Τα Βάσανα των Νεαρών Σήμερα

ΤΑ ΒΑΣΑΝΑ των νεαρών; Δεν είναι αλήθεια ότι στα περισσότερα μέρη του κόσμου οι νεαροί περνούν καλύτερα απ’ όσο ποτέ άλλοτε; Και Ναι και Όχι. Οι νεαροί σήμερα, από υλική άποψη, περνούν καλύτερα απ’ όσο οι προηγούμενες γενιές, αλλά υποφέρουν και από μοναδικές πιέσεις επίσης. Η στατιστική για την εγκληματικότητα των νέων και για την αυτοκτονία των νέων στις αναπτυγμένες χώρες, δείχνει ότι η σημερινή νεολαία δεν μπορεί να αγοράσει την ευτυχία με χρήματα. Να ορισμένα παραδείγματα—

Απώλεια της Αξιοπρέπειας

Κοινωνικοί ερευνητές στο Σικάγο εξέτασαν 1.331 έφηβους στη δεκαετία του 1960 και μια παρόμοια ομάδα στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και το 1980. Το συμπέρασμά τους; «Σε μια σχεδόν 18-χρονη περίοδο οι απόψεις των Αμερικανών εφήβων είναι φανερό ότι έχουν γίνει πιο απαισιόδοξες.» Η μελέτη περιγράφει τους σημερινούς έφηβους ότι έχουν λιγότερη ασφάλεια απ’ όσο στο παρελθόν, και χαμηλότερα ηθικά πρότυπα. Γύρω στο ένα πέμπτο απ’ αυτούς λένε ότι είναι συναισθηματικά κενοί και τον περισσότερο χρόνο βρίσκονται σε αμηχανία και ότι θα προτιμούσαν μάλλον να πεθάνουν παρά να συνεχίσουν να ζουν.

Γιατί συνέβη η αλλαγή αυτή; Το γράμμα αυτό από έναν 19-χρονο μάς διευκρινίζει μια από τις κυριότερες αιτίες: «Προέρχομαι από ένα διαλυμένο σπίτι όπως πολλοί νεαροί στη σημερινή κοινωνία,» γράφει ο Ρόμπερτ. «Όλη η οικογένεια πάντοτε μάλωνε και καυγάδιζε. Πολύ λίγη αγάπη, αν υπήρχε καθόλου. Ο καθένας τραβούσε το δικό του δρόμο. Ελάχιστη καθοδήγηση από τους γονείς στο δύσκολο στάδιο της εφηβείας. Ήταν πολύ δύσκολα για μένα. Χωρίς καθόλου πειθαρχία και οικοδομητικές παρατηρήσεις για τις προόδους μου. Απεναντίας υπήρχε μεγάλη επίκριση. Με οδήγησε να αισθάνομαι παραμελημένος, χωρίς αγάπη, πολύ πληγωμένος και δυστυχής και χωρίς να γνωρίζω το γιατί. Μεγάλωσα μόνος σαν καλαμιά στον κάμπο. Όταν περιπλανιόμουν έξω από τον κάμπο, δεν υπήρχε κανείς για να μου δείξει το σωστό δρόμο να γυρίσω πίσω.» Η ιστορία του Ρόμπερτ είναι πολύ κοινή σήμερα.

Η πολιτική απογοήτευση έχει επηρεάσει επίσης τους νεαρούς. «Στην καρδιά μου, πιστεύω ότι ο κόσμος δεν θα διαρκέσει για άλλα πέντε ή δέκα χρόνια,» λέει ένας νεαρός διαδηλωτής από το Άμστερνταμ. «Έχουμε φτάσει στο στάδιο όπου αρνούμαστε να πάρουμε την ευθύνη για ένα σύστημα που δεν επιδοκιμάζουμε.»

Τι δημιουργεί αυτό στους νεαρούς σήμερα; Βασικά, μια αίσθηση αποξενώσεως—ένα συναίσθημα ότι κανείς δεν ενδιαφέρεται αν ζουν ή αν θα πεθάνουν. Προσθέστε στην αποξένωση αυτή την αίσθηση ότι ο κόσμος δεν έχει μέλλον και τα αποτελέσματα θα είναι τρομακτικά.

