Τα Φθινοπωρινά Φύλλα Υποκλίνονται και Αποχωρούν Ένδοξα
Η ΤΙΜΗ αποδίδεται στον Τζακ Φροστ—την προσωποποίηση του παγετού—που όμως δεν έχει καμιά συμμετοχή. Η παράσταση δίνεται από τα φύλλα, αν και παίζουν χωρίς τη θέλησή τους. Την έναρξη την κάνουν τα δέντρα αλλά κι αυτό οφείλεται σε μια προσπάθεια αυτοάμυνας. Και ο σκηνοθέτης που κατευθύνει αθόρυβα το θέαμα που προσφέρουν όλα αυτά τα μυστηριώδη συμβάντα είναι η θεϊκή σοφία. Η παράσταση που δίνεται τελικά είναι χάρμα οφθαλμών και αγγίζει την καρδιά των θεατών. Και καθώς το έργο φτάνει φαντασμαγορικά στο αποκορύφωμα της τελικής του πράξης, στα παρασκήνια ετοιμάζεται η παράσταση της επόμενης χρονιάς.
Η αυλαία ανοίγει στις αρχές του Οκτώβρη—αθόρυβα, χωρίς φανφάρες. Μια μικρή ορχήστρα από κύτταρα που βρίσκονται στο σημείο που ενώνεται ο μίσχος του φύλλου με το κλαδί του δέντρου, αρχίζουν να χαλαρώνουν και να ξεραίνονται. Ανάμεσα σ’ αυτά τα κύτταρα και στο κλαδί αρχίζει να αναπτύσσεται ένα στρώμα μαυρισμένων κυττάρων. Αποτελούν τον ουλώδη ιστό που σχηματίζεται πριν ακόμη αρχίσουν να ακρωτηριάζονται τα φύλλα.
Η εμφάνιση αυτού του ιστού στη σκηνή γίνεται ακριβώς στην ώρα της—ένα ακόμα από εκείνα τα μυστήρια της δημιουργίας που σε αφήνουν άναυδο. Έφτασε η στιγμή για τις λαμπρές μέρες και τις ψυχρές και πεντακάθαρες νύχτες—απαραίτητες προϋποθέσεις για τη φαντασμαγορική παράσταση που πρόκειται να ακολουθήσει. Η παγερή παρουσία του θρυλικού Τζακ Φροστ δεν παίζει κανένα ρόλο στο έργο. Αυτό το φανταστικό πνεύμα με το πινέλο δεν είναι μέρος του θιάσου.
Καθώς το στρώμα των μαυρισμένων κυττάρων σκληραίνει, οι αγωγοί που μεταφέρουν τους χυμούς του δέντρου στα φύλλα αποκόβονται. Σ’ όλο αυτό το διάστημα, το άλλο στρώμα κυττάρων συνεχίζει να χαλαρώνει και να ξεραίνεται. Αν και ο χυμός του δέντρου δεν έχει πια πρόσβαση στα φύλλα, θα περάσουν ακόμα δυο βδομάδες μέχρι να πέσουν. Αυτές είναι οι μέρες της δόξας του φθινόπωρου. Χωρίς τους χυμούς του δέντρου η φωτοσύνθεση στα φύλλα σταματάει και οι ηλιαχτίδες καταστρέφουν την πράσινη χλωροφύλλη των φύλλων.
Όταν απομακρύνεται το πράσινο, ο προβολέας στρέφεται σε χρωστικές ουσίες που βρίσκονταν από το καλοκαίρι κιόλας στο φύλλο. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει η καροτίνη—το όνομά της το χρωστάει στα καρότα, μια κι αυτή είναι η ουσία που τους δίνει το χαρακτηριστικό τους χρώμα. Σ’ αυτή τη χρωστική ουσία οφείλονται επίσης το κίτρινο χρώμα του βούτυρου και το πορτοκαλί του κρόκου των αυγών. Τα φύλλα του σακχαροφόρου σφενταμιού έχουν αποχρώσεις του πορτοκαλί και της ώχρας. Οι σημύδες έχουν κατακίτρινη καροτίνη.
Αλλά τι θα πούμε για το κρεμεζί του κόκκινου σφενταμιού, για το πορφυρό του δρυόδεντρου, για το βαθυκόκκινο του σάσσαφρου και το ερυθρόφαιο της φλαμουριάς; Αυτά τα χρώματα είναι νιόφερτα στα φύλλα. Αυτά τα ζωηρά χρώματα μπαίνουν στη σκηνή μόνο όταν το στρώμα των μαυρισμένων κυττάρων αποκόψει τη ροή του χυμού του δέντρου, δίνοντας έτσι ένα δραματικό φινάλε στη φθινοπωρινή παράσταση. Αν η ατμόσφαιρα είναι ψυχρή και καθαρή, το φύλλο συνεχίζει για λίγο ακόμα να παρασκευάζει σάκχαρα, τα οποία τώρα έχουν παγιδευτεί στο φύλλο και μετατρέπονται σε μια χημική ουσία που ονομάζεται ανθοκυάνη. Αν ο χυμός είναι όξινος, η ανθοκυάνη γίνεται κόκκινη· αν ο χυμός είναι αλκαλικός, τότε γίνεται μπλε ή μωβ.
