Εκκλησίες που Κλείνουν στην Ιταλία

«ΚΛΕΙΣΤΗ: αποτανθείτε στον ιερέα». Αυτός ήταν ο τίτλος ενός άρθρου που δημοσιεύθηκε από το Καθολικό περιοδικό Ιησούς. Σχολίαζε την αυξανόμενη συχνότητα με την οποία οι εκκλησίες κλείνουν στην Ιταλία και εντόπιζε τον κίνδυνο ανάμεσα στους αξιωματούχους της Εκκλησίας για το εξαπλούμενο αυτό φαινόμενο.

Δεν υπάρχουν ακριβείς στατιστικές για τον αριθμό των εκκλησιών που έκλεισαν στα πρόσφατα χρόνια. Ωστόσο γίνεται γενικά δεκτό ότι ανέρχονται σε εκατοντάδες, ενώ πολλές άλλες αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της εγκαταλείψεως

Ανάμεσα στις εκκλησίες που έκλεισαν υπάρχουν αρκετοί μεγάλοι καθεδρικοί ναοί. Αυτοί αρχικά κτίστηκαν για να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες εκατοντάδων, ακόμη και χιλιάδων λάτρεων. Το περιοδικό Ιησούς διακηρύσσει ότι «ο καθεδρικός ναός του Τουρίνου έχει γίνει ένας απλός τόπος επισκέψεως των τουριστών» που συρρέουν για να δουν το «σάβανο του Τουρίνου». «Η επιβίωση του καθεδρικού ναού του Μιλάνου», ενός από τους πιο φημισμένους στον κόσμο, εξαρτάται από τα έσοδα από άλλες δραστηριότητες για να αντιμετωπιστούν οι δαπάνες.

Τι μπορεί να λεχθεί για άλλους τόπους λατρείας; «Για πολλές εκκλησίες, συμπεριλαμβανομένων και αρκετών πραγματικών έργων τέχνης, δεν έχει βρεθεί καμία λύση. Αυτές έπρεπε να κλείσουν σαν τόποι λατρείας και, στην καλύτερη περίπτωση, προορίζονται για άλλες χρήσεις», λέει το περιοδικό Ιησούς.

Κλειστές εκκλησίες μπορεί να συναντήσει κανείς στις πόλεις, σε αγροτικές περιοχές και στις ορεινές κοινότητες εξίσου. Ένα τυπικό παράδειγμα είναι το Ρογκλιάνο, στην επαρχία της Κοσέντζα, μιας κωμοπόλεως γύρω στις 7.000 κατοίκους. Στα τελευταία δέκα χρόνια 3 από τις 8 εκκλησίες του Ρογκλιάνο και ένα μοναστήρι έκλεισαν ή μετατράπηκαν σε άλλα κτίρια. Μια εκκλησία, ο Άγιος Ιππόλυτος, είναι τώρα συνεργείο αυτοκινήτων, Μια άλλη εκκλησία, η Παναγία της Κωσταντινουπόλεως, μετατράπηκε σε αχυρώνα. Από τις 5 εκκλησίες που απέμειναν, του Αγίου Γεωργίου χρησιμοποιείται κατά καιρούς μόνο. Και υπάρχουν μόνο 2 τακτικοί ιερείς στην ενορία του Ρογκλιάνο. Το ευρύχωρο πρώην μοναστήρι τώρα στεγάζει καταστήματα και κοινοτικά γραφεία.

Στη Ρώμη και σε άλλες μεγάλες πόλεις πολλές εκκλησίες και μονές εγκαταλείφθηκαν ή μετατράπηκαν σε ξενοδοχεία, αποθήκες, πιτσαρίες, γυμναστήρια, νοσοκομεία η μουσεία. Σε άλλες περιπτώσεις έχουν μπροστά τους την επιγραφή «Κλειστή λόγω επισκευών» που κρέμεται στις πόρτες επί χρόνια· αλλά οι επισκευές ποτέ δεν άρχισαν.

Μείωση στις Ιερατικές Σχολές

Σύμφωνα με επίσημες στατιστικές, η συμμετοχή στις ιερατικές σχολές έχει μειωθεί από 375 άτομα το 1970 σε 259 το 1979—μια μείωση 116 ατόμων σε λιγότερο από 10 χρόνια. Πολλές άλλες σχολές λειτουργούν σποραδικά μόνο.

Σχετικά με αυτό η Ιλ Γκαζετίνο της Βενετίας σχολιάζει: «Τα χρόνια της αφθονίας που οι νέοι κατέφθαναν στις Ιερατικές σχολές σε ολοένα και υψηλότερους αριθμούς τώρα είναι μια πολύ μακρινή ανάμνηση . . . Τα τεράστια αυτά μισοάδεια κτίρια είναι τα πιο φανερά και λυπηρά υπολείμματα των πολλών αυτών γκρεμισμένων ονείρων.»