«Επιδημία» Αυτοκτονιών

Ίσως η τελική έκφραση της αποξενώσεως και της απελπισίας είναι η αυτοκτονία. Διόλου εκπληκτικό, που το ποσοστό της αυτοκτονίας ανάμεσα στους νεαρούς σε πολλές Δυτικές χώρες ανεβαίνει σταθερά. «Ο αριθμός των παιδιών που απειλούν και επιχειρούν να αυτοκτονήσουν έχει αυξηθεί,» λέει η Δρ Σύνθια Φέφφερ, ψυχίατρος στο Κόρνελ. «Οι μελέτες στη δεκαετία του 1960 έδειχναν ότι το πολύ το δέκα τα εκατό των παιδιών που στέλνονταν στα εξωτερικά ιατρεία έδειχναν τάσεις αυτοκτονίας. Σε μια πρόσφατη μελέτη, που έκανα εγώ, το τριάντα τρία τα εκατό των παιδιών είχαν τάσεις αυτοκτονίας.»

Η αυτοκτονία είναι μια κύρια αιτία θανάτου ανάμεσα στους Αμερικανούς έφηβους. Το 1978, για παράδειγμα, 3.500 νεαροί ανάμεσα στα 20 και στα 24 αυτοκτόνησαν, υπερδιπλάσιοι απ’ όσους είχαν αυτοκτονήσει 10 χρόνια πριν. Ακόμη και οι τρομακτικοί αυτοί αριθμοί απλώς ξύνουν την επιφάνεια της απελπισίας των νεαρών. «Οι απόπειρες αυτοκτονίας ξεπερνούν κατά πολύ τις θανατηφόρες αυτοκτονίες ανάμεσα στους νεαρούς σε αναλογία πενήντα προς ένα,» αναφέρει ο Δρ Κάλβιν Φρέντερικ του Εθνικού Ινστιτούτου Πνευματικής Υγείας.

Το Κύμα της Νεανικής Εγκληματικότητας

Όλοι οι αποξενωμένοι έφηβοι δεν αυτοκτονούν. Απεναντίας ορισμένοι απ’ αυτούς διαπράττουν φόνο. «Η πιο δολοφονική ομάδα Αμερικανών είναι από 18 ως 22 ετών,» σύμφωνα με μια πρόσφατη έκθεση. «Το 1979, λέει το FBI, το 25% όλων όσων συνελήφθησαν για φόνο ήταν στην ηλικία αυτή.» Παρόμοιες εκθέσεις έρχονται και από άλλες χώρες—συμμορίες νεαρών στις πόλεις της Βραζιλίας, βία στα σχολεία της Ιαπωνίας, νεανική εγκληματικότητα στην Ινδία.

Το πρόβλημα δεν είναι απλώς ο αριθμός των εγκλημάτων που διαπράττουν οι νεαροί σήμερα. Το πραγματικό πρόβλημα είναι πνευματικό. Όπως τοποθετεί το θέμα ο αρχηγός της Σκώτλαντ Γυάρντ, Τζίλμπερτ Κέλλαντ: «Σχεδόν δεν ντρέπονται όταν τους συλλαμβάνουμε . . . Η ηθική έχει εξαφανιστεί.»

Οι νεαροί πάντοτε διέπρατταν εγκλήματα. Αλλά συνήθως έκφραζαν μεταμέλεια όταν συλλαμβάνονταν. Ωστόσο, ολοένα και περισσότεροι από τους ταραγμένους νεαρούς σήμερα δεν φαίνεται να γνωρίζουν ότι τα εγκλήματα που κάνουν είναι κάτι το κακό, ούτε ενδιαφέρονται. Πώς αλλιώς εξηγείτε γιατί δυο έφηβοι στο Κλήβελαντ πλήρωσαν έναν άλλο νεαρό 60 δολλάρια για να σκοτώσει τον πατέρα τους «γιατί δεν μας άφηνε να κάνουμε αυτά που θέλαμε, όπως να καπνίζουμε μαριχουάνα»; Άφησαν το πτώμα του πατέρα τους πάνω στο πάτωμα στο σπίτι τους, πήραν τις πιστωτικές του κάρτες και το μπλοκ των επιταγών του και πήγαν να ξεφαντώσουν σ’ ένα 10-ήμερο όργιο αγορών.

