Πόλεμος—Γιατί;

ΕΧΕΤΕ αναλογιστεί ποτέ γιατί τα έθνη πηγαίνουν στον πόλεμο; Αν ανακαλύψουμε την απάντηση στο ερώτημα αυτό, ίσως ανακαλύψουμε και το μέσο για την ειρήνη.

Ίσως να αντιδράτε κάπως σαν τον Τζων Στένσιγκερ, καθηγητή της πολιτικής επιστήμης: «Διάβαζα ότι οι πόλεμοι προξενούνται από τον εθνικισμό, τον μιλιταρισμό, τα συστήματα συμμαχίας, τους οικονομικούς παράγοντες ή από κάποιο άλλο αναίμακτο παράγοντα τον οποίο δεν μπορούσα να καταλάβω. . . . Αναρωτιόμουν αν αυτό θα μπορούσε να είναι αληθινό. . . . Στο τέλος-τέλος, οι πόλεμοι γίνονται από τους ανθρώπους. Ωστόσο η ατομική αυτή [ανθρώπινη] διάσταση σπάνια αποκτά το κανονικό της βάρος στα παραδοσιακά βιβλία για τον πόλεμο». (Η υπογράμμιση δική μας.) Προφανώς, το ανθρώπινο στοιχείο στον πόλεμο δεν μπορεί να αγνοηθεί.

Στο βιβλίο του The Evolution of War (Η Εξέλιξη του Πολέμου) ο Καθηγητής Οττερμπάιν φτάνει σε παρόμοιο συμπέρασμα, λέγοντας ότι «οι πόλεμοι προξενούνται από τις αποφάσεις ανθρώπων σαν μελών οργανισμών, είτε πρόκειται για στρατιωτικούς οργανισμούς είτε για κυβερνητικά σώματα». Ποια είναι τα κίνητρα του πολέμου; Σύμφωνα με την μελέτη του, κατά βάση είναι: ο πολιτικός έλεγχος, η επικράτεια, η διαρπαγή, το γόητρο, η άμυνα, και η εκδίκηση.

Πόλεμος—Βρίσκεται Μέσα στα Γονίδιά Μας;

Υπάρχουν πολλές θεωρίες για να εξηγηθούν οι αιτίες του πολέμου. Για παράδειγμα, εκείνες που πιστεύουν στην εξέλιξη βλέπουν τον άνθρωπο απλώς σαν μια ανώτερη μορφή ζωικής κτίσης η οποία εξακολουθεί να διατηρεί τα επιθετικά και αμυντικά αντανακλαστικά του κόσμου των ζώων. Υποστηρίζουν ότι η επιθετικότητα είναι σύμφυτη στον άνθρωπο, ότι βρίσκεται μέσα στα γονίδιά του. Ο ζωολόγος Ειρηναίος Άιμπλ-Άιμπεσφελτ έγραψε στο The Biology of Peace and War (Η Βιολογία της Ειρήνης και του Πολέμου): «Οι πιο στενοί συγγενείς μας, οι μεγάλοι πίθηκοι, έχουν αξιοσημείωτο επιθετικό δυναμικό και έχουν επίσης την αίσθηση της εδαφικής κυριαρχίας. . . . Αυτό είναι μια ισχυρή ένδειξη ότι η ανθρώπινη επιθετικότητα μπορεί να είναι μια αρχαία πρωτόγονη κληρονομιά».

Ο Κόνραντ Λόρενζ, Αυστριακός ιδρυτής της σύγχρονης ηθολογίας (η μελέτη της συμπεριφοράς των ζώων) ισχυρίζεται ότι ο άνθρωπος έχει ένα επιθετικό κίνητρο το οποίο είναι «το πιο ισχυρό ένστικτο [το οποίο] τον υποκινεί και τον κάνει να διεξάγει πόλεμο».—On Aggression (Για την Επιθετικότητα).

