Πώς Μπορούμε να Προστατέψουμε τα Παιδιά Μας;

ΑΦΟΥ χρησιμοποιήσουν τα παιδιά για να ικανοποιήσουν διεστραμμένους πόθους, αφού τους στερήσουν την ασφάλεια και την αίσθηση αθωότητας, εκείνοι που κακοποιούν παιδιά σεξουαλικά θέλουν κάτι ακόμη από τα θύματά τους—ΣΙΩΠΗ. Για να εξασφαλίσουν αυτή τη σιωπή, χρησιμοποιούν την ντροπή, τη μυστικότητα, ακόμη και τον απροκάλυπτο τρόμο. Με αυτόν τον τρόπο στερούν από τα παιδιά το καλύτερο όπλο που διαθέτουν ενάντια στην κακοποίηση—τη θέληση να αποκαλύψουν αυτό που συμβαίνει, να μιλήσουν ανοιχτά και να ζητήσουν προστασία από κάποιον ενήλικο.

Το τραγικό είναι ότι η κοινωνία των ενηλίκων συχνά άθελά της συνεργάζεται με εκείνους που κακοποιούν παιδιά. Πώς το κάνει αυτό; Με το να αρνείται να αναγνωρίσει αυτόν τον κίνδυνο, με το να ενθαρρύνει μια στάση μυστικοπάθειας γύρω από αυτόν, με το να πιστεύει σε συχνά επαναλαμβανόμενους μύθους. Η άγνοια, η παραπληροφόρηση και η σιωπή παρέχουν ασφαλές καταφύγιο σε εκείνους που κακοποιούν, όχι στα θύματά τους.

Για παράδειγμα, η Καναδική Σύνοδος των Καθολικών Επισκόπων πρόσφατα συμπέρανε ότι εκείνο που επέτρεψε να επικρατήσει η χονδροειδής κακοποίηση παιδιών ανάμεσα στον Καθολικό κλήρο επί δεκαετίες ήταν μια «γενική συνωμοσία σιωπής». Το περιοδικό Τάιμ (Time), αναφερόμενο στην ευρέως διαδεδομένη μάστιγα της αιμομειξίας, παρέθεσε επίσης τη «συνωμοσία σιωπής» ως παράγοντα ο οποίος «το μόνο που κάνει είναι να συμβάλλει στη διαιώνιση της τραγωδίας» στις οικογένειες.

Ωστόσο, το περιοδικό Τάιμ παρατήρησε ότι αυτή η συνωμοσία επιτέλους καταρρέει. Γιατί; Η απάντηση είναι μια λέξη: εκπαίδευση. Είναι όπως το έθεσε το περιοδικό Έζιαγουίκ (Asiaweek): «Όλοι οι ειδικοί συμφωνούν πως η καλύτερη άμυνα κατά της κακοποίησης παιδιών είναι η ενημέρωση του κοινού». Για να υπερασπίσουν τα παιδιά τους, οι γονείς πρέπει να καταλάβουν πόσο πραγματική είναι η απειλή. Μη μένετε στην άγνοια εξαιτίας εσφαλμένων αντιλήψεων οι οποίες προστατεύουν εκείνους που κακοποιούν παιδιά και όχι τα ίδια τα παιδιά.—Βλέπε πλαίσιο κάτω.

Εκπαιδεύστε το Παιδί Σας!

Ο σοφός Βασιλιάς Σολομών είπε στο γιο του ότι η γνώση, η σοφία και η ικανότητα σκέψης μπορούσαν να τον προστατέψουν ‘από τον κακό δρόμο, από τον άνθρωπο που λέει διεστραμμένα πράγματα’. (Παροιμίαι 2:10-12, ΜΝΚ) Δεν είναι αυτό ό,τι ακριβώς χρειάζονται τα παιδιά; Το φυλλάδιο του FBI με τίτλο Εκείνοι που Κακοποιούν Παιδιά Σεξουαλικά: Ανάλυση της Συμπεριφοράς Τους (Child Molesters: A Behavioral Analysis) αναφέρει τα εξής, κάτω από τον υπότιτλο «Το Ιδανικό Θύμα»: «Για τα περισσότερα παιδιά το σεξ είναι ένα θέμα ταμπού για το οποίο λαβαίνουν ελάχιστες ακριβείς πληροφορίες, ειδικά από τους γονείς τους». Μην αφήνετε τα παιδιά σας να γίνουν «ιδανικά θύματα». Εκπαιδεύστε τα γύρω από το σεξ.a Για παράδειγμα, κανένα παιδί δεν πρέπει να φτάσει στην ήβη χωρίς να γνωρίζει τι αλλαγές θα υποστεί το σώμα του στη διάρκεια αυτής της περιόδου. Η άγνοια θα τους προξενήσει σύγχυση, ντροπή—και θα τα κάνει ευάλωτα.

