Το Ολοκαύτωμα—Γιατί θα Πρέπει να σας Ενδιαφέρει;

ΣΥΝΕΒΗΚΕ πραγματικά το Ολοκαύτωμα; Έχει σημασία αυτό; Γιατί θα πρέπει να με ενδιαφέρει;’ μπορεί να αναρωτιούνται μερικοί.

Ένας λόγος για τον οποίο θα πρέπει να ενδιαφέρει όλη την ανθρωπότητα είναι για να διασφαλιστεί το γεγονός ότι η ιστορία δεν θα επαναληφθεί. Ο Πρίμο Λέβι, που επέζησε από κάποιο στρατόπεδο συγκέντρωσης, εξέφρασε τις αμφιβολίες του σχετικά με το αν η νοοτροπία των στρατόπεδων συγκέντρωσης έχει πραγματικά πεθάνει. Έθεσε το ερώτημα: «Κατά πόσο έχει ξαναγυρίσει ή ξαναγυρίζει; Τι μπορεί να κάνει ο καθένας μας ώστε, σ’ αυτόν τον κόσμο που εγκυμονεί τόσες απειλές, να πάψει να υπάρχει αυτή τουλάχιστον η απειλή;»

Μ’ αυτά τα λόγια ο Λέβι εξέφρασε την ανησυχία πολλών ανθρώπων, που διερωτώνται αν θα μπορούσε να κάνει ξανά την εμφάνισή της αυτή η φρικιαστική κατάσταση. Πώς απαντάει η σύγχρονη ιστορία; Το ιστορικό των φρικαλεοτήτων, των γενοκτονιών, των βασανιστηρίων, των εκτελεστικών αποσπασμάτων και των ατόμων που «εξαφανίζονται» και «βγαίνουν από τη μέση» σε διάφορες χώρες από το 1945 κι έπειτα, αποτελεί απόδειξη του ότι η νοοτροπία που δικαιολογούσε την ύπαρξη στρατόπεδων συγκέντρωσης εξακολουθεί να υπάρχει και να δρα.

Και γι’ αυτούς που έχουν επιζήσει—παιδιά, συγγενείς και φίλους των νεκρών—η πραγματικότητα όσον αφορά την ιστορία έχει σίγουρα σημασία. Η ιστορία βασίζεται σε αληθινά γεγονότα και πραγματικούς ανθρώπους. Έχει σημασία το αν ο Ιησούς ήταν μύθος; Ή το αν ο Ναπολέων ή ο Μωάμεθ, ο προφήτης του Ισλάμ, ήταν πρόσωπα πραγματικά ή φανταστικά; Και βέβαια έχει. Οι άνθρωποι αυτοί έχουν αλλάξει το ρου της ιστορίας.

Παρόμοια, το Ολοκαύτωμα είναι ίσως το πιο γερό χτύπημα στην αξιοπρέπεια του πολιτισμένου ανθρώπινου γένους, σ’ ολόκληρη την ιστορία. Όπως το εξέφρασε ο Πρίμο Λέβι: «Ποτέ άλλοτε δεν χάθηκαν τόσο πολλές ζωές μέσα σε τόσο λίγο χρόνο και με τόσο καταφανή συνδυασμό τεχνολογικής ευρηματικότητας, φανατισμού και σκληρότητας».

Υπάρχουν όμως κι εκείνοι που αμφισβητούν ό,τι συνέβηκε. Αμφιβάλλουν για το αν το Ολοκαύτωμα είναι ιστορικό γεγονός.