Νυχτερινή Ενούρηση—Πώς να Βοηθήσετε το Παιδί σας να το Ξεπεράσει

Αν αυτή η διαταραχή επηρεάζει εσάς ή κάποιο αγαπημένο σας πρόσωπο, θα ανακουφιστείτε όταν μάθετε ότι δεν είστε ο μόνος ή η μόνη και ότι θεραπεύεται

«Κατάστρεψε τα εφηβικά μου χρόνια!» ‘Δεν σταματούσα να πλένω λερωμένα στρώματα και λερωμένες πυτζάμες!’ «Στίγμα», «μπελάς»!

Αυτά τα θλιβερά παράπονα ακούγονται από γονείς και παιδιά, θύματα του ενοχλητικού προβλήματος της νυχτερινής ενούρησης. Η νυχτερινή ενούρηση είναι μια πολύπλοκη πάθηση, που δύσκολα τη συζητάνε ανοιχτά όσοι θίγονται άμεσα απ’ αυτήν.

Ναι, η νυχτερινή ενούρηση συναντάται παντού. Επηρεάζει γύρω στα πέντε εκατομμύρια παιδιά μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες, συνεπώς είναι ένα θέμα που αποτελεί αντικείμενο προσοχής και έρευνας. Τι την προκαλεί;

Η «νυχτερινή ενούρηση» είναι ιατρικός όρος και σημαίνει ακούσια αποβολή ούρων, που συμβαίνει τη νύχτα και σε ηλικία που φυσιολογικά θεωρείται δυνατός ο έλεγχος της ούρησης στη διάρκεια της νύχτας. Σε ποια ηλικία αναπτύσσουν τα περισσότερα παιδιά την ικανότητα να ασκούν αυτόν τον έλεγχο; Υπάρχουν διαφορές από χώρα σε χώρα, αλλά σε γενικές γραμμές το 1 στα 5 παιδιά «βρέχεται» περισσότερο από μια φορά τη βδομάδα σε ηλικία 3 ετών, το 1 στα 10 σε ηλικία 5 ετών, αλλά μόνο το 1 στα 35 σε ηλικία 14 ετών.

Αυτοί οι αριθμοί φανερώνουν ότι τελικά τα παιδιά καταφέρνουν να υπερνικήσουν το πρόβλημα της νυχτερινής ενούρησης με την πάροδο του χρόνου. Μάλιστα, ένας ερευνητής του θέματος διαπίστωσε ότι το 75 τοις εκατό των παιδιών, που αποτέλεσαν αντικείμενο μιας μελέτης, θεραπεύτηκαν σε μια περίοδο πέντε ετών. Η διαταραχή αυτή επηρεάζει συχνότερα τα αγόρια απ’ ό,τι τα κορίτσια και φαίνεται ότι είναι οικογενειακό πρόβλημα, εφόσον υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες ένας από τους γονείς ή κάποιο από τα αδέλφια είχε το ίδιο πρόβλημα.

Πιθανές Αιτίες

Σε μερικές περιπτώσεις, μολονότι σπάνιες, αιτία της ενούρησης είναι κάποια πάθηση όπως η ουρολοίμωξη, ο διαβήτης, η αλλεργία σε ορισμένες τροφές ή κάποια ανωμαλία στην κύστη, στα νεφρά ή στο νευρικό σύστημα. Αν παρατηρείται ακράτεια και στη διάρκεια της μέρας, τότε πολύ πιθανόν η αιτία να είναι κάποια από αυτές τις παθήσεις. Όταν η νυχτερινή ενούρηση συνεχίζεται και μετά την ηλικία των πέντε ή έξι ετών—σε περίπτωση που η ακράτεια παρατηρείται και την ημέρα, ή σε περίπτωση που η νυχτερινή ενούρηση ξαναπαρουσιάζεται ύστερα από μια περίοδο κατά την οποία είχε σταματήσει—τότε μπορούμε να ζητήσουμε τη συμβουλή γιατρού για να δούμε μήπως υπάρχει κάποια πάθηση.

