Πυγμαίοι—Οι Άνθρωποι του Πυκνού Δάσους

ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΗ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΑΦΡΙΚΑΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΕΛΑΤΕ να γνωρίσετε τους Μπαμπίνγκα, τους Πυγμαίους της Κεντρικής Αφρικανικής Δημοκρατίας, της χώρας στην οποία ζούμε. Μπορεί να έχετε ακούσει και να έχετε διαβάσει κάτι για τους Πυγμαίους, αλλά ίσως δεν έχετε συναντήσει ποτέ κάποιον από αυτούς. Όταν επισκεφτείτε την Μπάνγκι, την πρωτεύουσα, μπορείτε σε λιγότερο από δύο ώρες να φτάσετε στην επικράτειά τους.

Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά έχουν ένα σημαντικό άγγελμα για όλα τα έθνη, τις φυλές και τις εθνότητες. Η Χριστιανική μας δραστηριότητα περιλαμβάνει το κήρυγμα σε κάθε είδους ανθρώπους. Σε αυτούς περιλαμβάνονται και οι Πυγμαίοι.—Αποκάλυψη 14:6.

Γι’ αυτό σας προσκαλούμε να μας συνοδεύσετε και να δείτε πώς ζουν και πώς ανταποκρίνονται στα καλά νέα της Βασιλείας του Θεού, η οποία θα φέρει τον Παράδεισο στη γη. Θα περάσετε μια ευχάριστη και συναρπαστική ημέρα.

Αντικείμενο Έρευνας

Προτού ξεκινήσουμε, είναι κατάλληλο να κάνουμε κάποια έρευνα για τους ανθρώπους που θα επισκεφτούμε. Υπάρχουν διαθέσιμα βιβλία που τα έγραψαν άνθρωποι οι οποίοι έμειναν μήνες με τους Πυγμαίους, μελετώντας τον πολιτισμό, τη θρησκεία και τις συνήθειές τους.

Αν διαβάσουμε για αυτούς τους ειρηνικούς και φιλικούς ανθρώπους και κατόπιν τους επισκεφτούμε, θα απαντηθούν αρκετές ερωτήσεις, όπως είναι οι εξής: Από πού προήλθαν οι Πυγμαίοι; Τι μπορούμε να μάθουμε από αυτούς; Πού ζουν; Τι τους κάνει διαφορετικούς από άλλες αφρικανικές ομάδες; Πώς συμβιώνουν με τον υπόλοιπο πληθυσμό;

Το Τρίτο Νέο Διεθνές Λεξικό του Γουέμπστερ (Webster’s Third New International Dictionary) αναφέρει ότι οι Πυγμαίοι είναι «ένας μικρόσωμος λαός της ισημερινής Αφρικής που έχουν ύψος κάτω από ενάμισι μέτρο, . . . και μιλούν τις γλώσσες των πλησιέστερων γειτόνων τους». Οι Πυγμαίοι της Αφρικής πιστεύεται πως σε ό,τι αφορά την προέλευση δεν έχουν σχέση με τους Νεγρίτες (σημαίνει «Μικροί Νέγροι») της Ωκεανίας και του νοτιοανατολικού τμήματος της Ασίας.

Ο όρος «πυγμαίος» προέρχεται από την ελληνική λέξη «πυγμή» η οποία, μεταξύ άλλων, δηλώνει την «απόσταση από τον αγκώνα μέχρι την αρχή των δαχτύλων». Οι Πυγμαίοι είναι γνωστοί ως κυνηγοί και καρποσυλλέκτες. Όπως υπολογίζεται, ο συνολικός πληθυσμός των Πυγμαίων σε όλο τον κόσμο μόλις ξεπερνάει τις 200.000.

Ο Σερζ Μπαουσέ και ο Γκι Φιλιπάρ ντε Φουά μάς δίνουν πιο ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες στο βιβλίο τους Πυγμαίοι—Οι Άνθρωποι του Δάσους (Pygmées—peuple de la forêt). Λένε ότι οι Πυγμαίοι κατοικούν στα πυκνά δάση της Δημοκρατίας του Κονγκό, της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό, της Γκαμπόν, του Καμερούν και της Κεντρικής Αφρικανικής Δημοκρατίας, καθώς και ότι μπορούν να βρεθούν ακόμα ανατολικότερα, στη Ρουάντα και στο Μπουρούντι.

