Οι Νεαροί Ρωτούν . . .

Γιατί Είναι οι Γονείς μου Τόσο Κακοδιάθετοι;

«Η ΜΑΜΑ είναι απλώς ανυπόφορη», λέει η νεαρή Τζανέτ.a «Αν είναι κουρασμένη, ξεσπάει πάνω μου. Τίποτα από όσα λέω δεν είναι σωστό». Ο Τζιμ έχει παρόμοιο πρόβλημα. «Όταν κάτι πάει στραβά», ισχυρίζεται, «αυτοί θα ξεσπάσουν πάνω σου χωρίς να υπάρχει σοβαρός λόγος. Ας πούμε ότι το αυτοκίνητο δεν παίρνει μπροστά. Ο μπαμπάς μου θα φωνάξει σε εμένα—λες και φταίω εγώ!»

Αποτελεί συνηθισμένο παράπονο των εφήβων: Οι γονείς τους είναι κακοδιάθετοι, δύστροποι και απρόβλεπτοι. Τη μια μέρα είναι χαρούμενοι, ευδιάθετοι και δείχνουν εμπιστοσύνη. Την επόμενη μέρα είναι στις μαύρες τους και επικρίνουν ό,τι λες και ό,τι κάνεις. «Μου φωνάζουν χωρίς λόγο», λέει με θλίψη ένα νεαρό άτομο.

Ωστόσο, όσο ενοχλητικό και αν φαίνεται αυτό μερικές φορές, σχεδόν όλοι—περιλαμβανομένων και των γονέων—αλλάζουν διάθεση κατά καιρούς. Αυτό είναι μέρος της ανθρώπινης φύσης. Έτσι η Αγία Γραφή μιλάει για διάφορα άτομα που έχουν ‘εύθυμη διάθεση’, ‘ήρεμη διάθεση’ ή ακόμα και «επιθετική διάθεση». (Εσθήρ 1:10, ΜΝΚ· Ιώβ 11:19, ΜΝΚ· Πράξεις 12:20) Μερικές αλλαγές στη διάθεση φαίνεται ότι σχετίζονται με διάφορους βιολογικούς κύκλους. Οι γυναίκες, για παράδειγμα, συχνά έχουν τέτοιες διακυμάνσεις στη διάθεση στη διάρκεια των φάσεων του έμμηνου κύκλου. Μάλιστα, δεν είναι ασυνήθιστο για μέλη και των δυο φύλων να νιώθουν σωματική ή συναισθηματική ατονία στα μέσα του απογεύματος και το βράδυ.

Άγχος και Ένταση

Ένα άρθρο στο περιοδικό Αμέρικαν Χελθ (American Health) τονίζει: «Πολλές φορές οι αιτίες της κακής διάθεσης είναι σωματικές. Ενώ η ασθένεια και η κακή διατροφή μπορεί να αποτελούν τους λόγους, η κόπωση είναι συνήθως ο κύριος ένοχος». Αυτοί είναι ‘κρίσιμοι καιροί, δύσκολοι στην αντιμετώπισή τους’, και σε πολλές, αν όχι στις περισσότερες, οικογένειες, τόσο η μητέρα όσο και ο πατέρας πρέπει να εργάζονται έξω από το σπίτι. (2 Τιμόθεο 3:1) Η κόπωση και η εξάντληση είναι συνηθισμένα επακόλουθα. Συναισθηματικά εξαντλημένοι από τις αδιάκοπες πιέσεις, μερικοί γονείς μπορεί να αισθάνονται όπως ο δίκαιος Ιώβ, ο οποίος περιέγραψε τον εαυτό του ως ‘διαποτισμένο από ταλαιπωρία’.—Ιώβ 10:15, ΜΝΚ· 14:1.

Όταν οι γονείς είναι τόσο απορροφημένοι από τις δικές τους δυσκολίες, η επικοινωνία μπορεί να υποφέρει. Ο νεαρός Τζέισον παραπονιέται: «Σου λένε να κάνεις κάτι, και εσύ το κάνεις. Αλλά μετά ισχυρίζονται ότι σου είπαν να κάνεις κάτι άλλο, και θυμώνουν. Εσύ νευριάζεις, και μετά σε τιμωρούν γιατί θύμωσες!»

