονη ομοιότητα της διαγωγής τους. Όπως συμπέρανε ένας από τους επιστήμονες, ο Δαβίδ Λύκκεν, η μελέτη δείχνει ότι «ένα απείρως μεγαλύτερο μέρος της ανθρώπινης διαγωγής καθορίζεται ή επηρεάζεται γενετικώς παρ’ ό,τι εμείς υποθέταμε ποτέ.»

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΕΚΕΙ ΠΟΥ ΖΕΙ ΤΟ ΠΑΙΔΙ: «Ο Τόμμυ ήταν επίσης το πιο άτυχο παιδάκι που γνώρισα ποτέ,» άρχισε να λέει ένας κοινωνικός λειτουργός που εργαζόταν πέντε χρόνια με νεαρούς. «Αυτός κατοικούσε με δέκα συγγενείς. . . . σ’ ένα διαμέρισμα τεσσάρων δωματίων που είχε μόνο κρύο νερό. Στο σπίτι ο Τόμμυ αντιμετώπιζε τις απογοητεύσεις ενός μεθύστακα πατέρα, ενός σπιτιού που ζούσαν στιβαγμένοι . . . και το αίσθημα ότι ήταν εντελώς άχρηστος και ανεπιθύμητος.» Το παιδί αυτό έγινε ηρωινομανής σε ηλικία 14 ετών και πέθανε από μια υπερβολική δόση μετά από τρία χρόνια. Ο τόπος που κατοικούσε προφανώς είχε μια αρνητική επίδραση σ’ αυτό τον νεαρό. Ένας άλλος πάλι νεαρός, ηλικίας κάτω των είκοσι ετών, που κατοικούσε επίσης σε μια πυκνοκατοικημένη πόλη, κατάληξε αλλού. Η μητέρα του αναφέρει: «Μολονότι μπορώ να αισθανθώ τις απογοητεύσεις του Τζεφ κατά καιρούς, εν τούτοις, το ότι ήταν διαρκώς κοντά σε ανθρώπους που πραγματικά φρόντιζαν γι’ αυτά, έκανε και τα δύο παιδιά μου θερμά και φιλικά προς τους άλλους.»

ΤΙ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΕΝΑ ΠΑΙΔΙ: Σε μερικές χώρες, λέγεται ότι τα παιδιά μπορεί να παρακολουθούν σχεδόν 8.000 ώρες TV προτού αρχίσουν να πηγαίνουν στο σχολείο. Αυτό προορίζεται να επηρεάσει την άποψή τους για τη ζωή. «Τους διδάσκει ότι η δύναμη κάνει το δίκηο,» λέει ο ψυχολόγος Ρόμπερτ Λίμπερτ, ένας από τους πιο αξιοσέβαστους παρατηρητές της παιδικής διαγωγής. «Το μάθημα που παίρνουν από πολλές σειρές προβολών της TV είναι ότι οι πλούσιοι, οι ισχυροί και οι συνωμότες είναι οι πιο πετυχημένοι.»

Επίσης, πολλή έρευνα αρχίζει να δείχνει ότι η υπερβολική παρακολούθηση τηλεοράσεως εμποδίζει την ικανότητα μαθήσεως. Όπως ανέφερε ένα έγκυρο πρόσωπο: «Όταν ο δέκτης τηλεοράσεως είναι σε ενέργεια, παγώνει τους πάντες . . . το κάθετι που συνήθως έκανε η παρέα—τα παιγνίδια, η συζήτηση, οι συναισθηματικές σκηνές που αναπτύσσουν την προσωπικότητα και την ικανότητα—όλα σταματούν. Όταν λοιπόν ανοίγετε την τηλεόραση σταματάτε την διαδικασία να κάνετε τους ανθρώπους πιο ανθρώπινους.»

