Ήταν Χριστιανικές οι Μέθοδοι Προσηλυτισμού του Χριστιανικού Κόσμου;
Τι δεν πάει καλά με τον Χριστιανικό κόσμο; Γιατί είναι χωρισμένος σε αναρίθμητες αιρέσεις; Γιατί τόσο πολύς κόσμος φεύγει από τις εκκλησίες του; Γιατί οι «Χριστιανικές» χώρες πολεμούσαν η μια την άλλη τόσο συχνά; Η αληθινή θρησκεία του Χριστού δεν έπρεπε να είναι έτσι. Τι δεν πήγε καλά; Μήπως ήταν εσφαλμένες οι μέθοδοι προσηλυτισμού του Χριστιανικού κόσμου; Τα θεμέλιά του μπήκαν σε άμμο ή σε βράχο;—Ματθαίος 7:24-27.
Προσηλυτισμός σημαίνει μεταστροφή από τη μια πορεία ζωής σε μια άλλη. Για παράδειγμα, το 50 μ.Χ., ο απόστολος Παύλος έκανε πολλούς προσήλυτους στον Χριστιανισμό στην Κόρινθο. Η πόλη εκείνη είχε κακό όνομα για την ανηθικότητα μέχρι σημείου που το «Κορινθιάζειν» σήμαινε να «πορνεύεις». Ο Παύλος αργότερα έγραψε στους Κορίνθιους αδελφούς του: «Ούτε πόρνοι ούτε ειδωλολάτραι ούτε μοιχοί . . . ούτε αρσενοκοίται ούτε κλέπται ούτε πλεονέκται ούτε μέθυσοι ούτε λοίδοροι ούτε άρπαγες θέλουσι κληρονομήσει την βασιλείαν του Θεού. Και τοιούτοι υπήρχετε τινές.»—1 Κορινθίους 6:9-11.
Πώς η αρχική, αγνή θρησκεία του Χριστού εκφυλίστηκε στο σύστημα του Χριστιανικού κόσμου σήμερα; Ποικίλοι παράγοντες έπαιξαν ρόλο. Ο απόστολος Πέτρος προείπε τα εκφυλιστικά αποτελέσματα των «ψευδοδιδασκάλων» που θα ήταν ένοχοι «απώλειας [χαλαρής διαγωγής, ΜΝΚ]» και «πλαστών λόγων.» (2 Πέτρου 2:1-3) Ο Ιησούς είπε στους μαθητές του: «Δεν ήσθε εκ του κόσμου.» (Ιωάννης 15:19) Αλλά στη διάρκεια του δεύτερου και τρίτου αιώνα η ειδωλολατρική φιλοσοφία και οι κοσμικές τάσεις διέστρεψαν τη Χριστιανοσύνη. Επίσης οι μέθοδοι προσηλυτισμού εκφυλίστηκαν.
Ο Προσηλυτισμός του Κωνσταντίνου
Τον τέταρτο αιώνα συνέβηκε ένας από τους σημαντικούς «προσηλυτισμούς» σ’ όλη την ιστορία, ο προσηλυτισμός του Ρωμαίου αυτοκράτορα Κωνσταντίνου. Λέγεται ότι πριν από μια μάχη είδε το σημείο του σταυρού στον ουρανό με τις λέξεις: «Εν τούτω νίκα.»
Μήπως ο Κωνσταντίνος έγινε αληθινός Χριστιανός; Ο Χριστιανικός προσηλυτισμός συμβολίζεται με το βάπτισμα, την ολοκληρωτική κατάδυση μέσα στο νερό. Ο Κωνσταντίνος ανέβαλε το ζωτικό αυτό βήμα μέχρι τον επιθανάτιο ρόγχο του. Ο Κωνσταντίνος δεν ήταν «Χριστιανικός χαρακτήρας,» υποστηρίζει ο ιστορικός Χ. Φίσερ στην Ιστορία της Ευρώπης και προσθέτει: «Αυτός . . .θανάτωσε τη σύζυγό του και το γιο του . . .Πίστευε στον Χριστό, αλλά ταυτόχρονα και στον ακατάβλητο ήλιο. [Ο Κωνσταντίνος καθιέρωσε την τήρηση της Ημέρας του Ήλιου (της Κυριακής)] Αυτός . . . διατήρησε το αξίωμα του «Μέγιστου Ποντίφικα [αρχιερέα].»