Μερικές φορές οι πιέσεις της ζωής μπορεί επίσης να στερούν από τους γονείς τη συναισθηματική δύναμη που χρειάζεται για να ανταποκριθούν στις ανάγκες σου. Το εδάφιο Παροιμίαι 24:10, ΜΝΚ, λέει: ‘Έχεις αποθαρρυνθεί στην ημέρα της στενοχώριας; Η δύναμή σου θα είναι λιγοστή’. Μια μητέρα ομολόγησε: «Συνήθως παίρνω την Νταϊάνα από το σχολείο καθώς επιστρέφω στο σπίτι από τη δουλειά. Μπαίνει στο αυτοκίνητο και αρχίζει να μου μιλάει για το καθετί που συνέβη στο σχολείο εκείνη τη μέρα—και μερικές μέρες απλώς δεν έχω τη δύναμη να ακούσω. Είμαι τόσο εξαντλημένη και απορροφημένη από τα γεγονότα που συνέβησαν σε εμένα εκείνη τη μέρα, ώστε δεν έχω την υπομονή να ακούσω τα δικά της». Μπορεί να μοιάζει με προσωπική απόρριψη όταν οι γονείς ενεργούν με αυτόν τον τρόπο, αλλά συχνά αυτό απλώς σημαίνει κόπωση.

«Είναι επίσης πιθανό», παρατηρεί ο συγγραφέας Κλέιτον Μπαρμπό, «να έχουν οι γονείς σου προβλήματα για τα οποία εσύ δεν ξέρεις τίποτα. Πολλά νεαρά άτομα υποτιμούν τις οικονομικές δυσκολίες της οικογενειακής ζωής. Αν σκεφτεί κανείς τις δαπάνες για τη στέγαση και την τροφή, καθώς και την αβεβαιότητα σε ό,τι αφορά τη δουλειά, η οποία επικρατεί στο σημερινό εργασιακό χώρο, οι γονείς σου μπορεί να ανησυχούν για πράγματα που δεν σου έχουν πει αλλά τα οποία συζητάνε μεταξύ τους». Ή μπορεί να ασχολούνται με ευθύνες εμπιστευτικής φύσης. Ένας Χριστιανός πατέρας υπηρετεί ως επίσκοπος σε κάποια εκκλησία των Μαρτύρων του Ιεχωβά. Η κόρη του λέει: «Μερικές φορές, όταν έχει ένα σωρό προβλήματα της εκκλησίας στο μυαλό του, γίνεται πραγματικά δύστροπος. Προσπαθεί να μην ξεσπάει πάνω μας, αλλά έχει τόσο πολύ άγχος ώστε δεν μπορεί να ασχοληθεί με άλλα πράγματα». Το εδάφιο Παροιμίαι 12:25, ΜΝΚ, το εκφράζει αυτό πολύ καλά: ‘Η αγχώδης μέριμνα στην καρδιά του ανθρώπου την κάνει να λυγίζει’.

Οι γονείς σου μπορεί να προσπαθούν σκληρά να κρύψουν αυτές τις στενόχωρες καταστάσεις από εσένα. Αλλά συμβαίνει όπως το θέτει μια παροιμία: ‘Εξαιτίας του πόνου της καρδιάς υπάρχει καταθλιμμένο πνεύμα’. (Παροιμίαι 15:13, ΜΝΚ) Κατά καιρούς ο εσωτερικός τους πόνος μπορεί να τους καταβάλλει, και οι μικρότεροι εκνευρισμοί μπορεί να κάνουν να ξεσπάσει η συσσωρευμένη απογοήτευσή τους. «Μερικές φορές, όταν ο μπαμπάς μου επιστρέφει στο σπίτι από τη δουλειά», λέει μια έφηβη, «είναι κάπως θυμωμένος εξαιτίας των όσων συνέβησαν στη δουλειά. Αν, λοιπόν, έχω ξεχάσει να κάνω κάτι, τότε ο μπαμπάς μου μού το θυμίζει. Κατόπιν ψάχνει να βρει κάτι άλλο για το οποίο να μπορεί να μου φωνάξει».