Στο παρελθόν, υπήρχε η άποψη ότι η ενούρηση ήταν ένδειξη κάποιας νευρωτικής διαταραχής· τώρα όμως, γιατροί ειδικοί σ’ αυτό το θέμα συμφωνούν ότι δεν γίνεται σκόπιμα και ότι δεν είναι σύμπτωμα ψυχολογικής αναστάτωσης. Κατά τα άλλα, η αιτία της νυχτερινής ενούρησης δεν είναι γνωστή, παρά το γεγονός ότι διατυπώνονται διάφορες θεωρίες, που αναφέρονται σε αιτίες όπως είναι το μικρό μέγεθος της κύστης, η αργή ανάπτυξη του ελέγχου της κύστης, η οικογενειακή προδιάθεση, και η ακαταστασία στις συνήθειες του ύπνου. Σε ένα συγκεκριμένο παιδί μπορεί να ισχύει μία ή και περισσότερες από αυτές τις καταστάσεις.

Αν ένα παιδί είχε κατορθώσει για έξι ή περισσότερους μήνες να έχει την ούρηση υπό έλεγχο και μετά ξαναεμφανίζεται η ενούρηση, τότε το πιο πιθανό είναι ότι αυτή οφείλεται σε κάποια σωματική ασθένεια ή σε συναισθηματική αναστάτωση. Γεγονότα όπως η γέννηση ενός μωρού στην οικογένεια, η απόκτηση θετού γονέα, η μετακόμιση σε καινούριο σπίτι ή οποιαδήποτε άλλη αναστάτωση στην οικογένεια, μπορούν να φέρουν ξανά στην επιφάνεια τη νυχτερινή ενούρηση. Όμως, πιο συχνά συμβαίνει εξαιτίας της νυχτερινής ενούρησης να εμφανίζονται συναισθηματικές ανωμαλίες, όπως λόγου χάρη αισθήματα ενοχής ή ακαταλληλότητας, έλλειψη αυτοεκτίμησης και ανησυχία.

Πώς να την Αντιμετωπίσετε

«Το χειρότερο που μπορείτε να κάνετε είναι να τα φοβερίζετε. Αν τα φοβερίζετε η κατάσταση γίνεται χειρότερη και όχι καλύτερη», λέει η Λορέιν, που είχε η ίδια πρόβλημα νυχτερινής ενούρησης μέχρι την ηλικία των 19 χρόνων. «Δεν ωφελεί σε τίποτα να θυμώνεις με το παιδί», εξηγεί μια μητέρα της οποίας ο οχτάχρονος γιος, ο Τζούλιεν, έχει αυτό το πρόβλημα.

Η τιμωρία, η ταπείνωση και ο υποβιβασμός δεν είναι αποτελεσματικοί τρόποι θεραπείας, κι αυτό επειδή το παιδί δεν είναι ικανό να ελέγξει τη νυχτερινή ενούρηση. Το μόνο που κάνουν αυτές οι αντιδράσεις είναι να αυξάνουν την ενοχή και τη στενοχώρια που νιώθει το παιδί, χωρίς να έχουν θετικά αποτελέσματα πάνω στο πρόβλημα. Αντίθετα, οι γονείς θα πρέπει να προσπαθούν να μετριάσουν τον αντίκτυπο που έχει η ενούρηση στο συναισθηματικό κόσμο του παιδιού. «Προσπαθήστε να μειώσετε στο ελάχιστο τη στενοχώρια και δείξτε κατανόηση», μας προειδοποιεί η Λορέιν. «Προσπαθήστε να μην του κολλήσετε κάποιο στίγμα—ήδη νιώθει ένοχο το παιδί».