Οι ναοί που έχουν εικόνες που απολαμβάνουν ειδική λατρεία δεν τα καταφέρνουν καλύτερα. «Τουλάχιστον 300 από τα 1.500 τέτοια κτίρια στην Ιταλία» έκλεισαν, αναφέρει το περιοδικό Ιησούς.

Μείωση στο Εκκλησίασμα

Στην Ιταλία τα πρόσφατα χρόνια έχουν γίνει πολλές συζητήσεις για μια «θρησκευτική αναβίωση» ανάμεσα στους νεαρούς. Ωστόσο οι Καθολικοί ηγέτες έχουν απογοητευτεί από τα ευρήματα μιας σφυγμομετρήσεως που διεξάχθηκε από μια ομάδα καθολικών ερευνητών ανάμεσα σε 5.000 νεαρούς ηλικίας 18 ως 25 ετών.

Η εφημερίδα Κορριέρε ντέλλα Σέρα δημοσίευσε μια συνέντευξη με τον Τζιανκάρλο Μιλανέζι, τον καθολικό ιερέα που ήταν επικεφαλής της σφυγμομετρήσεως. «Πάνω απ’ όλα», είπε, «η έρευνα δείχνει ότι η πρόοδος της κοσμικότητας που επί χρόνια αυξανόταν ανάμεσα στη νεότερη γενιά κατά κανένα τρόπο δεν μείωσε το βήμα της, όπως υπόθεταν οι θεωρίες που κατά καιρούς ακούγαμε για κάποια υποτιθέμενη ‘επιστροφή στις πνευματικές αξίες’ ή ‘θρησκευτική αναβίωση’. Απεναντίας, καμία επιστροφή στις πνευματικές αξίες δε συνέβη· είναι ένας μύθος . . . Πράγματι, μονάχα το 9,1% των ‘δεσμευμένων’ νεαρών (δηλαδή μελών σε λέσχες και συνδέσμους είτε καθολικούς είτε μη θρησκευτικούς) και το 0,4% των ‘αδέσμευτων’ . . . παραδέχονται ότι έχουν κάποια αίσθηση ‘θρησκευτικής ανάγκης’.»

Γιατί συνεχίζεται αυτή η «πρόοδος της κοσμικότητας» ανάμεσα στους νεαρούς; Γιατί δεν αισθάνονται καμία ανάγκη να βαθύνουν την πνευματικότητα τους; Γιατί οι εκκλησίες απογυμνώνονται; Το Σεττιμάνα, ένα περιοδικό του κλήρου, παραδέχεται: «Οι γιορταστικές μας εκδηλώσεις είναι μάλλον απρόσωπες υποθέσεις και αν και αναφερόμαστε πολύ στη λέξη ‘κοινότητα’, μπορεί κανείς να έχει ένα θερμότερο καλωσόρισμα σε ένα μανάβικο παρά στην εκκλησία.» Πρόσθετε: «Το εκκλησίασμα βομβαρδίζεται με τυχαία αποσπάσματα από το Ευαγγέλιο, και τα κηρύγματα είτε κακοπαρασταίνουν τις Γραφές είτε δεν έχουν να κάνουν τίποτα με αυτές.».

Μείωση του Αριθμού των Ιερέων

Ένας άλλος λόγος για το κλείσιμο τόσων πολλών εκκλησιών στην Ιταλία είναι ή έλλειψη ιερέων. Η σπανιότητα αυτή είναι συνέπεια της επαγγελματικής όπως ονομάζεται κρίσης.

Σχετικά με αυτό, το μηνιαίο ιερατικό περιοδικό Βίτα Παστοράλε παραδέχεται: «Στις δύο χιλιετηρίδες της ιστορίας της, η εκκλησία δοκίμασε διάφορες κρίσεις είτε από τα μέσα είτε από τα έξω. Ξεπεράσαμε αυτές τις δυσκολίες με κόστος διαιρέσεις και ανασχέσεις, τα αποτελέσματα των οποίων είναι αισθητά μέχρι σήμερα. Ωστόσο μια τέτοια επαγγελματική κρίση, που με τη σειρά της είναι αιτία και αποτέλεσμα άλλων όχι λιγότερο μοιραίων κρίσεων, ποτέ μέχρι τώρα δεν ήταν γνωστή. Πολλοί άνθρωποι δίκαια αναρωτιούνται πώς θα είναι, η εκκλησία μετά από 10 χρόνια που τα μέλη του κλήρου και των ιερατικών, τάξεων θα είναι μεγαλύτερα σε ηλικία και μειωμένα στο μισό.»

