Κατάθλιψη: Φταίει για Όλα το Κεφάλι;
ΕΝΑΣ ΑΝΤΡΑΣ από τότε που άρχισε να ανακαινίζει το σπίτι του, που είχε χτιστεί πριν από 200 χρόνια, έπαθε κατάθλιψη. Είχε άσχημο ύπνο και το έβρισκε ασυνήθιστα δύσκολο να καταβάλει παρατεταμένη διανοητική προσπάθεια. Η οικογένειά του άρχισε να αναρωτιέται μήπως το σπίτι ήταν στοιχειωμένο! Αυτός παρατήρησε ότι μετά από κάθε φορά που δαπανούσε αρκετό χρόνο αφαιρώντας την παλιά μπογιά από τα ξύλινα μέρη του εσωτερικού του σπιτιού, εμφανίζονταν τα πιο σοβαρά συμπτώματα, που περιλάμβαναν κοιλιακούς πόνους. Ένας γιατρός ανακάλυψε ότι το μίνιο της παλιάς μπογιάς που έξυνε αυτός ο άντρας τον δηλητηρίαζε και ήταν η αιτία για την κατάθλιψή του.
Ναι, μερικές φορές, ακόμα και τοξικά υλικά είναι υπεύθυνα για την κατάθλιψη. Μπορεί να εκπλαγείτε αν μάθετε ότι, στην πραγματικότητα, η κατάθλιψη μπορεί να προκληθεί από πολυάριθμα σωματικά αίτια.
Πριν από αρκετά χρόνια, ερευνητές εξέτασαν προσεκτικά 100 άτομα που προσκομίστηκαν σε κάποιο νοσοκομείο εξαιτίας ψυχικών προβλημάτων, περιλαμβανομένης και της κατάθλιψης. Στις 46 απ’ αυτές τις περιπτώσεις διαπιστώθηκε ότι τα ψυχικά προβλήματα είχαν άμεση σχέση με σωματικές ασθένειες. Σύμφωνα με την έκθεση που δημοσιεύθηκε στο American Journal of Psychiatry (Αμερικανικό Περιοδικό Ψυχιατρικής), όταν θεραπεύτηκαν αυτές οι σωματικές ασθένειες, στους 28 ασθενείς «παρατηρήθηκε αισθητή και ραγδαία απομάκρυνση των ψυχικών τους συμπτωμάτων» και οι 18 «παρουσίασαν ουσιαστική βελτίωση».
Ωστόσο, ο ρόλος που παίζουν οι σωματικές ασθένειες στην κατάθλιψη είναι περίπλοκος. Πολλοί γιατροί έχουν μάθει από πείρα ότι ένας ασθενής που πάσχει από κατάθλιψη μπορεί επίσης να πάσχει και από κάποια σωματική ασθένεια, η οποία, μολονότι δεν είναι υπεύθυνη για την κατάθλιψή του, εντούτοις του έχει γίνει έμμονη ιδέα. Όμως, εξακολουθεί να είναι αναγκαίο να εντοπιστεί και να θεραπευτεί η κατάθλιψη που υποβόσκει.
Αν και οι συναισθηματικές διαταραχές μπορεί να προκληθούν ή να ενταθούν εξαιτίας κάποιας σωματικής ασθένειας, τα ψυχιατρικά συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν ως αντίδραση σε κάποια ασθένεια του παρελθόντος. Για παράδειγμα, μετά από κάποια σοβαρή εγχείρηση, ιδιαίτερα της καρδιάς, οι ασθενείς που βρίσκονται στο στάδιο της ανάρρωσης σχεδόν πάντα πέφτουν σε κατάθλιψη. Όταν γίνονται τελείως καλά, συνήθως η κατάθλιψη φεύγει. Η σωματική κόπωση που προέρχεται από κάποια σοβαρή ασθένεια μπορεί επίσης να προκαλέσει τη διαταραχή. Επιπλέον, σε μερικά άτομα η οξεία κατάθλιψη προκαλείται από αλλεργική αντίδραση σε ορισμένες τροφές και άλλες ουσίες.
Η κληρονομικότητα μπορεί επίσης να αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για το αν θα εμφανιστούν ορισμένα είδη κατάθλιψης σε κάποιο άτομο. Πριν από λίγους μήνες, ερευνητές ανακοίνωσαν την ανακάλυψη μιας κληρονομικής γενετικής βλάβης για την οποία επικρατεί η άποψη ότι προδιαθέτει ορισμένα άτομα στη μανιακή κατάθλιψη.
