Οι Νεαροί Ρωτούν . . .
Πώς Μπορώ να Κερδίσω το Σεβασμό των Γονιών Μου;
Δικαιολογημένα η Μαμά και ο Μπαμπάς θα είναι αναστατωμένοι. Και στο τέλος-τέλος υποσχέθηκες ότι θα βρισκόσουν σπίτι πίσω στις δέκα, και οι δέκα έχουν περάσει εδώ και πολλή ώρα. Αλλά πώς θα μπορούσες να ξέρεις ότι θα γινόταν ένα ατύχημα που θα μπλοκάριζε το δρόμο και από τις δυο κατευθύνσεις; Και θα είχες τηλεφωνήσει—αν μπορούσες να βρεις τηλέφωνο.
Τελικά φτάνεις σπίτι, εκνευρισμένος, αλλά με την πεποίθηση ότι η καλοπροετοιμασμένη ερμηνεία σου θα ακουστεί με συμπάθεια από τους δικούς σου. Απεναντίας, αυτοί σε κατακλύζουν με τόσο πολλές ερωτήσεις και τόσο γρήγορα, ώστε με δυσκολία μπορείς να πάρεις ανάσα. Η Μαμά κλαίει και λέει ότι ‘λίγο ακόμη και θα τηλεφωνούσε στην αστυνομία’, ενώ ο Μπαμπάς αποφασίζει ότι θα μείνεις ‘κλεισμένος μέσα στο σπίτι’ για ένα μήνα! ‘Γιατί δε με εμπιστεύονται;’ αναρωτιέσαι. ‘Γιατί πρέπει πάντα να μου συμπεριφέρονται σαν να είμαι μικρό παιδί;’
ΠΟΛΛΟΙ έφηβοι παραπονιούνται ότι δεν απολαμβάνουν το σεβασμό που νομίζουν ότι έχουν δικαίωμα να απολαμβάνουν από τους γονείς τους. Αντί να τους εμπιστεύονται, τους κρίνουν ένοχους χωρίς να τους ακούσουν. Αντί να τους επιτρέπουν κάποια ελευθερία, τους περικυκλώνουν με κανόνες. Όπως είπε μια έφηβη: ‘Ο πατέρας μου μού έχει θέσει τόσους κανόνες και περιορισμούς ώστε αισθάνομαι σαν να βρίσκομαι φυλακισμένη. Είμαι μεγάλη πια και με κουράζει να μού συμπεριφέρεται με αυτόν τον τρόπο. Υπάρχουν ορισμένα πράγματα που θέλω και αναμένω από τους γονείς μου σ’ αυτό το στάδιο της ζωής μου. Θέλω να με καταλαβαίνουν, να μού συμπεριφέρονται σαν να είμαι μια χωριστή προσωπικότητα’.
Ίσως κι εσύ, επίσης, θα ήθελες οι σχέσεις σου με τους γονείς σου να βασίζονται λιγάκι περισσότερο στην αμοιβαία κατανόηση, στην ανοχή και στο σεβασμό. Αλλά πώς πετυχαίνεται αυτό;
Αλλαγή Εικόνων, Αλλαγή Προτύπων
Η συγγραφέας Αντρέα Ήγκαν παρατηρεί: «Όταν γίνεις πια έφηβος, εσύ και οι γονείς σου έχετε μια μακρόχρονη και περίπλοκη σχέση πίσω σας και έχετε αναπτύξει πρότυπα στις μεταξύ σας σχέσεις που μπορεί να είναι δύσκολο να σπάσουν». Έτσι αν οι δικοί σου, κατά καιρούς, σου συμπεριφέρονται σαν να είσαι μικρό παιδί, να θυμάσαι ότι όχι πολλά χρόνια πριν πραγματικά ήσουν παιδί. Η εικόνα που έχουν οι γονείς σου για σένα σαν ένα αξιαγάπητο, ανυπεράσπιστο μωρό είναι πολύ νωπή γι’ αυτούς και δεν μπορούν να τη βάλουν εύκολα στην άκρη. Ούτε τους είναι εύκολο να αλλάξουν τις μεθόδους με τις οποίες σου συμπεριφέρονταν τόσα χρόνια. Τα παιδικά σφάλματα που συνήθως έκανες μπορεί να είναι πολύ νωπά στη διάνοιά τους.
