Η Συναρπαστική Αιθιοπία

ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΗ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗΝ ΑΙΘΙΟΠΙΑ

ΕΠΙ πολλά χρόνια η Αιθιοπία ήταν γνωστή ως η κρυμμένη αυτοκρατορία. Και ενώ οι αιώνες απομόνωσής της αποτελούν πλέον παρελθόν, λίγοι άνθρωποι σήμερα γνωρίζουν τη συναρπαστική ιστορία της, την ποικιλία των λαών και των πολιτισμών της, και τα ασυνήθιστα γεωγραφικά χαρακτηριστικά της. Με πάνω από 50 εκατομμύρια πληθυσμό—σχεδόν ίσο με της Γαλλίας—είναι σίγουρα μια χώρα την οποία δεν μπορούμε να αγνοήσουμε.

Προφανώς, οι αρχαίοι Έλληνες ήταν εκείνοι που επινόησαν τη λέξη «Αιθιοπία», η οποία σημαίνει «Περιοχή των Ηλιοκαμένων Προσώπων». Ωστόσο, η αρχαία πολιτική ιστορία της καλύπτεται από μυστήριο και χάνεται μέσα στους θρύλους. Σύμφωνα με την παράδοση η Αιθιοπία ήταν μέρος της αρχαίας Σεβά, η οποία είναι πασίγνωστη από την Αγία Γραφή, και η βασίλισσά της ήταν το πλούσιο τιμώμενο πρόσωπο που επισκέφτηκε τον Βασιλιά Σολομώντα. Αρκετοί από τους παλαιότερους ηγέτες της Αιθιοπίας, λοιπόν, ισχυρίζονταν ότι ήταν απόγονοι κάποιου άντρα που ονομαζόταν Μενιλίκ και ο οποίος υποτίθεται ότι ήταν καρπός του ειδυλλίου του Σολομώντα και εκείνης της βασίλισσας.

Όπως φαίνεται, όμως, η Σεβά στην πραγματικότητα βρισκόταν στη νοτιοδυτική Αραβία.a Η Αγία Γραφή αναφέρει την Αιθιοπία τόσο στο εβραϊκό («Παλαιά Διαθήκη») όσο και στο ελληνικό («Καινή Διαθήκη») τμήμα της. Για παράδειγμα, το 8ο κεφάλαιο των Πράξεων μιλάει για έναν Αιθίοπα «ευνούχο», ή κυβερνητικό αξιωματούχο, ο οποίος μεταστράφηκε στη Χριστιανοσύνη. Αλλά σύμφωνα με τα σημερινά σύνορα, η Αιθιοπία που αναφέρεται στην Αγία Γραφή περιλάμβανε κυρίως την περιοχή που είναι τώρα γνωστή ως Σουδάν.

Τον τρίτο αιώνα της Κοινής μας Χρονολογίας, είχε ήδη ιδρυθεί στην Αιθιοπία το βασίλειο Αξούμ. Έφτασε στο απόγειό του υπό τον Βασιλιά Ιζανά τον τέταρτο αιώνα. Προσήλυτος και ο ίδιος, ο Ιζανά μετέστρεψε στη «Χριστιανοσύνη» ολόκληρη την αυτοκρατορία του. Η Αιθιοπία έμεινε για λίγο σε επαφή με το Δυτικό κόσμο, αλλά αυτές οι σχέσεις διακόπηκαν τον έβδομο αιώνα. Η Μεγάλη Αμερικανική Εγκυκλοπαίδεια εξηγεί: «Επί 1000 σχεδόν έτη η Αιθιοπία είχεν απομονωθή του λοιπού χριστιανικού κόσμου εις την προσπάθειάν της να υπερασπίση εαυτήν κατά των επεκτεινομένων εκ βορρά και ανατολών μωαμεθανών και κατά των ειδωλολατρών επιδρομέων εκ νότου». Ιδιαίτερα η κατάκτηση της Αιγύπτου και της Νουβίας από τους Μωαμεθανούς απέκοψε την Αιθιοπία από τον υπόλοιπο Χριστιανικό κόσμο.

Ανόμοια με άλλες αφρικανικές χώρες, η Αιθιοπία ποτέ δεν υπέστη μια εκτεταμένη περίοδο ευρωπαϊκού αποικισμού, εκτός από τη σύντομη παρουσία Ιταλών γύρω στις αρχές αυτού του αιώνα και από το 1935 ως το 1941. Το 1974 ένα στρατιωτικό πραξικόπημα επέφερε βίαιο τέλος στην παλιά αυτοκρατορία. Από το 1991 μια νέα κυβέρνηση έχει κάνει ορισμένες μεταρρυθμίσεις προκειμένου να μεταβάλει αυτή τη χώρα σε μια πιο ανοιχτή κοινωνία. Ως αποτέλεσμα, είναι τώρα δυνατόν να ρίξουμε μια πιο κοντινή ματιά σε αυτή την κάποτε κρυμμένη χώρα.

