Ύρακες των Βράχων—Αξιαγάπητοι και Ενστικτωδώς Σοφοί

Από τον ανταποκριτή του Ξύπνα! στη Νότια Αφρική

ΠΟΙΑ πλάσματα ονομάζει η Αγία Γραφή ‘ενστικτωδώς σοφά . . . όχι ισχυρά, κι όμως το σπίτι τους το φτιάχνουν πάνω σε απόκρημνο βράχο’; Αυτά τα αξιοθαύμαστα πλασματάκια που έχουν το μέγεθος κουνελιού, οι ύρακες των βράχων, ονομάζονται χοιρογρύλλιοι στην Αγία Γραφή.—Παροιμίαι 30:24-26, ΜΝΚ.

Οι ύρακες των βράχων απαντούνται μόνο σε περιοχές της Αφρικής και στα πιο απομακρυσμένα μέρη της νοτιοδυτικής Ασίας. Στη νότια Αφρική, όπου αφθονούν, είναι γνωστοί ως ροκ ντάσι, όνομα που προέρχεται από την ολλανδική λέξη που σημαίνει «ύρακας».

Μολονότι οι ύρακες μοιάζουν κάπως με τρωκτικά, έχουν ορισμένα χαρακτηριστικά που στην πραγματικότητα αποτελούν «μείγμα απ’ όλα», σύμφωνα με τον επιστήμονα Τζέρι ντε Γκραφ. «Οι κοπτήρες τους μοιάζουν με τους κοπτήρες των τρωκτικών, οι γομφίοι τους με τους γομφίους των ρινόκερων, το αγγειακό τους σύστημα με το αντίστοιχο σύστημα των φαλαινών και τα πόδια τους με τα πόδια των ελεφάντων!» Δεν προξενεί έκπληξη που προβληματίζουν τους ζωολόγους!

Οι ύρακες, καθώς δεν είναι και πολύ γρήγορα ζώα ούτε ικανά να υπερασπιστούν τον εαυτό τους πολύ καλά, διαλέγουν σοφά για κατοικία τους τούς απόκρημνους βράχους και τις ρωγμές των βραχωδών επιφανειών ή των γκρεμών. Εκεί βρίσκουν καταφύγιο από τον άνεμο και τη βροχή, καθώς και προστασία από τα διάφορα αρπακτικά. Δικαιολογημένα, λοιπόν, σπάνια τολμούν να απομακρυνθούν από την εστία τους, εκτός αν πρόκειται για τα δυο κύρια καθημερινά γεύματά τους.

Και τι γεύματα! Παρ’ όλο που είναι τόσο μικροσκοπικά πλάσματα, τρώνε εκπληκτικές ποσότητες φυτικής τροφής. Ακόμα πιο εκπληκτική είναι η ταχύτητα με την οποία καταβροχθίζουν αυτή την τροφή. Δαπανούν λιγότερο από μια ώρα την ημέρα στο φαγητό τους! Και το πεπτικό τους σύστημα, που τα βγάζει πέρα θαυμάσια μ’ αυτή τη συνήθεια, χαρακτηρίζεται από τον ζωολόγο Τζ. Τζ. Κ. Σάουερ «μοναδικό στο ζωικό βασίλειο».

Καθόλου Εύκολο Γεύμα

Ένα θέαμα συνηθισμένο στις βραχώδεις περιοχές είναι οι ύρακες—που μοιάζουν πολύ με τους ίδιους τους βράχους—καθώς απολαμβάνουν την εκθαμβωτική αφρικανική λιακάδα. Αυτό αποτελεί μεγάλο πειρασμό για το μαυραετό, που έχει ιδιαίτερη αδυναμία στους ύρακες. Αλλά ο μικρούλης ύρακας δεν πιάνεται τόσο εύκολα. Η όρασή του είναι τόσο οξεία που μπορεί να εντοπίσει κάποια κίνηση σε απόσταση μεγαλύτερη του ενός χιλιομέτρου! Μάλιστα, ακόμα κι αν ο αετός είναι ακριβώς πάνω στον ήλιο, ο ύρακας τον εντοπίζει. Πώς είναι δυνατό αυτό; Τα μάτια του είναι εφοδιασμένα με μια ειδική μεμβράνη που φιλτράρει τις ακτίνες του ήλιου, δίνοντάς του την ικανότητα να κοιτάζει κατευθείαν τον ήλιο χωρίς να παθαίνει τίποτα. Πριν καλά-καλά εντοπιστεί ο εχθρός, ακούγεται το σήμα κινδύνου—μια διαπεραστική κραυγή από τον ύρακα που εκτελεί χρέη φρουρού—και αμέσως οι βράχοι αδειάζουν, γιατί όλοι οι ύρακες μπαίνουν στις ρωγμές που βρίσκονται ανάμεσα στους βράχους και κάτω απ’ αυτούς. Ο αετός θα πρέπει να προσπαθήσει ξανά για το γεύμα του.

