Οι Νεαροί Ρωτούν . . .

Γιατί Χάνω την Ψυχραιμία Μου;

«Όταν θυμώνω, εξαγριώνομαι και τότε δεν είναι να με πλησιάσεις. . . . Το πρόσωπό μου κοκκινίζει . . . Μερικές φορές απλώς ουρλιάζω».—Ο 11χρονος Έβαν.

Η ΑΔΕΛΦΗ σου σού καταστρέφει την αγαπημένη σου μπλούζα. Ο καθηγητής σου, σε αδικεί στη βαθμολογία του διαγωνίσματός σου. Ακριβώς όταν χρειάζεσαι επειγόντως το σεσουάρ των μαλλιών σου, δεν δουλεύει. Για πολλούς νεαρούς, όλες αυτές οι αυθαιρεσίες, οι αδικίες και οι δυσκολίες μπορεί να γίνουν αιτία για ισχυρά αισθήματα θυμού.

Ένα άρθρο, στο περιοδικό Health, από τη Δρ Τζόρτζια Γουίτκιν-Λανόιλ εξηγεί: «Καθώς η διάνοια αντιδρά σ’ ένα γεγονός που προκάλεσε οργή, διεγείρεται το αυτόνομο νευρικό σύστημα. Η αδρεναλίνη, που απελευθερώνεται από τα επινεφρίδια, αρχίζει να ρέει στο αίμα, αυξάνοντας το ρυθμό της καρδιάς και της αναπνοής και διεγείροντας την απελευθέρωση σακχάρων που είναι αποθηκευμένα για ενέργεια».

Με ποιο αποτέλεσμα; «Οι ενέργειες που κάνουμε κάτω από την επίδραση της δικής μας αδρεναλίνης», συνεχίζει η Δρ Γουίτκιν-Λανόιλ, «είναι συνήθως υπερβολικές. Ξεφωνίζουμε, ξεστομίζουμε με μίσος μισοαλήθειες, χτυπάμε, βλάπτουμε, καταστρέφουμε ή αποχωρούμε γεμάτοι νεύρα». Ένα άρθρο στο περιοδικό ’Teen, με παρόμοιο τρόπο παρατήρησε ότι ο θυμός «μπορεί να σε κάνει να πεις πράγματα που δεν τα πιστεύεις, να χάσεις τους φίλους σου—και ακόμη, να προκαλέσει μέσα σου σωματικό πόνο».

Έχασες ποτέ την ψυχραιμία σου; Αν ναι, τότε δεν είσαι ο μόνος. Όπως οι περισσότεροι από εμάς, χωρίς αμφιβολία αισθάνθηκες εντελώς ανόητος μετά απ’ αυτό κι αναρωτήθηκες, ‘Γιατί το έκανα αυτό;’ Ναι, γιατί είναι τόσο δύσκολο για μερικούς να κρατήσουν την ψυχραιμία τους; Αξίζει τον κόπο να προσπαθήσεις να το κάνεις;

Γιατί Θυμώνουμε

Το ότι μπορούμε να εκδηλώνουμε αισθήματα θυμού από καιρό σε καιρό, οφείλεται κατά μέρος στο γεγονός ότι δημιουργηθήκαμε «κατ’ εικόνα Θεού». (Γένεσις 1:27) Ο ίδιος ο Θεός θυμώνει! Για παράδειγμα, ο απόστολος Παύλος είπε: «Διότι οργή Θεού αποκαλύπτεται απ’ ουρανού επί πάσαν ασέβειαν και αδικίαν ανθρώπων, οίτινες κατακρατούσι την αλήθειαν εν αδικία».—Ρωμαίους 1:18.

Σημειώστε, ωστόσο, ότι ο θυμός του Ιεχωβά Θεού είναι αποτέλεσμα της αγάπης του για τη δικαιοσύνη. Ο Θεός δεν θυμώνει επειδή απλώς ‘χάνει την ψυχραιμία’ του. Αυτός ελέγχει το θυμό του και τον εκδηλώνει με δίκαιο τρόπο. Έτσι όταν έφερε την καταστροφή στον ασεβή κόσμο με παγκόσμιο κατακλυσμό, δεν έχασε τον έλεγχο της κατάστασης. Αντίθετα, άφησε «το Νώε, . . . να σωθεί, με άλλους εφτά». (2 Πέτρου 2:5, Νεοελληνική Δημοτική Μετάφραση) Ο Ιεχωβά επομένως μπορεί να περιγραφτεί ως «Θεός, οικτίρμων και ελεήμων, μακρόθυμος και πολυέλεος, και αληθινός».—Έξοδος 34:6.

Επειδή ο Θεός δημιούργησε τους ανθρώπους κατ’ εικόνα του, έχουμε ενδόμυχο το αίσθημα της δικαιοσύνης. Έτσι όταν αντιμετωπίζουμε μια μεροληπτική ή άδικη μεταχείριση, ίσως εντελώς φυσιολογικά να ξυπνούν μέσα μας αισθήματα θυμού. Αυτό συνέβη με αρκετούς ευσεβείς ανθρώπους των βιβλικών χρόνων.