Μια γυναίκα, την οποία θα ονομάσουμε Τζάνετ, κακοποιήθηκε σεξουαλικά όταν ήταν παιδί, και έπειτα από χρόνια κακοποιήθηκαν σεξουαλικά τα δυο της παιδιά. Η ίδια θυμάται: «Με τον τρόπο που ανατραφήκαμε, ποτέ δεν μιλούσαμε για το σεξ. Έτσι, μεγάλωσα νιώθοντας αμηχανία για αυτό το θέμα. Ήταν κάτι που προξενούσε ντροπή. Και όταν απέκτησα παιδιά έγινε το ίδιο. Μπορούσα να μιλάω σε παιδιά άλλων ανθρώπων, αλλά όχι στα δικά μου. Νομίζω ότι αυτό είναι νοσηρό, επειδή τα παιδιά είναι ευάλωτα αν δεν τους μιλήσεις για αυτά τα πράγματα».

Η πρόληψη της κακοποίησης είναι κάτι που μπορείτε να το διδάξετε από νωρίς. Όταν διδάσκετε τα παιδιά σας πώς λέγονται μέρη του σώματος, όπως ο κόλπος, το στήθος, ο πρωκτός, το πέος, να τους λέτε ότι αυτά τα μέρη είναι καλά, ότι είναι σημαντικά—αλλά ότι είναι απόκρυφα μέρη. «Δεν επιτρέπεται να τα πιάνουν άλλοι άνθρωποι—ούτε ακόμη η μαμά και ο μπαμπάς—και ούτε κάποιος γιατρός, εκτός αν είναι παρόντες η μαμά ή ο μπαμπάς ή αν αυτοί έχουν συμφωνήσει».b Το ιδεώδες είναι να προέρχονται αυτές οι δηλώσεις και από τους δυο γονείς ή από τον κάθε ενήλικο κηδεμόνα.

Στο Βιβλίο του Ασφαλούς Παιδιού (The Safe Child Book), η Σέριλ Κρέιζερ σημειώνει ότι, ενώ τα παιδιά θα πρέπει να αισθάνονται ελεύθερα να αγνοήσουν το άτομο που θα τα κακοποιούσε, να φωνάξουν σε αυτό ή να ξεφύγουν από αυτό το άτομο, πολλά παιδιά που κακοποιούνται εξηγούν αργότερα ότι δεν ήθελαν να φανούν αγενή. Συνεπώς τα παιδιά χρειάζεται να μάθουν ότι μερικοί μεγάλοι κάνουν άσχημα πράγματα και ότι ακόμη και ένα παιδί δεν πρέπει να υπακούσει σε οποιονδήποτε του λέει να κάνει κάτι εσφαλμένο. Σε αυτές τις περιπτώσεις το παιδί έχει κάθε δικαίωμα να πει όχι, όπως είπε ο Δανιήλ και οι σύντροφοί του στους Βαβυλώνιους ενηλίκους οι οποίοι τους ζητούσαν να φάνε ακάθαρτη τροφή.—Δανιήλ 1:4, 8· 3:16-18.

Κάποιο ευρέως συστηνόμενο μέσο διδασκαλίας είναι το παιχνίδι «Τι θα έκανες αν . . . ;» Μπορείτε, για παράδειγμα, να ρωτήσετε: «Τι θα έκανες αν ο δάσκαλός σου σού έλεγε να χτυπήσεις ένα άλλο παιδί;» Ή: «Τι θα έκανες αν (η μαμά, ο μπαμπάς, ένας ιερέας, ένας αστυνομικός) σου έλεγε να πηδήξεις από ένα ψηλό κτίριο;» Η απάντηση του παιδιού μπορεί να είναι ανεπαρκής ή απλώς να είναι λάθος, αλλά μην το διορθώσετε με απότομο τρόπο. Το παιχνίδι δεν πρέπει να περιλαμβάνει μεθόδους που προκαλούν αναστάτωση ή φόβο· στην πραγματικότητα, οι ειδικοί συστήνουν να παίζετε το παιχνίδι αυτό με ήπιο, στοργικό, μάλιστα παιχνιδιάρικο τρόπο.