Αν οι δικοί σου είναι αναστατωμένοι επειδή έχεις μείνει έξω αργά, τότε να αναρωτηθείς: ‘Έχω μείνει αργά άλλη φορά χωρίς να υπάρχει δικαιολογημένη αιτία; Πόσο συχνά;’ ‘Υπάρχουν φορές που δεν ήμουν και τόσο έντιμος με τους δικούς μου;’ Μερικοί νεαροί ανακαλύπτουν ότι ‘θερίζουν αυτό που έχουν σπείρει’. (Γαλάτας 6:7) Όταν δημιουργούνται προβλήματα, οι γονείς τους μπορεί απλά και μόνο από τη δύναμη της συνήθειας να βγάλουν συμπεράσματα μόνοι τους.
Ευτυχώς μπορείς να αλλάξεις την εικόνα που έχουν οι γονείς σου για σένα. Ένας νεαρός που λεγόταν Τιμόθεος πήρε κάποτε την εξής συμβουλή: «Μηδείς ας μη καταφρονή την νεότητα σου, αλλά γίνου τύπος των πιστών εις λόγον, εις συναναστροφήν, εις αγάπην, εις πίστιν, εις καθαρότητα». (1 Τιμόθεον 4:12) Το άγγελμα που περιλαμβάνεται εδώ είναι ότι ο νεαρός μπορεί να κερδίσει το σεβασμό των άλλων. Ποιοι είναι μερικοί τρόποι που μπορείς να το κάνεις αυτό;
«Χάσματα»
Διατυπώνοντας τον περίφημο χρυσό κανόνα, ο Ιησούς Χριστός είπε: «Λοιπόν πάντα όσα αν θέλητε να κάμνωσιν εις εσάς οι άνθρωποι, ούτω και σεις κάμνετε εις αυτούς». (Ματθαίος 7:12) Έτσι αν θέλεις οι γονείς σου να συμπεριφέρονται σε σένα με σεβασμό, να συμπεριφέρεσαι κι εσύ σ’ αυτούς με σεβασμό!
Μπορεί αυτό να μην είναι πάντοτε εύκολο να το κάνεις. Όταν είσαι μικρό παιδί, έχεις την τάση να βλέπεις τους γονείς σου σαν πάνσοφους και παντογνώστες. «Κατόπιν, με ιλιγγιώδη ταχύτητα», λέει ο συγγραφέας Μάικ Έντελχαρντ, «η εφηβεία μας μάς κάνει να αλλάξουμε γνώμη, και οι γονείς μας γίνονται απλοί άνθρωποι, ένας άντρας και μια γυναίκα με χάσματα στην προσωπικότητά τους, με τεράστιες απογοητεύσεις, αποτυχίες, αβεβαιότητες». Τουλάχιστον, αυτός είναι ο τρόπος που ο ίδιος είδε το θέμα. Όμως είναι αλήθεια ότι, όταν φθάσεις να γνωρίσεις τα σφάλματα των γονιών σου, μπορεί να έχεις την τάση να τα μεγαλοποιείς μέσα στη διάνοια σου.
Μερικοί νεαροί θεωρούν τους γονείς τους σαν «αχρείους» (‘Δε φροντίζουν για τίποτα άλλο εκτός από τον εαυτό τους!’). Μερικοί συμπεραίνουν ότι κατά κάποιο τρόπο τούς έχουν «ξεπεράσει» (‘Οι δικοί μου δεν ξέρουν τι τους γίνεται!’). Άλλοι ακόμη τους αντιμιλάνε με έλλειψη σεβασμού. Ένας νεαρός που αντιδράει μ’ αυτούς τους τρόπους, όμως, όχι μόνο αποξενώνεται από τους γονείς του, αλλά επίσης τονίζει και την ανωριμότητά του. Όταν ενεργεί σαν παιδί, θα πρέπει ασφαλώς να περιμένει ότι θα του συμπεριφερθούν και οι άλλοι σαν να είναι παιδί.