Για παράδειγμα, ο Μωυσής, ο ηγέτης του έθνους Ισραήλ, θύμωσε όταν αρκετοί άντρες ξεσήκωσαν ανταρσία εναντίον του. (Αριθμοί 16:1, 15) Ακόμα και ο Ιησούς Χριστός θύμωσε! Όταν παρατήρησε ότι υπήρχαν άνθρωποι που έκαναν εμπορικές συναλλαγές στο ναό της λατρείας του Θεού, διέταξε με αγανάκτηση: «Πάρτε τα αυτά από δω, μην κάνετε μαγαζί το σπίτι του Πατέρα μου». (Ιωάννης 2:13-16, Νεοελληνική Δημοτική Μετάφραση) Έτσι, για το χριστιανό ο δίκαιος θυμός είναι πολύ κατάλληλος.

Δυστυχώς, τις περισσότερες φορές ο θυμός μας δεν έχει σωστά κίνητρα. Αυτό οφείλεται, όπως λέει η Αγία Γραφή, στο ότι ‘όλοι είμαστε κάτω από την αμαρτία’. Επομένως, συνεχίζει: «Δεν υπάρχει δίκαιος ουδέ είς». (Ρωμαίους 3:9, 10) Έτσι λοιπόν, οι δικές μας ατέλειες—και οι αποτυχίες των άλλων—είναι σοβαρές αιτίες απογοήτευσης. «Μερικές φορές οι άνθρωποι σου δίνουν πάρα πολύ στα νεύρα», λέει η νεαρή Στεφανία.

Αλλά, συχνά θυμώνουμε χωρίς καμιά αιτία! Ανόμοια με τον Ιεχωβά ο οποίος βλέπει το καθετί, εμείς έχουμε μόνο μια περιορισμένη άποψη κάποιου ζητήματος. (Εβραίους 4:12, 13) Για παράδειγμα, ο σοφός Σολομών παρατήρησε ότι «ο λυπηρός λόγος διεγείρει οργήν». (Παροιμίαι 15:1) Ωστόσο, μερικές φορές κάποιος μπορεί να πει ‘μια λέξη’ από αφέλεια, ή απλώς ένα αστείο σε ακατάλληλη ώρα, ή ένα πείραγμα. Χωρίς να το καταλάβουμε ότι συμβαίνει κάτι τέτοιο, εξαγριωνόμαστε.

Τελικά, υπάρχει και το γεγονός ότι διαφέρει ο χαρακτήρας του καθενός και μερικοί από εμάς φαίνεται ότι είναι περισσότερο επιρρεπείς στο θυμό από άλλους. Και σαν νέος, εσύ αρχίζεις μόλις τώρα να μαθαίνεις να συγκρατείς όλες σου τις καινούριες επιθυμίες και παρορμήσεις που φέρνει η εφηβεία. Ίσως να αισθάνεσαι αβεβαιότητα για τον εαυτό σου, υπερβολικά ευαίσθητος όταν οι άλλοι σε κριτικάρουν. Ωσότου αποκτήσεις κάποιο έλεγχο στα αισθήματά σου, θα είσαι ευπρόσβλητος στην προκλητική συμπεριφορά—ειδικά σ’ αυτή που εκδηλώνεται μέσα στον οικογενειακό κύκλο. «Χάνω την ψυχραιμία μου με την αδελφή μου», ομολογεί η 15χρονη Λόρυ. «Ξέρει πώς να με προκαλεί λέγοντας κάποια ανοησία ή διορθώνοντας οτιδήποτε λέω». Τέτοιες δυσκολίες μπορεί παρόμοια, να φουντώσουν ανάμεσα σ’ εσένα και στους γονείς σου.

Πραγματικά, σχεδόν, το καθετί μπορεί να σου προκαλέσει θυμό αν του το επιτρέψεις. Το ερώτημα είναι, Πώς αντιμετωπίζεις αυτά τα αισθήματα θυμού;

Εκδηλώσεις Θυμού

Το βιβλίο Reaching Your Teenager (Αγγίξτε την Καρδιά του Εφήβου Σας) παρατήρησε ότι «πολλοί άνθρωποι δεν ξέρουν πώς να εκδηλώσουν το θυμό τους με λογικό τρόπο». Μερικοί έχουν παιδιάστικα ξεσπάσματα θυμού. Μερικοί γίνονται βίαιοι, είτε με τα λόγια είτε κατά γράμμα. Άλλοι, είναι ήρεμοι εξωτερικά αλλά από μέσα τους βράζουν. Όπως είπε μια νεαρή: «Όταν θυμώνω δεν ουρλιάζω, αλλά παγώνω και δεν βγάζω λέξη». Ακόμη, υπάρχουν και οι άλλοι που κάθονται στο τιμόνι του αυτοκινήτου τους και εκδηλώνουν το θυμό τους στον τρόπο που οδηγούν.

