Πολλές Θρησκείες—Γιατί;

ΧΑΜΟΓΕΛΑΜΕ σήμερα όταν βλέπουμε τους χορούς της βροχής των Ινδιάνων Πουέμπλο. . . . Αλλά τι κάνουμε όταν είμαστε απελπισμένοι; . . . Σε δυο περιπτώσεις όταν η ζωή μου είχε κλονιστεί από την αγωνία κάποιας προσωπικής κρίσιμης κατάστασης, έκανα αυτό που έκαναν κι εκείνοι οι Ινδιάνοι—προσευχήθηκα και ζήτησα βοήθεια». Αυτά έγραψε ο φιλόσοφος καθηγητής Χιούστον Σμιθ στον πρόλογο του βιβλίου του Οι Μεγάλες θρησκείες του Κόσμου.

Η ανάγκη του ανθρώπου να φτάσει κάτι υψηλότερο και δυνατότερο όταν βρίσκεται κάτω από ένταση φαίνεται ότι είναι και βασική και γενική. Οι ανθρωπολόγοι και οι ιστορικοί μάς λένε ότι από την αρχή, ο άνθρωπος αισθανόταν αυτή την ανάγκη όταν βρισκόταν σε αμηχανία μπροστά στις δυνάμεις της φύσης, όταν απειλούνταν από τα άγρια θηρία και όταν βρισκόταν σε αμηχανία μπροστά στο θάνατο και στο μετά θάνατο άγνωστο. Αυτό, λένε, μαζί με το φόβο του άγνωστου, δημιούργησε τη γέννηση της θρησκείας.

Για παράδειγμα, σχολιάζοντας την αρχή της θρησκείας Σίντο το βιβλίο Θρησκείες στην Ιαπωνία λέει: «Κάθε πράγμα που προκαλούσε ένα αίσθημα δέους αντιμετωπιζόταν με σεβασμό σαν να ήταν κάτι ιδιαίτερα ποτισμένο με θεία ή μυστηριώδη δύναμη· επομένως, οι δυνάμεις της φύσης, ιδιαίτερα τα δέντρα, οι βράχοι ή τα βουνά που ενέπνεαν φόβο, και άλλα ανεξήγητα φαινόμενα έγιναν αντικείμενα λατρείας. Σ’ αυτά δόθηκε το όνομα κάμι (θεός)». Με τον καιρό, αναπτύχθηκαν, μύθοι, ιεροτελεστίες, τυπικισμοί και ναοί. Αυτά μεταδόθηκαν από γενιά σε γενιά. Έτσι γεννήθηκε η θρησκεία Σίντο.

Σύμφωνα μ’ αυτήν την ιδέα, οι Σουμέριοι, οι Αιγύπτιοι, οι Ινδοί, οι Κινέζοι και όλοι οι άλλοι αρχαίοι πολιτισμοί εφεύραν τις δικές τους μορφές λατρείας, τις δικές τους θρησκείες, ανεξάρτητα ο ένας από τον άλλο. Μετά αυτές επηρεάστηκαν από τον τρόπο της ζωής των ανθρώπων, τις τροφές τους, τα έθιμα τους, ακόμη και το κλίμα και τη γεωγραφική θέση της χώρας τους. Το αποτέλεσμα ήταν η ποικιλία των θρησκειών που βλέπουμε σήμερα.

Ανεξάρτητες ή Από Μία Πηγή;

Τέτοια όμως εξήγηση είναι μέχρι ένα βαθμό ικανοποιητική. Και μολονότι εξηγεί τη μεγάλη ποικιλία που βλέπουμε μεταξύ των θρησκειών, αφήνει αναπάντητα μερικά βασικά ερωτήματα. Για παράδειγμα, αν όλες οι διαφορετικές θρησκείες αναπτύχθηκαν ανεξάρτητα η μία από την άλλη, τότε πώς μπορούμε να εξηγήσουμε τις πολλές βασικές ομοιότητες μεταξύ τους που δεν μπορούν ν’ αποδοθούν σε αντιδράσεις σε διάφορα φυσικά φαινόμενα;

Πάρτε, για παράδειγμα, τις ιστορίες και τους μύθους σχετικά με την προέλευση του ανθρώπου. Αν και οι λεπτομέρειες ποικίλλουν, η άποψη ότι ο άνθρωπος έγινε από το χώμα της γης είναι πλατιά διαδεδομένη. Ένας Ελληνικός μύθος λέει ότι ο Προμηθέας σχημάτισε τους πρώτους ανθρώπους από πηλό και η Αθηνά φύσηξε ζωή σ’ αυτούς. Οι Περουβιανοί Ινδιάνοι χρησιμοποίησαν τον όρο άλπα καμάσκα (γη που της δόθηκε ζωή) για να περιγράψουν τον πρώτο άνθρωπο. Μια φυλή Ινδιάνων της Βόρειας Αμερικής, οι Μάνταν, πίστευαν ότι ‘Το Μεγάλο Πνεύμα’ σχημάτισε δύο μορφές από πηλό και τους έδωσε ζωή από την πνοή του στόματος του. Ένας αρχαίος Κινέζικος μύθος λέει ότι ο Π’αν-κου έκανε ανθρώπινες μορφές από πηλό με στοιχεία από γιν και γιανγκ· ένας άλλος μύθος μιλάει για τον Νού-κουα, μια μυθολογική μορφή που διαμόρφωνε άντρες και γυναίκες από κίτρινο πηλό. Ο κατάλογος συνεχίζει και περιλαμβάνει μύθους μεταξύ των φυλών της Αφρικής και των κατοίκων των νησιών της Μικρονησίας.

