Έρχεται από τα Σαγόνια—Ο Μεγάλος Υποκριτής

Ο ΛΑΡΙ νόμιζε πως είχε αρχίσει να τρελαίνεται. Επί εφτά μήνες άκουγε δυνατά κουδουνίσματα και βουητά. Πήγε σ’ έναν παθολόγο και σ’ έναν ωτορινολαρυγγολόγο. Κανένας τους δεν μπόρεσε να ανακαλύψει την αιτία του προβλήματός του.

Ο Ρόμπερτ ξόδεψε πάνω από 3.000 δολάρια (περ. 450.000 δρχ.) στην προσπάθειά του να βρει θεραπεία για τους φρικτούς πονοκεφάλους του. «Επισκέφτηκα ειδικούς, νοσοκομεία σε όλη τη χώρα . . . έκανα όλων των ειδών τις εξετάσεις», είπε ο ίδιος. Οι γιατροί τού έδωσαν παυσίπονα και μυοχαλαρωτικά, αλλά οι πονοκέφαλοι συνεχίζονταν.

Επί χρόνια, η Πολίν υπέφερε από ένα βασανιστικό πονόδοντο. Ο οδοντίατρός της δεν έβρισκε κανένα πρόβλημα στα δόντια της και την παρέπεμψε σ’ έναν παθολόγο. Ο παθολόγος την ξανάστειλε πίσω στον οδοντίατρο, ο οποίος της έβγαλε ένα δόντι. Κρατώντας το δόντι αυτό με τη λαβίδα κάτω από το φως, ο οδοντίατρος είπε: «Το δόντι αυτό είναι εντελώς γερό». Όταν πέρασε η επήρεια του αναισθητικού, ο πόνος ξαναγύρισε.

Αν και τα συμπτώματα ήταν διαφορετικά, αυτοί οι τρεις άνθρωποι έπασχαν από την ίδια διαταραχή. Η διαταραχή αυτή επηρεάζει πάνω από δέκα εκατομμύρια άτομα στις Ηνωμένες Πολιτείες και μόνο. Επειδή μιμείται πολυάριθμες άλλες παθήσεις, της έχουν βγάλει το παρωνύμιο «ο Μεγάλος Υποκριτής». Πολλά θύματά της δεν ξέρουν ότι πάσχουν απ’ αυτήν. Οι περισσότεροι ίσως και να μην έχουν ακούσει ποτέ γι’ αυτήν.

Η νόσος αυτή λέγεται σύνδρομο της κροταφογναθικής άρθρωσης.a Εκτός από τα προβλήματα που αναφέρθηκαν παραπάνω, το σύνδρομο της κροταφογναθικής άρθρωσης μπορεί επίσης να προκαλέσει ερεθισμό στους μυς του σαγονιού, πόνο στο πρόσωπο, στο λαιμό, στους ώμους, στα μάτια, στο ιγμόρειο άντρο, ζαλάδες, ακόμα και μείωση της ακοής. Εξαιτίας των ποικίλων αυτών συμπτωμάτων, οι γιατροί κάνουν συχνά λανθασμένη διάγνωση, αν καταφέρουν να κάνουν κάποια διάγνωση, γι’ αυτές τις διαταραχές της κροταφογναθικής άρθρωσης. Ως αποτέλεσμα, πολλοί άνθρωποι πηγαίνουν από γιατρό σε γιατρό και από ειδικό σε ειδικό, χωρίς να βρίσκουν θεραπεία για τον πόνο που νιώθουν. Μερικοί, από την απελπισία τους, στρέφονται στους ψυχίατρους, ενώ άλλοι παίρνουν συνέχεια παυσίπονα. Αλλά το καλύτερο είναι να επισκεφτεί κανείς έναν πεπειραμένο οδοντίατρο. Πιθανότατα αυτός μπορεί να προσφέρει ανακούφιση—ανακούφιση που συχνά είναι ανώδυνη και μόνιμη.