Ο απόστολος Παύλος, όμως, κάποτε θυμήθηκε: «Έπειτα τους μεν κατά σάρκα πατέρας ημών είχομεν παιδευτάς και εσεβόμεθα αυτούς». (Εβραίους 12:9) Οι γονείς αυτών των πρώτων Χριστιανών δεν ήταν αλάθητοι ούτε παντογνώστες ακριβώς όπως και οι δικοί σου. Ο Παύλος συνέχισε (εδάφιο 10): «Οι ανθρώπινοι πατέρες μας . . . έκαναν το καλύτερο που νόμιζαν για μας».—Η Βίβλος της Ιερουσαλήμ.
Κατά καιρούς οι άνθρωποι αυτοί έκαναν σφάλματα στην κρίση τους. Ωστόσο δικαιούνταν το σεβασμό των παιδιών τους. Το ίδιο και οι δικοί σου γονείς. Ασφαλώς έχουν ελαττώματα, αλλά να θυμάσαι ότι και εσύ έχεις μερικά «χάσματα» στην προσωπικότητα σου. Να προσπαθείς να είσαι αντικειμενικός σχετικά με τα σφάλματά τους και να τους παρέχεις τον ίδιο σεβασμό που θέλεις να έχουν κι εκείνοι για σένα.
Παρεξηγήσεις
Μια άλλη ευκαιρία για να κερδίσεις το σεβασμό είναι όταν δημιουργούνται παρεξηγήσεις. Υπόθεσε ότι έχεις να αντιμετωπίσεις δυο θυμωμένους γονείς. Το να θυμώσεις κι εσύ, απλά θα κάνει την κατάσταση χειρότερη. Να θυμάσαι, ωστόσο, πώς χειρίστηκε ο νεαρός Ιησούς το θέμα όταν οι γονείς του αναστατώθηκαν. Έχοντας φύγει κατά λάθος από την Ιερουσαλήμ χωρίς αυτόν, οι ανήσυχοι γονείς του έψαξαν παντού για να τον βρουν επί τρεις ημέρες. Όταν τον βρήκαν μέσα στο ναό, να συζητάει αθώα το Λόγο του Θεού με μερικούς δασκάλους, οι γονείς του παρ’ όλ’ αυτά αναστατώθηκαν πάρα πολύ. Αλλά μήπως ο Ιησούς τους απηύθυνε κανένα συναισθηματικό κατηγορητήριο, φωνές ή κλαψούρισε σχετικά με το ότι ήταν άδικοι που αμφισβήτησαν τα κίνητρα του; Σημείωσε την ήρεμη απάντησή του: «Δια τι με εζητείτε; δεν ηξεύρετε ότι πρέπει να ήμαι εις τα του Πατρός μου;» (Λουκάς 2:41-49) Αναμφίβολα οι γονείς τού Ιησού εντυπωσιάστηκαν από την ωριμότητα που επέδειξε σ’ αυτή την περίπτωση. Και δεν έχει γραφτεί τίποτα που να μας δείχνει ότι από τότε κι έπειτα τον ανέκριναν για το πού ήταν.
«Η γλυκεία απόκρισις», όχι μόνο «καταπραΰνει θυμόν», αλλά επίσης μπορεί να σε βοηθήσει να κερδίσεις και το σεβασμό των γονιών σου.—Παροιμίαι 15:1.
Κανόνες και Κανονισμοί
Μέχρις ότου κερδίσεις πλήρως την εμπιστοσύνη των γονιών σου, πιθανόν θα βάζουν μερικούς περιορισμούς πάνω σου. Το πώς ανταποκρίνεσαι στις απαιτήσεις τους, όμως, έχει πολλά να κάνει με το αν αυτοί οι περιορισμοί τελικά θα χαλαρώσουν ή θα σφιχτούν περισσότερο. Μερικοί νεαροί, για παράδειγμα, αψηφούν ανοιχτά τους γονείς τους ή τους παρακούνε κρυφά. Αλλά ο συγγραφέας του βιβλίου Όπσιονς προειδοποιεί: «Το να τους πεις ψέματα όταν θέλεις να τους κάνεις να σε εμπιστευθούν προξενεί την ίδια αίσθηση όσο το να κλέψεις για να αποδείξεις πόσο έντιμος είσαι. Όταν σε αντιληφθούν, πιθανόν θα λάβουν ακόμη αυστηρότερα μέτρα εναντίον σου, απλά και μόνο επειδή είσαι ύπουλος».