Υπάρχουν πολλές μέθοδοι θεραπείας, αλλά δεν μπορεί να προβλέψει κανείς την αποτελεσματικότητα που θα έχουν στο κάθε παιδί ξεχωριστά. Έτσι, η οικογένεια μπορεί να καταλήξει να δοκιμάζει τον ένα τρόπο μετά τον άλλο. Για τη μέθοδο θεραπείας που θα εφαρμοστεί, μπορεί να αποδειχτεί αποφασιστικός παράγοντας και η ηλικία του παιδιού. Κι εφόσον η ενούρηση έχει την τάση να σταματάει από μόνη της, μερικοί γονείς προτιμούν να περιμένουν. Στην περίπτωση που το παιδί δεν παρουσιάζει ούτε παθολογικό πρόβλημα ούτε συναισθηματική αναστάτωση ίσως είναι καλύτερα να περιμένουν. Το γεγονός είναι ότι το παιδί θα νιώθει εξαντλημένο από τις διαδικασίες των εξετάσεων και της θεραπευτικής αγωγής.

Οπωσδήποτε, η νυχτερινή ενούρηση προκαλεί περισσότερη δουλειά, συναισθηματική ένταση και στενοχώρια σε όσους περιλαμβάνονται. Δραστηριότητες, όπως οι διανυκτερεύσεις σε φίλους και συγγενείς, μπορεί να περικοπούν. «Έχεις τόσα πολλά κοινωνικά προβλήματα», σημειώνει η Λορέιν, «που τελικά σου αφήνει στίγμα».

Ωστόσο, το να αναβάλεις τη θεραπευτική αγωγή, δεν θα ήταν συνετό. Η Λορέιν παρακινεί: «Μην το αμελείτε. Στο μεταξύ αυτό θα σας τραυματίσει. Κάντε ένα σχέδιο». «Τελικά γίνεται συνήθεια», λέει η μητέρα του Τζούλιεν.

Τι Μπορεί να Βοηθήσει

Πριν αρχίσετε κάποια θεραπευτική αγωγή, θα πρέπει να φροντίσετε να σιγουρευτείτε ότι αυτή δεν προξενεί μεγαλύτερο κακό απ’ όσο το αρχικό πρόβλημα. Μερικά άτομα που είναι αυθεντίες σ’ αυτό το θέμα πιστεύουν ότι η θεραπεία θα πρέπει να αρχίσει μόνο αφού το παιδί έχει γίνει έξι ή οχτώ χρονών. Συνήθως η νυχτερινή ενούρηση δεν είναι ενοχλητική για το παιδί, πριν από αυτή την περίοδο. Εξάλλου όταν τα παιδιά είναι μεγαλύτερα, ανταποκρίνονται καλύτερα στη θεραπεία.

Μερικοί τρόποι που βοηθούν το γονέα να τα βγάζει πέρα είναι η χρήση πλαστικού καλύμματος για το στρώμα ή οι απορροφητικές πάνες που προστατεύουν το στρώμα και βοηθούν στον καθαρισμό του παιδιού. Αν το παιδί φοράει πολύ χοντρά εσώρουχα μέσα από τις πυτζάμες, τότε αρκετή ποσότητα ούρων δεν θα φτάνει καν στα σεντόνια. Τα μεγαλύτερα παιδιά βάζουν ένα ξυπνητήρι, για να σηκώνονται και να πηγαίνουν στην τουαλέτα πριν συμβεί η ενούρηση. Η βελτίωση μπορεί να έρθει απλώς και μόνο με το να συμβουλεύετε και να καθησυχάζετε το παιδί. Αν βοηθάτε το παιδί να κατανοήσει το πρόβλημα και αν του δίνετε να καταλάβει ότι έχει συμβάλει κι αυτό στην πρόοδο της θεραπείας αυξάνονται οι πιθανότητες για επιτυχία.

Απλά μέτρα όπως είναι ο περιορισμός των υγρών μετά το δείπνο, (και ειδικότερα των αναψυκτικών που περιέχουν καφεΐνη, περιλαμβανομένων κι εκείνων του τύπου κόλα), η εξακρίβωση για το αν το παιδί πηγαίνει στην τουαλέτα πριν ξαπλώσει, το να το ξυπνάτε τη νύχτα για να ουρήσει, όπως και το να το επαινείτε για τις νύχτες που δεν «βράχηκε», μπορούν να μειώσουν ή και να εξαλείψουν τη νυχτερινή ενούρηση. Το να κρατάει λογαριασμό το παιδί για τις νύχτες που δεν «βρέχεται» θα αποτελέσει μια αιτία για ενθάρρυνση και ίσως καταλήξει σε βελτίωση. Επίσης, είναι πρακτικό να μαθαίνετε στο παιδί να συγκρατεί όλο και μεγαλύτερες ποσότητες ούρων στη διάρκεια της μέρας.

