Νότια Αφρική—Πολλές Φυλές, Πολλές Διαμάχες, Αλλά Μερικοί Βρίσκουν την Ειρήνη

Του ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στη Νότια Αφρική

Η ΝΟΤΙΑ ΑΦΡΙΚΗ είναι η χώρα των εντυπωσιακών αντιθέσεων. Μεγάλες εύφορες πεδιάδες, τεράστιες έρημοι, οροσειρές, ποτάμια που φτιάχνουν φαράγγια και τρέχουν σε πράσινες κοιλάδες. Μια συναρπαστική ποικιλία ζώων, πουλιών, και βλάστησης. Εδώ, επίσης, συναντούμε και μια μεγάλη ποικιλία φυλών.

Είναι λυπηρό, ωστόσο, το γεγονός ότι η ανάμιξη αυτή των φυλών έχει φέρει προβλήματα. «Η Νότια Αφρική», έγραψε ο Σερ Λώρενς φαν ντερ Ποστ, «έχει τη μεγαλύτερη ποικιλία ανθρώπινων εντάσεων απ’ οποιαδήποτε άλλη χώρα του κόσμου: υπάρχουν εντάσεις ανάμεσα στους λευκούς και στους Ασιάτες, τους μαύρους και τους Ασιάτες, τους λευκούς και τους έγχρωμους του Κέηπ, τους Αφρικάνερ* και τους Βρετανούς, και ανάμεσα στους Αφρικάνερ και στους Βρετανούς απ’ τη μια μεριά και τους μαύρους απ’ την άλλη».

Ποιοι πρωτοήρθαν εδώ; Είναι εκπληκτικό ότι καμιά από τις παραπάνω αναφερόμενες ομάδες δεν είναι ντόπια! «Είναι αδιαφιλονίκητο το γεγονός ότι οι φυλές των σημερινών Βουσμάνων είναι ‘οι πιο αρχαίοι κάτοικοι’ και ότι οι άλλοι είναι μετανάστες, οι μαύροι από το βορρά και οι λευκοί από το νότο», έγραψε ο Δρ Τύρρελ στο Tribal Peoples of Southern Africa (Φυλετικοί Λαοί της Νότιας Αφρικής). Οι Βουσμάνοι είναι μια φυλή με κίτρινο δέρμα που βρίσκεται σε κίνδυνο εξάλειψης παρόμοια σε μέγεθος με τους Πυγμαίους της κεντρικής Αφρικής. Είναι ανάμεσα στους τελευταίους λαούς της γης που επιβιώνουν αποκλειστικά και μόνο από το κυνήγι και τη συλλογή καρπών.

Περίπου όμοιοι με τους Βουσμάνους ήταν οι Οττεντότοι—που πιστεύεται ότι είναι μίγμα Βουσμάνων και μαύρων. Αυτοί επίσης κυνηγούσαν αλλά, διαφορετικά από τους Βουσμάνους, ανέτρεφαν δικά τους βοοειδή και πρόβατα. Κατοικώντας στις νότιες ακταίες περιοχές, οι Οττεντότοι ήταν οι πρώτοι που ήρθαν σε επαφή με τους λευκούς—οι οποίοι αποίκισαν το νοτιότερο άκρο της Αφρικής από το έτος 1652.

Από τον τέταρτο αιώνα και μετά, οι μαύρες Αφρικάνικες φυλές άρχισαν να έρχονται στη νότια Αφρική. Με τον καιρό οι μαύροι έφτασαν να αριθμούν εκατομμύρια—χωρισμένοι σε εκατοντάδες φυλές, η καθεμιά με το δικό της αρχηγό. Ορισμένες φυλές είχαν την ίδια γλώσσα κι έτσι σχημάτισαν ευρύτερες εθνικές ομάδες, όπως οι Ζουλού, οι Κόζα, οι Σούτου, οι Τσουάνα, οι Πέντι, οι Βέντα, και οι Τσόγκα.