ΔΙΑΙΤΑ—ΠΟΣΟ ΟΥΣΙΩΔΗΣ ΕΙΝΑΙ;

‘Είναι πολύ ουσιώδης,’ λένε μερικοί γιατροί. Απόδειξη τούτου είναι η πείρα ενός παιδιού του οποίου η μητέρα είπε: «Είναι επτά ετών και αγαπά το σχολείο μια και έχει φθάσει ως εκεί. Αλλά εγώ πρέπει να τον τραβώ με το ζόρι από το κρεββάτι, να τον ντύνω διά της βίας, και να τον δέρνω για να φάει. Κατόπιν τα κάνει εμετό. Τον σέρνουμε στο σχολείο.» Στενάζοντας γι’ αυτή την κατάσταση, πρόσθεσε: «Υπάρχει ένας καλύτερος τρόπος ζωής;» Εν τούτοις, ανακαλύφθηκε από έναν παρατηρητικό γιατρό ότι το παιδί έτρωγε πολύ παγωτό κάθε βράδυ προτού πάει να κοιμηθεί. Όταν το γλυκό αυτό αντικαταστάθηκε από κάτι πιο θρεπτικό, η διαγωγή του το πρωί βελτιώθηκε θεαματικά. Ο παρατηρητικός γιατρός, Λέντον Χ. Σμιθ, στο βιβλίο του Βελτίωση της Χημικής Διαγωγής του Παιδιού, τονίζει την ανάγκη κατάλληλης διατροφής, λέγοντας: «Η επιτυχής λειτουργία οποιουδήποτε ατόμου εξαρτάται από την πλήρη θρέψη του εγκεφάλου.»

«Η άχρηστη τροφή μπορεί, τελικά να σημαίνει ένα άχρηστο σώμα,» λέει η έκθεση του περιοδικού Επιστημονικός Κόσμος (22 Φεβρουαρίου 1979), που εφιστά την προσοχή μας στη βλάβη που προξενείται από την αυξημένη κατανάλωση σόδας, ζαχαρωτών, λουκάνικων, και λοιπά, ιδιαίτερα από τους νεαρούς. Μια τουλάχιστον μελέτη ισχυρίζεται ότι μια τέτοια δίαιτα μπορεί να προξενήσει σοβαρές αλλαγές προσωπικότητας, γενικά «κάνοντας ένα άτομο να γίνει πολύ επιθετικό και ευερέθιστο.»

Οι αλλεργίες από τροφές και άλλες ουσίες μπορούν επίσης να επηρεάσουν τον τρόπο ενεργείας του παιδιού. Ένα παιδί 11 ετών περιγράφεται από τη μητέρα του ότι είναι πολύ σκυθρωπό, πάντοτε δυστυχισμένο, δύστροπο και φιλόνεικο. Ένας γιατρός ανακάλυψε ότι το παιδί είχε αλλεργία, και οι γονείς ανάφεραν ότι, με κατάλληλη νοσηλεία, το παιδί έγινε ένα νέο άτομο. Όμοια αποτελέσματα αναφέρθηκαν για μερικά υπερδραστήρια παιδιά στα οποία γινόταν επιμελής έλεγχος του διαιτολογίου τους.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΓΟΝΕΩΝ

«Αισθάνθηκα οίκτο για τη μητέρα μου,» εξήγησε ένα παιδί 17 χρόνων. Πώς το έδειξε; Μόλις προ ολίγου είχε διαφθείρει σεξουαλικά ένα κορίτσι με την απειλή μαχαιριού. Το έκανε αυτό, είπε, για να φέρει σε δύσκολη θέση τον πατέρα του, ο οποίος απατούσε φανερά τη σύζυγό του.

Πολλά παιδιά, αντί να καταφερθούν εναντίον του κακού παραδείγματος του γονέως, αντιδρούν μ’ άλλο τρόπο. Το βιβλίο Ποιος τα Ανατρέφει; εξηγεί: «Το νήπιο μαθαίνει με τη δύναμη της μιμήσεως . . . Απορροφά όλες τις συνήθειες, τα αισθήματα, τις τάσεις, τη χαρά, τη λύπη και τη διαγωγή των ενηλίκων που μιμείται. Παιδιά με βίαιους γονείς έχουν την τάση να μιμούνται τη βία, εκείνα που έχουν στοργικούς τείνουν να μιμούνται τη διαγωγή τους.»

Υπάρχουν πολλές δυνάμεις που επηρεάζουν τη ζωή ενός παιδιού· και όπως το διατύπωσε ένας ειδικός εκπαιδευτικός: «Οι γονείς . . . πρέπει να καταλάβουν ότι αποτελούν ακόμη την πιο σπουδαία δύναμη στη ζωή των τέκνων τους.»