Κατόπιν, διδάξτε τα παιδιά να αποκρούουν εκδηλώσεις στοργής που είναι ακατάλληλες ή τα κάνουν να νιώθουν άσχημα. Ρωτήστε, για παράδειγμα: «Τι θα έκανες αν ένας φίλος ή μια φίλη της μαμάς ή του μπαμπά ήθελε να σε φιλήσει με τρόπο που σε έκανε να αισθάνεσαι περίεργα;»c Συχνά είναι καλύτερο να ενθαρρύνετε το παιδί να δείξει τι θα έκανε, παίζοντας παραστατικά το παιχνίδι «Ας υποθέσουμε ότι . . . ».

Παρόμοια, τα παιδιά μπορούν να μάθουν να αποκρούουν και άλλες μεθόδους εκείνων που θέλουν να τα κακοποιήσουν. Για παράδειγμα, θα μπορούσατε να ρωτήσετε: «Τι θα έκανες αν κάποιος σου έλεγε: ‘Ξέρεις, είσαι η συμπάθειά μου. Θέλεις να γίνουμε φίλοι;’» Όταν το παιδί μάθει να αποκρούει τέτοια τεχνάσματα, προχωρήστε σε άλλα. Θα μπορούσατε να ρωτήσετε: «Αν κάποιος σου πει: ‘Δεν θέλεις να πληγώσεις τα αισθήματά μου, έτσι δεν είναι;’ τι θα έλεγες;» Δείξτε στο παιδί πώς να λέει όχι χρησιμοποιώντας λέξεις και σαφείς, σταθερές κινήσεις και στάσεις του σώματος. Να θυμάστε ότι εκείνοι που κακοποιούν παιδιά συχνά δοκιμάζουν πώς αντιδρούν τα παιδιά σε ύπουλες προτάσεις. Έτσι πρέπει να διδάξετε το παιδί να αντιστέκεται σθεναρά και να λέει: «Θα σε μαρτυρήσω».

Να Είστε Επιμελείς στην Εκπαίδευσή Σας

Μην περιορίσετε αυτή την εκπαίδευση σε μόνο μία συζήτηση. Τα παιδιά χρειάζονται πολλή επανάληψη. Χρησιμοποιήστε την κρίση σας για να καθορίσετε πόσο συγκεκριμένη θα πρέπει να είναι η εκπαίδευση. Αλλά να είστε επιμελείς.

Για παράδειγμα, φροντίστε να προλάβετε κάθε προσπάθεια που μπορεί να κάνει κάποιος που κακοποιεί παιδιά για να δημιουργήσει μια μυστική συμφωνία. Τα παιδιά πρέπει να ξέρουν ότι ποτέ δεν είναι σωστό να τους ζητάει κάποιος ενήλικος να κρατήσουν κάτι μυστικό από τον έναν ή από τον άλλο γονέα. Να τα διαβεβαιώσετε ότι είναι πάντοτε κατάλληλο να το πουν—ακόμη και αν είχαν υποσχεθεί να μην το πουν. (Παράβαλε Αριθμοί 30:12, 16). Μερικοί από εκείνους που κακοποιούν παιδιά τα εκβιάζουν αν ξέρουν ότι αυτά έχουν παραβεί κάποιον κανόνα της οικογένειας. «Δεν θα σε μαρτυρήσω αν δεν με μαρτυρήσεις» είναι το μήνυμα. Έτσι τα παιδιά θα πρέπει να ξέρουν ότι οι γονείς τους ποτέ δεν θα θυμώσουν μαζί τους επειδή το είπαν—ακόμη και κάτω από αυτές τις περιστάσεις. Δεν θα πάθουν τίποτα αν το πουν.

Η εκπαίδευσή σας επίσης θα πρέπει να προετοιμάζει τα παιδιά να αντιστέκονται στις απειλές. Μερικοί από εκείνους που κακοποιούν παιδιά σκότωσαν μικρά ζώα μπροστά στο παιδί και απείλησαν να κάνουν το ίδιο στους γονείς του παιδιού. Άλλοι προειδοποίησαν το θύμα τους ότι θα κακοποιούσαν τα μικρότερα αδέλφια του. Έτσι διδάξτε τα παιδιά ότι πρέπει πάντοτε να μαρτυρούν αυτόν που τα κακοποίησε, όσο τρομακτικές απειλές και αν διατύπωσε αυτός.

