Αλπικά Λουλούδια—Επιβιώνουν Εκπληκτικά

ΟΙ ΕΠΙΒΛΗΤΙΚΕΣ κορυφές, ο αναζωογονητικός αέρας και το παρθένο τοπίο προσελκύουν κάθε χρόνο εκατομμύρια παραθεριστές σ’ αυτό το τελευταίο καταφύγιο που έχει διασωθεί από την ανθρώπινη καταπάτηση—στα βουνά. Αλλά η ομορφιά των βουνών μπορεί να βρίσκεται στα πολύ μικρά, όπως και στα πολύ μεγάλα πράγματα, σ’ εκείνα που είναι πολύ-πολύ κοντά, όπως και σ’ εκείνα που βρίσκονται στο μακρινό ορίζοντα.

Στα τέλη της άνοιξης καθώς και το καλοκαίρι, τα αλπικά λουλούδια καλύπτουν τις βουνοπλαγιές με κάθε λογής χρώμα, μετατρέποντας το σκέτο γρασίδι σ’ ένα χαλί με μπλε, κόκκινα και κίτρινα χρώματα. Μπορεί να δει κανείς αυτή την αλπική χλωρίδα να αναπτύσσεται σε οροσειρές σ’ ολόκληρο τον κόσμο, και σε ύψη από 5.500 μέτρα και πλέον, στα Ιμαλάια, μέχρι το επίπεδο της επιφάνειας της θάλασσας στην Αλάσκα και σε άλλες αρκτικές περιοχές.

Με τη στενή έννοια, αλπικά είναι τα λουλούδια που αναπτύσσονται σε υψόμετρο ψηλότερο απ’ αυτό που αναπτύσσονται τα δέντρα, συχνά όμως ο όρος «αλπικά» αναφέρεται και σε λουλούδια του βουνού που βρίσκονται στα δάση και στις κοιλάδες, σε κάπως χαμηλότερο υψόμετρο.

Αυτό που κάνει τα αλπικά λουλούδια μοναδικά είναι η ικανότητά τους να αντέχουν σε ακραίες κλιματολογικές συνθήκες, στις οποίες άλλα φυτά δεν μπορούν να αντέξουν.

Η Ζωή στην Κορυφή Είναι Δύσκολη

Ακραίες Θερμοκρασίες. Οι ακραίες θερμοκρασίες στις οποίες μερικά αλπικά φυτά μπορούν και αντέχουν είναι κάτι το εξαιρετικά ασυνήθιστο. Ψηλά στα βουνά, η θερμοκρασία του αέρα μπορεί να πέσει 15 ή 20 περίπου βαθμούς Κελσίου στη διάρκεια της νύχτας. Τα φυτά που αναπτύσσονται σε βραχώδεις επιφάνειες μπορούν να αντέξουν μεταβολές στη θερμοκρασία που φτάνουν μέχρι και τους 70° C σε 24 ώρες. Οι χειμερινές θερμοκρασίες μπορεί να είναι ιδιαίτερα χαμηλές.

Πολλά αλπικά φυτά στριμώχνονται το ένα με το άλλο, πολύ κοντά στο έδαφος, όπου η θερμοκρασία δεν είναι τόσο χαμηλή. Άλλα έχουν το δικό τους αντιψυκτικό: Ο χυμός τους περιέχει υψηλή συγκέντρωση από ορισμένα άλατα, τα οποία τους δίνουν τη δυνατότητα να επιβιώνουν σε θερμοκρασίες που θα σκότωναν τα περισσότερα φυτά. Χάρη σ’ αυτή την εσωτερική χημεία, ένα είδος αλπικού φυτού αναπτύσσεται 1.900 χιλιόμετρα βόρεια του Αρκτικού Κύκλου.

Έλλειψη νερού. Μολονότι η πτώση του νερού από την ατμόσφαιρα στα βουνά είναι σε γενικές γραμμές αρκετά μεγάλη, για αρκετό χρονικό διάστημα στη διάρκεια του έτους λαβαίνει τη μορφή χιονιού. Το νερό δεν είναι διαθέσιμο για το φυτό μέχρι να λιώσει το χιόνι. Έτσι, μερικά φυτά του βουνού πρέπει να αντέξουν έξι μήνες ή και περισσότερο χωρίς νερό. Γι’ αυτό, πολλά απ’ αυτά τα φυτά έχουν την ικανότητα να συγκρατούν το νερό, όπως και τα φυτά της ερήμου.

Όταν λιώνει το χιόνι την άνοιξη, ανακύπτει ένα καινούριο πρόβλημα: το νερό είναι πάρα πολύ! Έτσι, πολλά αλπικά λουλούδια ευδοκιμούν σε πλαγιές όπου το νερό στραγγίζεται γρήγορα. Τα αλπικά φυτά πρέπει να ανθίζουν γρήγορα στη σύντομη περίοδο στην οποία είναι διαθέσιμο το νερό και ανεβαίνει η θερμοκρασία. Ορισμένα φυτά παράγουν θερμότητα όταν αρχίζουν να βλασταίνουν, πράγμα που τους δίνει τη δυνατότητα να ανοίγουν δρόμο μέσα από το χιόνι και να ανθίζουν πριν ακόμα λιώσει το χιόνι τελείως.