ΟΙ ΝΕΑΡΟΙ ΕΠΙΖΗΤΟΥΝ ΑΓΑΠΗ ΚΑΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΕΥΠΡΟΣΔΕΚΤΟΙ

Κάποιο μωρό, τρεις μήνες μόλις μετά την έλευσή του στον κόσμο γνώρισε ότι κάτι ζωτικό του έλειπε. Οι επίμονοι σπασμοί του αποτελούσαν την πιο βίαιη διαμαρτυρία που μπορούσε να κάνει. Οι γιατροί δεν μπόρεσαν να διαγνώσουν τίποτα το εσφαλμένο. «Αλλά έμαθαν ότι η μητέρα δεν το ήθελε το παιδί, ποτέ δεν το πήρε να το αγκαλιάσει, απλώς τοποθετούσε ένα θήλαστρο μέσα στο κρεββατάκι όταν ερχόταν η ώρα του θηλάσματος,» ανάφερε το βιβλίο Ο Μυστικός Κόσμος των Νηπίων. Όταν οι νοσοκόμες έδειχναν στοργή για το νήπιο, οι σπασμοί έπαυαν.

Γεννηθήκαμε αναζητώντας αγάπη. «Αυτή η αναζήτηση ενός αισθήματος αγάπης και φροντίδας είναι ίσως η πιο σπουδαία εξήγηση της διαγωγής του παιδιού σας,» λέει ο ψυχολόγος για παιδιά, Μπρους Νάρραμορ. Ένα απογοητευμένο παιδί που του αρνείστε αυτή την αγάπη, μπορεί να κάνει, σχεδόν οτιδήποτε—να λέει ψέματα, να κλέβει, να βάζει φωτιές, να επιδίδεται σε τοξικομανία, στην ανηθικότητα, και λοιπά. Αυτή η επιθυμία αγάπης, που αναπτύσσεται όπως και το παιδί, εκδηλώνεται και με άλλο τρόπο.

Η «ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΠΙΕΣΗ» ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΝΕΑΡΟΥΣ: ‘Αυτή δεν προέρχεται ούτε από τους δασκάλους ούτε από τα νηπιαγωγεία,’ ομολόγησε ένας νεαρός κάτω των είκοσι ετών. «Πρόκειται για πίεση από άλλα παιδιά.» Η επιθυμία ν’ αρέσουμε στους άλλους νεαρούς κατευθύνει τη διαγωγή πολλών. Ένας κοινωνιολόγος που προσπαθούσε να αναμορφώσει μέλη κακών συμμοριών νεαρών ανάφερε τα εξής: «Βασικά εκείνο που ζητούν αυτά τα ατυχή παλιόπαιδα είναι απλώς αυτό που θέλουμε όλοι μας—να είναι κάτι αντί να είναι τίποτα, να τους αναγνωρίζουν σαν ανθρώπινα όντα, να τους εκτιμούν και να τους αγαπούν ακόμη.» (Τα πλάγια γράμματα δικά μας.) Προσπαθούν απελπισμένα να το βρουν αυτό στην ομάδα των ομοίων τους.

Πόσο ισχυρή ακριβώς είναι αυτή η επιθυμία να είναι ευπρόσδεκτοι από την ομάδα; Μια ομάδα γιατρών αποφάσισε να το ερευνήσει. Προσκάλεσαν μια ομάδα 10 εφήβων μέσα σ’ ένα δωμάτιο και οι γιατροί κρατούσαν ψηλά μπροστά τους ένα χαρτόνι που περιείχε διάφορες γραμμές. «Όταν σας δείξουμε τη μακρύτερη γραμμή,» είπαν οι γιατροί, «παρακαλείσθε να σηκώσετε το χέρι σας.» Εν τούτοις, χωρίς να το γνωρίζει ο ένας νεαρός, είχε λεχθεί προηγουμένως στους άλλους εννέα ν’ απαντήσουν εσφαλμένα.