Άλλη μια πιο περίπλοκη μέθοδος είναι η χρήση ενός ειδικού ξυπνητηριού που ενεργοποιείται από τα ούρα. Λίγες σταγόνες ούρων πάνω σε ένα ειδικό κάλυμμα, που ευαισθητοποιείται από τα ούρα και που είναι τοποθετημένο κάτω από το παιδί στη διάρκεια της νύχτας, θα ενεργοποιήσει το ξυπνητήρι το οποίο με τη σειρά του θα ξυπνήσει το παιδί. Σύμφωνα με υπολογισμούς, ο βαθμός στον οποίο αυτή η μέθοδος πετυχαίνει την εξάλειψη της ενούρησης είναι 60 με 90 τοις εκατό, αν και έχουν αναφερθεί υποτροπές στο 10 με 45 τοις εκατό των περιπτώσεων που γιατρεύτηκαν. Η επανάληψη της θεραπείας μπορεί να καταλήξει στην ίαση.

Ο συνδυασμός αυτών των τρόπων, που ονομάζεται «Πώς να Κρατάτε το Κρεβάτι Στεγνό», έχει αποδειχτεί αποτελεσματικός σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις των παιδιών που ακολούθησαν αυτή τη θεραπεία. Δυστυχώς, γύρω στο 20 με 30 τοις εκατό των παιδιών παρουσιάζουν υποτροπή μετά τη λήξη της θεραπείας· όμως, η επανάληψη της θεραπείας στα παιδιά αυτά μπορεί να καταλήξει σε οριστική επιτυχία.

Σύμφωνα με ενδείξεις, ένα ναρκωτικό που ονομάζεται ημιπραμίνη καταστέλει τη νυχτερινή ενούρηση, αλλά συνήθως εμφανίζονται παρενέργειες και σημειώνεται υποτροπή σε πολύ υψηλό ποσοστό. Έχουν αναφερθεί περιστατικά στα οποία η υπερβολική ποσότητα ημιπραμίνης προκάλεσε θάνατο· έτσι σε περίπτωση που γίνεται χρήση ημιπραμίνης συνιστάται μεγάλη προσοχή και διαρκής ιατρική παρακολούθηση.

Μερικοί έχουν χρησιμοποιήσει άλλους τρόπους θεραπείας. «Εγώ θα συνιστούσα να πάτε σε κάποιον χειροπρακτικό. Βλέπω τη βελτίωση που σημείωσε ο γιος μου μέσα σε δυόμισι μονάχα μήνες», ισχυρίζεται η μητέρα του Τζούλιεν. Μελέτες πάνω στη θεραπεία της ενούρησης μέσω βελονισμού έχουν δείξει ποσοστό επιτυχίας 40 τοις εκατό. Και οι βοτανολόγοι αναφέρουν ενδεικτικά ορισμένα φυτά και βότανα τα οποία, όπως ισχυρίζονται, μετριάζουν τη νυχτερινή ενούρηση. Σε μερικές περιοχές, υπάρχουν κλινικές ειδικές για το πρόβλημα αυτό.

Στις περισσότερες περιπτώσεις αυτό το πρόβλημα εξαφανίζεται από μόνο του ή λύνεται έπειτα από θεραπεία. Και όπως παρατηρεί η Λορέιν: «Είναι πάρα πολύ μεγάλη ανακούφιση για τους ανθρώπους να διαπιστώνουν ότι υπάρχει και κάποιος άλλος που ζει με το ίδιο πρόβλημα». Αυτή η διαβεβαίωση μαζί με ορισμένες θεραπευτικές αγωγές που υπάρχουν διαθέσιμες μπορεί να είναι η λύση στο πώς να βοηθήσετε το παιδί σας να υπερνικήσει το πρόβλημα της νυχτερινής ενούρησης.—Από ιατρικό συνεργάτη.