Ανάμιξη του Καθολικισμού με τη Μαγεία Βουντού—Τι Άποψη Έχετε γι’ Αυτό;
ΠΡΙΝ αρκετά χρόνια, στη Βραζιλία, μια πασίγνωστη σταρ της τηλεόρασης βάφτισε τον υιοθετημένο της γιο. Το πρωί τον βάφτισε σύμφωνα με τα τελετουργικά της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, το απόγευμα σύμφωνα με τα τελετουργικά του καντομπλέ (της Βραζιλιάνικης βουντού). Αργότερα, θα βαφτιζόταν σύμφωνα με τη Μεσσιανική ιερουργία και με τα τελετουργικά των Ροδόσταυρων. Η περήφανη μητέρα εξήγησε: «Το έκανα αυτό για να έχει την προστασία όλων των θρησκειών όταν θα μεγαλώσει.»
Μήπως σας εκπλήσσει η φιλελεύθερη άποψη που έχει για τη θρησκεία; Θα μπορούσε αυτό να συμβεί εκεί που ζείτε; Στη Βραζιλία αυτό δεν είναι ασυνήθιστο. Ακόμη και ο κλήρος έχει επηρεαστεί.
Πριν από μερικά χρόνια ένας Ρωμαιοκαθολικός ιερέας πήγε στη Μπαχία της Βραζιλίας για να μελετήσει τις Αφρικανο-Βραζιλιάνικες θρησκείες. Κατέληξε να γίνει μέλος μιας απ’ αυτές! Η ιστορία του δημοσιεύτηκε στην Ιντερνάσιοναλ Χέραλντ Τρίμπιουν, η οποία έλεγε ότι είχε υπηρετήσει επί τέσσερα χρόνια σαν αρχηγός εκκλησίας βουντού. Σαν τέτοιος καλούσε τακτικά τα πνεύματα για να επέμβουν υπέρ των ενοριτών του. «Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι έχει εγκαταλείψει τον Καθολικισμό,» διακήρυξε η Τρίμπιουν. Ο ιερέας εξηγεί: «Πάντα μιλώ στον Θεό μέσω του Ιησού και ποτέ μέσω των πνευμάτων.»
Υπάρχει ένας τεχνικός όρος που περιγράφει την ανάμιξη αυτή των πίστεων. Η λέξη αυτή είναι: «συγκρητισμός». Ίσως σε σας να φαίνεται εκπληκτικό, αλλά εκατομμύρια Βραζιλιάνοι δεν νιώθουν καμιά δυσκολία να αναμίξουν τις Καθολικές ιεροτελεστίες με τη λατρεία των αρχαίων, παγανιστικών θεών. Αλλά πώς άρχισαν όλα αυτά;
«Στη Βραζιλία, ο συγκρητισμός είναι ένα αρχαίο φαινόμενο, γιατί από την αρχή της αποικιοποίησης τον βρίσκουμε στους κουιλόμπο ντος Παλμάρες (στους κρυψώνες των δραπετών σκλάβων) . . . τον βρίσκουμε στην Κούβα, στην Αϊτή, με την ίδια μορφή όπως στη Βραζιλία.» Έτσι έγραψε ο ιστορικός Ρότζερ Μπαστίντε στο βιβλίο του Συμβολή στη Μελέτη του Καθολικο-Φετιχιστικού Συγκρητισμού.
Η Διαδικασία της Ανάμιξης
Προχωρεί για να εξηγήσει ότι εμφανίστηκε μετά την εισαγωγή δούλων από την Αφρική: «Φτάνοντας στη Βραζιλία, οι μαύροι [δούλοι] κατηχούνταν [διδάσκονταν τις βασικές Καθολικές διδασκαλίες] με ασαφή τρόπο, [και] . . . βαφτίζονταν. Ωστόσο, δεν καταλάβαιναν τίποτα από τη θρησκεία αυτή που τους είχε επιβληθεί δια της βίας». Τι έκαναν τότε οι μαύροι δούλοι; Ακολουθούσαν τα εξωτερικά της νέας αυτής θρησκείας, αλλά στη διάνοια και στην καρδιά τους συνέχιζαν να λατρεύουν τους θεούς που θυμούνταν από τότε που ήταν στην Αφρική.