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα υβριστικά λόγια θα πρέπει να αποφεύγονται. (Κολοσσαείς 3:8) Οι γονείς εντέλλονται από τον Θεό να μην παροξύνουν τα παιδιά τους. (Εφεσίους 6:4) Αλλά ακόμα και ο δίκαιος άνθρωπος Ιώβ, κάτω από την πίεση στενόχωρων καταστάσεων, διαπίστωσε ότι έλεγε ‘αχαλίνωτα λόγια’. (Ιώβ 6:3, ΜΝΚ) Γι’ αυτό, προτού αρχίσεις να κρίνεις αυστηρά τους γονείς σου, ρώτησε τον εαυτό σου: ‘Πώς αντιδρώ εγώ όταν έχω περάσει μια άσχημη μέρα ή όταν αισθάνομαι μεγάλη πίεση; Μήπως μερικές φορές γίνομαι γκρινιάρης ή ευερέθιστος;’ Αν έτσι έχουν τα πράγματα, ίσως μπορείς να είσαι πιο συγχωρητικός με τους γονείς σου.—Παράβαλε Ματθαίος 6:12-15.

Ένας έφηβος που λέγεται Τσαντ διαπίστωσε από πρώτο χέρι πόσο αγχώδης είναι η ζωή του πατέρα του. «Δουλεύω με τον πατέρα μου στο φανοποιείο και συνεργείο αυτοκινήτων που έχει», λέει, «και τώρα μπορώ να καταλάβω πόσο μεγάλη πίεση αντιμετωπίζει. Τρέχει πάνω κάτω όλη τη μέρα!»

Κρίση στη Μέση Ηλικία

Στο εδάφιο 2 Κορινθίους 7:5, ο απόστολος Παύλος παραδέχτηκε ότι είχε ‘φόβους από μέσα’. Μερικές από τις διαθέσεις των γονέων σου μπορεί να προκαλούνται από την εσωτερική ανησυχία. Το βιβλίο Ο Υγιής Έφηβος (The Healthy Adolescent) λέει: «Όπως ακριβώς ο έφηβος αγωνίζεται με τα προβλήματα της νεότητας, έτσι και οι γονείς αγωνίζονται με τα προβλήματα της ηλικίας. Οι γονείς πλησιάζουν στη μέση ηλικία, η οποία, όπως και τα εφηβικά χρόνια, είναι μια δύσκολη περίοδος γεμάτη από τις δικές της κρίσεις».

Για μερικούς γονείς είναι ενοχλητικό να συνειδητοποιούν ότι γερνούν. «Άρχισα να νομίζω ότι η ζωή μου τελείωνε», είπε ένας πατέρας. «Η δουλειά μου δεν ήταν πια απολαυστική, τα παιδιά μου ετοιμάζονταν να με αφήσουν, εγώ αισθανόμουν γέρος και δεν μπορούσα να σκεφτώ ότι υπήρχε τίποτα άλλο να περιμένω εκτός από τη σύνταξη». Ενώ εσύ απολαμβάνεις το γεγονός ότι είσαι ‘στην ακμή της ζωής’, εκείνοι μπορεί να υποφέρουν τα σωματικά προβλήματα που φέρνουν μαζί τους τα χρόνια που περνάνε. (Εκκλησιαστής 11:10, ΜΝΚ) Η μητέρα σου, για παράδειγμα, μπορεί να υφίσταται τις ορμονικές αλλαγές της εμμηνόπαυσης και τα συνήθως ενοχλητικά συμπτώματά της—κόπωση, οσφυαλγίες, εξάψεις και διακυμάνσεις στη διάθεση, για να αναφέρουμε μόνο λίγα.b