Η Ώθηση για Γη

Ο τρόπος ζωής του Βουσμάνου δεν συμβιβαζόταν με τον τρόπο ζωής των Οττεντότων και των μελών των Αφρικανών φυλών. Ο πόλεμος για τη γη εντάθηκε με την άφιξη των Ευρωπαίων, οι οποίοι απαιτούσαν μεγάλα αγροκτήματα για τα ποίμνιά τους. Παρ’ ότι απίστευτα θαρραλέος, ο μικρός κυνηγός αναγκάστηκε να υποχωρήσει, υποκύπτοντας τελικά στα εξειδικευμένα όπλα του λευκού. Μερικοί απορροφήθηκαν από άλλα έθνη, όπως οι Σούτου, ενώ άλλοι επέζησαν στην αφιλόξενη Καλαχάρι.

Μετά τον αρχικό πόλεμο, οι Οττεντότοι ήταν περισσότερο πρόθυμοι να παραδοθούν και να υπηρετήσουν τους λευκούς άποικους. Με τον καιρό, σχημάτισαν μέρος της έγχρωμης κοινότητας του Κέηπ, ένα φιλικό λαό ανάμικτης φυλής—περιλαμβανομένων και Ευρωπαίων προγόνων—οι οποίοι ποικίλλουν σε χρώμα από το λευκό μέχρι το σκούρο καφέ.

Η εξάλειψη του Βουσμάνου και η καθυπόταξη του Οττεντότου δεν έφερε ειρήνη στη Νότια Αφρική. Όπως εξηγεί το βιβλίο Gold and Workers (Χρυσάφι και Εργάτες): «Άρχισαν μια σκληρή διαμάχη για τη γη, πρώτα στο ανατολικό Κέηπ ανάμεσα στους Κόζα και στους Ολλανδούς και αργότερα στους Βρετανούς, και μετά στο Νατάλ ανάμεσα στους Ζουλού και στους Ολλανδούς και στους Βρετανούς . . . Το σημείο στροφής ήρθε όταν η Βρετανία έστειλε μεγάλα στρατεύματα στη Νότια Αφρική. Αυτοί καθόρισαν την έκβαση. Με τα άλογά τους, τα σύγχρονα όπλα τους και τα κανόνια τους, τελικά κατάφεραν να συντρίψουν τους Κόζα στο ανατολικό Κέηπ και τους Ζουλού στο Νατάλ».

Το 1899, 20 χρόνια αργότερα, άρχισε ο πόλεμος Εγγλέζων-Μπόερ που διήρκεσε σχεδόν τέσσερα χρόνια. Επρόκειτο για μια διαμάχη ανάμεσα στους λευκούς Αγγλικής και Ολλανδικής καταγωγής, που κόστισε πάνω από 40.000 ζωές. Αναλογισθείτε το θέαμα το οποίο είδαν οι μαύροι. Εδώ επρόκειτο για «Χριστιανούς», οι οποίοι τους έφεραν τη Βίβλο, και έσφαζαν ο ένας τον άλλο.

Μαύροι και Ασιάτες

Τι θα πούμε για τους μαύρους, οι οποίοι απαρτίζουν την πλειονότητα στη Νότια Αφρική; Είναι ενωμένοι; Στις αρχές του 19ου αιώνα, ο ισχυρός Ζουλού πολεμιστής, Σάκα, κατέκτησε μια σειρά από γειτονικές φυλές. Οι κατακτήσεις του προξένησαν μια αλυσιδωτή αντίδραση διαφυλετικών πολέμων που κατέληξαν σε εκατομμύρια θανάτους.

Τον αιώνα μας, με την ανακάλυψη των πλούσιων χρυσωρυχείων και την πρόοδο της βιομηχανίας, οι ιθαγενείς μαύροι προοδευτικά κινήθηκαν προς τις πόλεις των λευκών για εργασιακή απασχόληση. Το ένα τρίτο του μαύρου πληθυσμού, που εκπροσωπούσε πολλές και διάφορες γλώσσες, ζει τώρα μαζί σε πόλεις κοντά στις κοινότητες των λευκών. Ένα παράδειγμα είναι το Σοβέτο, με περίπου ένα εκατομμύριο μαύρους, που βρίσκεται λίγο έξω από τη μεγαλύτερη πόλη της Νότιας Αφρικής, του Γιοχάνεσμπουργκ. Οι μαύροι που ζουν σ’ αυτές τις πόλεις έχουν υιοθετήσει πολλούς Ευρωπαϊκούς τρόπους, αλλά οι αρχαίες φυλετικές πεποιθήσεις εξακολουθούν να παραμένουν.

