Ρωγμές στο Οικοδόμημα
Από τον ανταποκριτή του Ξύπνα! στη Γαλλία
ΕΚΕΙΝΗ τη μέρα τα επιβλητικά κωδωνοστάσια του καθεδρικού ναού της Παναγίας των Παρισίων έμοιαζαν να συμβολίζουν το συμπαγές της παραδοσιακής Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Στη μεγάλη πλατεία, που βρίσκεται μπροστά σ’ αυτό το οικοδόμημα του 12ου αιώνα, μια επίσημη εκκλησιαστική πομπή λάβαινε χώρα με αφορμή τον εορτασμό της Κοίμησης της Θεοτόκου.
Όμως, όλως περιέργως, την ίδια εκείνη μέρα, 15 Αυγούστου 1986, μόλις λίγα μέτρα πιο πέρα και από την άλλη μεριά του ποταμού Σηκουάνα, μια αντίπαλη πομπή σχηματίστηκε μπροστά από την Καθολική εκκλησία του Σαιν-Νικολά-ντι-Σαρντονέ. Καθώς η πομπή προχωρούσε στους δρόμους της Καρτιέ Λατέν, την ακολουθούσαν αρκετές χιλιάδες Καθολικών, πολλοί περισσότεροι από όσους ακολουθούσαν την επίσημη τελετή που λάβαινε χώρα στην Παναγία των Παρισίων, λένε οι πληροφορίες. Όμως, και οι δυο πομπές είχαν οργανωθεί από ιερείς της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας· και οι δυο ήταν προς τιμή της Θεοτόκου. Γιατί οργανώθηκαν δυο διαφορετικές πομπές για τον εορτασμό της ίδιας Καθολικής γιορτής;
Αυτό το περιστατικό δείχνει καθαρά τα ρήγματα που διαιρούν την Καθολική Εκκλησία. Το οικοδόμημα είναι γεμάτο τέτοια ρήγματα, ρήγματα αριστερά και δεξιά, ρήγματα από πάνω μέχρι κάτω.
Προοδευτικοί Εναντίον Οπαδών της Παράδοσης
Στην αριστερή παράταξη ανήκουν οι προοδευτικοί ή φιλελεύθεροι, Καθολικοί. Πολλοί από αυτούς δελεάζονται από τη λεγόμενη θεολογία απελευθέρωσης, η οποία ξεκίνησε στη Λατινική Αμερική. Αυτούς δεν τους τρομάζουν οι λέξεις οικουμενισμός, σοσιαλισμός ούτε ακόμα και κομμουνισμός. Όμως, ακόμα και στη Λατινική Αμερική, δεν συμφωνούν όλοι οι Καθολικοί με τη θεολογία απελευθέρωσης. Στη Βραζιλία, για παράδειγμα, ο ίδιος ο Καθολικός κλήρος είναι διαιρεμένος σε προοδευτικούς και σε οπαδούς της παράδοσης.
Οι Καθολικοί που ακολουθούν την παράδοση είναι ως επί το πλείστον δεξιοί συντηρητικοί που πιστεύουν ότι η 2 Σύνοδος του Βατικανού άνοιξε την πόρτα σε αναμορφώσεις που προδίδουν τον παραδοσιακό Καθολικισμό. Επιμένουν ότι η Θεία Λειτουργία πρέπει να λέγεται στη λατινική γλώσσα και αρνούνται να συναδελφωθούν με τους Προτεστάντες ή μ’ εκείνους που έχουν αριστερές πολιτικές πεποιθήσεις.
Αναμφισβήτητα οι περισσότεροι Καθολικοί, αλλά όχι κατ’ ανάγκη και οι πιο ένθερμοι, βρίσκονται κάπου στη μέση. Τόσο οι προοδευτικοί όσο και οι οπαδοί της παράδοσης πιστεύουν ότι ο μετριοπαθής Καθολικισμός χάνει με τις αναμορφώσεις, τις οποίες οι μεν θεωρούν ελάχιστες και οι δε πάρα πολλές. Πολλοί προοδευτικοί πιστεύουν ότι οι αναμορφώσεις δεν προχωρούν αρκετά σε βάθος και ότι η πολιτικοποιημένη ανάμειξη της εκκλησίας προς όφελος των φτωχών είναι υπερβολικά άτολμη. Όσο γι’ αυτούς που ακολουθούν την παράδοση, αυτοί είναι βέβαιοι ότι οι αναμορφώσεις που γίνονται μετά τη 2 Σύνοδο του Βατικανού οδηγούν τον Καθολικισμό στην εξαφάνιση.
