«Η Ζωή στη Θετή Οικογένεια»

—Μια συνέντευξη με τη διευθύντρια του Ιδρύματος Θετών Οικογενειών

Η κυρία Ζαννέτ Λόφας, διευθύντρια του Ιδρύματος Θετών Οικογενειών και συνεργάτης-συγγραφέας του Living in Step (Η Ζωή στη Θετή Οικογένεια) έχει μελετήσει τις μοναδικές πιέσεις που υπάρχουν μέσα στη θετή οικογένεια. Η ακόλουθη συνέντευξη μαζί της από έναν συγγραφέα του επιτελείου του Ξύπνα! μας λέει πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν πετυχημένα οι πιέσεις αυτές.

Ε. Κυρία Λόφας, γιατί είναι τόσο δύσκολο να είναι κανείς θετός γονέας;

Α. Συχνά ένας θετός γονέας στην αρχή αντιμετωπίζει προκατάληψη χωρίς να την αξίζει και κατόπιν την κερδίζει με τη συμπεριφορά του. Οι περισσότεροι θετοί γονείς ελπίζουν να αποκτήσουν την αναγνώριση που απολαμβάνει ο φυσικός γονέας. Γενικά, αυτό δεν συμβαίνει. Συνειδητά ή ασυναίσθητα, σχεδόν πάντα προσπαθούν να αποδειχτούν σωστοί γονείς. Συχνά τα θετά παιδιά απορρίπτουν όλη αυτή την κηδεμονία επειδή αισθάνονται ότι θα δείξουν απιστία στον αποχωρισμένο γονέα. Ο φυσικός γονέας έχει μια καθαγιασμένη θέση. Στην αρχή ο θετός γονέας θα δεχτεί επίθεση. Δεν έπεται πάντα ότι, ‘Αν αγαπάς εμένα θα αγαπάς και τα παιδιά μου’.

Ε. Γιατί τα θετά παιδιά είναι συχνά εχθρικά;

Α. Είναι αληθινά σκληρό για το παιδί να περάσει μέσα από ένα διαζύγιο. Το παιδί αισθάνεται άσχημα που η Μαμά έχει φύγει ή που ο Μπαμπάς δεν βρίσκεται κοντά του για να του δώσει αρκετή προσοχή. Συχνά τα παιδιά θα μεταφέρουν τα κακά αυτά αισθήματα πάνω στον θετό γονέα. Αυτό αποκαλείται συναισθηματική μετατόπιση. Έτσι οι θετοί γονείς γίνονται συχνά οι αποδιοπομπαίοι τράγοι για όλα αυτά τα κακά αισθήματα. Ξαφνικά, το παιδί γίνεται απαίσιο απέναντί σου.

Ε. Πώς μπορείς να βοηθήσεις ένα παιδί να αντιμετωπίσει πετυχημένα τα «κακά» αυτά αισθήματα;

Α. Πρώτα, τόσο οι γονείς όσο και τα παιδιά χρειάζεται να αναγνωρίσουν ότι τα συναισθήματα αυτά είναι ένα φυσιολογικό μέρος της δυναμικής, δηλαδή του πρότυπου συμπεριφοράς, της θετής οικογένειας. Αν μεμφθείς το παιδί ή μεμφθείς τον θετό γονέα αντί για τη δυναμική, τότε ίσως βρεθείς σε σοβαρές δυσκολίες. Τα παιδιά χρειάζεται να κατανοήσουν ότι στην αρχή είναι φυσιολογικό να είναι αναστατωμένα και να αισθάνονται θυμό και απογοήτευση. Συχνά, απλά το να βοηθήσεις το παιδί να αναγνωρίσει γιατί αισθάνεται με αυτόν τον τρόπο και να μπεις στη θέση του είναι μια μεγάλη βοήθεια. Ο φυσικός γονέας θα πρέπει να βεβαιώσει το παιδί ότι πάντοτε θα έχει απέναντί του μία ειδική θέση και ότι συνεπώς δεν έχει κανένα λόγο να φοβάται ότι ο θετός γονέας θα είναι ένας σφετεριστής της ‘θέσης του’.