Καμία Αίσθηση για τις Αξίες

Η απόδειξη ότι οι νεαροί σήμερα μεγαλώνουν χωρίς να έχουν καμιά πραγματική αίσθηση των αξιών συνήθως δεν είναι τόσο εντυπωσιακή. Στο τέλος-τέλος, οι περισσότεροι νεαροί δεν είναι ψυχροί εγκληματίες. Αλλά ακόμη και οι συνηθισμένοι νεαροί στα σχολεία των πλούσιων προαστίων δείχνουν ανησυχητικές αλλαγές από τους αντίστοιχους νεαρούς μία γενιά πριν. Γράφοντας για τη νέα γενιά, ένας συνταξιούχος δάσκαλος σημειώνει ότι στις συζητήσεις στις τάξεις «δίνουν γρήγορες, εύκολες απαντήσεις, βασισμένες σε ορθολογισμούς και σε τυποποιημένα λόγια, πράγμα που δείχνει μικρή σκέψη, ελάχιστο σεβασμό για την ανθρώπινη ζωή . . . άρρωστο κυνισμό, δυσπιστία, αδιαλλαξία για τις ιδέες, τις αξίες και τις γενικά αποδεκτές έννοιες.»

Πόσο τραγικό είναι να αφήνεται μια γενιά νεαρών να μεγαλώνει χωρίς διόλου ιδανικά, με ελάχιστη αίσθηση της ευγένειας, ή ακόμη του καλού και του κακού! Και ωστόσο αυτό συμβαίνει σε όλον τον κόσμο. «Υπάρχει μια αίσθηση ανάμεσα στους φοιτητές σήμερα ότι είναι ταξιδιώτες πάνω σ’ ένα πλοίο που βουλιάζει, πάνω στον Τιτανικό αν θέλετε, που ονομάζεται Ηνωμένες Πολιτείες ή κόσμος,» έγραφε μια πρόσφατη μελέτη του Συμβουλίου Κάρνεγκι για τις Σπουδές Πολιτικής στην Ανώτερη Παιδεία. «Η μοιρολατρεία σήμερα τροφοδοτεί το πνεύμα του δικαιωμένου ηδονισμού [είναι το να ζει κανείς για τις απολαύσεις]. Υπάρχει ολοένα και μεγαλύτερη πεποίθηση ανάμεσα στους σπουδαστές των κολλεγίων ότι, αν είναι καταδικασμένοι να ταξιδέψουν με τον Τιτανικό, θα πρέπει τουλάχιστον . . . να ταξιδέψουν στην πρώτη θέση, γιατί υποθέτουν ότι δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο.»

Αν είστε νεαρός, νομίζετε ότι η προηγούμενη γενιά έχει την τάση να σας κατηγορεί εύκολα; Στο τέλος-τέλος, τι λόγους έχουν οι νεαροί να εμπιστεύονται σ’ αυτό το σύστημα πραγμάτων; Οι νεαροί σήμερα έχουν μεγαλώσει μέσα σε μια γενιά πολιτικών σκανδάλων. Γιατί θα πρέπει να αποζητούν την καλυτέρευση ενός κόσμου που φαίνεται απελπιστικά διεφθαρμένος; Μετά από ένα απολαυστικό δείπνο, οι νεαροί στις χώρες της αφθονίας ανοίγουν την τηλεόραση και βλέπουν στις ειδήσεις ανθρώπους που λιμοκτονούν στις φτωχές χώρες. Ακούνε τους πολιτικούς να δικαιολογούν δαπάνες δισεκατομμυρίων δολλαρίων για όπλα αντί για τρόφιμα. Γιατί θα πρέπει οι νεαροί να υποστηρίζουν μια παγκόσμια τάξη που βάζει στην πρώτη θέση πράγματα άχρηστα ή καταστροφικά; Γιατί πρέπει να εναποθέτουν την πίστη τους σ’ έναν κόσμο που φαίνεται ολοένα και περισσότερο αποφασισμένος να τιναχτεί μόνος του στον αέρα;

Αλλά νομίζετε ότι ο κόσμος θα μπορούσε πραγματικά να αλλάξει; Υποθέστε ότι η απειλή του πυρηνικού πολέμου θα μπορούσε να εξαλειφτεί, μαζί με την πείνα, την ασθένεια και την πολιτική διαφθορά. Δεν θα είχε πολύ μεγαλύτερο νόημα η ζωή σ’ έναν τέτοιο κόσμο; Μήπως λέτε ότι είναι αδύνατον αυτό; Ασφαλώς η ιστορία της αυτοκυβερνήσεως του ανθρώπου δεν δίνει κανένα λόγο για να ελπίσουμε σ’ έναν τέτοιο κόσμο, αλλά τι θα λέγατε αν η αλλαγή ήταν να γίνει από κάποια άλλη δύναμη; Σαν νεαρός, θα είχατε ενδιαφέρον γι’ αυτό το είδος του κόσμου;

[Εικόνα στη σελίδα 4]

Η αυτοκτονία είναι μια κύρια αιτία θανάτου ανάμεσα στους Αμερικανούς έφηβους