Από την άλλη μεριά, η Σου Μάνσφιλντ, καθηγήτρια της ιστορίας, αντικρούει το συμπέρασμα αυτό, λέγοντας: «Παρ’ ότι η πλειονότητα των πολιτιστικών παραδόσεων στους ιστορικούς καιρούς έχει αναμιχθεί σε πόλεμο, η πλειονότητα των ανθρώπων δεν συμμετείχαν σε αυτούς». Το γεγονός ότι οι κυβερνήσεις αναγκάζονται να καταφύγουν στην υποχρεωτική στρατολόγηση στις ένοπλες δυνάμεις υποδηλώνει επίσης ότι η επιθετικότητα και οι σκοτωμοί δεν γίνονται δεκτοί με μεγάλο ενθουσιασμό από τους ανθρώπους γενικά, ούτε μπορεί να τους δει κανείς σαν αντιδράσεις ενστίκτων. Η Καθηγήτρια Μάνσφιλντ προσθέτει: «Πράγματι, το ιστορικό αρχείο υποδεικνύει ότι ο πόλεμος ήταν συνήθως μια εμπειρία της μειονότητας».

Στους σύγχρονους καιρούς η μειονότητα αυτή είναι πάρα πολύ εκπαιδευμένη και προκατασκευασμένη. Επιπρόσθετα, με την άνοδο του πυροβολικού, των βομβών, και των διηπειρωτικών βλημάτων, ο πόλεμος και οι σκοτωμοί έχουν φτάσει να γίνουν απρόσωποι. Σε αντίθεση με τους πολέμους των περασμένων γενιών, η εξειδικευμένη μειονότητα μπορεί να σκοτώσει χωρίς ουσιαστικά να βλέπει, πολύ λιγότερο να γνωρίζει, τα θύματά της. Αλλά αν δεν γνωρίζουν τον εχθρό, πώς μπορούν να παρακινηθούν οι άνθρωποι σε πόλεμο;

Ο Ρόλος της Προπαγάνδας

Μερικές φορές οι γείτονες μαλώνουν. Αλλά σπάνια αυτό οδηγεί σε αιματοχυσία. Κατ’ αρχή, ο νόμος της χώρας απαγορεύει την επίθεση και το φόνο ενάντια σε συμπολίτες. Αλλά σε καιρό πολέμου, η απαγόρευση αυτή δεν φαίνεται να εφαρμόζεται σε πολίτες μιας αντιτιθέμενης χώρας, παρ’ ότι οι άνθρωποι γενικά δεν γνωρίζουν τους «εχθρούς» τους. Το μόνο που γνωρίζουν σχετικά με τον εχθρό είναι αυτά στα οποία έχουν οδηγηθεί να πιστεύουν εξαιτίας των πολιτικά ελεγχόμενων μέσων μαζικής ενημέρωσης.

Αυτό είναι ένα γεγονός ζωής σε κάθε έθνος. Όπως έγραψε ο Ειρηναίος Άιμπλ-Άιμπελσφελντ: «Η κοινή γνώμη διαμορφώνεται από ομάδες συμφερόντων (πολιτικούς, κατασκευαστές όπλων, στρατιωτικούς) που εξαπατούν το εκλογικό σώμα δίνοντάς τους εσφαλμένες ή ακόμη και μονόπλευρες πληροφορίες». Με παρόμοιο πνεύμα, ο ιστορικός Χ. Ε. Μπαρνς έγραψε: «Μετά τα χρόνια της Γαλλικής Επανάστασης . . . η πλούσια και πειστική προπαγάνδα συνεχίστηκε και αυξήθηκε πάρα πολύ για να προστατεύσει τη διεξαγωγή πολέμου από τη λαϊκή αντίθεση, εναντίωση και την πραγματική ανάλυση των ζητημάτων».

Σαν συνέπεια, «ουσιαστικά όλοι οι άνθρωποι μπορούν να πειστούν και να χειραγωγηθούν με τέτοιο τρόπο ώστε να μπουν πάνω κάτω εθελοντικά σε μια κατάσταση στην οποία πρέπει να σκοτώσουν και ίσως να πεθάνουν». (War, από τον Γκουίν Ντάιερ) Έτσι, εξαιτίας της πολιτικής και οικονομικής τους δύναμης, οι «ιθύνοντες» μπορούν να ελέγξουν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης προκειμένου να προετοιμάσουν τις μάζες για αιματοχυσία.