Εκτός από την πλούσια ποικιλία φυλών, υπάρχουν πάνω από εκατό χιλιάδες μαύροι εργάτες ορυχείων που έχουν προσληφθεί με συμβόλαιο από τις γειτονικές Μποτσουάνα, Λεσούτου, Σουαζιλάνδη, Μαλάουι, και Μοζαμβίκη. Οι άνθρωποι αυτοί έρχονται για να κερδίσουν χρήματα για την οικογένειά τους που βρίσκεται πίσω στην πατρίδα τους. Ζουν σε περιτοιχισμένους χώρους γύρω από τα ορυχεία, όπου συχνά ξεσπούν μάχες ανάμεσα στις διάφορες εθνικότητες.

Τελικά, υπάρχουν παραπάνω από πεντακόσιες χιλιάδες Ασιάτες στη Νότια Αφρική. Πώς έφτασαν εκεί; Το 19ο αιώνα, η Βρετανία κυριαρχούσε στην ακταία περιοχή του Νατάλ της Νότιας Αφρικής. Η δύναμη των Ζουλού δεν είχε καταβληθεί ακόμη, και ήταν απρόθυμοι να εργαστούν στις φυτείες ζάχαρης που είχαν οι λευκοί. Έτσι μισθώθηκαν εργάτες από την Ινδία από το 1860 και μετά, και οι περισσότεροι απ’ αυτούς προτίμησαν να μείνουν και αφού τέλειωσαν τα συμβόλαιά τους και μετά. Η μετανάστευση από την Ινδία συνεχίστηκε μέχρι το 1911, οπότε πάνω από 150.000 άντρες, γυναίκες, και παιδιά είχαν κάνει τη Νότια Αφρική πατρίδα τους, συμβάλλοντας στην πλούσια ποικιλία φυλών. Το λυπηρό είναι ότι ούτε και αυτοί έχουν ενότητα. Ανάμεσά τους βρίσκονται Ινδουιστές, Μουσουλμάνοι, και ένας αριθμός που ανήκουν σε διάφορες εκκλησίες του Χριστιανικού κόσμου, και η εχθρότητα ανάμεσα σε μερικούς μαύρους και Ινδούς συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

Ίσως οι αναγνώστες να μπορούν τώρα να κατανοήσουν γιατί ο Νοτιοαφρικανός συγγραφέας που παραθέσαμε προηγουμένως είπε ότι η χώρα αυτή «έχει τη μεγαλύτερη ποικιλία ανθρώπινων εντάσεων απ’ οποιαδήποτε άλλη χώρα του κόσμου». Πρόσφατα η αποκλειστικά λευκή κυβέρνηση έκανε νέα σχέδια με την ελπίδα να ικανοποιήσει τους Ινδούς και τους Έγχρωμους. Αλλά πολλοί λευκοί αντιτάχθηκαν ισχυρά, οδηγώντας στον σχηματισμό ενός νέου πολιτικού κόμματος.

Το βιβλίο South Africa 1982 (Νότια Αφρική 1982) υπολογίζει ότι παραπάνω από 83 στους εκατό Νοτιοαφρικάνους, λευκούς και μαύρους, ισχυρίζονται ότι είναι Χριστιανοί. Αλλά η έλλειψη ενότητας ανάμεσά τους έχει κάνει πολλούς ανθρώπους να στραφούν ενάντια στη Χριστιανοσύνη. Μήπως αυτό σημαίνει ότι κάτι δεν πάει καλά με τη Βίβλο; Όχι, γιατί η Βίβλος καταδικάζει καθαρά ‘έχθρες, έριδες, ζηλοτυπίες, . . . διαιρέσεις’, δηλώνοντας ότι «οι τα τοιαύτα πράττοντες βασιλείαν Θεού δεν θέλουσι κληρονομήσει». (Γαλάτας 5:20, 21) Στην πραγματικότητα, η Βίβλος έχει αποδειχτεί ότι είναι μια ισχυρή δύναμη ενότητας στη σπαρασσόμενη από διαμάχες Νότια Αφρική.

