Νησί Κόκος—Οι Θρύλοι των Θαμμένων Θησαυρών Του

Από τον ανταποκριτή του Ξύπνα! στην Κόστα Ρίκα

ΥΠΑΡΧΕΙ ένα νησί, γύρω στα 480 χιλιόμετρα έξω από τις νοτιοδυτικές ακτές της Κόστα Ρίκα, το οποίο είναι γνωστό για τους θρύλους των θαμμένων θησαυρών του. Μερικοί πιστεύουν ότι ο Ρόμπερτ Λιούις Στίβενσον βάσισε το διάσημο βιβλίο του Το Νησί των Θησαυρών σε αφηγήσεις για κάποιο θησαυρό πειρατών που ήταν θαμμένος εκεί.

Οι χαρτογράφοι και οι ναυτικοί έχουν δώσει διάφορα ονόματα σε αυτό το νησί από τότε που ανακαλύφτηκε το 16ο αιώνα. Ανάμεσα στους ισπανόφωνους ιθαγενείς, το νησί είναι σήμερα γνωστό ως Ίσλα δελ Κόκο (Νησί του Κοκοφοίνικα). Το ελληνικό του όνομα είναι νησί Κόκος.

Μεταξύ της Κόστα Ρίκα και των νησιών Γκαλαπάγκος, υπάρχει μια υποθαλάσσια έκταση η οποία είναι γνωστή ως Υφαλοράχη Κόκος. Η ηφαιστειακή δραστηριότητα σε αυτή τη ράχη δημιούργησε το μοναδικό της νησί. Αυτή η κουκκίδα γης με το τραχύ ανάγλυφο είναι το μοναδικό μεγάλο νησί στον ανατολικό τροπικό Ειρηνικό Ωκεανό, στο οποίο υπάρχουν αρκετές βροχοπτώσεις ώστε να συντηρείται ένα τροπικό βροχερό δάσος. Κάθε χρόνο το νησί δέχεται περίπου 700 εκατοστά βροχή!

Το 18ο αιώνα, ο Άγγλος ποιητής Κόουλριτζ περιέγραψε τη δυστυχία του αρχαίου ναυτικού ο οποίος είχε «νερό, νερό παντού, αλλά ούτε μια σταγόνα για να πιει». Ωστόσο, στη διάρκεια του 17ου και του 18ου αιώνα, το πόσιμο νερό που υπήρχε στο νησί Κόκος αποτελούσε μια όαση μέσα στον ωκεανό για τους ναύτες οι οποίοι κατόρθωναν να βρουν το νησί.

Ο Θρύλος του Κρυμμένου Θησαυρού

Σε μια εποχή κατά την οποία η διεθνής επικοινωνία και το εμπόριο εξαρτώνταν αποκλειστικά από τα θαλάσσια ταξίδια, οι ένοπλες ληστείες στις ανοιχτές θάλασσες, δηλαδή η πειρατεία, ήταν πληγή για την κοινωνία. Οι πειρατές αποτελούσαν επίσης απειλή για τους άλλους πειρατές.

Αφού λεηλατούσαν κάποια μικρή παραλιακή πόλη ή κάποιο πλοίο, το πλήρωμα μοιραζόταν τα κλοπιμαία. Έτσι, κάθε πειρατής αντιμετώπιζε το δίλημμα του πώς να διαφυλάξει το μερίδιό του από τα παράνομα κέρδη για να μην του το κλέψουν οι σύντροφοί του. Η αγαπημένη μέθοδος ήταν το κρύψιμο του θησαυρού σε κάποια μυστική τοποθεσία με την ελπίδα να τον πάρουν αργότερα. Ο χάρτης του θησαυρού, ο οποίος χαρακτηριζόταν από κρυπτογραφικές οδηγίες που καταλάβαινε μόνο ο σχεδιαστής του, έγινε το κλειδί για την ανεύρεση του κρυμμένου θησαυρού.

Ένας από τους θρύλους του νησιού Κόκος λέει ότι οι επιτυχημένες επιδρομές που έκανε μια σπείρα πειρατών σε πλοία και πόλεις κατά μήκος των ακτών του Ειρηνικού, στην Κεντρική Αμερική, τους πλημμύρισαν χρυσό και κοσμήματα. Επειδή το νησί είχε άφθονο πόσιμο νερό και αρκετό κρέας (τα γουρούνια εισάχθηκαν εκεί στα τέλη του 18ου αιώνα), ο καπετάνιος του πλοίου σκόπευε να χρησιμοποιήσει το νησί Κόκος ως ορμητήριό του.