Επιπρόσθετα, μερικοί ειδήμονες γιατροί λένε ότι το 10 με 20 τοις εκατό των γυναικών που γίνονται για πρώτη φορά μητέρες εμφανίζουν κλινική κατάθλιψη μεγάλου βαθμού. Ωστόσο, οι ερευνητές δεν έχουν συμφωνήσει σχετικά με το αν η διαταραχή οφείλεται στις ορμονικές μεταβολές που σχετίζονται με την γέννηση του παιδιού ή στη συναισθηματική ένταση που συνεπάγεται η μητρότητα. Πρόσφατες ανακαλύψεις δείχνουν ακόμη ότι το προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο και η λήψη αντισυλληπτικών χαπιών τείνουν να προκαλούν κατάθλιψη σε ορισμένες γυναίκες.
Η σύγχρονη έρευνα έχει αποκαλύψει επίσης ότι στη διάθεση μερικών ανθρώπων εμφανίζονται εποχιακοί κύκλοι, αυτό που ονομάζεται Εποχιακή Συναισθηματική Διαταραχή. Τέτοια άτομα αισθάνονται μεγάλη κατάθλιψη στη διάρκεια του φθινοπώρου και του χειμώνα. Η ενεργητικότητά τους επιβραδύνεται, γενικά κοιμούνται περισσότερο, αποτραβιούνται από τους φίλους και την οικογένειά τους και μεταβάλλεται η όρεξή τους και οι προτιμήσεις τους στις τροφές. Αλλά με τον ερχομό της άνοιξης και του καλοκαιριού, αποκτούν ευθυμία, ζωντάνια, ενεργητικότητα και γενικά τα καταφέρνουν θαυμάσια. Μερικοί έχουν βρει αποτελεσματική τη θεραπεία μέσω της ελεγχόμενης χρήσης τεχνητού φωτισμού.
Έτσι, για την κατάθλιψη ‘δεν φταίει πάντα το κεφάλι’. Συνεπώς, αν στην περίπτωσή σας η κατάθλιψη επιμένει, είναι ζωτικό να κάνετε πλήρεις ιατρικές εξετάσεις. Αλλά τι γίνεται αν δεν βρεθούν σωματικά αίτια;
[Πλαίσιο στη σελίδα 6]
Μερικά Σωματικά Αίτια της Κατάθλιψης
Η ιατρική έρευνα έχει συσχετίσει τα ακόλουθα με την εμφάνιση κατάθλιψης σε ορισμένους ανθρώπους:
Τοξικά μέταλλα και χημικές ουσίες: μόλυβδος, υδράργυρος, αργίλιο, μονοξείδιο του άνθρακα και ορισμένα εντομοκτόνα
Τροφικές ανεπάρκειες: Έλλειψη ορισμένων βιταμινών και μερικών απαραίτητων μεταλλικών στοιχείων
Λοιμώδεις Ασθένειες: φυματίωση, μονοπηρύνωση, βρογχοπνευμονία, ηπατίτιδα και γρίπη
Ασθένειες του ενδοκρινικού συστήματος: παθήσεις του θυρεοειδούς, η νόσος του Κούσινγκ, υπογλυκαιμία και σακχαρώδης διαβήτης
Ασθένειες του κεντρικού νευρικού συστήματος: σκλήρυνση κατά πλάκας, και η νόσος του Πάρκινσον
«Μαλακά» ναρκωτικά: PCP, μαριχουάνα, αμφεταμίνες, κοκαΐνη, ηρωίνη και μεθαδόνη
Φάρμακα με συνταγή γιατρού: βαρβιτουρικά, αντισπασμωδικά, κορτικοστεροειδή και ορμόνες. Μερικές φαρμακευτικές θεραπείες για την αντιμετώπιση της υπέρτασης, της αρθρίτιδας, των καρδιαγγειακών προβλημάτων και ορισμένων διανοητικών διαταραχών
(Ασφαλώς, δεν προκαλούν κατάθλιψη όλα αυτά τα φάρμακα, αλλά και στις περιπτώσεις που υπάρχει κάποιος βαθμός κινδύνου, συνήθως επηρεάζει ένα μικρό μόνο ποσοστό από εκείνους που χρησιμοποιούν το συγκεκριμένο φάρμακο κάτω από κατάλληλη ιατρική παρακολούθηση.)