Ισχυροί άνεμοι. Εκτός από τη φυσική βλάβη που μπορούν να προκαλέσουν, οι ισχυροί άνεμοι μειώνουν επίσης κατά πολύ και την υγρασία του αέρα και συντελούν στη διάβρωση του εδάφους. Για προστασία, ορισμένα αλπικά φυτά αναπτύσσονται με τη μορφή θάμνων που μοιάζουν με μαξιλαράκια, ενώ άλλα μένουν κοντά στο έδαφος.

Επιβλαβές υπεριώδες φως. Ακριβώς όπως μπορεί το υπερβολικό υπεριώδες φως να κάψει το δέρμα των απρόσεκτων, έτσι μπορεί να βλάψει και την αλπική χλωρίδα. Η κυριότερη συνέπεια είναι να επιβραδύνεται η ανάπτυξη του φυτού, και σαν αποτέλεσμα, τα αλπικά λουλούδια έχουν την τάση να είναι πολύ μικρότερα από τα συγγενή τους είδη που αναπτύσσονται σε χαμηλότερα υψόμετρα.

Παρά τα τρομερά αυτά προβλήματα, τα αλπικά λουλούδια μπορούν να βασίζονται σε δυο ανεκτίμητους συμμάχους.

Χιόνι. Το χιόνι σχηματίζει μια θερμική κουβέρτα που τα προστατεύει από τις παγερές θερμοκρασίες τους χειμερινούς μήνες. Σε μια περιοχή, διαπιστώθηκε ότι κάτω από ένα στρώμα χιονιού, πάχους 50 εκατοστών, η θερμοκρασία ήταν 15° C και πλέον υψηλότερη από τη θερμοκρασία που υπήρχε πάνω απ’ αυτό. Επίσης, το χιόνι σχηματίζει ένα τεράστιο απόθεμα νερού, το οποίο γίνεται διαθέσιμο ακριβώς όταν το χρειάζονται τα φυτά, την άνοιξη που ξαναρχίζει η ανάπτυξη.

Ομίχλη. Η ομίχλη, που προξενεί φόβο τόσο στους περιπατητές όσο και στους ορειβάτες, βοηθάει τα αλπικά λουλούδια κρατώντας την ατμόσφαιρα υγρή. Παράλληλα, η ομίχλη κάνει το ισχυρό φως του ήλιου πιο απαλό, παρέχοντας πιο ομοιόμορφο, διάχυτο φωτισμό σ’ εκείνες τις περιοχές που βρίσκονται στη σκιά.

Ας Σταματήσουμε Λίγο να τα Απολαύσουμε

Πού μπορούν να βρεθούν αυτά τα λουλούδια; Σχεδόν παντού. Μερικά είναι μικρά και περνούν απαρατήρητα από τον περιστασιακό παρατηρητή. Αλλά, μια αβίαστη ματιά στο έδαφος, πάνω στις ψηλότερες πλαγιές, αποκαλύπτει συχνά μικρά λουλούδια με μαγευτικά χρώματα και σχέδια. Μερικές φορές ένας ολόκληρος αγρός μπορεί να είναι σκεπασμένος από ένα μόνο είδος, ενώ άλλες κοιλάδες φιλοξενούν πολλές ποικιλίες, που τα διαφορετικά χρώματά τους σχηματίζουν ένα αλησμόνητο μωσαϊκό. Από κόχες και ρωγμές ξεχύνονται άλλα αλπικά λουλούδια, που οι σκληρές ρίζες τους τούς δίνουν τη δυνατότητα να προσκολλούνται σφιχτά στις μικροσκοπικές σχισμές των βράχων.

Με τη βοήθεια ενός κατατοπιστικού οδηγού σχετικά με τους αγρούς, δεν είναι δύσκολο να προσδιορίσετε τα διάφορα λουλούδια, κι αυτό θα συμβάλει σε ακόμα μεγαλύτερη ικανοποίηση. Ο χρόνος που θα περάσετε παρατηρώντας τα θα σας βοηθήσει να αποκτήσετε καινούρια αντίληψη της μοναδικής ομορφιάς των βουνών. Η λουλουδένια τους διακόσμηση μας θυμίζει τα λόγια του ψαλμωδού: ‘Αινείτε τον Ιεχωβά . . . τα όρη και πάντα τα βουνά’. (Ψαλμός 148:7, 9) Με τη σοφία του, ο Μεγαλειώδης Δημιουργός έχει ντύσει ακόμα και τα αλπικά ύψη με όμορφα λουλούδια, ακριβώς όπως έχει κάνει και με τις ερήμους και τις εύφορες πεδιάδες.