Ωστόσο, όταν εκδηλώνεται ο θυμός συνήθως δεν είναι εποικοδομητικός. Ο καθηγητής Γκάρυ Σουάρζ του Πανεπιστημίου Γέιλ, ισχυρίζεται πως η οργή ‘επιδρά στην καρδιά σε μεγαλύτερο βαθμό και για περισσότερο διάστημα από οποιοδήποτε άλλο συναίσθημα, ακόμη και από το φόβο’. Ο Δρ Ρέντφορντ Μπ. Γουίλιαμς, ο νεώτερος, του Πανεπιστημίου Ντιουκ είπε: «Διάφορες μελέτες τώρα δείχνουν ότι μια αρκετά μεγάλη ποσότητα πρόορων θανάτων ίσως να σχετίζεται με το μίσος». Άρα σίγουρα δεν είναι υγιεινό να αποκτήσουμε τη συνήθεια να νευριάζουμε με το παραμικρό. «Η υγιαίνουσα [ήρεμη (ΜΝΚ)] καρδία είναι ζωή της σαρκός», είπε μια αρχαία παροιμία.—Παροιμίαι 14:30.

Επιπλέον, ο ασυγκράτητος θυμός συνήθως χειροτερεύει μια ήδη κακή κατάσταση. Θυμήσου την αφήγηση της Αγίας Γραφής για τα δυο αδέλφια που ονομάζονταν Συμεών και Λευί και των οποίων η αδελφή είχε βιαστεί. Δικαιολογημένα θύμωσαν πάρα πολύ όταν το άκουσαν! Αλλά πώς εκδήλωσαν το θυμό τους; Η Αγία Γραφή λέει ότι σκηνοθέτησαν τα γεγονότα ώστε να θανατώσουν ανελέητα τον άντρα που ήταν υπεύθυνος για το βιασμό—μαζί με τους άντρες της οικογένειάς του και τους χωριανούς του.—Γένεσις, κεφάλαιο 34.

Χρόνια αργότερα, τη στιγμή του θανάτου του, ο πατέρας τους ο Ιακώβ, θυμήθηκε αυτό το βίαιο περιστατικό. Μήπως τους επαίνεσε για τη γεμάτη θυμό εκδίκησή τους; Αντίθετα, καταράστηκε το θυμό τους επειδή «ήτο αυθάδης· και [την] οργή αυτών, διότι ήτο σκληρά». (Γένεσις 49:7) Ναι, αυτό που είχαν κάνει με το να χάσουν την ψυχραιμία τους ήταν χειρότερο από την ίδια την πρόκληση που αρχικά τους ξεσήκωσε! Δεν είχαν κάνει τίποτα εποικοδομητικό και είχαν καταστρέψει την υπόληψή τους.

Δεν είναι λοιπόν παράξενο που η παροιμία λέει: «Ο οξύθυμος πράττει αστοχάστως». (Παροιμίαι 14:17) Σπάνια κάποιος που βρίσκεται σε εξαγριωμένη κατάσταση είναι σε θέση να σκέφτεται ή να ενεργεί λογικά. Όταν ένα άτομο είναι εξοργισμένο, σπάνια επιδιώκει να βρίσκει χριστιανικά μέσα για να διορθώσει ένα λάθος. Τα λόγια του Βιβλικού συγγραφέα Ιακώβου ηχούν αληθινά: «Η οργή του ανθρώπου δεν εργάζεται την δικαιοσύνην του Θεού». (Ιακώβου 1:20) Τα ξεσπάσματα θυμού, οι προσβολές και τα ‘μούτρα’ φέρνουν το αντίθετο αποτέλεσμα απ’ αυτό που περιμένεις.

Είναι αλήθεια ότι με το να ξεσπάς με μια βροχή λέξεων σε κάποιον που έχει σφάλει, ίσως να αισθάνεσαι καλά εκείνη τη στιγμή. Αλλά συνήθως μετανιώνεις για το ξέσπασμα—ειδικά αν αυτός ο κάποιος είναι ο εργοδότης σου, ο καθηγητής, ή ο γονέας σου! (Παράβαλε Εκκλησιαστής 10:4.) Το εδάφιο Παροιμίαι 29:11 επομένως λέει: «Ο άφρων εκθέτει όλην αυτού την ψυχήν [χάνοντας την ψυχραιμία του]· ο δε σοφός αναχαιτίζει αυτήν εις τα οπίσω».

Αλλά πώς μπορείς να το κάνεις αυτό; Ένα μελλοντικό άρθρο θα ασχοληθεί μ’ αυτό.

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 22]

Οι δικές μας ατέλειες—και οι αποτυχίες των άλλων—είναι σοβαρές αιτίες απογοήτευσης

[Εικόνα στη σελίδα 23]

Αξίζει να χάνεις την ψυχραιμία σου;