Χάρη στην υποστήριξη του Κωνσταντίνου, η «Χριστιανοσύνη» (εκφυλισμένου είδους) έγινε η επίσημη θρησκεία της αυτοκρατορίας. Αυτό κατέληξε στην ξαφνική αύξηση των προσηλυτισμών και έβαλε το πρότυπο για τη σωρεία των μελλοντικών προσηλυτισμών. Ο ιστορικός Ε. Γκίμπον εξηγεί: «Καθώς τα κατώτερα στρώματα της κοινωνίας κυβερνώνται μέσω του μιμητισμού, ο προσηλυτισμός εκείνων που κατείχαν οποιαδήποτε εξοχότητα από καταγωγή, δύναμη ή πλούτη, σύντομα ακολουθούνταν από τα εξαρτούμενα απ’ αυτούς πλήθη.»
Ο Προσηλυτισμός των Ειδωλολατρικών Φυλών
Τον πέμπτο αιώνα η παρακμασμένη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία άρχισε να συρρικνώνεται και να καταρρέει. Οι φιλοπόλεμες Γερμανικές φυλές εισέβαλαν σαν σίφουνας από τα όρια της αυτοκρατορίας και την κατέκλυσαν μέχρι τα νότια. Η περίφημη Παξ Ρομάνα (Ρωμαϊκή Ειρήνη) κατέρρευσε και η Ευρώπη έγινε θέατρο πολέμου. Με τον καιρό, ο Κλόβις Α΄, ένας Φράγκος βασιλιάς, καθυπέταξε τους αντιπάλους του και έγινε κύριος ενός μεγάλου μέρους της δυτικής Ευρώπης. Οι Φράγκοι δεν ήταν Χριστιανοί, αλλά ο Κλόβις Α΄ παντρεύτηκε μια Καθολική πριγκίπισσα που τη λέγανε Κλοτίλδη.
Σύμφωνα με ορισμένες περιγραφές, ο Κλόβις Α΄ είχε μια πείρα παρόμοια μ’ κείνη του Κωνσταντίνου. Άσχημα πιεσμένος σε μια μάχη από τη φυλή των Αλαμάνων, έκανε έκκληση για νίκη στον Χριστό. Νίκησε. Γυρνώντας από την εκστρατεία του βαπτίστηκε το 496. Το βιβλίο του Τσαρλς Όμαν Ο Μεσαίωνας δηλώνει: «3.000 από τους πολεμιστές του τον ακολούθησαν στην κολυμπήθρα [του βαπτίσματος].»
Μήπως έγιναν αληθινοί Χριστιανοί; Ο Όμαν απαντάει: «Δεν μπορούμε να πούμε ότι ο προσηλυτισμός του βασιλιά επέδρασε ευνοϊκά στο χαρακτήρα του ή στη συμπεριφορά του . . .Οι Φράγκοι . . .βιάστηκαν να τον ακολουθήσουν στο ποίμνιο της Εκκλησίας . . .αλλά, όπως με το βασιλιά, έτσι και με το λαό, η αλλαγή ήταν σχεδόν αποκλειστικά και μόνο επιφανειακή.»
Οι Πρώτοι Προσηλυτισμοί στη Βρετανία
Η Βρετανία τον έκτο αιώνα δεν ήταν κυρίως Χριστιανική. Κάτω από την αυτοκρατορία είχε «εκχριστιανιστεί» κάπως, αλλά είχαν εισβάλει οι Σάξονες και οδήγησαν τους Βρετανούς «Χριστιανούς» στα δυτικά. Οι τελευταίοι αυτοί δεν είχαν καθόλου δεσμούς με την παποσύνη της Ρώμης. Γι’ αυτό το 596 ο Πάπας Γρηγόριος Α΄ έστειλε έναν καλόγερο με το όνομα Αυγουστίνος που αποβιβάστηκε κοντά στο Ράμσγκέιτ, στο Κεντ. Αυτός σύντομα προσηλύτισε το ντόπιο βασιλιά, τον Εθελβέρτο, που τον ακολούθησαν οι πολίτες του Κεντ. Παρόμοιοι μαζικοί προσηλυτισμοί έγιναν και σε άλλα μέρη της Αγγλίας. Ο Φίσερ γράφει: «Εδώ, όπως και αλλού, ο προσηλυτισμός του ειδωλολάτρη θα πρέπει να αποδοθεί όχι σε κάποια μεταμέλεια της καρδιάς, αλλά στην πίεση του μονάρχη πάνω στον πειθαρχικό πληθυσμό . . . Το πιστεύω του βασιλιά έγινε το πιστεύω λαού.»