Οι Λαοί και ο Πολιτισμός Τους

Είναι δύσκολο να κάνουμε γενικεύσεις σχετικά με τους Αιθίοπες επειδή υπάρχει μεγάλη ποικιλία ανάμεσά τους. Υπάρχουν οι νομάδες Αφάρ που περιπλανιούνται στην καυτή έρημο Ντανακίλ. Στα δυτικά υπάρχουν οι μελαψοί νειλωτικοί λαοί. Στα νότια ζουν κυρίως οι Ορόμο. Οι Αμχάρα κατοικούν στα κεντρικά υψίπεδα, όπου καλλιεργούν τις ανεμοδαρμένες βουνοκορφές. Δεν είναι, λοιπόν, να απορεί κανείς που η Αιθιοπία έχει σχεδόν 300 γλώσσες. Οι φυλές έχουν το δικό τους χτένισμα και τη δική τους ενδυμασία και αρχιτεκτονική. Η αρχιτεκτονική ποικίλλει από τα κυκλικά τούκουλς, τα οποία είναι φτιαγμένα από μπαμπού και συνηθίζονται στα νότια, μέχρι τα πλίνθινα σπίτια με τις αχυροσκεπές στην κεντρική Αιθιοπία και τα πέτρινα πολυώροφα σπίτια στα βόρεια.

Υπάρχει επίσης συναρπαστική ποικιλία ονομάτων. Τα εξωτικά ονόματα δεν αποτελούν απλώς μέσο αναγνώρισης, αλλά έχουν έννοιες που είναι σχεδόν πάντοτε πασίγνωστες τοπικά. Τα κορίτσια μπορεί να ονομάζονται Φικρέ (Αγάπη Μου), Δέστα (Χαρά), Σέναϊτ (Καλοσύνη), Εμινέτ (Πίστη), Αμπεμπά (Λουλούδι) ή Τρουνέτς (Είσαι Καλή). Μερικά δείγματα αντρικών ονομάτων είναι Μπιρχάνου (Φως), Ουελδέ Μάριαμ (Γιος της Μαρίας), Γέβρε Ιεσούς (Υπηρέτης του Ιησού), Χαϊλέ Σελασιέ (Δύναμη της Τριάδας) ή Τεκλέ Χάιμανοτ (Φυτό της Θρησκείας).

Πολλά από αυτά τα ονόματα παραπέμπουν σαφώς στην επιρροή της Ορθόδοξης θρησκείας. Πράγματι, η θρησκεία διαποτίζει ουσιαστικά όλο τον αιθιοπικό πολιτισμό! Το ημερολόγιο, το οποίο έχει 13 μήνες, είναι γεμάτο θρησκευτικές γιορτές. Οι πιο δημοφιλείς από αυτές είναι η Μεσκέλ, η «Γιορτή του Σταυρού», και η Τίμκετ, με τις πολύχρωμες λιτανείες της προς τιμήν του βαφτίσματος του Χριστού. Και δεν θα πρέπει να μας εκπλήσσει το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος της αιθιοπικής παραδοσιακής τέχνης έχει θρησκευτικό χαρακτήρα.

Γεωγραφικά Χαρακτηριστικά

Η πρώτη ματιά που ρίχνετε στην Αιθιοπία θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνει την εντυπωσιακή της γεωγραφία. Ένα εξέχον χαρακτηριστικό είναι η Μεγάλη Ρηξιγενής Κοιλάδα, η οποία διχοτομεί τη χώρα καθώς κατευθύνεται προς την Κένυα. Κατά μήκος των πλευρών της συναντούμε πολλές θερμές πηγές και σπήλαια. Στο δρόμο της υπάρχουν εφτά όμορφες λίμνες. Υψίπεδα που ξεπερνούν τα 2.000 μέτρα ορθώνονται και στις δύο πλευρές της και αποκορυφώνονται στα βόρεια με τα όρη Σιμέν. Αυτά αποκαλούνται η Σκεπή της Αφρικής, με μια κορυφή που ξεπερνά τα 4.600 μέτρα! Οι πανύψηλες κορυφογραμμές και οι τρομακτικές χαράδρες αυτής της περιοχής είναι πραγματικά θεαματικές. Εκεί κοντά βρίσκεται η λίμνη Τάνα και οι πηγές του Γαλάζιου Νείλου. Αυτός έχει το δικό του εντυπωσιακό φαράγγι το οποίο σχηματίζει μαιάνδρους καθώς κατευθύνεται δυτικά προς το Σουδάν. Κοντά στη λίμνη Τάνα, ο Γαλάζιος Νείλος παρέχει επίσης ένα όμορφο θέαμα—τους καταρράκτες Τισεσάτ, οι οποίοι πέφτουν κλιμακωτά πάνω από γκρεμούς και μοιάζουν με τους διάσημους καταρράκτες της Βικτόριας σε μικρογραφία. Στα βορειοανατολικά, πολύχρωμες αλυκές διακοσμούν την Ντανακίλ, μια έρημο στο χαμηλότερο σημείο της Αφρικής. Βρίσκεται κάτω από το επίπεδο της θάλασσας.

