Ζωή και Ειρήνη—Με Ποια Μέσα;
«ΖΩΗ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗ». Αυτό ήταν το θέμα μιας μοναδικής παγκόσμιας διάσκεψης που έγινε στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλα στη Σουηδία από τις 20-24 Απριλίου 1983. Τι ήταν εκείνο που την έκανε μοναδική; Για πρώτη φορά στην ιστορία, οι ηγέτες των εκκλησιών ανωτάτου διεθνούς επιπέδου συναντήθηκαν σε μια προσπάθεια να φτάσουν σε συμφωνία για το πώς θα πρέπει να βλέπουν οι εκκλησίες τον πόλεμο, τη βία και τον πυρηνικό εξοπλισμό, καθώς και την προώθηση της ζωής και της ειρήνης στον κόσμο.
Συμμετείχαν γύρω στους 160 ηγέτες που εκπροσωπούσαν την Ορθόδοξη Καθολική Εκκλησία, τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, τις Λουθηρανικές κρατικές εκκλησίες και τις ελεύθερες εκκλησίες 60 εθνικοτήτων. Κάπου 200 δημοσιογράφοι από όλο τον κόσμο ήταν παρόντες επίσης.
Ειρήνη Μέσω Ένοπλης Αντίστασης;
Ένα από τα κύρια ερωτήματα ήταν σχετικά με το πώς οι εκκλησίες θα πρέπει να βλέπουν την ανάμιξη στην ένοπλη αντίσταση. Ο αρχιεπίσκοπος Όλοφ Σάντμπυ, ηγέτης της Σουηδικής Κρατικής Εκκλησίας και μέλος της Επιτροπής της διάσκεψης, διακήρυξε ότι είναι κατάλληλο για τους Χριστιανούς να συμμετέχουν στην ένοπλη αντίσταση αν ο σκοπός είναι να σταματήσει ο θρίαμβος της βίας. Και ο Βιταλίζ Μπορόβοζ, Ορθόδοξος εκπρόσωπος και καθηγητής της θεολογίας, παραδέχτηκε ανοιχτά σε μια συνέντευξη: «Η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία δεν έχει καθόλου ειρηνιστική ιστορία. Πολλοί ιερείς πολέμησαν σκληρά ενάντια στην επανάσταση, και οι επαναστάτες θεωρούσαν τους ιερείς σαν εκπροσώπους του τσαρικού καθεστώτος». Πρόσθεσε: «Φυσικά, σαν Χριστιανός είμαι ενάντια σε όλους τους πολέμους. Είναι, ωστόσο, δίκαιο να πολεμάει κανείς όπως κάναμε κι εμείς στη διάρκεια του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου».
Το τελικό ψήφισμα, που ονομάζεται Το Άγγελμα δείχνει ότι οι εκκλησίες τους δεν έχουν καλή φήμη σαν προωθητές της ζωής και της ειρήνης στον κόσμο. Το ψήφισμα που υιοθέτησαν οι εκπρόσωποι της διάσκεψης, λέει εν μέρει: «Ταπεινά ομολογούμε ότι σαν Χριστιανοί ήμαστε άπιστοι απέναντι στον Κύριο μας. Οι διαιρέσεις μας σαν Χριστιανών εξασθενίζουν τη μαρτυρία μας για την ειρήνη. Σαν πολίτες πυρηνικών κρατών μερικοί από εμάς έχουν μεγαλύτερη μομφή. Όλοι μαζί μετανοούμε γι’ αυτό». Θεωρώντας τη συγνώμη του Κυρίου δεδομένη, συνεχίζει: «Αλλά τώρα πρέπει να δεχτούμε τη συγνώμη του Κυρίου».
Ανίκανοι να Συμφωνήσουν
Το τελικό ψήφισμα της διάσκεψης έπρεπε επίσης να προσαρμοστεί και ξαναγράφτηκε αρκετές φορές προτού γίνει δεκτό. Δεν έδειχνε ότι όλοι οι εκπρόσωποι συμφωνούσαν.
Για παράδειγμα, σε μια προκαταρκτική έκδοση του ψηφίσματος, μια πρόταση έλεγε: «Αλλά από τη Χριστιανική άποψη το να εξαρτάται κανείς από την απειλή και τη πιθανή χρήση πυρηνικών όπλων είναι απαράδεκτος τρόπος για να αποφεύγεται ο πόλεμος». Αλλά, αυτό χρειάστηκε να αλλάξει και να γίνει: «Οι περισσότεροι από μας πιστεύουν ότι από Χριστιανική άποψη το να εξαρτάται κανείς από την απειλή και την πιθανή χρήση πυρηνικών όπλων είναι απαράδεκτο σαν τρόπος για την αποφυγή του πολέμου. Μερικοί είναι πρόθυμοι να ανεχθούν τα πυρηνικά προληπτικά μέτρα μόνο σαν ένα παροδικό μέτρο επειδή δεν υπάρχουν άλλες λύσεις». Προφανώς, μερικοί εκκλησιαστικοί ηγέτες δεν ήταν ενάντια στα πυρηνικά προληπτικά μέτρα σαν τρόπο για αποφυγή του πολέμου!