Αλλά ο κύριος διορισμός του Αυγουστίνου από τον Πάπα ήταν να προσηλυτίσει τους ανεξάρτητους Βρετανούς «Χριστιανούς» στη Ρώμη. Δύο συναντήσεις που έκανε ο Αυγουστίνος με τους ντόπιους επισκόπους απέτυχαν παταγωδώς. «Αν,» αναφώνησε ο «άγιος,» «δεν κάνετε ειρήνη με τους φίλους σας, τότε θα έχετε πόλεμο με τους εχθρούς σας.» Η φιλοπόλεμη αυτή στάση αντιπροσώπευε την πολιτική του Πάπα Γρηγόριου Α΄ ο οποίος, σύμφωνα με την Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα, «μερικές φορές υποστήριζε κάποιον επιθετικό πόλεμο ενάντια στους Εθνικούς για να τους εκχριστιανίσει.»
Προσηλυτισμοί στη Σαξονία και σε Άλλες Χώρες
Ο πόλεμος ασφαλώς έπαιξε μεγάλο ρόλο στον προσηλυτισμό της μη Χριστιανικής Ευρώπης. Αναφορικά με τον Καρλομάγνο, βασιλιά των Φράγκων από το 768 μέχρι το 813, ο Χ. Τζ. Ουέλλς λέει: «Έκανε τους επιθετικούς του πολέμους αποκλειστικά και μόνο θρησκευτικούς πολέμους . . .Ολόκληρα έθνη προσηλυτίστηκαν στη Χριστιανοσύνη από το σπαθί.» Το 782 στο Βερντέν έσφαξε χωρίς οίκτο 4.500 αιχμαλώτους που είχαν ξεκινήσει ανταρσία και είχαν αποστατήσει από τη «Χριστιανοσύνη.» Σχετικά με την κατάληψη της Σαξονίας η Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα δηλώνει: «Οι βίαιες μέθοδοι με τις οποίες διεξάχθηκε το ιεραποστολικό αυτό καθήκον ήταν άγνωστες στην αρχή του Μεσαίωνα.»
Τρομοκρατημένοι, αναμφίβολα, από την αμείλικτη στάση του Καρλομάγνου, οι Σλάβοι της ανατολικής Ευρώπης καθυποτάχθηκαν και προσηλυτίστηκαν εύκολα. Το 988 ο Βλαδίμηρος, ο Ρώσος τσάρος, κινούμενος σύμφωνα με στρατηγικό σχέδιο, παντρεύτηκε μια πριγκίπισσα του Βυζαντίου, μια Ορθόδοξη της Ανατολικής Εκκλησίας, και συμφώνησε, σαν μέρος του πολιτικού συμβολαίου να γίνει «Χριστιανός.» Κατόπιν «διέταξε τη συλλογική βάπτιση των υπηκόων του.»
«Ο προσηλυτισμός της Ευρώπης στη Χριστιανοσύνη,» έγραψε ο Ιστορικός Φίσερ, «ήταν, μετά από την πρώτη ηρωική εποχή της φτώχειας και του ενθουσιασμού, κυρίως αποτέλεσμα υλικών υπολογισμών ή πολιτικής πιέσεως. Οι Γότθοι, οι Φράγκοι, οι Σάξονες, οι Σκανδιναβοί στράφηκαν στη Χριστιανοσύνη, όχι σαν άτομα που κατευθύνθηκαν από κάποιο εσωτερικό φως, αλλά σαν λαοί που καθυποτάχθηκαν στη μαζική υποβολή και κάτω από την κατεύθυνση πολιτικών ηγετών.»