Σύμφωνα με μια εκδοχή της ίδιας ιστορίας, η μοιρασιά των λαφύρων πήρε μια ολόκληρη μέρα. Ο χρυσός μετρήθηκε και μοιράστηκε με δοχεία. Όλοι οι πειρατές, από φόβο μήπως τους κλέψουν τα πλούτη τους οι άπληστοι σύντροφοί τους, προτίμησαν να θάψουν το μερίδιό τους σε κάποιο σημείο του νησιού. Χρησιμοποιώντας σχοινιά για να σκαρφαλώσουν στους βράχους που δεσπόζουν στις ακτές του νησιού, οι πειρατές εξαφανίστηκαν μέσα στο τροπικό δάσος. Ενώ μερικοί εμπιστεύτηκαν στη μνήμη τους, άλλοι επέστρεψαν με χάρτες που μόνο αυτοί μπορούσαν να αποκρυπτογραφήσουν, και οι οποίοι θα τους βοηθούσαν να ξαναβρούν το θησαυρό τους. Ωστόσο, όλες αυτές οι εξαντλητικές προσπάθειες ήταν μάταιες. Ο θρύλος στη συνέχεια λέει ότι, αφού καταχώνιασαν την περιουσία τους, οι πειρατές απέπλευσαν με το γαλιόνι τους για μεγαλύτερα κέρδη. Όταν έφτασαν στο επόμενο λιμάνι, ο καπετάνιος, επειδή φοβόταν μήπως γίνει ανταρσία, σήκωσε άγκυρα αφού πρώτα έστειλε στην ακτή αυτούς που υποπτευόταν ως στασιαστές. Η ελπίδα του ότι θα τους αναγνώριζαν ως πειρατές και θα τους κρεμούσαν σχεδόν πραγματοποιήθηκε. Αυτό που δεν περίμενε ήταν ότι τα δύο ανώτερα μέλη του πληρώματός του θα κατάφερναν να κάνουν συμφωνία με τις αρχές που ήθελαν να συλλάβουν τον καπετάνιο. Το Βρετανικό Ναυτικό έστειλε αμέσως ένα πλοίο για να καταδιώξει το γαλιόνι, με αποτέλεσμα να συλληφθεί και να θανατωθεί ο καπετάνιος και το πλήρωμά του.

Στο διάβα του περασμένου αιώνα, αυτός ο θρύλος τροφοδότησε τις ελπίδες των κυνηγών θησαυρών. Αλλά, όπως φαίνεται από την ακόλουθη αφήγηση, οι επίδοξοι κυνηγοί θησαυρών θα έπρεπε να το σκεφτούν προσεκτικά προτού καταπιαστούν με μια αποστολή ανασκαφής στο νησί Κόκος. Ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Δε Νιου Γιορκ Τάιμς (The New York Times) της 14ης Αυγούστου 1892 περιέγραφε την εκστρατεία που έκανε ο καπετάνιος Άουγκουστ Γκίζλερ προκειμένου να ανακαλύψει ένα θησαυρό από χρυσάφι, ασήμι και κοσμήματα αξίας, όπως υπολογιζόταν, 60 εκατομμυρίων δολαρίων (περ. 15 δισ. δρχ.). Το κυνήγι του θησαυρού ανάγκασε τον Γκίζλερ να απομονωθεί από τον πολιτισμό και να ζήσει κάτω από πολύ άσχημες συνθήκες στη ζούγκλα αυτού του ερημικού νησιού. Αυτός δαπάνησε τουλάχιστον 50.000 δολάρια (περ. 12,5 εκατ. δρχ.) από τα χρήματά του και πάνω από 19 χρόνια αναζητώντας το θησαυρό. Το 1908 ο Γκίζλερ έφυγε από το νησί Κόκος, χρεοκοπημένος και αποκαρδιωμένος, χωρίς να βρει κανένα θησαυρό παρά τις προσπάθειές του.

Το γεγονός ότι ο Γκίζλερ δεν μπόρεσε να βρει θησαυρό στο νησί δεν τους αποθάρρυνε όλους. Έχουν γίνει πάνω από 500 οργανωμένες αποστολές στο νησί. Σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες, κανένας δεν βρήκε τα θρυλικά πλούτη.