Ενώνοντας Όλες τις Φυλές με Ειρήνη

Από το 1915 ακόμη, έγινε η εξής παρατήρηση: «Οι φυλετικές αντιπάθειες επιλύονται με Χριστιανική αγάπη, και Βρετανός και Μπόερ ενώνονται στον Χριστό Ιησού . . . Τι υπέροχος δεσμός ενότητας είναι αυτός, που συγκεντρώνει . . . λευκούς, μαύρους, και κίτρινους». Η δήλωση αυτή έγινε για μια συνέλευση των Σπουδαστών της Γραφής (των Μαρτύρων του Ιεχωβά) που έγινε στη Νότια Αφρική τον καιρό εκείνο.

Υπάρχει τέτοιου είδους ειλικρινής ενότητα ανάμεσα στους Χριστιανούς σήμερα; Είναι διαρκής και αυξάνεται; Ναι, πράγματι, όπως αποδεικνύεται από ένα λαό 7.792.109 ατόμων απ’ όλες τις φυλές οι οποίοι συναθροίστηκαν ειρηνικά παγκόσμια στις 4 Απριλίου 1985, για να γιορτάσουν το θάνατο του Ιησού Χριστού.—Λουκάς 22:19.

Η αληθινή αυτή Χριστιανική ενότητα των Μαρτύρων του Ιεχωβά γίνεται αμέσως ολοφάνερη σε μερικούς από τους 200 εθελοντές απ’ όλες τις φυλές οι οποίοι εργάζονται αρμονικά στα κεντρικά γραφεία της Νότιας Αφρικής, μεταφράζοντας και δημοσιεύοντας Βιβλικά έντυπα σε πολλές γλώσσες. Τα έντυπα αυτά δεν περιέχουν πολιτική προπαγάνδα, αλλά συγκεντρώνουν την προσοχή τους πάνω στα ‘καλά νέα για τη βασιλεία’—το μέσο με το οποίο ο Θεός θα φέρει ειρήνη σε όλη τη γη.—Ματθαίος 6:10· 24:14· Δανιήλ 2:44.

Μπορεί αυτό το άγγελμα της Βασιλείας που κηρύσσεται από τους Μάρτυρες του Ιεχωβά να εξαλείψει αληθινά τις βαθιά ριζωμένες φυλετικές προκαταλήψεις;

Εξετάστε το παράδειγμα του Σάμιουελ Μέηζ, από το έθνος Κόζα. Τρεις φορές είχε δεχθεί την επίθεση λευκών. Αισθανόταν πίκρα και απογοήτευση, αλλά κάτι τον βοήθησε να αλλάξει: «Καθώς συναντήθηκα με τους Μάρτυρες του Ιεχωβά, βρήκα ότι ήταν τελείως διαφορετικοί από τις άλλες θρησκείες. Στην Εκκλησία της Αγγλίας, συνήθως υπήρχαν συχνοί καβγάδες ανάμεσα στους Σούτου και στους Κόζα. Αλλά τι ενότητα, αρμονία, και αγάπη βρήκα ανάμεσα στους Μάρτυρες. Καθώς συνέχιζα να μελετώ, κατάλαβα ότι ακόμη και αυτοί οι λευκοί που κάποτε μου επιτέθηκαν, το έκαναν αυτό εξαιτίας της ατέλειάς τους, ακριβώς όπως και οι μαύροι επιτίθενται σε άλλους μαύρους της ίδιας φυλής». Τα περασμένα 40 χρόνια, ο Σάμιουελ με τη σειρά του βοήθησε μια μεγάλη ποικιλία ανθρώπων να θέσουν την πίστη τους στη Βασιλεία του Θεού.