Πιο καταπληκτική είναι ακόμη η παγκοσμιότητα των μύθων που σχετίζονται με την καταστροφή των πονηρών προγόνων σ’ έναν κατακλυσμό και την επιβίωση ή ξαναεμφάνιση της ανθρώπινης φυλής μετά. Άνθρωποι και φυλές σε μακρινούς τόπους της γης αφηγούνται με διαφόρους τρόπους την ίδια ιστορία.

Ποια Ήταν η Πηγή;

Οποιοσδήποτε είναι έστω και αμυδρά εξοικειωμένος με τη Γραφή θα αναγνωρίσει αμέσως την ομοιότητα τέτοιων μύθων με την αφήγηση της Γραφής για τη δημιουργία και τον Κατακλυσμό του Νώε. Αλλά μπορεί να ρωτήσετε, τι έχει να κάνει η Γραφή με τους μύθους των Ελλήνων, των Αμερικανών και των Περουβιανών Ινδιάνων, των Κινέζων και όλων των άλλων; Δεν θέλουμε να πούμε ότι αυτές οι θρησκείες είχαν εμπνευστεί από τη Γραφή. Μάλλον, η Γραφή περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο δημιουργήθηκαν πολλές θρησκείες και ο οποίος εξηγεί τόσο την ποικιλία όσο και την ομοιότητα τους.

Ο Χ. Τζ. Γουέλλς στο βιβλίο του Σκιαγραφία της Ιστορίας έγραψε: «Οπουδήποτε έβαλε το πόδι του αρχέγονος πολιτισμός στην Αφρική, στην Ευρώπη, ή στη δυτική Ασία, χτίστηκε ένας ναός και όπου ο πολιτισμός είναι πιο αρχαίος, στην Αίγυπτο ή στη Σουμερία, εκεί οι ναοί κάνουν πιο έντονη την παρουσία τους. . . . Οι αρχές του πολιτισμού και η εμφάνιση των ναών είναι ταυτόχρονα στην ιστορία. Αυτά τα δύο πράγματα είναι στενά συνδεδεμένα».

Αυτό είναι εκείνο που λέει το βιβλίο της Γένεσης: «Και ήτο πάσα η γη μιας γλώσσης και μιας φωνής. Και ότε εκίνησαν από της ανατολής, εύρον πεδιάδα εν τη γη Σενναάρ και κατώκησαν εκεί.» (Γένεσις 11:1, 2) Η Σενναάρ βρίσκεται στη Μεσοποταμία που καλείται το λίκνο του πολιτισμού.

Η αφήγηση συνεχίζει για να μας πει ότι οι άνθρωποι κατοίκησαν στις πεδιάδες της Σενναάρ και συγκεντρώθηκαν για να οικοδομήσουν ένα κτίριο: «Έλθετε, ας οικοδομήσωμεν εις εαυτούς πόλιν και πύργον, του οποίου η κορυφή να φθάνη έως του ουρανού· και ας αποκτήσωμεν εις εαυτούς όνομα, μήπως διασπαρώμεν επί του προσώπου πάσης της γης ».—Γένεσις 11:4.

Τι είδους πόλη και πύργο έχτισαν; Η πόλη, ονομάστηκε Βαβέλ, ή Βαβυλώνα, ήταν κυρίως μια θρησκευτική πόλη. Στα ερείπια της βρέθηκαν περισσότεροι από 53 ναοί. Κύρια γνωρίσματα της λατρείας της ήταν οι τριάδες θεών, η πίστη στην αθανασία της ανθρώπινης ψυχής, η πίστη στον κάτω κόσμο ή άδη, και στην αστρολογία. Η ειδωλολατρία, η μαγεία, η γοητεία, η μαντεία και ο αποκρυφισμός όλα έπαιζαν έναν πρωτεύοντα ρόλο. Ο Πύργος της Βαβέλ δεν ήταν απλώς ένα μνημείο ή ένα ορόσημο· άλλα όμοια κτίρια που ανασκάφτηκαν στην περιοχή δείχνουν ότι προφανώς ήταν ένα βαθμιδωτό ζιγκουράτ μ’ ένα ναό στην κορυφή του. Θα υψωνόταν πάνω από την πόλη και θα δέσποζε πάνω της.