Ε. Μπορεί ένας θετός γονέας στ’ αληθινά να πειθαρχήσει ένα θετό παιδί;

Α. Ναι, με το να θέσει ‘οικιακούς κανόνες’ από την αρχή. Η αγάπη σημαίνει ότι θα δώσει στα παιδιά όρια και δεν θα τα αφήσει να κάνουν ό,τι θέλουν. Η πειθαρχία και η αγάπη που δίνονται σε θετά ή μη θετά μέλη, πρέπει να είναι ισορροπημένες. Όταν όμως ζει κανείς με θετά μέλη στην οικογένεια, η αγάπη είναι συχνά δύσκολο να γίνει αισθητή. Επειδή λείπουν οι δεσμοί αίματος και κοινού παρελθόντος, ο θετός γονέας μπορεί να είναι υπερβολικά ευερέθιστος ή το θετό παιδί μπορεί να απεχθάνεται την πειθαρχία από αυτόν τον «ξένο». Ο θετός γονέας θα πρέπει να καθιερώσει την εξουσία του με την ηγεσία μάλλον παρά με την προσταγή.

Ε. Τι προξενεί σοβαρά προβλήματα με την τιμωρία;

Α. Όταν ο πατέρας και η μητέρα διαφωνούν μπροστά στο παιδί. Για το παιδί το γεγονός ότι έχει δύο ενήλικα άτομα στη ζωή του που διαφωνούν είναι το χειρότερο πράγμα. Το παιδί τότε δεν έχει πού να στραφεί. Αν η θετή οικογένεια δεν έχει ‘πολιτική συμφωνίας’, τότε σε συντρίβει. Είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να συζητούν ιδιαιτέρως, και να συμφωνούν πάνω στους κανόνες του σπιτιού και στις συνέπειες που θα προκύψουν αν αυτοί παραβιαστούν. Κατόπιν θα πρέπει να τους καταστήσουν τους κανόνες αυτούς σαφείς στα παιδιά. Ένας θετός πατέρας έθεσε το θέμα ως εξής: «Είναι ωραίο πράγμα όταν η μαμά λέει, ‘Αυτός είναι ο σύζυγός μου, ο πατριός σας. Μαζί σάς ανατρέφουμε’».

Ε. Πόσο σημαντική είναι η σχέση του ζεύγους;

Α. Αυτή είναι η πρωταρχική σχέση, και πρέπει να είναι ισχυρή· αλλιώς τα υπόλοιπα δεν θα έχουν αποτέλεσμα. Χρειάζεται να οικοδομηθεί αυτό που ονομάζουμε ισχύς του ζεύγους. Αυτό θα δημιουργήσει μία συνεκτική οικογένεια. Χωρίς αυτό, όχι μόνο θα δώσετε στα παιδιά ανάμικτα αγγέλματα αλλά αυτά τα ίδια θα δημιουργήσουν χάσμα ανάμεσα σ’ εσάς τους δυο. Να βγαίνετε έξω οι δυο σας μόνοι. Να απολαμβάνετε τα παιδιά σαν ζευγάρι, χωρίς να φορτώνετε μόνο τον ένα γονέα.

Ε. Οι θρησκευτικές αξίες βοηθούν;

Α. Ναι, πολύ. Σε καθιστούν ικανό να παραβλέπεις τα μικροσφάλματα που κάνει ο ένας εναντίον του άλλου. Για παράδειγμα, ο σύζυγος μπορεί σε κάποια περίσταση να ευνοήσει λανθασμένα το φυσικό του παιδί. Η σύζυγος οργίζεται. Πρόκειται τώρα να αρθεί πάνω από τη μικρότητα της υπόθεσης, χωρίς να παραμείνει στο τέλμα που έχει δημιουργηθεί; Είναι αλήθεια, ο σύζυγος έκανε λάθος. Όμως τι μ’ αυτό; Τώρα τέλειωσε. Ως πού θα την τραβήξει την υπόθεση; Οι θρησκευτικές της αξίες θα τη βοηθήσουν επειδή σκέφτεται: ‘Ποιο θα ήταν τώρα το θέλημα του Θεού; Να κάνουμε την οικογένεια να πάει μπροστά. Έτσι τι χρειάζεται να κάνουμε τώρα ώστε να συμβεί αυτό; Με το να προσπαθούμε αληθινά να κάνουμε το θέλημα του Θεού, μπορούμε να κάνουμε το όλο σύστημα να λειτουργήσει’.