Αυτές οι κύριες τάσεις προκαλούν ακόμα περισσότερα σχίσματα, σε όλα τα επίπεδα. Οι Καθολικοί είναι διαιρεμένοι σε θέματα πίστης και ηθικών αρχών. Σε ζητήματα πίστης ή δοξασιών, επίσημα αναγνωρισμένα δόγματα, όπως η κόλαση, το καθαρτήριο, το προπατορικό αμάρτημα, ακόμα και η Τριάδα, δεν είναι πια υπεράνω κάθε αμφισβήτησης στους κόλπους της Καθολικής Εκκλησίας. Μια πρόσφατη σφυγμομέτρηση της κοινής γνώμης στη Γαλλία, στη χώρα που λέγεται ότι είναι «η μεγαλύτερη κόρη της εκκλησίας», έδειξε ότι το 71 τοις εκατό των Γάλλων Καθολικών που έδωσαν συνέντευξη εξέφρασαν αμφιβολίες για τη μετά θάνατο ζωή, το 58 τοις εκατό δεν πίστευαν ότι υπάρχει κόλαση, το 54 τοις εκατό εξέφρασαν δυσπιστία για το καθαρτήριο και το 34 τοις εκατό δεν παραδέχονταν την Τριάδα.
Βέβαια, υπάρχουν πολλά μέλη της Καθολικής Εκκλησίας σε όλο τον κόσμο, που εξακολουθούν να υποστηρίζουν με θέρμη αυτές τις δοξασίες. Αυτό όμως, δεν αποτελεί παρά μια ακόμα απόδειξη για το γεγονός ότι οι Καθολικοί είναι διαιρεμένοι σε θέματα πίστης.
«Το Κύριο Ζήτημα . . . Είναι η Υποταγή στη Ρώμη»
Όσον αφορά τις ηθικές αρχές, οι Καθολικοί είναι βαθιά διαιρεμένοι σε θέματα όπως είναι το προγαμιαίο σεξ, η μοιχεία και η ομοφυλοφιλία. Πολλοί ειλικρινείς Καθολικοί έχουν συγκλονιστεί φοβερά από την ανεκτική στάση των μελών της εκκλησίας τους, περιλαμβανομένων και μερικών κληρικών, όπως επίσης και ορισμένων θεολόγων. Καθολικοί με καλές ηθικές αρχές μπορεί να παρηγοριούνται με το γεγονός ότι ο πάπας έχει εκφραστεί έντονα κατά της σεξουαλικής ανηθικότητας. Αλλά τι τονίζει αυτό, αν όχι την ανησυχητική αλήθεια πως όλο και περισσότεροι Καθολικοί θέτουν υπό αμφισβήτηση την εξουσία του πάπα σε τέτοια θέματα;
Η εφημερίδα Observer του Λονδίνου έγραψε πρόσφατα: «Η ένταση που υπάρχει μεταξύ του Πάπα και πολλών ατόμων του ποιμνίου του έχει γίνει καταφανής στις διαφωνίες που έχουν απασχολήσει πολλές φορές τον τύπο και που αφορούν τις εκτρώσεις, τον έλεγχο των γεννήσεων με τεχνητά μέσα, το αν θα γίνουν δεκτές οι γυναίκες στον κλήρο ή όχι, και τη συμμετοχή διαζευγμένων Καθολικών στη μετάληψη. Το κύριο ζήτημα, που αποτελεί τη βάση όλων αυτών, είναι η υποταγή στη Ρώμη».
Ο επίσκοπος Τζέιμς Μαλόουν, πρώην πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Καθολικών Επισκόπων (της Αμερικής) έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου εξαιτίας μιας «αυξανόμενης και επικίνδυνης δυσαρέσκειας εκκλησιαστικών παραγόντων των Ηνωμένων Πολιτειών απέναντι στην Αγία Έδρα». Μίλησε για «διαφωνία», «διαίρεση» και «αναπτυσσόμενη αποξένωση».
Από την άλλη μεριά, οι Καθολικοί οπαδοί της παράδοσης έχουν επαναστατήσει ανοιχτά εναντίον του πάπα, επειδή πιστεύουν ότι αυτός δεν είναι όσο θα έπρεπε αυστηρός. Το πρόσωπο που πρωτοστατεί σ’ αυτόν τον ξεσηκωμό είναι ένας Γάλλος Καθολικός αρχιεπίσκοπος. Αυτός έχει δημιουργήσει ένα κίνημα που έχει διαιρέσει ακόμα περισσότερο τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, όπως θα δούμε στο επόμενο άρθρο.