Πολλοί από τον κλήρο είχαν γίνει πλούσιοι, πολιτικά ισχυροί και ανήθικοι. Αυτό προκάλεσε την αύξηση των «αιρετικών» ομάδων. Το δωδέκατο αιώνα, το Λανγκεντόκ, δηλαδή η Νότια Γαλλία, είχε γίνει η εστία των αιρέσεων. Ας εξετάσουμε τώρα με ποιο τρόπο επιχείρησε η εκκλησία—
Τον προσηλυτισμό των Αιρετικών στη Νότια Γαλλία
Υπήρχαν δύο ομάδες αιρετικών στο Λανγκεντόκ—οι Καθαροί, ή Αλβιγηνοί, και οι Ουαλδένσιοι. Οι πρώτοι ήταν πιο πολυάριθμοι και οι πεποιθήσεις τους είχαν στοιχεία της Χριστιανοσύνης και ιδεών ανατολικής προελεύσεως. Οι Ουαλδένσιοι ήταν πιο ορθόδοξοι και πολύ ζηλωτές στο κήρυγμα της Βίβλου ανάμεσα στον απλό λαό.
Οι ειρηνικές μέθοδοι προσηλυτισμού ήταν οι πρώτες που δοκιμάστηκαν. Όταν αυτές απέτυχαν, ο Πάπας Αλέξανδρος Γ΄ διακήρυξε στη Σύνοδο του Λατερανού : «Η Εκκλησία . . . πρέπει . . . να επικαλεστεί τη βοήθεια των πριγκίπων, ώστε ο φόβος της εγκόσμιας τιμωρίας να εξαναγκάσει τους ανθρώπους να επιδιώξουν την πνευματική θεραπεία των ατελειών τους.»
Ωστόσο, ο Πάπας Ιννοκέντιος Γ΄ προσπάθησε να κάνει άλλη μια εκστρατεία κηρύγματος. Πρωταρχικό ρόλο στην εκστρατεία αυτή έπαιξε ο Ισπανός ιερέας Ντομίνγκο ντε Γκουσμάν. Αλλά, παρά το ζήλο του, οι προσηλυτισμοί των αιρετικών ήταν ελάχιστοι. Ένας Δομινικανός συγγραφέας του αποδίδει τα εξής λόγια: «Όπου αποτυγχάνει η ευλογία, εκεί επιτυγχάνει μια καλή χοντρή μαγκούρα.» Τι ήταν αυτή η «καλή χοντρή μαγκούρα»;
Τον Ιούλιο του 1209, ένας πανίσχυρος στρατός από ιππότες, βαριά οπλισμένους έφιππους και μισθοφόρους ξεκίνησε από τη Λυών για το Λανγκεντόκ. Αυτοί ήταν σταυροφόροι. Είχαν συγκεντρωθεί με εντολή του Πάπα Ιννοκέντιου Γ΄ για να διεξάγουν σταυροφορία ενάντια στους αιρετικούς. Ηγέτης τους ήταν ένας παπικός λεγάτος (απεσταλμένος). Στις 21 Ιουλίου η δύναμη αυτή στρατοπέδευσε κοντά στην πόλη του Μπεζιέ στη νοτιοανατολική Γαλλία. Η πρόταση να παραδοθεί στους σταυροφόρους μια ομάδα αιρετικών απορρίφτηκε από τους πολίτες.
Την επόμενη μέρα οι σταυροφόροι επιτέθηκαν και σύντομα νίκησαν το μικρό σώμα των υπερασπιστών. Οι μισθοφόροι, αποκτηνωμένοι και βίαιοι κακοποιοί, και οι ιππότες, όλοι ανυπόμονοι για λεηλασία, φέρθηκαν αλύπητα. Πολύς λαός κατέφυγε στις εκκλησίες για ασφάλεια. Ο ιστορικός Όλντενμπουργκ στο βιβλίο του Η Σφαγή στο Μοντσεγκούρ, περιγράφει το αποτέλεσμα: «Οι πόρτες των εκκλησιών ανοίχτηκαν με τη βία . . . Όλοι όσοι ήταν μέσα σφάχτηκαν χωρίς διάκριση—γυναίκες, ανάπηροι, μωρά και ιερείς . . . Μέσα σε ελάχιστες ώρες η ενήμερη πόλη του Μπεζιέ είχε γίνει μια πόλη από ακρωτηριασμένα πτώματα και τίποτα άλλο.» Και η συνταραχτική αυτή επίδειξη ωμότητας και βίας έγινε από ανθρώπους που είχαν για ηγέτη λεγάτο του Πάπα, ο οποίος θριαμβευτικά έγραψε στον Πάπα: «Σχεδόν είκοσι χιλιάδες πολίτες θανατώθηκαν με το σπαθί, ανεξάρτητα από ηλικία και φύλο.»