Το αποτέλεσμα; Προοδευτικά, «ο Καθολικισμός έγινε γι’ αυτούς . . . ένας τρόπος για να καλύπτουν τις παραδοσιακές πεποιθήσεις τους: στην πραγματικότητα, δεν λατρευόταν ο [Καθολικός] άγιος, αλλά μάλλον ο αντίστοιχος οριχά [Αφρικανική θεότητα] που βρισκόταν πίσω του. Ο Καθολικισμός έγινε απλώς το επίστρωμα που έκρυβε τα μυστικά τελετουργικά . . . Στον συγκρητισμό, η Χριστιανοσύνη παρέχει μόνο τις Πορτογαλέζικες λέξεις· όλα τα άλλα είναι φετιχισμός,» σύμφωνα με τον Μπαστίντε.
Ένα παρόμοιο πράγμα έγινε και με τους ντόπιους Ινδιάνους. Ένας άλλος ιστορικός έγραψε : «Οι ντόπιοι της χώρας αυτής, μολονότι τους δίδαξαν το Ευαγγέλιο για μεγάλο χρονικό διάστημα, δεν είναι περισσότερο Χριστιανοί τώρα απ’ όσο ήταν τον καιρό της κατάκτησης . . . Στη σημερινή Βολιβία και στο νότιο Περού, η παλιά παγανιστική θεότητα Πάχα-Μάμα (Μητέρα Γη) εξακολουθεί να παραμένει ζωντανή, μολονότι έχει απορροφηθεί από την Παρθένο [Μαρία] . . . Στο Μεξικό, ο σεβασμός στην παρθένο της Γουαδαλούπης έχει τις ρίζες της στην αίρεση της θεάς Τοναντζίν (Μητέρα των θεών).»—Μεκάνισμος ντα Κονκουίστα Κολονιάλ, από τον Ρουτζιέρο Ρομάνο.
Ο Γουίλλιαμ Χ. Πρέσκοτ, ιστορικός της κατάκτησης του Μεξικού, πρόσθεσε σχετικά με τους Ινδιάνους της χώρας αυτής: «Το μόνο που απαιτείται απ’ αυτόν είναι να μεταφέρει την υποταγή του από την εικόνα της Κουετζαλκοάτλ, της προστάτιδας θεότητας που περπάτησε ανάμεσα στους ανθρώπους, σ’ εκείνη της Παρθένου ή της Απολυτρώτριας· από τον Σταυρό, ο οποίος έχει λατρευτεί σαν το έμβλημα του θεού της βροχής, στον ίδιο Σταυρό, το σύμβολο της σωτηρίας.»—Η Ιστορία της Κατάκτησης του Μεξικού, από τον Γουίλλιαμ Χ. Πρέσκοτ.
Ενώ το Καθολικό τελετουργικό μ’ αυτόν τον τρόπο μπολιάστηκε στις Αφρικανικές και στις ιθαγενείς μορφές λατρείας, οι μη Χριστιανικές πεποιθήσεις διείσδυσαν βαθμηδόν πίσω στον Καθολικισμό. Ο Βάλντεμαρ Βαλέντε λέει: «Ο Καθολικισμός . . . γέμισε με δεισιδαιμονικές ιδέες, με παράλογες πεποιθήσεις, με μαγικές-φετιχιστικές αντιλήψεις.»—Ο Αφρικανο-Βραζιλιάνικος Θρησκευτικός Συγκρητισμός.