Στην κοντινή Γαλλία, όταν ένα παρεκκλήσι αφήνεται χωρίς ιερέα και δεν μπορεί να γίνει Λειτουργία, μια ομάδα λαϊκών εκτελούν τις λειτουργίες αυτές. Σύμφωνα με το Σεττιμάνα, η Εκκλησία σκέφτεται να πάρει παρόμοιες πρωτοβουλίες στην Ιταλία. Ωστόσο, το περιοδικό αναγνώριζε τις δυσκολίες που περιλαμβάνονται στη διεξαγωγή ενός τέτοιου έργου, «αν λάβουμε υπόψη την μεγάλη έλλειψη διακόνων». Με άλλα λόγια, τα μέλη της Εκκλησίας δεν έχουν την επιθυμία να αναλάβουν τις διακονικές αυτές δραστηριότητες.

Η έκδοση Γκαζέττα ντελ Σουντ αναφέρει ότι μόνο στην επισκοπή του Ρέτζιο της Καλαβρίας υπάρχουν «ήδη 15 παρεκκλήσια χωρίς ιερέα», Σύμφωνα με την Λα Στάμπα, στην επισκοπή του Τουρίνου 12 παρεκκλήσια «θα αφεθούν χωρίς ιερέα». Μερικές από τις εκκλησίες αυτές θα ανοίγουν τις πόρτες τους μονάχα μια φορά το χρόνο για να γιορταστεί κάποια ειδική Καθολική εορτή.

Άλλες Αιτίες

Εκτός από τις διάφορες αυτές αιτίες, οι Εκκλησιαστικές Αρχές σημειώνουν και άλλους λόγους για το φαινόμενο του κλεισίματος των εκκλησιών. Ένας απ’ αυτούς είναι η απομάκρυνση του πληθυσμού μακριά από τα ιστορικά κέντρα και τις ορεινές κοινότητες.

Μια άλλη απειλή για την επιβίωση των πολυάριθμων εκκλησιών είναι η έλλειψη χρημάτων και η αύξηση των εξόδων για τη διαφύλαξη των κτιρίων που συχνά έχουν γιγαντιαίες διαστάσεις. «Πώς μπορούν να συνεχίσουν να υπάρχουν ναοί σαν και αυτούς στο κέντρο της πόλεως που περιβάλλεται από ολόκληρα τετράγωνα με γραφεία και όπου ο αριθμός του εκκλησιάσματος είναι πολύ μικρός; Πώς είναι δυνατόν να έχουν έσοδα;» ρωτά το περιοδικό Ιησούς. Και προσθέτει: «Θα πρέπει να υποκύψουμε στο αναπόφευκτο γεγονός ότι η μοίρα πολλών εκκλησιών είναι να κλειστούν και να μείνουν αχρησιμοποίητες για λατρεία.

Έτσι η αυξανόμενη έλλειψη ενδιαφέροντος για τις πνευματικές αξίες, η μείωση στον αριθμό των κληρικών, η απομάκρυνση του πληθυσμού μακριά από ορισμένες περιοχές και το αυξανόμενο κόστος είναι οι κύριες αιτίες για το κλείσιμο των ναών. Όλα τούτα είναι ενδεικτικά της σοβαρής κρίσης που πλήττει την Καθολική Εκκλησία στην Ιταλία, όπως και αλλού.

Μια Σημαντική Αντίθεση

Όταν εξετάζουμε τις διάφορες θρησκείες που ασκούνται στην Ιταλία, πολλοί έχουν σημειώσει μια αντίθεση ανάμεσα στη γενική θρησκευτική κρίση και στην αυξανόμενη επιτυχία που απολαμβάνει μια ομάδα Χριστιανών. Σε ένα άρθρο με τον τίτλο «Γιατί οι Μάρτυρες του Ιεχωβά Έχουν Τόσο Πολλές Επιτυχίες;» η Κορριέρε ντέλλα Σέρα παραδέχτηκε ότι αυτή η ομάδα έχει γίνει «η πιο σημαντική από τις μη Καθολικές θρησκείες της Ιταλίας» και μιλούσε για τους «λόγους που υποκινούν τόσους πολλούς νεαρούς να προσκολληθούν στο κίνημα». Θα θέλατε να βρείτε τους λόγους για την αντίφαση, αυτή εσείς οι ίδιοι; Σας προσκαλούμε να το κάνετε αυτό, γράφοντας στους εκδότες του περιοδικού Ξύπνα! για περισσότερες πληροφορίες.