Ο Ισαάκ Λάνγκα, ένας Νοτιοαφρικάνος, ανατράφηκε στη μαύρη πόλη Αλεξάνδρα του Γιοχάνεσμπουργκ. Έχοντας ισχυρό ρατσιστικό πνεύμα, μισούσε τους λευκούς και θεωρούσε το έθνος των Ζουλού σαν ανώτερο από τους υπόλοιπους μαύρους. Παρακολουθώντας συγκεντρώσεις που διευθετούνταν από μια εκτός νόμου αντικυβερνητική οργάνωση, ο Ισαάκ αναμίχθηκε στις Νοτιοαφρικανικές εξεγέρσεις του 1976. Θυμάται: «Πολλοί πυροβολήθηκαν και πέθαναν από την αστυνομία· μερικοί έμειναν ανάπηροι για όλη τους τη ζωή. Καθώς τα έβλεπα όλα αυτά, ανέπτυξα το πνεύμα της εκδίκησης. Ήθελα να πάρω ένα αυτόματο και να πυροβολήσω όσους πιο πολλούς μπορούσα προτού με σκοτώσουν. Ανίκανος να βρω ένα τέτοιο όπλο, αποφάσισα να ακολουθήσω το παράδειγμα άλλων οι οποίοι έφευγαν στις γειτονικές χώρες προκειμένου να αποκτήσουν στρατιωτική εκπαίδευση».

Στο κρίσιμο αυτό χρονικό διάστημα, ο Ισαάκ ήρθε σ’ επαφή με τους Μάρτυρες του Ιεχωβά στο κήρυγμά τους από σπίτι σε σπίτι. Του διέθεσαν βιβλία τα οποία εξηγούσαν το άγγελμα της Βίβλου, και ιδιαίτερα ένα βιβλίο το Αληθινή Ειρήνη και Ασφάλεια —Από Ποια Πηγή;, του έκανε πολύ μεγάλη εντύπωση. Εξηγεί: «Τώρα είχα την αληθινή ειρήνη για την οποία έψαχνα. Έμαθα ότι η Βίβλος λέει: ‘Αυτό το οποίο έχει γίνει στραβό δεν μπορεί να γίνει ίσιο’, και: ‘Δεν ανήκει στον άνθρωπο που περπατάει ακόμη και να κατευθύνει τα βήματά του’. Έτσι έγινε φανερό σε μένα ότι ο αγώνας μας ήταν μάταιος, επειδή δεν επρόκειτο να φέρει ειρήνη πάνω στη γη. Μόνο η Βασιλεία του Θεού θα το κάνει αυτό».—Εκκλησιαστής 1:15· Ιερεμίας 10:23.

Ένα άλλο παράδειγμα είναι εκείνο ενός Αφρικάνερ ο οποίος ανατράφηκε με μίσος για τους μαύρους. Το βράδι αυτός και δυο σύντροφοί του συχνά χτυπούσαν οποιουσδήποτε μαύρους συναντούσαν στο δρόμο. Κατόπιν άρχισε να μελετάει τη Βίβλο με τους Μάρτυρες του Ιεχωβά. Παρακολούθησε μια συνέλευση όπου ήταν παρόντες και μαύροι Μάρτυρες και τον εντυπωσίασε η αγάπη που εκδηλωνόταν ανάμεσα στις διάφορες φυλές. Αργότερα άρχισε να δουλεύει για έναν Μάρτυρα και στάλθηκε σε μια απομονωμένη περιοχή για να εργαστεί. «Ήταν χειμώνας και έκανε πολύ κρύο, και κοιμόμουν σε μια τενεκεδένια καλύβα», θυμάται. «Ο οδηγός του φορτηγού, που ήταν μαύρος Μάρτυρας, έφτασε εκεί, και πήρα μερικές από τις κουβέρτες μου, τα σεντόνια μου, και ένα μαξιλάρι και του έφτιαξα ένα κρεβάτι». Αυτό εξέπληξε έναν άλλο μαύρο, ο οποίος γνώριζε τους προηγούμενους τρόπους συμπεριφοράς αυτού του ανθρώπου. Μετά από πολλά χρόνια, ο Αφρικάνερ αυτός ο οποίος προηγουμένως μισούσε τους μαύρους και είναι τώρα Μάρτυρας, λέει: «Σήμερα η βία δεν έχει καμιά θέση στη ζωή μου. Ήταν δύσκολο ν’ αλλάξω μετά από τόσα πολλά χρόνια, αλλά τώρα πια δεν κάνω καμιά διάκριση ανάμεσα στις φυλές, παρ’ ότι οι άνθρωποι του κόσμου με προσβάλλουν αποκαλώντας με ‘κάφφερμπούτη’ [Νεγρόφιλο]».