Ο Αδόλφος Χίτλερ και ο Τζόζεφ Γκαίμπελς, ηγέτες της Ναζιστικής ιθύνουσας τάξης, ήταν ενήμεροι της σημασίας που είχε η πλύση εγκεφάλου και η εξαπάτηση των μαζών. Στις 24 Αυγούστου 1939, ο Χίτλερ εξήγησε σε μια ομάδα ανώτερων αξιωματούχων τα σχέδιά του για την εισβολή στην Πολωνία: «Θα δώσω έναν προπαγανδιστικό λόγο για την αρχή του πολέμου. Δεν έχει καμιά σημασία αν θα είναι ευλογοφανής ή όχι. . . . Στο ξεκίνημα και στη διεξαγωγή ενός πολέμου, εκείνο που μετράει δεν είναι το Δίκαιο αλλά η Νίκη».

Έτσι είναι φανερό ότι θα πρέπει να γεννηθεί κάποια παρακίνηση για να κάνει ένα έθνος να εγερθεί εναντίον ενός άλλου έθνους. Αλλά ποια είναι τα κεντρικά στοιχεία για να γεννηθεί αυτός ο πυρετός του πολέμου;

Ποιοι Παίρνουν τις Αποφάσεις;

Ο Αυστριακός οικονομολόγος Σουμπέτερ έγραψε: «Ο προσανατολισμός προς τον πόλεμο διεγείρεται κυρίως από ντόπια συμφέροντα αρχουσών τάξεων αλλά επίσης και από την επιρροή όλων εκείνων οι οποίοι υπολογίζουν ότι θα κερδίσουν ατομικά από μια πολεμική πολιτική, είτε από οικονομική είτε από κοινωνική άποψη». Οι άρχουσες αυτές τάξεις έχουν οριστεί σαν «οι ιθύνοντες που συνέχεια καταβάλλουν προσπάθειες να επιβληθούν και σε άλλα τμήματα του πληθυσμού, ή και στην ίδια τη διάθεση του κοινού, έτσι ώστε να διαιωνίζονται αυτές στην εξουσία».—Why War? (Γιατί Πόλεμος;) από τους Καθηγητές Νέλσον και Όλιν.

Το κάθε έθνος έχει τη δική του άρχουσα τάξη, παρ’ ότι η ομάδα αυτή μπορεί να χωρίζεται σε διάφορες πολιτικές φατρίες. Ωστόσο, πολλοί παρατηρούν ότι η δύναμη των στρατιωτικών ιθυνόντων σε κάθε έθνος δεν θα πρέπει να υποτιμάται. Ο τέως Πρεσβευτής των ΗΠΑ Τζων Κ. Γκαλμπρέιθ περιγράφει το στρατιωτικό κατεστημένο σαν «τη μέχρι τώρα πιο δυνατή από τις αυτόνομες κυβερνητικές διαδικασίες». Και συνεχίζει: «Η δύναμη του στρατιωτικού αγκαλιάζει όχι μόνο τις σημαντικές πηγές εξουσίας αλλά . . . όλα τα όργανα της επιβολής της. . . . Περισσότερο από καθετί άλλο η εξάσκηση εξουσίας στους καιρούς μας είναι το αντικείμενο της μεγάλης δημόσιας ανησυχίας».

Ο Γκαλμπρέιθ επεξηγεί το σημείο του κάνοντας αναφορά στον στρατιωτικό θεσμό των Ηνωμένων Πολιτειών, ο οποίος έχει περιουσία και οικονομικούς πόρους που «ξεπερνούν κατά πολύ οποιαδήποτε παρόμοια πηγή εξουσίας· αγκαλιάζουν όχι μόνο αυτό που είναι εφικτό για τις ένοπλες υπηρεσίες και για το πολιτικό στρατιωτικό κατεστημένο, αλλά επίσης και όλα όσα εισρέουν στις πολεμικές βιομηχανίες». Αναμφίβολα μια παρόμοια κατάσταση υπάρχει και στη Σοβιετική Ένωση και σε πολλές άλλες χώρες. Και εκεί μέσα βρίσκεται ένας κίνδυνος ο οποίος θα μπορούσε να οδηγήσει σε έναν πόλεμο αμοιβαίας εξαφάνισης—εφόσον η δύναμη του στρατιωτικού κατεστημένου φτάνει να ξεπερνάει τη δύναμη του πολιτικού κατεστημένου.