Ο Υποκριτής Ξεσκεπάζεται

Σκεφτείτε τη φύση αυτής της κατάστασης. Οι κροταφογναθικές αρθρώσεις (ο καθένας μας έχει δυο) συνδέουν την κάτω σιαγόνα ή κάτω γνάθο με το κρανίο. Οι αρθρώσεις αυτές μας δίνουν τη δυνατότητα να κινούμε το σαγόνι μας πάνω και κάτω, μέσα και έξω, ακόμα και προς τα πλάγια. Αυτές λειτουργούν όποτε μιλάμε, μασάμε, χασμουριόμαστε, καταπίνουμε ή χαμογελάμε. Οι κροταφογναθικές αρθρώσεις κινούνται σε συνδυασμό μ’ ένα πολύπλοκο σύστημα που απαρτίζεται από αλληλένδετα μέλη—συνδέσμους, οστά, μυς, νεύρα και αιμοφόρα αγγεία. Στους περισσότερους ανθρώπους όλα αυτά συνεργάζονται αρμονικά και δεν προξενούν κανένα πρόβλημα.

Όμως, αν το σαγόνι παρουσιάζει απόκλιση, το αποτέλεσμα μπορεί να είναι πολύ βασανιστικός πόνος. Η κατάσταση έχει παρομοιαστεί με την περίπτωση ενός άντρα ύψους 1,80 μέτρων, ο οποίος εξαναγκάζεται να σταθεί όρθιος σ’ ένα δωμάτιο ύψους μόνο 1,75 μέτρων. Αυτός μπορεί να παραμείνει κάπως σκυφτός για λίγη ώρα χωρίς να νιώσει άσχημα, αλλά όσο περνάει η ώρα ο πόνος θα γίνεται σιγά-σιγά αφόρητος. Παρόμοια, όταν το σαγόνι δεν μπορεί να μείνει στην κανονική θέση που έχει στο σκελετό, οι μύες πρέπει να το στηρίζουν συνεχώς. Το αποτέλεσμα είναι το ίδιο όπως και με τον άντρα κάτω από το χαμηλό ταβάνι—πόνος.

Η Αμερικανική Εταιρία για την Αποκατάσταση της Ισορροπίας δηλώνει πως, όταν οι κροταφογναθικές αρθρώσεις δεν είναι ευθυγραμμισμένες, μπορεί να προξενήσουν «το χειρότερο είδος σωματικής έντασης, επειδή το σώμα δεν μπορεί να βρει ανακούφιση με κανέναν τρόπο». Ανόμοια με κάποιο τραυματισμένο άκρο, το οποίο μπορεί να αναπαυτεί, οι αρθρώσεις του σαγονιού και οι ανάλογοι μύες είναι σε λειτουργία όλη την ώρα, μέρα-νύχτα.

Σχολιάζοντας τις συνέπειες μιας τέτοιας συνεχούς έντασης σ’ αυτές τις συγκεκριμένες αρθρώσεις και τους μυς, ο οδοντίατρος Χάρολντ Γκελμπ από τη Νέα Υόρκη, αυθεντία στα προβλήματα κροταφογναθικών αρθρώσεων, γράφει: «Η ένταση προκαλεί σπασμούς στους ήδη τεταμένους μυς του κεφαλιού, του λαιμού και των ώμων. Η κυκλοφορία του αίματος σ’ αυτούς τους μυς περιορίζεται εξαιτίας του ότι είναι σφιγμένοι, και εκεί όπου η κυκλοφορία δεν είναι καλή, συγκεντρώνονται τα απορρίμματα από το μεταβολισμό και σχηματίζουν επώδυνα σημεία μέσα στον ιστό. Τα επώδυνα σημεία μπορούν να μεταδώσουν τον πόνο σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος· ένα τέτοιο σημείο στον ώμο μπορεί να προξενήσει στη μια πλευρά του κεφαλιού σοβαρό πόνο, σαν αυτόν της ημικρανίας. . . . Επειδή το μεγαλύτερο μέρος της έντασης που προξενείται από την απόκλιση του σαγονιού συγκεντρώνεται γύρω από τον ιστό του κεφαλιού, του λαιμού και των ώμων, τα περισσότερα συμπτώματα εμφανίζονται σ’ εκείνη την περιοχή».