Οι Θησαυροί της Φύσης στο Νησί Κόκος

Οι κυνηγοί θησαυρών τους οποίους σαγηνεύει τελευταία το νησί Κόκος είναι διαφορετικοί. Οικολόγοι τουρίστες, καθώς επίσης φυσιοδίφες και άλλοι επιστήμονες, ελκύονται από τη χλωρίδα και την πανίδα του νησιού και από το θησαυρό της θαλάσσιας ζωής που υπάρχει στα γύρω νερά.

Το νησί είναι καλυμμένο με πυκνή τροπική βλάστηση. Περίπου 450 είδη εντόμων και αρθρόποδων έχουν αναγνωριστεί, αν και υπολογίζεται ότι υπάρχουν πάνω από 800 είδη στο νησί. Υπάρχουν 28 ποτάμια τα οποία ελίσσονται στο τραχύ ανάγλυφο και πέφτουν πάνω από εντυπωσιακούς γκρεμούς σχηματίζοντας μεγαλόπρεπους καταρράκτες.

Ένα από τα 97 είδη πουλιών που υπάρχουν στο νησί είναι η λευκή στέρνα. Αυτή έχει τη διασκεδαστική συνήθεια να αιωρείται πάνω ακριβώς από τα κεφάλια των ανθρώπων, φαινομενικά χωρίς να φοβάται τους ανθρώπους που επισκέπτονται το νησί. Αυτό το θελκτικό χαρακτηριστικό έχει δώσει στο πουλί το ισπανικό παρατσούκλι εσπίριτου σάντο, δηλαδή άγιο πνεύμα, πράγμα που παραπέμπει στη Βιβλική αφήγηση για το βάφτισμα του Ιησού.—Βλέπε Ματθαίος 3:16.

Βαθιά κάτω από τα νερά που περιβάλλουν το νησί Κόκος βρίσκεται ένας κόσμος ο οποίος βρίθει από φυσικούς θησαυρούς. Ανάμεσα στους οικολόγους τουρίστες που επισκέπτονται το νησί υπάρχουν και αυτοδύτες οι οποίοι μένουν έκπληκτοι από τις πολλές ζύγαινες που είναι συγκεντρωμένες εκεί. Η ζύγαινα και ο καρχαρίας Triaenodon obesus συχνάζουν σε αυτά τα νερά, και μερικοί τους έχουν δει να κολυμπούν 40 ή 50 μαζί. Οι δύτες εντυπωσιάζονται επίσης από την εξαιρετική διαύγεια των νερών. Ζαλίζονται από τη χρωματική ποικιλία καθώς τα τροπικά ψάρια τρέφονται από τα φύκια και το πλαγκτόν.

Το κράτος της Κόστα Ρίκα έχει, κατά παράδοση, σε μεγάλη εκτίμηση τους βιολογικούς θησαυρούς του. Τώρα, το 18 τοις εκατό της χερσαίας επιφάνειάς της προστατεύεται χάρη σε ένα σύστημα εθνικών πάρκων και καταφυγίων. Το 1978, το νησί Κόκος περιλήφθηκε σε αυτό το σύστημα πάρκων, το οποίο τώρα απαρτίζεται από 56 προστατευόμενες περιοχές στη χώρα. Το 1991, η προστατευόμενη έκταση επεκτάθηκε και περιέλαβε μια ουδέτερη ζώνη 24 χιλιομέτρων γύρω από το νησί. Η περιπολία στο θαλάσσιο περιβάλλον και η προστασία του από την εμπορική αλιεία είναι δύσκολη αποστολή. Οι περιβαλλοντολόγοι φοβούνται ότι η ανεξέλεγκτη αλιεία μπορεί να βλάψει τα ευαίσθητα οικοσυστήματα του υποθαλάσσιου κόσμου που περιβάλλει το νησί.

Μέχρι σήμερα, το νησί Κόκος εξακολουθεί να φημίζεται για τους θρύλους του οι οποίοι αναφέρονται σε παράτολμους πειρατές και στους θαμμένους θησαυρούς τους. Εξακολουθεί να συναρπάζει και να ελκύει κυνηγούς θησαυρών από όλο τον κόσμο. Ωστόσο, ο μεγαλύτερος πλούτος του νησιού βρίσκεται κρυμμένος στους φυσικούς του πόρους.

[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 25]

Φωτογραφίες στις σελίδες 25, 26: Ευγενής παραχώρηση από José Pastora, Okeanos

[Εικόνες στη σελίδα 26]

Ο καρχαρίας Triaenodon obesus (1) και ο καρχαρίας ζύγαινα (2, 3) κολυμπούν 40 ή 50 μαζί στα νερά που περιβάλλουν το νησί Κόκος