Τι συνέβη όμως στο οικοδομικό αυτό πρόγραμμα; Το Βιβλικό υπόμνημα λέει: «Δια τούτο ωνομάσθη το όνομα αυτής Βαβέλ· διότι εκεί συνέχεεν ο Κύριος την γλώσσαν πάσης της γης· και εκείθεν διεσκόρπισεν αυτούς ο Κύριος επί το πρόσωπον πάσης της γης».—Γένεσις 11:9.

Μην μπορώντας να επικοινωνούν μεταξύ τους, οι οικοδόμοι εγκατέλειψαν την οικοδομή και άρχισαν να φεύγουν προς διάφορες κατευθύνσεις. Όπου κι αν πήγαν, έφεραν μαζί τους τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις, ιδέες, παραδόσεις και μύθους. Χιλιετηρίδες τοπικής εξέλιξης κατέληξαν στη μεγάλη ποικιλία που βλέπουμε στην εξωτερική εμφάνιση των διαφόρων θρησκειών του κόσμου. Αλλά κάτω από την επιφάνεια υπάρχουν αδιάψευστες ομοιότητες, απόδειξη ότι προήλθαν από την ίδια πηγή,—τη Βαβέλ ή Βαβυλώνα.

Αναφερόμενος σ’ αυτή την κοινή πηγή της ψεύτικης θρησκείας, ο Κολονέλ Τζ. Γκαρνιέρ στο βιβλίο του Η Λατρεία των Νεκρών παρατήρησε: «Όχι μόνο οι Αιγύπτιοι, οι Χαλδαίοι, οι Φοίνικες, οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι, αλλά επίσης και οι Ινδοί, οι Βουδιστές της Κίνας και του Θιβέτ, οι Γότθοι, οι Αγγλοσάξωνες, οι Δρυίδες, οι Μεξικανοί και οι Περουβιανοί, οι ιθαγενείς της Αυστραλίας, και ακόμη οι πρωτόγονοι των νησιών της Νότιας Θάλασσας, όλοι θα πρέπει να έχουν πάρει τις θρησκευτικές τους ιδέες από μια κοινή πηγή, ένα κοινό κέντρο. Παντού βρίσκουμε τις πιο καταπληκτικές συμπτώσεις σε ιεροτελεστίες, τελετές, έθιμα, παραδόσεις, και στα ονόματα και στις σχέσεις των αντίστοιχων θεών και θεαινών».

Ο Ιωσήφ Κάμπελ στο βιβλίο του Τα Προσωπεία του Θεού: Η Αρχέγονη Μυθολογία βεβαιώνοντας τα παραπάνω σχολιάζει: «Η αρχαιολογία και η εθνογραφία του περασμένου μισού αιώνα έκανε σαφές ότι οι αρχαίοι πολιτισμοί του Παλαιού Κόσμου—της Αιγύπτου, της Μεσοποταμίας, της Κρήτης και της Ελλάδας, της Ινδίας και της Κίνας—προήλθαν από μια και μόνη βάση, και ότι αυτή η κοινή προέλευση είναι αρκετή για να εξηγήσει τις ομοιότητες που υπάρχουν στους μύθους και στις ιεροτελεστίες».

Η Έκβαση

Η Γραφή δε μας δίνει μόνο την ιστορία της μεγάλης διασποράς, αλλά προλέγει επίσης και την έκβαση—την ίδρυση μιας παγκόσμιας αυτοκρατορίας Βαβυλωνιακής ψεύτικης θρησκείας. Με δυνατή και ζωντανή γλώσσα περιγράφεται σαν ‘η μεγάλη πόρνη που κάθεται πάνω σε πολλά νερά, με την οποία πόρνευσαν οι βασιλιάδες της γης. . . Και στο μέτωπο της ήταν γραμμένο ένα όνομα, ένα μυστήριο, ‘Βαβυλώνα η Μεγάλη, η μητέρα των πορνών και των βδελυγμάτων της γης.’ (Αποκάλυψις 17:1, 2, 5) Αυτή ασκεί μια τρομακτική επιρροή όχι μόνο πάνω στις μάζες των ανθρώπων, αλλά επίσης και στα πολιτικά, μιλιταριστικά και εμπορικά συστήματα της γης.

Ποιο υπήρξε το αποτέλεσμα της μακραίωνης κυριαρχίας της Βαβυλώνας της Μεγάλης πάνω στα έθνη και στους λαούς; Κάτω από την επιρροή των πολλών μορφών θρησκείας, ποιους καρπούς παρήγαγε; Αυτό θα το εξετάσουμε στο επόμενο άρθρο.

[Χάρτης στη σελίδα 6]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

Από τη Βαβυλώνα οι θρησκευτικές ιδέες και μύθοι απλώθηκαν σ’ όλα τα μέρη του κόσμου

ΙΤΑΛΙΑ

ΕΛΛΑΔΑ

ΒΑΒΥΛΩΝΑ

ΑΙΓΥΠΤΟΣ

ΙΝΔΙΑ