Τι Προκαλεί τις Διαταραχές της Κροταφογναθικής Άρθρωσης;

Αλλά πώς μπορούν να παρουσιάσουν απόκλιση αυτές οι αρθρώσεις; Μερικές φορές αυτό είναι το αποτέλεσμα ενός χτυπήματος στο κεφάλι, στο λαιμό ή στο σαγόνι. Επίσης μπορεί να ευθύνεται και το άτομο αν δεν συνηθίζει να μασάει ή να καταπίνει σωστά. Όμως, η πιο κοινή αιτία είναι η πλημμελής σύγκλιση των δοντιών, μια κατάσταση στην οποία τα επάνω με τα κάτω δόντια δεν έχουν τη σωστή συναρμογή.

Συχνά η απόκλιση των κροταφογναθικών αρθρώσεων επιδεινώνεται από επιβλαβείς συνήθειες που έχουν να κάνουν με το στόμα, όπως το τρίξιμο των δοντιών, το σφίξιμο της πίπας με τα δόντια, το δάγκωμα μολυβιών ή στυλό. Ακόμα η απόκλιση αυτών των αρθρώσεων μπορεί να επιδεινώνεται από τυχόν κακή στάση του σώματος, όπως όταν ακουμπάτε καμπουριασμένοι πάνω στο γραφείο ή όταν συστηματικά στηρίζετε το πηγούνι σας με το χέρι σας.

Ο Αμερικανικός Οδοντιατρικός Σύλλογος εξηγεί πως όταν οι μύες και οι αρθρώσεις του σαγονιού δεν μπορούν να συνεργαστούν σωστά, συχνά προκαλούνται ως αποτέλεσμα μυϊκοί σπασμοί. Οι μυϊκοί σπασμοί προξενούν πόνους, ευαισθησία στο άγγιγμα και βλάβη στους ιστούς. Με την πάροδο του χρόνου, παθαίνουν βλάβη και οι ίδιες οι αρθρώσεις και οι μύες, και η ικανότητά τους να λειτουργήσουν σωστά εμποδίζεται ακόμα περισσότερο. Αυτό οδηγεί σε περισσότερους σπασμούς, περισσότερο πόνο και μεγαλύτερη βλάβη.

Τι Μπορείτε να Κάνετε

Πώς μπορεί να σταματήσει ο πόνος που προκαλείται από την κροταφογναθική άρθρωση; Μερικές φορές αρκεί να βάλετε στο πρόσωπο κάτι υγρό και ζεστό για να νιώσετε ανακούφιση. Ορισμένα φάρμακα μπορούν επίσης να βοηθήσουν σε μερικές περιπτώσεις, αλλά το καλύτερο που μπορούν να προσφέρουν αυτά είναι μια βραχύβια θεραπεία. Για να επιτύχετε μια μόνιμη θεραπεία πρέπει σε γενικές γραμμές να διορθώσετε τις κακές συνήθειες που προξενούν ένταση στις κροταφογναθικές αρθρώσεις και στους συνδέσμους, στους μυς, στα νεύρα και σε ό,τι άλλο σχετίζεται μ’ αυτές. Για τη μόνιμη θεραπεία μπορεί ακόμα και να χρειαστεί να μπει το σαγόνι στη σωστή του θέση.