Κανένας δεν γνωρίζει από πού ακριβώς προήλθαν οι Πυγμαίοι ή πότε έφτασαν. Οι ίδιοι ποτέ δεν χρησιμοποιούν τον όρο «πυγμαίοι» για να περιγράψουν τον εαυτό τους. Στην Κεντρική Αφρικανική Δημοκρατία, γενικά ονομάζονται Μπαμπίνγκα, αλλά σε άλλες χώρες, είναι γνωστοί ως Μπακόλα, Μπαμπόνγκο, Μπαάκα, Μπαμπενζέλε, Μπατούα και Μπαμπούτι.

Η Πρώτη Επίσκεψη

Φεύγουμε από την Μπάνγκι με ένα τζιπ Λαντ Κρούζερ νωρίς το πρωί, γύρω στις εφτά, και κατευθυνόμαστε νότια προς το Εμπαΐκι/Μονγκούμπα. Μόνο τα πρώτα 100 χιλιόμετρα του δρόμου είναι ασφαλτοστρωμένα. Είναι καλό που το τζιπ μας έχει κίνηση στους τέσσερις τροχούς επειδή ο δρόμος γλιστράει μετά τη βροχή που έπεσε την προηγούμενη νύχτα.

Περνάμε με το αυτοκίνητο μέσα από την καταπράσινη ύπαιθρο με την οργιώδη βλάστηση και τα απέραντα δάση, και διασχίζουμε μικρά χωριά όπου οι άνθρωποι πουλάνε μπανάνες, πλαντάγο, ανανάδες, μανιόκα, καλαμπόκι, κολοκύθια και φιστίκια πάνω σε μικρούς πάγκους στην άκρη του δρόμου. Η πείνα είναι άγνωστη εδώ. Χάρη στο καλό έδαφος και στο υγρό κλίμα, η γη παράγει ποικιλία τροφών σε αφθονία. Κατόπιν, εντελώς ξαφνικά, βρισκόμαστε στο πρώτο «χωριό», ή μάλλον καταυλισμό, των Μπαμπίνγκα.

Ζουν σε εξαιρετικά μικρές θολωτές καλύβες οι οποίες έχουν ένα άνοιγμα αρκετά μεγάλο για να μπαίνει κανείς μέσα μπουσουλώντας. Χρησιμοποιώντας κλαδιά και φύλλα από το κοντινό δάσος, οι γυναίκες χτίζουν τις καλύβες. Γύρω στις 10 με 15 καλύβες είναι τοποθετημένες σε κύκλο. Αυτές τις χρησιμοποιούν μόνο για ύπνο ή για προστασία από τη δυνατή βροχή. Περνάνε την καθημερινή τους ζωή στο ύπαιθρο.

Βγαίνουμε από το αυτοκίνητο για να χαιρετήσουμε μερικές γυναίκες, που η καθεμιά τους μεταφέρει ένα μωρό στη μέση της. Μερικοί άντρες άκουσαν το αυτοκίνητό μας και έρχονται τρέχοντας να δουν ποιοι είμαστε και τι θέλουμε. Τους συνοδεύουν αρκετοί σκύλοι που έχουν ένα κουδουνάκι δεμένο στο λαιμό τους.

Θυμόμαστε από την έρευνα που κάναμε ότι τα μόνα κατοικίδια ζώα που έχουν οι Πυγμαίοι είναι οι σκύλοι. Είναι οι σύντροφοί τους στο κυνήγι. Και από το έδαφος μέχρι την κορυφή των δέντρων, υπάρχουν άφθονα θηράματα. Όπως εξηγεί το βιβλίο Πυγμαίοι—Οι Άνθρωποι του Δάσους, σε αυτά περιλαμβάνονται πουλιά, πίθηκοι, ελέφαντες, βούβαλοι, αρουραίοι, αντιλόπες, αγριογούρουνα, σκίουροι και πολλά άλλα. Ένας πιστός σκύλος είναι απαραίτητος για κάθε κυνηγό.