Η Αιθιοπία παράγει μια καταπληκτική ποικιλία προϊόντων, που ποικίλλουν από σιτάρι, κριθάρι, μπανάνες, καλαμπόκι και βαμβάκι μέχρι σταφύλια, πορτοκάλια και πλήθος μπαχαρικών. Η Αιθιοπία ισχυρίζεται επίσης ότι είναι η πατρίδα του καφέ και μέχρι σήμερα αποτελεί κύρια καφεπαραγωγό χώρα. Τέλος υπάρχει το ασυνήθιστο φυτό που λέγεται εράγρωστη. Μοιάζει με πόα, και οι μικροσκοπικοί του σπόροι τρίβονται προκειμένου να παραχθεί η ένγκερα, η κύρια τροφή και το εθνικό φαγητό της Αιθιοπίας. Η ένγκερα παρασκευάζεται σε έναν ειδικό φούρνο και συνήθως τοποθετείται σε ένα μεγάλο στρογγυλό καλάθι, το διακοσμητικό μεσόμπ. Τοποθετημένο στο πάτωμα πολλών αιθιοπικών σπιτιών, το μεσόμπ είναι και λειτουργικό αλλά και αναπόσπαστο μέρος της διακόσμησης!

Η Άγρια Ζωή

Τι έχει να προσφέρει η Αιθιοπία σε σχέση με την άγρια ζωή; Πάρα πολλά. Μάλιστα, η Αιθιοπία έχει αρκετά απόμερα πάρκα θηραμάτων στα οποία ζουν διάφορες αντιλόπες και λιοντάρια. Λέγεται ότι πάνω από 830 είδη πουλιών κατοικούν σε αυτή τη χώρα, μερικά από τα οποία υπάρχουν μόνο στην Αιθιοπία.

Ανάμεσα στα πιο ασυνήθιστα ζώα είναι ένα επιβλητικό είδος αίγαγρου, μια εντυπωσιακή βουνίσια γίδα που τώρα πια υπάρχει μόνο στα υψώματα των ορέων Σιμέν. Λίγες εκατοντάδες ζουν ακόμα ανάμεσα στους πιο απρόσβατους βράχους. Μπορούν να πηδήξουν πάνω από ένα φαινομενικά απύθμενο βάραθρο χωρίς το παραμικρό γλίστρημα. Υπάρχει επίσης ο όμορφος πίθηκος που ονομάζεται γκέλαδα. Επειδή έχει μακρύ τρίχωμα και μια εντυπωσιακή κόκκινη κηλίδα στο στήθος του, έχει επίσης ονομαστεί λιονταροπίθηκος και μπαμπουίνος με ματωμένη καρδιά. Δεν χρειάζεται να ταξιδέψετε μακριά για να δείτε διάφορα ζώα. Οι δρόμοι της Αιθιοπίας συνήθως είναι γεμάτοι από καμήλες, μουλάρια, βοοειδή και γαϊδούρια!

Είναι αλήθεια ότι η χώρα έχει πολλά προβλήματα. Η πρωτεύουσα, η Αντίς Αμπέμπα, είναι μια σύγχρονη μητρόπολη με περισσότερους από ένα εκατομμύριο κατοίκους. Αλλά πλήττεται από έλλειψη στέγης και ανεργία. Ως αποτέλεσμα της ξηρασίας και του εμφύλιου πολέμου υπάρχουν άστεγοι, ανάπηροι και πολλές χήρες και ορφανά. Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά σε αυτή τη χώρα εργάζονται σκληρά για να βοηθήσουν τους Αιθίοπες να καταλάβουν ότι η τελική λύση στα προβλήματά τους είναι η Βασιλεία του Θεού υπό τον Χριστό Ιησού.—Ματθαίος 6:9, 10.

Εντούτοις, η Αιθιοπία παραμένει μια χώρα που αξίζει να τη γνωρίσετε. Ελπίζουμε αυτή η σύντομη ματιά να σας άνοιξε την όρεξη ώστε κάποια μέρα να ρίξετε άλλη μια ματιά, αυτή τη φορά από πρώτο χέρι, σε αυτή τη συναρπαστική χώρα.

[Υποσημείωση]

[Εικόνα στη σελίδα 18]

Το «μεσόμπ» χρησιμοποιείται για το σερβίρισμα της «ένγκερα», του εθνικού φαγητού της Αιθιοπίας