Μια ιδιαίτερα επιβλαβής συνήθεια είναι το σφίξιμο ή το τρίξιμο των δοντιών. Φυσιολογικά, οι οδοντοστοιχίες του ανθρώπου πρέπει να έχουν μια μικρή απόσταση μεταξύ τους, εκτός από την περίπτωση που ο άνθρωπος μασάει ή καταπίνει. Ωστόσο, περίπου το 40 τοις εκατό εκείνων που έχουν προβλήματα με την κροταφογναθική άρθρωση συνηθίζουν να σφίγγουν τα δόντια τους αντί να τα κρατούν σε κάποια απόσταση μεταξύ τους, ιδιαίτερα τη νύχτα στη διάρκεια του ύπνου. Πολλές φορές, η συνήθεια αυτή του σφιξίματος των δοντιών είναι μια αντίδραση που οφείλεται είτε σε συναισθηματική ένταση είτε σε δόντια που παρουσιάζουν πλημμελή σύγκλιση.

Τι μπορείτε να κάνετε, λοιπόν, για το σφίξιμο των δοντιών; Μερικοί κατάφεραν να κόψουν αυτή τη συνήθεια με το να μειώσουν ή να εξαλείψουν τη συναισθηματική ένταση που την προξενεί. Άλλους τους έχουν βοηθήσει οι οδοντίατροι τοποθετώντας πάνω στα δόντια τους μια διακριτική ορθοδοντική συσκευή αναμόρφωσης, η οποία καταπολεμά τα επιβλαβή επακόλουθα του σφιξίματος των δοντιών. Αυτή η πλαστική συσκευή φοριέται συνήθως τη νύχτα και εμποδίζει τα δόντια από το να εφάπτονται με ακατάλληλο τρόπο. Συχνά, τα άτομα που φορούν αυτή τη συσκευή βρίσκουν άμεση ανακούφιση.

Υπάρχουν κι άλλα πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να μειώσετε την ένταση στα σαγόνια. Αποφεύγετε να στηρίζετε το πηγούνι σας στο χέρι σας. Μην καμπουριάζετε πάνω από το γραφείο σας και μη στηρίζετε το τηλέφωνο στον ώμο σας με το πηγούνι σας. Να κουνάτε το σαγόνι σας με ήρεμες και ελεγχόμενες κινήσεις. Και μη δαγκώνετε στυλό ή μολύβια.

Τι Μπορεί να Κάνει ο Οδοντίατρός σας

Αν υποφέρετε ήδη από πόνους που προκαλούνται από την κροταφογναθική σας άρθρωση, πιθανότατα χρειάζεστε να σας παρακολουθήσει ένας οδοντίατρος. Εφόσον η θέση των δοντιών όταν το στόμα είναι κλειστό καθορίζει τη θέση του σαγονιού, ο οδοντίατρος μπορεί να αποφασίσει να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο έρχονται σε επαφή τα δόντια μεταξύ τους. Το κάνει αυτό με το να σφραγίζει ορισμένα δόντια και ίσως να ενισχύει άλλα—μια διαδικασία που ονομάζεται αποκατάσταση της ισορροπίας. Αυτή επιτρέπει στο σαγόνι να πάρει μια σωστή και άνετη θέση. Η αποκατάσταση της ισορροπίας απαιτεί χρόνο και επιδεξιότητα από μέρους του οδοντίατρου, αλλά συνήθως είναι ανώδυνη για τον ασθενή.

Τα αποτελέσματα είναι συχνά εκπληκτικά. Οι οδοντοστοιχίες του Ρόμπερτ, ο οποίος αναφέρθηκε στην αρχή του άρθρου, τοποθετήθηκαν στη σωστή τους θέση μ’ αυτόν τον τρόπο. «Ξαφνικά ένιωθα σαν να είχα εντελώς καινούρια δόντια στο στόμα μου», είπε ο ίδιος. «Και το καλύτερο απ’ όλα, δεν είχα πονοκεφάλους». Κάποιος άλλος αναφώνησε: «Νιώθω σαν να έχω ένα ολοκαίνουριο στόμα!»