Όταν ήρθε η κατάλληλη στιγμή, ο νεαρός που εξεταζόταν έβλεπε με δυσπιστία πως όλοι οι άλλοι απαντούσαν ότι η πιο κοντή γραμμή ήταν μακρύτερη. «Φαίνεται ότι δεν κατάλαβα καλά και καλύτερα θα ήταν να κάνω ό,τι κάνουν και οι άλλοι γιατί αλλιώς θα με ειρωνευθούν,» είπε ο νεαρός. Ύψωσε λοιπόν προσεκτικά το χέρι του μαζί με τους υπόλοιπους! Αυτό επαναλήφθηκε πολλές φορές. Για να μην τον ειρωνευθούν, πήγε ενάντια στη νοημοσύνη του. «Πάνω από 75 τοις εκατό των νεαρών που δοκιμάσθηκαν,» ανάφερε ο Δρ Τζέιμς Ντόμπσον, «συμπεριφέρθηκαν με τον ίδιο τρόπο!»

Πολλά παιδιά πηγαίνουν ενάντια στη νοημοσύνη τους πέφτοντας σε ανηθικότητα, τοξικομανία, μέθη, και λοιπά, κι όλα αυτά λόγω της επιθυμίας να αρέσουν στην ομάδα. Εν τούτοις, άλλο ένα αίσθημα επίσης επηρεάζει τον τρόπο ενεργείας των παιδιών.

«ΠΑΝΤΟΤΕ ΑΙΣΘΑΝΟΜΟΥΝ ΚΑΤΩΤΕΡΗ ΑΠΟ ΤΙΣ ΦΙΛΕΣ ΜΟΥ»: Έτσι αισθανόταν μια 15-χρονη επειδή ήταν παχιά και δεν είχε φίλο. Σχεδίαζε ν’ αυτοκτονήσει. Η ζωή της σώθηκε από έναν άγρυπνο τηλεφωνικό σύμβουλο κατά της αυτοκτονίας. Αυτό το κορίτσι δεν είναι το μόνο με τέτοια αισθήματα.

«Γνωρίζατε ότι στο 80 περίπου τοις εκατό των νεαρών της κοινωνίας μας δεν αρέσει η εμφάνισή τους; Ογδόντα τοις εκατό!» αναφέρει ο Δρ Ντόμπσον στο βιβλίο του Προετοιμασία για την Εφηβική Ηλικία. Νομίζουν ότι είναι πολύ υψηλοί ή πολύ κοντοί, πολύ παχείς ή πολύ λιγνοί! Άλλοι αισθάνονται ανησυχία για τα σπυράκια που έχουν στο πρόσωπό τους. Επίσης, σε μια ηλικία στην οποία πολλοί γονείς τονίζουν περισσότερο αυτά που πετυχαίνει το παιδί, και όχι το πώς είναι μέσα του, συχνά οι νεαροί απογοητεύονται με τον εαυτό τους και έχουν πολύ μικρή εκτίμηση για τον εαυτό τους. Πολλοί απ’ αυτούς στασιάζουν, βανδαλίζουν, ενεργούν σκληρά και βάναυσα, βρίσκονται πάντοτε σε κίνηση, απλώς γιατί δεν μπορούν να ζήσουν με τους εαυτούς τους.

Η ΑΝΘΗΣΗ ΤΗΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΟΡΕΞΕΩΣ: Ένας μικροσκοπικός αδένας που βρίσκεται στη βάση του εγκεφάλου αρχίζει να δίνει μερικές οξείες διαταγές στους εφήβους. Ο αδένας της υποφύσεως, πραγματικά, λέει στο σώμα, ‘Κουνήσου ετοιμάσου να γίνεις γονιός!’ Οι ενδοκρινείς εκκρίσεις που εξαποστέλλει κάνουν τα σεξουαλικά όργανα να ωριμάζουν. Αλλά αυτές οι ορμόνες κάνουν πολύ περισσότερα.

«Η εφηβική ηλικία έχει . . . αλλαγές στους ενδοκρινείς αδένες οι οποίοι οργανικά διεγείρουν τους νεαρούς να έχουν νεανικές ορμές. Αυτοί κατά γράμμα παρενοχλούνται από τις ενδοκρινείς εκκρίσεις, που τελικά δημιουργούν μια νέα ισορροπία,» λέει το βιβλίο Ιστορία των Ανθρωπίνων Συναισθημάτων, υπό Γ. Μ. Λοτ, Μ.Δ. Αυτές οι ορμόνες κατά γράμμα παρενοχλούν τα συναισθήματα των νεαρών. Στη διάρκεια αυτής της χρονικής περιόδου ένας νεαρός αρχίζει να διεκδικεί την ανεξαρτησία του. Θα έχει ίσως αυξημένο ενδιαφέρον σε κάποιο άτομο του αντίθετου φύλου.