Μια εκκλησία που αποτελούνταν από Έγχρωμους, λευκούς και Ινδούς περιλάμβανε πολλούς περιτοιχισμένους χώρους ορυχείων στην περιοχή της. Αυτοί αποφάσισαν να διευρυνθούν και άρχισαν να εξαπλώνουν το Βιβλικό άγγελμα ανάμεσα στους μαύρους αυτούς μετανάστες εργάτες. Σύντομα ένας αριθμός, περιλαμβανομένων και ξένων Μαρτύρων, άρχισαν να παρακολουθούν συναθροίσεις και να κάνουν καλή πρόοδο. Η εκκλησία αναφέρει:

«Υπήρχαν φίλοι από τη Μαλάουι, τη Ζιμπάμπουε, το Λεσούτου, τη Μοζαμβίκη, το Τρανσκάι, τη Ζουλουλάνδη, και ακόμη και την Αγκόλα. Μιλούσαν περίπου εφτά διαφορετικές γλώσσες, γι’ αυτό χρησιμοποιόταν η γλώσσα Ζουλού σαν κοινό μέσο, αλλά τα σχόλια στις συναθροίσεις γίνονταν σ’ όλες τις γλώσσες. Οι δημόσιες ομιλίες μεταφράζονταν από τα Αγγλικά ή τα Αφρικανικά στη Ζουλού.

«Οι διαμάχες έξω από την εκκλησία εξυπηρέτησαν ώστε να εξυψωθεί η αγάπη η οποία υπήρχε ανάμεσα στα μέλη μέσα στην εκκλησία. Μερικοί νεαροί γκάνγκστερ κατά περιόδους επιτίθεντο σε Αφρικανούς εργάτες ορυχείων από την περιτοιχισμένη περιοχή, σε μερικές περιπτώσεις μαχαιρώνοντάς τους και σκοτώνοντάς τους. Φοβερές έχθρες αναπτύχθηκαν, πράγμα που δημιούργησε μια ανασφάλεια για όλους. Κι ωστόσο, η αγάπη στην Αίθουσα Βασιλείας ήταν φανερή από τα χαμόγελα, τις χειραψίες, το γέλιο, και το θερμό ενδιαφέρον τού ενός για τον άλλον».

Αφού περιέγραψε μια σύναξη όπου εκδηλώθηκε απροκατάληπτη αγάπη, η έκθεση κατέληξε: «Μας έκανε όλους να συνειδητοποιήσουμε πόσο υπέροχο θα είναι όταν οι κάτοικοι όλης της γης θα είναι ενωμένοι στη λατρεία του Ιεχωβά, και θα κατοικούν όλοι μαζί με τέλεια αρμονία».

Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά στη Νότια Αφρική αληθινά πιστεύουν ότι αυτό θα συμβεί επειδή το έχει υποσχεθεί ο Θεός. Όχι μόνο εκτιμούν βαθιά την πλούσια ποικιλία που βρίσκεται ανάμεσα στους ίδιους τώρα, αλλά αποβλέπουν επίσης να ζήσουν μαζί για πάντα με δίκαιους ανθρώπους απ’ όλες τις φυλές πάνω σε μια καθαρισμένη γη.—Ψαλμός 37:29· Αποκάλυψις 7:9, 14· 21:3-5.

[Υποσημειώσεις]

Ευρωπαίοι απόγονοι, κυρίως Ολλανδοί, οι οποίοι ανέπτυξαν την Αφρικανική γλώσσα. Στο παρελθόν, οι περισσότεροι ήταν αγρότες, γι’ αυτό και αποκαλέστηκαν Μπόερς.

[Εικόνα στη σελίδα 19]

Βουσμάνος

[Εικόνα στη σελίδα 20]

Γυναίκες Ζουλού

[Εικόνα στη σελίδα 21]

Μπόερς