Σε αυτόν τον τομέα η Αγία Γραφή μπορεί να αποτελέσει ένα υποβοηθητικό μέσο διδασκαλίας. Επειδή τονίζει τόσο παραστατικά την παντοδυναμία του Ιεχωβά, μπορεί να κάνει τις απειλές εκείνων που κακοποιούν παιδιά να φαίνονται λιγότερο τρομακτικές. Τα παιδιά πρέπει να μάθουν ότι όποιες απειλές και αν διατυπωθούν, ο Ιεχωβά είναι σε θέση να βοηθήσει το λαό του. (Δανιήλ 3:8-30) Ακόμη και όταν κακοί άνθρωποι βλάπτουν εκείνους που αγαπάει ο Ιεχωβά, αυτός πάντοτε μπορεί να επανορθώσει τη βλάβη αργότερα και να βελτιώσει και πάλι τα πράγματα. (Ιώβ, κεφάλαια 1, 2· 42:10-17· Ησαΐας 65:17) Διαβεβαιώστε τα παιδιά ότι ο Ιεχωβά βλέπει τα πάντα, περιλαμβανομένων και των ανθρώπων που κάνουν κακά πράγματα και των καλών ανθρώπων που κάνουν το καλύτερο που μπορούν για να τους αντισταθούν.—Παράβαλε Εβραίους 4:13.

Προσεκτικοί σαν τα Φίδια

Σπάνια κάποιος παιδόφιλος χρησιμοποιεί σωματική βία για να κακοποιήσει σεξουαλικά κάποιο παιδί. Αυτοί γενικά προτιμούν πρώτα να γίνονται φίλοι με τα παιδιά. Συνεπώς, είναι κατάλληλη η συμβουλή του Ιησού να είμαστε «προσεκτικοί σαν τα φίδια». (Ματθαίος 10:16) Η στενή επίβλεψη από μέρους των στοργικών γονέων είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους προστασίας από την κακοποίηση. Μερικοί από εκείνους που κακοποιούν παιδιά σεξουαλικά ψάχνουν για ένα παιδί που είναι μόνο του σε κάποιο δημόσιο χώρο και αρχίζουν μια συζήτηση για να εξάψουν την περιέργεια του παιδιού. («Σου αρέσουν οι μηχανές;» «Έλα να δεις τα σκυλάκια στο φορτηγάκι μου»). Είναι αλήθεια ότι δεν μπορείτε να βρίσκεστε μαζί με τα παιδιά σας κάθε στιγμή. Μάλιστα, οι ειδικοί στη φροντίδα των παιδιών αναγνωρίζουν το γεγονός ότι τα παιδιά χρειάζονται κάποια ελευθερία κινήσεων. Αλλά οι σοφοί γονείς είναι επιφυλακτικοί όσον αφορά την παροχή υπερβολικής ελευθερίας στα παιδιά πρόωρα.

Φροντίστε να γνωρίσετε καλά κάθε ενήλικο ή μεγαλύτερο παιδί με το οποίο κάνουν παρέα τα παιδιά σας, προσέχοντας ιδιαίτερα όταν αποφασίζετε ποιοι θα φροντίζουν τα παιδιά σας όταν λείπετε. Να προσέχετε τις μπέιμπι σίτερ που κάνουν τα παιδιά σας να αισθάνονται περίεργα ή ανήσυχα. Παρόμοια, να προσέχετε τους εφήβους που φαίνεται να ενδιαφέρονται υπερβολικά για τα μικρότερα παιδιά και δεν έχουν κανένα φίλο της ηλικίας τους. Να ελέγχετε εξονυχιστικά τους βρεφονηπιακούς σταθμούς και τα σχολεία. Επιθεωρήστε όλες τις εγκαταστάσεις και συζητήστε με τα άτομα του προσωπικού, παρατηρώντας προσεκτικά πώς τα πάνε με τα παιδιά. Ρωτήστε αν τους πειράζει να περνάτε από εκεί σε απροσδόκητες στιγμές για να βλέπετε πώς είναι τα παιδιά σας· αν αυτό δεν επιτρέπεται, ψάξτε κάπου αλλού.—Βλέπε Ξύπνα! 8 Δεκεμβρίου 1987, σελίδες 3-11.

Η πικρή αλήθεια, όμως, είναι ότι ακόμη και οι καλύτεροι γονείς δεν μπορούν να ελέγξουν καθετί που συμβαίνει στα παιδιά τους.—Εκκλησιαστής 9:11, ΜΝΚ.

Αν οι γονείς συνεργάζονται, υπάρχει ένα πράγμα που μπορούν να ελέγξουν: το περιβάλλον του σπιτιού. Και εφόσον το σπίτι είναι ο τόπος όπου λαβαίνει χώρα κατά κύριο λόγο η κακοποίηση παιδιών, αυτό είναι που θα μας απασχολήσει κυρίως στο επόμενο άρθρο.