Αυτή η στάση σχετικά με τα πυρηνικά όπλα εμφανίστηκε επίσης στην ακόλουθη δήλωση του ψηφίσματος. Στην πρώτη του μορφή έλεγε: «Ακόμη και η κατοχή τους είναι ασυνεπής προς την πίστη μας στο Θεό». Αυτό χρειάστηκε να αλλαχτεί ως εξής: «Μερικοί είναι πρόθυμοι να ανεχθούν τα πυρηνικά προληπτικά μέτρα μόνο σαν ένα παροδικό μέτρο επειδή δεν υπάρχουν άλλες λύσεις. Στους περισσότερους από μας, όμως, η κατοχή πυρηνικών όπλων είναι ασυνεπής προς την πίστη μας στον Θεό». Επίσης αλλαγμένη ήταν η διακήρυξη: «Όλοι μας, συνεπώς, συμφωνούμε ότι η ύπαρξη των όπλων αυτών είναι αντίθετη με το θέλημα του Θεού». Αλλά κατέληξε να γίνει: «Οι περισσότεροι από μας συνεπώς πιστεύουμε . . .»
Η Βασιλεία του Θεού ή ο ΟΗΕ;
Είναι ενδιαφέρον ότι το ψήφισμα αυτής της παγκόσμιας διάσκεψης των εκκλησιών δεν εξέφραζε αναγνώριση προς τη Βασιλεία του Θεού σαν του μόνου μέσου που θα φέρει διαρκή ειρήνη και ζωή. Πράγματι, ούτε καν ανέφερε τη Βασιλεία του Θεού. Απεναντίας, το ψήφισμα ακολούθησε την παραδοσιακή θέση που παίρνουν οι εκκλησίες του λεγόμενου Χριστιανικού κόσμου υποστηρίζοντας τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών και άλλες ανθρώπινες προσπάθειες. Δήλωνε: «Σαν περαιτέρω μέτρα παροτρύνουμε: 1. Την υποστήριξη και την επέκταση της εξουσίας του ΟΗΕ, του διεθνούς δικαίου και την υποστήριξη της πλήρους εφαρμογής της συμφωνίας του Ελσίνκι». Και, παρέχοντας «καθοδηγητικές γραμμές για τη δράση των εκκλησιών», έκανε έκκληση σ’ αυτές να «υποστηρίζουν πολιτικούς και κυβερνήσεις που έχουν σχέδια που αναπτύσσουν τη στρατηγική για την ειρήνη και τα συστήματα κοινής ασφάλειας».
Πόσο διαφορετική ήταν η θέση που πήρε ο Ιησούς Χριστός, ο οποίος δίδαξε αυστηρή ουδετερότητα στις κοσμικές πολιτικές υποθέσεις και δίδαξε τους μαθητές του να αποβλέπουν στη Βασιλεία του Θεού σαν το μόνο μέσο για την εγκαθίδρυση διαρκούς παγκόσμιας ειρήνης! (Ιωάννης 17:14, 16· 18:36· Ματθαίος 6:10· Αποκάλυψις 21:3, 4) Οι αληθινοί Χριστιανοί αναγνωρίζουν την ανάγκη εκείνων οι οποίοι ‘αγαπούν τη ζωή και θα ήθελαν καλές μέρες’, να ‘αναζητούν την ειρήνη και να την επιδιώκουν’. (1 Πέτρου 3:10, 11) Κάνοντας το αυτό, ακολουθούν τη συμβουλή της Βίβλου: «Όσον το αφ’ υμών ειρηνεύετε μετά πάντων ανθρώπων».—Ρωμαίους 12:18.
Το ψήφισμα «Ζωή και Ειρήνη» κάλεσε τα έθνη να κάνουν ειρήνη φέρνοντας «τις διαπραγματεύσεις τους σε θετική κατάληξη» και με «την ολοκληρωτική εξάλειψη όλων των πυρηνικών όπλων μέσα σε πέντε χρόνια». Μέχρι τώρα έχει περάσει παραπάνω από ενάμισης χρόνος από την διάσκεψη «Ζωή και Ειρήνη». Θα επιτευχθεί αυτός ο στόχος της ειρήνης στα λιγότερα από τριάμισι χρόνια που εναπομένουν; Θα καταλήξουν τελικά οι προσπάθειες τους να φέρουν ειρήνη και ασφάλεια στον κόσμο; Ή θα πρέπει να παρέμβει η Βασιλεία του Θεού για να εξαλείψει όλες τις κυβερνήσεις που υπάρχουν μαζί με τις απειλές που κάνουν ενάντια στη ζωή και στην ειρήνη, και να αποκαταστήσει αυτή τη γη σε ειρηνικές παραδεισιακές συνθήκες; Τα έτη που βρίσκονται μπροστά αναμφίβολα θα παράσχουν την απάντηση.—1 Θεσσαλονικείς 5:3· Δανιήλ 2:44· Ησαΐας 9:7.