Εξαιρετικά Κοινωνικός

Συγκατοίκηση—τι μεγάλο πλεονέκτημα που αποδεικνύεται τη νύχτα, όταν οι ύρακες κρυώνουν! Είναι πολύ πρακτικό που ξαπλώνουν μαζί με άλλους ύρακες, σφιχτά κολλημένοι ο ένας στον άλλον, με τα πρόσωπά τους να κοιτάζουν προς τα έξω. Μάλιστα μερικοί σκαρφαλώνουν στην κορυφή του σωρού των υπολοίπων, ώσπου σχηματίζονται τρία και τέσσερα στρώματα από ύρακες που μοιράζονται ζεστασιά ο ένας με τον άλλον—φτάνοντας μέχρι και τους 25 κάθε φορά!

Βέβαια, αυτό θα μπορούσε να έχει και τα μειονεκτήματά του, επειδή αυτά τα μικρά ζώα είναι επιθετικά. Αλλά τα σώζει η ενστικτώδης σοφία τους. Ο Δρ Π. Μπ. Φούρι εξηγεί: «Συνήθως, ξαπλώνουν με το κεφάλι τους μακριά από τα κεφάλια των άλλων, δεν τρώνε πολύ κοντά ο ένας στον άλλον και βγάζουν διάφορες καθησυχαστικές κραυγές όταν είναι αναγκασμένοι να περάσουν πολύ κοντά ο ένας από τον άλλον». Κι επειδή συνήθως βγάζουν αυτές τις κραυγές σε χαμηλό τόνο, ώστε να ακούγονται μόλις μερικά μέτρα μακριά, μπορούν να επικοινωνούν μεταξύ τους χωρίς να προσελκύουν τα αρπακτικά.

Ευκίνητα και Αξιαγάπητα Κατοικίδια

Πολλοί παρατηρητές θαυμάζουν τον τρόπο με τον οποίο οι ύρακες μπορούν να ανεβαίνουν γρήγορα τη λεία επιφάνεια ενός βράχου που είναι σχεδόν κατακόρυφος. Πώς το καταφέρνουν αυτό; Τα πόδια τους, που έχουν χοντρά και μαλακά πέλματα, κολλάνε σαν βεντούζες. Κι επειδή είναι πάντα υγρά, εφόσον είναι τα μόνα μέρη του σώματός τους που ιδρώνουν, το κράτημα είναι πολύ πιο δυνατό.

Αυτά τα χαριτωμένα πλάσματα εξημερώνονται εύκολα. Και δεν υπάρχει λόγος να ανησυχεί κανείς για την καθαριότητά τους—περιποιούνται συνεχώς τον εαυτό τους μ’ ένα από τα πισινά τους πόδια, που διαθέτει ένα εύχρηστο μικρό νύχι ειδικά γι’ αυτόν το σκοπό. Η Τζόι Άνταμσον, στο βιβλίο της Γεννημένη Ελεύθερη (Born Free), ομολογεί ότι στην αρχή έμεινε έκπληκτη που ο θηλυκός κατοικίδιος ύρακάς της είχε τη συνήθεια να ξύνεται συνέχεια. Αργότερα, συνειδητοποίησε ότι μ’ αυτό το νύχι, ο ύρακας διατηρούσε τη γούνα του καλοφροντισμένη, κι έτσι κανείς ποτέ δεν έβρισκε πάνω του ούτε ψύλλο ούτε τσιμπούρι.

Πώς μαθαίνει κανείς τον κατοικίδιο ύρακα να μη «λερώνει» στο σπίτι; Δεν χρειάζεται. Στην άγρια φύση, αυτοί έχουν ένα καθορισμένο μέρος, που το χρησιμοποιεί ως τουαλέτα ολόκληρη η ομάδα. Έτσι ως κατοικίδια, οι ύρακες «μαθαίνουν από μόνοι τους να χρησιμοποιούν την τουαλέτα», εξηγεί ο Φούρι. «Χωρίς να τραβάνε το καζανάκι, φυσικά!» προσθέτει. Κι αυτό συνέβαινε και με το θηλυκό ύρακα της Τζόι Άνταμσον. «Οι συνήθειες που είχε όταν πήγαινε στην τουαλέτα ήταν παράξενες . . . Στο σπίτι η Πάτι σκαρφάλωνε πάντα στη λεκάνη της τουαλέτας, και σ’ αυτή τη στάση παρουσίαζε πολύ κωμικό θέαμα. Όταν πηγαίναμε σαφάρι, που δεν υπήρχαν τέτοιες πολυτέλειες, δεν ήξερε τι να κάνει, κι έτσι τελικά αναγκαζόμαστε να στήνουμε πρόχειρα μια μικρή λεκάνη για εκείνην».

Πόσο ευχάριστο θα είναι στο μέλλον να εξοικειωθούμε πλήρως μ’ αυτά και μ’ άλλα πλάσματα, τα οποία ο Ιεχωβά έχει δημιουργήσει ‘ενστικτωδώς σοφά’!