Κι όμως, παρά την επιτυχία που σημειώνεται στη θεραπεία εκείνων οι οποίοι πάσχουν από το σύνδρομο της κροταφογναθικής άρθρωσης, κανείς δεν μπορεί να πει ότι το σύνδρομο αυτό καθαυτό έχει κατανοηθεί πλήρως. Για παράδειγμα, ποια είναι η ακριβής αιτία των συμπτωμάτων; Και γιατί μερικοί που παρουσιάζουν σοβαρή απόκλιση σαγονιού δεν υποφέρουν καθόλου, ενώ άλλοι που παρουσιάζουν απλώς ελάχιστη απόκλιση νιώθουν τρομακτικούς πόνους; Μήπως παίζει ρόλο η προσωπικότητα; Επίσης, πώς ακριβώς μεταδίδεται ο πόνος από το ένα σημείο του σώματος στο άλλο;

Οι απαντήσεις σ’ αυτά και σε άλλα ερωτήματα ερευνώνται και εξετάζονται από τους ειδικούς οδοντίατρους. Εντούτοις, υπάρχει Κάποιος που κατανοεί πλήρως όλες τις λειτουργίες και τις πολυπλοκότητες του ανθρώπινου σώματος. Αυτός έχει υποσχεθεί να δώσει τέλος σε όλες τις ατέλειες που κάνουν τους ανθρώπους να πονούν και να υποφέρουν.—Αποκάλυψις 21:4.

Στο μεταξύ, αν υποψιάζεστε ότι πάσχετε από το σύνδρομο της κροταφογναθικής άρθρωσης, γιατί να μην επισκεφτείτε έναν οδοντίατρο που γνωρίζει μερικά πράγματα για το μεγάλο υποκριτή; Ο οδοντίατρος αυτός μπορεί να είναι σε θέση να σας βοηθήσει.

[Υποσημειώσεις]

[Πλαίσιο στη σελίδα 22]

Μήπως το Σαγόνι σας Δεν Είναι Ευθυγραμμισμένο;

Αν απαντήσετε ναι στις επόμενες ερωτήσεις, μπορεί όντως να μην είναι.

1. Τοποθετήστε τα δάχτυλά σας στις πλευρές του προσώπου σας μπροστά από το κάθε αφτί, όπου μπορείτε να αισθανθείτε τις κροταφογναθικές σας αρθρώσεις. Τώρα ανοιγοκλείστε το στόμα σας αρκετές φορές. Μήπως παρατηρείτε να ακούγεται κάποιο κλικ ή κάποιο τρίξιμο από τις αρθρώσεις;

2. Κατόπιν τοποθετήστε τις άκρες των μικρών σας δαχτύλων απαλά μέσα σε κάθε αφτί, πιέζοντάς τα προς τα εμπρός, προς το μπροστινό μέρος των αφτιών. Και πάλι, ανοιγοκλείστε το στόμα σας. Πρέπει να νιώθετε την κάτω γνάθο σας να σπρώχνει τα δάχτυλά σας. Είναι αυτό περισσότερο αισθητό στη μια πλευρά απ’ ό,τι στην άλλη; Μήπως πονάτε όταν το κάνετε αυτό;

3. Μήπως μερικές φορές δυσκολεύεστε να ανοίξετε το στόμα σας ή μήπως πονάτε όταν το ανοίγετε διάπλατα;

4. Μήπως νιώθετε κάποια ευαισθησία ή πόνο στο σαγόνι σας, στο πρόσωπό σας ή γύρω από τα αφτιά σας;

5. Πονάτε όταν μασάτε ή όταν χασμουριέστε;

6. Μήπως σφίγγετε ή τρίζετε τα δόντια σας στον ύπνο σας; (Μια ένδειξη ότι κάνετε κάτι τέτοιο είναι το να ξυπνάτε με πονεμένα ή κουρασμένα σαγόνια.)

7. Μήπως τα σαγόνια σας κολλάνε ώστε να μην μπορείτε να ανοίξετε ή να κλείσετε το στόμα σας;