Όσο περισσότερο πλησιάζεις στην ενηλικίωση, τόσο περισσότερο θα πρέπει οι γονείς σου να αντιμετωπίσουν την πραγματικότητα των λόγων της Αγίας Γραφής που αναφέρονται στο εδάφιο Γένεσις 2:24: ‘Ο άνθρωπος θα αφήσει τον πατέρα και τη μητέρα του’. Εσύ μπορεί ήδη να κάνεις μεγάλα βήματα προς την ανεξαρτησία από αυτούς! Το βιβλίο Μιλώντας με τον Έφηβό Σας (Talking With Your Teenager) δηλώνει: «Αυτό μπορεί στ’ αλήθεια να μας πληγώσει. . . . Εμείς [οι γονείς] μπορεί να αισθανόμαστε ότι δεν μας αγαπούν πια με τον ίδιο τρόπο που μας αγαπούσαν . . . Οι έφηβοί μας είναι συχνά πιο απόμακροι, λιγότερο εκδηλωτικοί και έχουν πιο αμυντική στάση. Η επιθυμία τους να μην είναι μαζί μας, να έχουν εμπειρίες έξω από την οικογένεια, να παίρνουν αποφάσεις ή να κάνουν σχέδια ανεξάρτητα από την επιρροή μας δείχνει καθαρά ότι τώρα είμαστε λιγότερο σημαντικοί στη ζωή τους από ό,τι ήμασταν παλιά».

Είναι, λοιπόν, εύκολο να καταλάβεις γιατί μερικές φορές οι γονείς σου μπορεί να είναι ιδιαίτερα κακοδιάθετοι ή εύθικτοι όταν πρόκειται για θέματα που περιλαμβάνουν την αυξανόμενη ανεξαρτησία σου. Ο νεαρός Στιβ λέει: «Οι γονείς μου ξεχνάνε. Τους λες ότι βγαίνεις έξω, και αργότερα σε ρωτάνε: ‘Που πας;’ Εσύ τους λες: ‘Σας είπα ότι θα πήγαινα να παίξω βόλεϊ’. Σου λένε: ‘Δεν μας το είπες’ και αρχίζουν να σου φωνάζουν. Αυτό συμβαίνει συνέχεια». Αλλά αυτό που εσύ μπορεί να θεωρείς στενοκεφαλιά ή δυστροπία μπορεί απλώς να αποκαλύπτει τη βαθιά αγάπη και το ενδιαφέρον τους για εσένα. Ξέρουν πόσο κακός είναι ο κόσμος και, μολονότι αναγνωρίζουν την ανάγκη σου για ανεξαρτησία, μερικές φορές μπορεί να φοβούνται για την ευημερία σου. (Παράβαλε 2 Κορινθίους 11:3). Μπορεί να αντιδρούν υπερβολικά σε διάφορα πράγματα ή να μην ακολουθούν πάντα την ίδια τακτική. Μήπως εσύ θα πρέπει να τους αγαπάς λιγότερο;

Δες τους Γονείς σου από τη Σωστή Οπτική Γωνία

Όταν ήσουν σε μικρότερη ηλικία, μπορεί να νόμιζες ότι οι γονείς σου ήταν παντογνώστες και παντοδύναμοι. Καθώς μεγαλώνεις και αποκτάς μεγαλύτερη σοφία, πιθανώς τα ελαττώματά τους γίνονται πιο εμφανή. Επίσης, όταν οι γονείς είναι κάπου-κάπου κακοδιάθετοι ή δύστροποι ίσως είναι εύκολο να αρχίσεις να τους καταφρονείς. Αλλά η Αγία Γραφή προειδοποιεί εναντίον τού ‘να εμπαίζει κανείς το γονέα του’. (Παροιμίαι 30:17) Εκτός από αυτό, μπορεί κάλλιστα να μην είναι οι μόνοι κακοδιάθετοι στην οικογένειά σου. «Μερικές φορές είμαι και εγώ κακοδιάθετη», παραδέχτηκε κάποιο κορίτσι. Μπορεί να είσαι άτομο εύθικτο, κακόκεφο ή κλεισμένο στον εαυτό σου πολύ περισσότερο από όσο συνειδητοποιείς.

Όπως και αν έχουν τα πράγματα, αντί να κοιτάς τους γονείς σου με επικριτικό μάτι, προσπάθησε να αναπτύξεις «κατανόηση» και συμπόνια για αυτούς. (1 Πέτρου 3:8) Όπως θα δείξει το επόμενο άρθρο αυτής της σειράς, αυτό μπορεί να σε βοηθήσει να αντιμετωπίσεις τις διάφορες διαθέσεις τους.

[Υποσημειώσεις]

[Εικόνες στη σελίδα 23]

Πολλοί γονείς είναι απλώς συναισθηματικά εξαντλημένοι από τις απαιτήσεις της ζωής