Είναι Καλό ή Κακό;
Πώς θεωρείτε το θρησκευτικό αυτό μίγμα; Μερικοί μπορεί να θίγονται, θεωρώντας το σαν διαφθορά της Χριστιανοσύνης. Άλλοι, όμως, μπορεί να μην το θεωρούν σαν κακό πράγμα. Στο διάβα της ιστορίας, αμέτρητα θύματα έχουν πεθάνει σε θρησκευτικούς πολέμους, σταυροφορίες, διωγμούς και εξεγέρσεις. Τουλάχιστον, μπορεί να πουν, αυτό που συμβαίνει στη Βραζιλία είναι καλύτερο απ’ όλα αυτά!
Άλλοι, πάλι, μπορεί να αναρωτιούνται γιατί γίνεται όλη αυτή η ταραχή. Μπορεί να υποδεικνύουν ότι η Καθολική θρησκεία είναι καθ’ εαυτή προϊόν τουλάχιστον τριών θρησκευτικών παραδόσεων: της Βιβλικής Χριστιανοσύνης, της Ελληνικής φιλοσοφίας και των λαϊκών παγανιστικών θρησκειών της Μέσης Ανατολής και της Ευρώπης. Πώς συνέβη αυτό;
Η Καθολική Εκκλησία διδάσκει ότι η Βίβλος είναι ο Λόγος του Θεού, και απ’ αυτήν προέρχονται πολλά από τα ονόματα και από τις ιδέες που χρησιμοποιεί στη λατρεία. Ωστόσο, οι Καθολικοί θεολόγοι επηρεάστηκαν πάρα πολύ από τις φιλοσοφίες των αρχαίων ειδωλολατρών Ελλήνων, και αυτές διαπέρασαν τις διδασκαλίες τους. Για παράδειγμα, το δόγμα της κληρονομημένης αθανασίας της ανθρώπινης ψυχής δεν εμφανίζεται στη Βίβλο. (Ιεζεκιήλ 18:4, 20) Ωστόσο, διδασκόταν από τους Έλληνες φιλοσόφους και τώρα είναι ένα θεμελιακό δόγμα του Καθολικισμού.
Η τρίτη παράδοση, οι λαϊκές παγανιστικές θρησκείες, μπορούν να ιδωθούν σε πολλά εκκλησιαστικά δόγματα. Τα Χριστούγεννα και το Πάσχα, η χρήση του σταυρού και των εικόνων στο τελετουργικό, η λατρεία μιας «Τριάδας,» «αγίων» και μιας «Μητέρας του Θεού» όλα προέρχονται—όχι από τη Βίβλο—αλλά απ’ αυτές τις θρησκείες. Σ’ αυτό το σημείο ίσως θυμηθείτε ότι ο Καρδινάλιος Νιούμαν στο Ένα Δοκίμιο για την Ανάπτυξη του Χριστιανικού Δόγματος αναφέρει έναν μακρύ κατάλογο από παραδοσιακές πρακτικές, ανάμεσα στις οποίες είναι «το θυμίαμα, τα κεριά, και τα καντήλια· τα αναθήματα . . . ο αγιασμός· η ασυλία των ναών· οι εορτές . . .» και κατόπιν λέει ότι «όλες τους έχουν ειδωλολατρική προέλευση, και αγιάστηκαν με την αποδοχή τους από την Εκκλησία.»
Γιαυτό, θα μπορούσε να ειπωθεί ότι η ανάμιξη των θρησκειών, ή ο συγκρητισμός, που συμβαίνει στη Βραζιλία είναι απλώς μια συνέπεια μιας ιστορικής διαδικασίας. Μήπως έχετε κι εσείς την ίδια αυτή άποψη για τα πράγματα; Είναι ενδιαφέρον ότι πολλοί στη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία δεν τα βλέπουν έτσι. Οι δηλώσεις μερικών από τους ηγέτες της δείχνουν βαθιά ανησυχία.