Η Αγία Γραφή περιγράφει αυτή την περίοδο ως την «ακμή» και συνιστά γάμο μετά την πάροδο αυτής της περιόδου. (1 Κορ. 7:36) Η πρωτότυπη Ελληνική λέξη που χρησιμοποιείται (υπέρακμος) κατά γράμμα σημαίνει πέραν του ‘ανωτάτου σημείου οποιουδήποτε πράγματος, πλήρη άνθηση ενός άνθους.’ Στη διάρκεια της εφηβικής περιόδου η σεξουαλική επιθυμία ενός νεαρού αρχίζει ν’ ανθίζει ή να γίνεται ισχυρή. Η μέση ηλικία όταν ένα κορίτσι έχει την πρώτη έμμηνο ρύση κατέβηκε από την ηλικία των 16 ετών που ήταν προ εκατονταετίας στην ηλικία των 12 ετών τώρα. Αυτό αυξάνει το πρόβλημα, αφού μερικά άτομα που μόλις βρίσκονται στην προεφηβική ηλικία, εξωθούνται τώρα σε καταστάσεις που δεν μπορούν να τις ελέγξουν.

Όταν οι προέφηβοι αφήνουν αυτή τη σεξουαλική επιθυμία να τους κυριεύσει, τα αποτελέσματα είναι συχνά τραγικά—αφροδίσια νοσήματα, αθέλητες εγκυμοσύνες, εκτρώσεις και έλλειψη αυτοσεβασμού. Υπάρχει ανάγκη ελέγχου αυτών των επιθυμιών. (Κολ. 3:5) Ένας φοιτητής κολλεγίου, που στοχάσθηκε αυτή την περίοδο της ζωής του, ομολόγησε αυτά: ‘Είχα πρώτη φορά σεξουαλικές σχέσεις με τη φιλενάδα μου όταν είμαστε δεκαπέντε ετών. Προηγουμένως είχαμε κάνει τα πάντα εκτός από το τελευταίο πράγμα, και ύστερα ένα βράδυ εκείνη ρώτησε αν μπορούσαμε να φτάσουμε στο τέρμα. Μετά από λίγες μέρες χωρίσαμε. Ήταν ο πιο οδυνηρός καιρός της ζωής μου. Ήμουν μελαγχολικός σκυθρωπός και νευρικός. Αισθανόμουν σαν ένας αποτυχημένος.’

Προφανώς, υπάρχουν πολλοί παράγοντες που κάνουν τα παιδιά να ενεργούν μ’ αυτό τον τρόπο. Κάθε παιδί είναι διαφορετικό, και γι’ αυτό δεν αντιδρούν όλα με τον ίδιο τρόπο σε όμοιες επιρροές. Δυστυχώς, οι ενέργειες μερικών, αφήνουν σημάδια πληγών που διαρκούν ισόβια. Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για να τα βοηθήσουν να αποφύγουν μια τέτοια βλάβη; Επίσης, μήπως υπάρχει τίποτα άλλο που μπορεί να βοηθήσει στην επίτευξη ενός καλού αποτελέσματος;

[Εικόνα στη σελίδα 4]

Ένα κακό περιβάλλον μπορεί να προκαλέσει εγκληματικές πράξεις—αλλ’ όχι πάντα

[Εικόνα στη σελίδα 5]

Η πάρα πολλή τηλεόραση μπορεί να εμποδίσει την ικανότητα, μαθήσεως, και μερικά προγράμματα μπορεί να διδάξουν εσφαλμένη διαγωγή

[Εικόνα στη σελίδα 6]

Ένα συνεχές διαιτολόγιο άχρηστων τροφών μπορεί να προξενήσει επιθετική συμπεριφορά

[Εικόνα στη σελίδα 7]

Παιδιά μα στοργικούς γονείς τείνουν να μιμούνται την συμπεριφορά τους

[Εικόνα στη σελίδα 8]

Η επιθυμία να αρέσουν σ’ άλλους νεαρούς υπαγορεύει την συμπεριφορά πολλών