Πώς Επηρεάζει η Θρησκεία τον Πόλεμο;

Παρ’ ότι η θρησκεία βρίσκεται σε παρακμή σε πολλές χώρες, ο κλήρος μπορεί να περιληφθεί στην ομάδα των ιθυνόντων που λαμβάνουν αποφάσεις. Επιπρόσθετα, η θρησκεία ήταν και εξακολουθεί να είναι η υποκινούσα δύναμη πίσω από μερικούς πολέμους. Ένα σαφές παράδειγμα είναι το Σιιτικό Μουσουλμανικό Ιράν το οποίο διεξάγει πόλεμο ενάντια στο Σουνιτικό Μουσουλμανικό Ιράκ.

Μια παρόμοια κατάσταση υπάρχει στη διαμάχη ανάμεσα στην Ινδία και στο Πακιστάν. Ο Καθηγητής Στέσσινγκερ δηλώνει: «Ο πιο άγριος θρησκευτικός πόλεμος της ιστορίας δεν ήταν ούτε οι Χριστιανικές Σταυροφορίες ενάντια στον Ισλάμ ούτε ο Τριακονταετής Πόλεμος ο οποίος διεξάχθηκε από Καθολικούς εναντίον Προτεσταντών. Ήταν ο πόλεμος των Ινδουιστών ενάντια στους Μουσουλμάνους τον εικοστό αιώνα». Τι ήταν εκείνο που προξένησε τη συνεχιζόμενη αυτή εχθρότητα; Η διχοτόμηση Ινδίας και Πακιστάν που έλαβε χώρα το 1947. Το πρώτο αποτέλεσμα ήταν «μια γιγαντιαία ανταλλαγή πληθυσμού, πιθανόν η πιο μαζική της ιστορίας. Πάνω από 7 εκατομμύρια Ινδουιστές, έμφοβοι για διωγμό στο Πακιστάν, επεδίωξαν φρενιτιωδώς να καταφύγουν στην Ινδία, και ένας παρόμοιος αριθμός Μουσουλμάνων δραπέτευσε από την Ινδία στην ασφάλεια του Πακιστανικού εδάφους. Μια τεράστια ποσότητα βίας και αιματοχυσίας γεννήθηκε από το θρησκευτικό μίσος που συνόδεψε την πληθυσμιακή αυτή ανταλλαγή».—Why Nations Go to War (Γιατί τα Έθνη Πηγαίνουν στον Πόλεμο).

Στο διάβα της ιστορίας η ιερατική τάξη ήταν ο πρόθυμος συνεργάτης της τάξης των ιθυνόντων. Σε περιόδους πολέμου, οι θρησκευτικοί ηγέτες ευσεβοφανώς ευλόγησαν τα όπλα και τους στρατούς και από τις δυο μεριές στο όνομα του Θεού, ενώ συχνά ομολογούσαν ότι είχαν την ίδια θρησκεία. Η βλασφημία αυτή έχει κάνει πολλούς ανθρώπους να στραφούν μακριά από τη θρησκεία και τον Θεό.

Εθνικισμός—Ο «Ιερός Εγωισμός» που Χωρίζει

Μερικές φορές οι άνθρωποι δεν είναι υπέρ του πολέμου. Με ποια βάση, λοιπόν, μπορούν οι ηγέτες να πείσουν εύκολα τον πληθυσμό να υποστηρίξει τον σκοπό τους; Αυτό ήταν το πρόβλημα που αντιμετώπισαν οι Ηνωμένες Πολιτείες στο Βιετνάμ. Έτσι τι έκαναν οι ιθύνοντες; Ο Γκαλμπρέιθ απαντά: «Ο Βιετναμικός Πόλεμος που παράχθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι μια από τις πιο συνεκτικές προσπάθειες κοινωνικής χειραγώγησης [προσαρμογής της κοινής γνώμης] στους σύγχρονους καιρούς. Δεν φείσθηκαν τίποτα στην απόπειρα να κάνουν τον πόλεμο να φαίνεται αναγκαίος και αποδεκτός στο Αμερικανικό κοινό». Και αυτό υποδεικνύει το πιο αποδοτικό μέσο προκειμένου να πειστεί ένα έθνος να κάνει πόλεμο. Τι είναι αυτό;