Το περιοδικό Τάιμ αναφέρει ότι ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β΄ στη διάρκεια της επίσκεψής του εκεί προειδοποίησε ότι η Χριστιανοσύνη μπορεί να δεχτεί τις «πολιτιστικές εκφράσεις κάθε λαού,» αλλά δεν πρέπει να «ακρωτηριάζει» τις ίδιες τις διδασκαλίες της. Ο Καρδινάλιος Μπραντάο Βιλέλα φοβάται ότι ο Βραζιλιάνικος λαός μπαίνει σε μια περίοδο «Εξαφρικανισμού.» Όταν είδε τα πλήθη που πήγαιναν σε μια γιορτή προς τομή της θεάς Ιεμανχά, επιτέθηκε ενάντια στην «κατάχρηση του θρησκευτικού συγκρητισμού.»—Βέχα, 7 Ιανουαρίου 1981.
Οι δύο αυτοί Εκκλησιαστικοί ηγέτες επέκριναν τον «ακρωτηριασμό» του δόγματος. Αυτό δεν θα ενοχλήσει κανέναν από όσους θεωρούν τη θρησκεία απλώς σαν ένα ζήτημα ατομικής γνώμης. Γι’ αυτούς, το ένα δόγμα είναι εξίσου καλό όπως και κάθε άλλο. Αλλά πολλοί γνωρίζουν ότι ο «ακρωτηριασμός» αυτός είχε καταστροφικά αποτελέσματα στο παρελθόν.
Πού Οδηγεί
Για παράδειγμα, στα προ Χριστού χρόνια, οι Ισραηλίτες αποπειράθηκαν να αναμίξουν τις πεποιθήσεις των ειδωλολατρών γειτόνων τους με τη λατρεία του Ιεχωβά Θεού. Σαν αποτέλεσμα, αναμίχτηκαν στη λατρεία του σεξ, στην «ιερή» πορνεία, ακόμη και στη θυσία παιδιών. Αυτό έκανε τον Ιεχωβά Θεό να αφαιρέσει την προστασία του από πάνω τους και έγιναν εύκολη λεία στην παγκόσμια αυτοκρατορία των Ασσυρίων. (2 Βασιλέων 17:16-18) Γιατί υπήρξε η υπερβολική αυτή αντίδραση;
Ο λόγος είναι προφανής. Η λατρεία που έδωσε ο Ιεχωβά στους Ισραηλίτες προωθούσε υψηλούς ηθικούς κανόνες. Όταν τους τηρούσαν πιστά (χωρίς να τους αναμιγνύουν με τις ειδωλολατρικές διδασκαλίες), αυτό τους προστάτευε σωματικά, καθώς και πνευματικά, και τους προετοίμαζε για τον ερχομό του Μεσσία. Η προσθήκη ειδωλολατρικών στοιχείων υποβίβαζε τη λατρεία, ακριβώς όπως η προσθήκη μολυσμένου νερού σε καθαρό νερό μολύνει το καθαρό νερό.
Το ίδιο αληθεύει και για τη Χριστιανική λατρεία. Ο απόστολος Παύλος προειδοποιεί: «Μη ομοζυγείτε με τους απίστους [εκείνους που δεν πιστεύουν στον Ιησού Χριστό]· διότι τίνα μετοχήν έχει η δικαιοσύνη με την ανομίαν; Τίνα δε κοινωνίαν το φως προς το σκότος; . . . τίνα μερίδα ο πιστός με τον άπιστον; Τίνα δε συμβίβασιν ο ναός του Θεού με τα είδωλα;» (2 Κορινθίους 6:14-16) Εξετάστε με ποιον τρόπο η ιστορία έχει αποδείξει τη σοφία των λόγων του Παύλου.
Η Χριστιανοσύνη είναι ένα ενιαίο σύνολο. Είναι ένας τρόπος ζωής που περιλαμβάνει τη σχέση μας με τον Θεό, πεποιθήσεις βασισμένες στη Βίβλο—ιδιαίτερα σχετικά με τη θέση του Ιησού Χριστού στους σκοπούς του Θεού—έναν κώδικα συμπεριφοράς που αγγίζει όλες τις απόψεις της ζωής και μια ιδιαίτερη ευθύνη να εξαπλώσουμε την πίστη και σ’ άλλους. Ο συμβιβασμός σε επιμέρους σημεία εξασθενεί το σύνολο.