Η παράσταση τώρα πλησιάζει στο τέλος της. Ο Τζακ Φροστ δεν έπαιξε καθόλου στο έργο· ούτε και ο χειμώνας που έρχεται είναι εκείνος που κάνει τα φύλλα να πέφτουν. Το ίδιο το δέντρο αποχωρίζεται από τα φύλλα του για να συγκρατήσει την υγρασία του. Στη διάρκεια του χειμώνα, εξαιτίας του παγωμένου εδάφους, το διαθέσιμο νερό είναι λιγοστό και τα πλατιά φύλλα των φυλλοβόλων δέντρων χάνουν μεγάλες ποσότητες υγρασίας. Χωρίς τη λήψη καινούριας προμήθειας νερού, αυτά τα φύλλα σύντομα θα αφυδάτωναν το δέντρο. Έτσι για να το αποτρέψει αυτό, το δέντρο ρίχνει τα φύλλα του και σφραγίζει τις ανοιχτές πληγές με το μαυρισμένο ουλώδη ιστό.
Το δέντρο πρέπει να διατηρήσει την υγρασία του, διαφορετικά του χρόνου δεν θα μπορεί να ανεβαστεί η παράσταση. Δεν θα υπάρχει ούτε ανοιξιάτικο πράσινο, ούτε καλοκαιρινή σκιά, ούτε φθινοπωρινό φύλλωμα που πλημμυρίζει τα μάτια με ομορφιά και αγγίζει την καρδιά. Οι ανοιξιάτικοι οφθαλμοί του δέντρου που ξεπετάγονται χαρίζοντας άφθονο πράσινο δεν είναι νιόφερτοι. Υπήρχαν όλη την προηγούμενη χρονιά, περιμένοντας στα παρασκήνια τη θαλπωρή του ήλιου να ξεπαγώσει τους αγωγούς τους και να δώσει νέο ξεκίνημα στη ροή των χυμών του δέντρου. Μόλις γίνει αυτό μεγαλώνουν με γρήγορο ρυθμό, παίρνοντας τη μερίδα του λέοντος από τη διαθέσιμη τροφή.
Ταυτόχρονα, αρχίζουν να σχηματίζονται άλλοι μικροσκοπικοί οφθαλμοί—όχι μεγαλύτεροι από το κεφάλι μιας καρφίτσας. Μέσα τους είναι στριμωγμένα φύλλα, λουλούδια, κλωνάρια και μίσχοι. Αυτοί οι μικροσκοπικοί οφθαλμοί πρέπει να περιμένουν μέχρι τα μέσα του καλοκαιριού για να πάρουν την τροφή που χρειάζονται για να μεγαλώσουν και να αναπτυχθούν. Μέχρι το τέλος του καλοκαιριού μέσα σ’ αυτούς τους οφθαλμούς έχουν σχηματιστεί τα φύλλα και τα λουλούδια, οι μίσχοι και τα κλαδάκια της επόμενης άνοιξης, όλα τους θαυμάσια τακτοποιημένα μέσα σε αδιάβροχα περιβλήματα. Προστατευμένα από την ξηρασία και τον παγετό, περιμένουν σε νάρκη εφτά μήνες μέχρι να έρθει η άνοιξη. Σ’ αυτή τη λανθάνουσα κατάσταση ονομάζονται χειμερινοί οφθαλμοί.
Έτσι, καθώς ατενίζετε με δέος και θαυμασμό την πολύχρωμη φαντασμαγορική παράσταση των φθινοπωρινών φύλλων που πλημμυρίζουν τη σκηνή με λάμψεις δόξας, δεν θα πρέπει να ξεχνάτε ότι εκείνοι που θα ανεβάσουν την παράσταση την επόμενη χρονιά περιμένουν υπομονετικά στα παρασκήνια, μέχρι να έρθει η σειρά τους να γεμίσουν τα μάτια σας με ομορφιά και να αγγίξουν την καρδιά σας.
Πρέπει επίσης να θυμάστε και να ευχαριστείτε τον Παραγωγό αυτής της παράστασης. Ποιος λογικός άνθρωπος μπορεί να αρνηθεί ότι μόνο ο Θεός έχει την ικανότητα να δημιουργεί τέτοια δέντρα;