Ο Καθηγητής Γκαλμπρέιθ παρέχει και πάλι την απάντηση: «Τα σχολεία σε όλες τις χώρες μεταδίδουν τις αρχές του πατριωτισμού. . . . Η χειραγώγηση που απαιτεί από όλους να συνεγείρονται γύρω από τη σημαία έχει ιδιαίτερη σημασία στο να κερδηθεί η καθυπόταξη στη στρατιωτική και ξένη πολιτική». Η συστηματική αυτή χειραγώγηση επικρατεί τόσο στις κομμουνιστικές χώρες όσο στα Δυτικά έθνη.

Ο Τσαρλς Γιόστ, βετεράνος του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ το εξέφρασε ως εξής: «Η πρωταρχική αιτία ανασφάλειας που επικρατεί στα έθνη εξακολουθεί να υπάρχει, το ίδιο το χαρακτηριστικό για το οποίο τα έθνη υπερηφανεύονται περισσότερο—η κυρίαρχη ανεξαρτησία τους, ‘ο ιερός τους εγωισμός’, η μη καθυπόταξή τους σε οποιοδήποτε συμφέρον είναι ευρύτερο ή υψηλότερο από το δικό τους». Ο «ιερός αυτός εγωισμός» συνοψίζεται στον διαμελιστικό εθνικισμό, στην ολέθρια διδασκαλία ότι κάθε έθνος είναι ανώτερο από όλα τα άλλα.

Ο ιστορικός Άρνολντ Τόυνμπη έγραψε: «Το πνεύμα του εθνικισμού είναι το όξινο ένζυμο του νέου κρασιού της δημοκρατίας στα παλιά μπουκάλια του φυλετισμού». Στο Power and Immortality (Δύναμη και Αθανασία), ο Δρ Λοπέζ-Ρέιες έγραψε: «Η κυριαρχία είναι η κύρια αιτία του σύγχρονου πολέμου· . . . αν δεν αλλάξει, το σύστημα των κυρίαρχων εθνών-κρατών θα πυροδοτήσει τον Γ΄ Παγκόσμιο Πόλεμο». Η έμφαση που τίθεται πάνω στον εθνικισμό και στην κυριαρχία αρνείται τη βασική αντίληψη ότι όλοι μας ανήκουμε στην ίδια ανθρώπινη οικογένεια, ανεξάρτητα από τις γλωσσικές ή πολιτιστικές διαφορές. Και η άρνηση αυτή οδηγεί σε πολέμους.

Ναι, οι ειδικοί μπορεί να καταφτάσουν με κάθε είδους ερμηνείες του γιατί ο άνθρωπος συστηματικά ξεκινάει για να καταστρέψει τους συνανθρώπους του. Ωστόσο υπάρχει ένας πρωταρχικός παράγοντας που οι περισσότεροι σχολιαστές αγνοούν.