Έτσι η προθυμία για συμβιβασμό που επέτρεψε την είσοδο παγανιστικών δογμάτων επέτρεψε επίσης και τη μη Χριστιανική ανηθικότητα, την ασπλαχνία, την καταπίεση, και τα λοιπά. Σαν αποτέλεσμα, έχουν διαπραχτεί μερικές από τις χειρότερες αγριότητες στην ιστορία από ανθρώπους που αξιώνουν ότι είναι οπαδοί του Χριστού. Μονάχα εκείνοι που έχουν προσπαθήσει να διακρατήσουν τη Βιβλική Χριστιανοσύνη απ’ όλες της τις απόψεις—δόγμα καθώς και συμπεριφορά—μπόρεσαν να διατηρήσουν τους υψηλούς κανόνες της αποστολικής Χριστιανοσύνης.
Ενόψει αυτών, ένα ειλικρινές άτομο θα έπρεπε να συμμεριστεί την ανησυχία του Καθολικού θεολόγου που είπε: «Αντικειμενικά μιλώντας, ο συγκρητισμός δεν δικαιώνεται, γιατί διαστρέφει τον Λόγο του Θεού, . . . ο συγκρητισμός είναι αξιοθρήνητος.»—Ο Εστάδο ντε Σάο Πάολο, από τον Ντ. Εστεβάο Μπεττενκούρτ.
Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά έχουν, επίσης την ίδια άποψη. Πιστεύουν ότι ο καθένας σήμερα θα έπρεπε να είναι ελεύθερος να διαλέξει τον τρόπο της λατρείας του. Αλλά επίσης πιστεύουν ότι υπάρχει μονάχα μια αληθινή θρησκεία, εκείνη που είναι βασισμένη πάνω στις διδασκαλίες και στη ζωή του Ιησού Χριστού. Πώς μπορούμε να εξακριβώσουμε ποια είναι η θρησκεία αυτή;
Ο απόστολος Παύλος αναφέρθηκε στα «ιερά γράμματα, τα δυνάμενα να σε σοφίσωσιν εις σωτηρίαν.» Προχώρησε για να εξηγήσει: «Όλη η γραφή είναι θεόπνευστος και ωφέλιμος προς διδασκαλίαν, προς έλεγχον, προς επανόρθωσιν, προς εκπαίδευσιν την μετά της δικαιοσύνης, δια να ήναι τέλειος ο άνθρωπος του Θεού, ητοιμασμένος εις παν έργον αγαθόν.»—2 Τιμόθεον 3:15-17.
Γιαυτό, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά στρέφονται στη Βίβλο για να μάθουν για την αληθινή θρησκεία. Κάνοντας το αυτό, αποφεύγουν το είδος του συγκρητισμού που υπάρχει σήμερα στη Βραζιλία. Επίσης αποφεύγουν το συγκρητισμό ο οποίος υπήρχε εκατοντάδες χρόνια πριν, ο οποίος εισήγαγε την πύρινη κόλαση, την αθάνατη ψυχή, την Τριάδα, τις εικόνες, το σταυρό και άλλες παγανιστικές πεποιθήσεις στη λατρεία του Χριστιανικού κόσμου. Αν ο συγκρητισμός που «ακρωτηριάζει» το δόγμα είναι εσφαλμένος σήμερα, ασφαλώς ήταν εσφαλμένος και εκατοντάδες χρόνια πριν.
Γιατί να μη διαβάσετε τη Βίβλο ο ίδιος και να βρείτε ποια είναι πραγματικά η αληθινή θρησκεία; Μ’ αυτόν τον τρόπο θα αποφύγετε να μολύνετε την υπηρεσία σας στον Θεό με ειδωλολατρικά τελετουργικά, και—με τη βοήθεια του Θεού—θα κερδίσετε τη σοφία που οδηγεί στη σωτηρία.