Μήπως αυτή «η χοντρή μαγκούρα» είχε αποτελέσματα; Εκατοντάδες Καθαροί και Ουαλδένσιοι κάηκαν στον πάσσαλο, αλλά το 1229, μετά από είκοσι χρόνια πόλεμο και δυστυχία, οι αιρετικές ομάδες εξακολούθησαν ακόμη να υποστηρίζονται στη Λανγκεντόκ.
Το 1233 δυο Δομινικανοί πήραν ιδιαίτερες εξουσίες σαν ιεροεξεταστές. Οι μέθοδοί τους ήταν να εξαγγείλουν «περίοδο χάρης», στη διάρκεια της οποίας οι αιρετικοί ή οι συμπαθούντες θα μπορούσαν να έλθουν και να εξομολογηθούν. Αλλά, για να αποδείξουν τον «προσηλυτισμό» τους, έπρεπε να αποκηρύξουν τους άλλους. Το πανούργο αυτό σχέδιο, που υποστηριζόταν από το φόβο του μαρτυρίου ή της πυράς, έκανε πολλούς να συνεργαστούν. Οι αποκηρύξεις διαδόθηκαν σαν χιονοστιβάδα και άρχισε ένα βασίλειο τρόμου. Σ’ ένα μονάχα μέρος στο Μουασσάκ, 210 αιρετικοί κάηκαν ζωντανοί σ’ ένα τερατώδες ολοκαύτωμα. Η Αγία Ιερά Εξέταση κατόρθωσε να καταστείλει τους Καθαρούς. Οι Ουαλδένσιοι εξακολουθούν να υπάρχουν.
Λίγους αιώνες μετά, η όμορφη ύπαιθρος της Γαλλίας συνταρασσόταν με τον αγώνα ανάμεσα στην Εκκλησία και στην Μεταρρύθμιση. Στην Αγγλία, όταν ο Βασιλιάς Ερρίκος Η΄ αυτοανακηρύχθηκε κεφαλή της Εκκλησίας της Αγγλίας το 1534, εκείνοι οι Καθολικοί που αρνήθηκαν να προσηλυτιστούν στο νέο του πολιτικοθρησκευτικό σύστημα βρέθηκαν σε μεγάλο κίνδυνο. «Το πιστεύω του βασιλιά» ακόμη και μέχρι τότε έπρεπε να είναι «το πιστεύω του λαού.»
Ο Προτεσταντισμός έκανε προόδους στη διάρκεια της βασιλείας του γιου του, Εδουάρδου ΣΤ΄, αλλά το εκκρεμές στράφηκε προς την τελείως αντίθετη μεριά στη διάρκεια της επόμενης βασιλείας της Καθολικής Βασίλισσας Μαρίας. Ο Σερ Ουίνστον Τσώρτσιλ σχολίασε, στην Ιστορία των Αγγλόφωνων Λαών: «Να που . . . οι άνθρωποι που αποτελούσαν το έθνος, διατάχθηκαν στο όνομα του Βασιλιά Εδουάρδου ΣΤ΄ να προχωρήσουν προς τον ένα δρόμο για τη σωτηρία, και στη βασιλεία της Βασίλισσας Μαρίας να ξαναπάνε πίσω προς την αντίθετη κατεύθυνση· και όλοι όσοι δεν προχώρησαν σύμφωνα με την πρώτη διαταγή ή δεν έκαναν μεταβολή με τη δεύτερη διαταγή απαγχονίστηκαν ή κάηκαν.»
Μπορείτε να φανταστείτε τον Ιησού Χριστό ή οποιοδήποτε αληθινό Χριστιανό να καταδικάζει τους ανθρώπους στην αγχόνη ή στην πυρά για τις πεποιθήσεις τους;
[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 19]
Ολόκληρα Έθνη προσηλυτίστηκαν στη Χριστιανοσύνη με το σπαθί
[Εικόνα στη σελίδα 17]
Εκατοντάδες άτομα που αρνήθηκαν τον προσηλυτισμό κάηκαν στον πάσσαλο
[Εικόνα στη σελίδα 18]
Ο Καρλομάγνος απειλούσε με θάνατο εκείνους που αρνούνταν να βαπτιστούν