Η Κρυμμένη Αιτία του Πολέμου

Η ιστορία του πολέμου και των αιτιών του δεν θα πρέπει να θεωρηθεί χωρίς να ληφθεί υπόψη μια ακόμη μεγαλύτερη διαμάχη που έχει επηρεάσει βαθιά τους ανθρώπους. Αυτή προσδιορίζεται σαφώς στη Βίβλο. Το αρχαίο αυτό βιβλίο δείχνει ότι ένα ισχυρό πνευματικό πλάσμα, που κατευθύνεται από εγωιστική φιλοδοξία, ξεσηκώθηκε σε εναντίωση προς τον Θεό. (Ιώβ 1:6-12· 2:1-7) Ξεκίνησε μια ανταρσία στον ουρανό και πάνω στη γη και, ταυτόχρονα, εισήγαγε την ανυπακοή, την ατέλεια, την αμαρτία, και το θάνατο στην ανθρώπινη οικογένεια. (Γένεσις 3:1-7) Έτσι, ο Ιησούς όταν βρισκόταν πάνω στη γη καθόρισε την ταυτότητα των θρησκευτικών του εχθρών λέγοντας: «Σεις είσθε εκ πατρός του διαβόλου. . . . Εκείνος ήτο απ’ αρχής ανθρωποκτόνος και δεν μένει εν τη αληθεία, διότι αλήθεια δεν υπάρχει εν αυτώ· . . . διότι είναι ψεύστης και ο πατήρ . . . του ψεύδους».—Ιωάννης 8:44.

Το στασιαστικό αυτό πνευματικό πλάσμα, ο Σατανάς (που σημαίνει Εναντιούμενος) ο Διάβολος (που σημαίνει, Κατήγορος, Συκοφάντης), έχει κυριαρχήσει και χωρίσει τα έθνη επί χιλιάδες έτη. Έχει πετύχει αόρατο έλεγχο πάνω στα έθνη μέσω της πολιτικής εξουσίας. Ποια βάση έχουμε για να κάνουμε τον ισχυρισμό αυτό; Το γεγονός ότι όταν πείραξε τον Χριστό μπόρεσε να του δείξει «πάντα τα βασίλεια του κόσμου και την δόξαν αυτών» και κατόπιν να του πει: «Ταύτα πάντα θέλω σοι δώσει, εάν πεσών προσκυνήσης με». Ο Χριστός δεν αρνήθηκε τον έλεγχο που έχει ο Σατανάς πάνω σε «πάντα τα βασίλεια του κόσμου». Απέρριψε τον πειρασμό, λέγοντας: «Κύριον τον Θεόν σου θέλεις προσκυνήσει και αυτόν μόνον θέλεις λατρεύσει».—Ματθαίος 4:1, 8-10.

Με κάθε δυνατό πολιτικό τέχνασμα και παρεκτροπή, ο Σατανάς έχει στρέψει τους ανθρώπους μακριά από τον μόνο αληθινό δρόμο για την ειρήνη. Η πλατιά πλειοψηφία των ανθρώπων είναι αφοσιωμένοι σε πολιτικά συστήματα που είναι, εξ ορισμού, ανταγωνιστικά. Ούτε μπορούν και ούτε θα καθιερώσουν αληθινή ειρήνη για την ανθρώπινη φυλή επειδή βρίσκονται κάτω από την επιρροή του εσφαλμένου θεού—του θεού ο οποίος ‘παραπλανά όλη την κατοικημένη γη’—του Σατανά. Κατά συνέπεια, φανερά ή σιωπηλά, απορρίπτουν τον μόνο αληθινό δρόμο για την ειρήνη.—Αποκάλυψις 12:9· 2 Κορινθίους 4:4.

Αλλά, θα μπορούσατε να ρωτήσετε, ‘Ποιος είναι ο αληθινός τρόπος που θα γίνει η ειρήνη πραγματικότητα; Τι είναι εκείνο που θα επιφέρει αυτόν τον μετασχηματισμό; Και τι πρέπει να κάνω εγώ για να κληρονομήσω την ειρήνη αυτή;’ Το ακόλουθο άρθρο θα εξετάσει τα ερωτήματα αυτά.

[Εικόνα στη σελίδα 5]

Ο Τζόζεφ Γκαίμπελς, υπουργός προπαγάνδας και εθνικής διαφώτισης, «αρχιπροπαγανδιστής του Ναζιστικού Καθεστώτος»

[Ευχαριστίες]

Βιβλιοθήκη Κογκρέσου των ΗΠΑ

[Εικόνα στη σελίδα 6]

Η θρησκεία εξακολουθεί να προξενεί τον πόλεμο, όπως δείχνει η διαμάχη Ιράν-Ιράκ

[Ευχαριστίες]

Ι. Σάτερη/Γάμμα-Λιεζόν