Να προσπαθήσεις να τους αντιμετωπίσεις σαν ενήλικας. Αν θέλεις την άδεια να μείνεις έξω αργά, μην κάνεις παιδιάστικες «απαιτήσεις», μήτε να κλαψουρίσεις «όλα τα άλλα παιδιά μένουν έξω αργά». Όπως λέει η συγγραφέας Αντρέα Ήγκαν: «Το να είσαι λογικός με τους γονείς σου περιλαμβάνει μια σειρά από πράγματα. Ένα από αυτά είναι να τους περιγράψεις όσο πιο πολύ μπορείς τι θέλεις να κάνεις, έτσι ώστε να κατανοήσουν την κατάσταση . . . Αν τους πεις τα πάντα σχετικά με το πού θα είσαι και με ποιον και γιατί είναι σημαντικό για σένα να μείνεις έξω αργά . . . μπορεί να πουν ναι».
Ή αν οι γονείς σου θέλουν να εξετάσουν τους φίλους σου—όπως και θα πρέπει να κάνουν—μην παραπονιέσαι σαν παιδί. Όπως σύστησε το περιοδικό Σεβεντήην: «Φέρνε τους φίλους σου στο σπίτι σου από καιρό σε καιρό, έτσι ώστε όταν πρόκειται να πεις ότι θα πας στον κινηματογράφο με τον Μπιλ, ο πατέρας σου να μην έχει κανένα λόγο να βρυχιέται από το άλλο δωμάτιο, ‘Τον Μπιλ; Ποιον Μπιλ;’» Και ακόμη κι αν πιστεύεις ότι οι απαιτήσεις των δικών σου είναι παράλογες, μην στασιάζεις. Συζήτησέ το μαζί τους.
Αυτό μπορεί να μην είναι εύκολο, γι’ αυτό να χαλιναγωγήσεις τα συναισθήματά σου. Όπως λέει το εδάφιο Παροιμίαι 29:11: «Ο άφρων εκθέτει όλην αυτού την ψυχήν· ο δε σοφός αναχαιτίζει αυτήν εις τα οπίσω». Διαβεβαίωσε τους δικούς σου ότι τους αγαπάς και ότι εκτιμάς το ενδιαφέρον τους. Εξήγησέ τους ότι θέλεις να μεγαλώσεις και να γίνεις ένας υπεύθυνος ενήλικας, και να συζητάς ευθέως τα πράγματα όταν νομίζεις ότι αυτό θα συμβάλει προς αυτή την ανάπτυξη.
Αφού ακούσουν αυτά που έχεις να τους πεις, οι γονείς σου μπορεί—ή μπορεί και όχι—να κάνουν κάποια προσαρμογή σ’ αυτά που απαιτούν από σένα. Αλλά οπωσδήποτε, θα έχουν παρατηρήσει τον ώριμο χειρισμό που κάνεις στα πράγματα. Και σε μια περίοδο χρόνου, καθώς παρατηρούν την υπεύθυνη συμπεριφορά σου, η εικόνα τους για σένα από αβοήθητο παιδί θα αρχίσει να ξεθωριάζει, και θα διαπιστώσουν ότι σε κοιτάζουν με τελείως διαφορετικό τρόπο—με ένα νεοεδραιωμένο σεβασμό.
[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 22]
«Το να πεις ψέματα [στους γονείς σου] όταν θέλεις να τους κάνεις να σε εμπιστευθούν προξενεί την ίδια αίσθηση όσο το να κλέψεις για να αποδείξεις πόσο έντιμος είσαι»