Στις συζητήσεις μας με αυτούς τους ανθρώπους, χρησιμοποιούμε Το Βιβλίο Μου με τις Βιβλικές Ιστορίες και το ειδικό βιβλιάριο Απολαύστε Ζωή στη Γη για Πάντα! a Αυτά εξηγούν ότι σύντομα η γη θα γίνει παράδεισος με όμορφα δάση, όπου δεν θα υπάρχουν ασθένειες ή θάνατος. (Αποκάλυψη 21:4, 5) Και τα δύο έντυπα είναι στη γλώσσα σάνγκο, τη γλώσσα που μιλάει πάνω από το 90 τοις εκατό του πληθυσμού, περιλαμβανομένων και των Πυγμαίων. Αυτοί οι ειρηνικοί άνθρωποι, όπου και αν ζουν, υιοθετούν τη γλώσσα των Αφρικανών γειτόνων τους. Αυτό είναι απαραίτητο επειδή έχουν εμπορικές συναλλαγές μαζί τους.

Σύντομα, αρκετοί άντρες και γυναίκες μαζεύονται γύρω μας, κοιτάζοντας με ενθουσιασμό τη μια εικόνα μετά την άλλη καθώς ακούν τις εξηγήσεις που δίνουμε. Από προηγούμενες επισκέψεις που έχουμε κάνει στο διάβα των ετών, γνωρίζουν ότι είμαστε Μάρτυρες του Ιεχωβά. Χαίρονται που μπορούν να πάρουν αντίτυπα αυτών των εντύπων. Ωστόσο, το πρόβλημα είναι ότι δεν μπορούν να διαβάσουν. Στο πέρασμα των ετών, έχουν γίνει προσπάθειες από το κράτος καθώς και από άλλους οργανισμούς για να τους διδάξουν ανάγνωση και γραφή, αλλά μάταια. Έγιναν διευθετήσεις για την εκπαίδευση των παιδιών τους. Τα σχολεία λειτούργησαν για κάποιο διάστημα, αλλά αργά ή γρήγορα τα περισσότερα παιδιά σταμάτησαν. Κάποιος δάσκαλος ο οποίος εργάστηκε με τους Πυγμαίους δήλωσε ότι όταν βρίσκονται στην τάξη εκδηλώνουν εξαιρετικές ικανότητες μάθησης, αλλά αφού παρακολουθήσουν το σχολείο επί μερικούς μήνες, απλώς εξαφανίζονται. Ωστόσο, οι προσπάθειες για την παροχή επίσημης εκπαίδευσης συνεχίζονται από τις τοπικές αρχές και από άλλους παράγοντες.

Όπως είναι γνωστό, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά επανεπισκέπτονται εκείνους που εκδηλώνουν ενδιαφέρον για το Λόγο του Θεού. Αλλά εμείς δεν περιμένουμε ότι θα συναντήσουμε τους ίδιους Μπαμπίνγκα την επόμενη φορά που θα έρθουμε, επειδή βρίσκονται διαρκώς σε κίνηση όλο το χρόνο. Εξαφανίζονται μέσα στο πυκνό δάσος, το οποίο αποτελεί το σπίτι τους, επί μήνες κάθε φορά. Οι προσπάθειες που γίνονται για να τους εγκαταστήσουν κάπου μόνιμα έχουν ελάχιστη επιτυχία. Πραγματικά, είναι οι άνθρωποι του πυκνού δάσους. Οι μετακινήσεις και το κυνήγι είναι τρόπος ζωής για αυτούς, και τίποτα δεν μπορεί να τους σταματήσει.

Καθημερινή Ζωή, Γάμος και Οικογένεια

Βασικά, οι άντρες κυνηγούν και οι γυναίκες συλλέγουν σχεδόν ό,τι παράγει το δάσος: μανιτάρια, ρίζες, σπόρους, φύλλα, καρπούς, έντομα, τερμίτες, άγριο μέλι και, βεβαίως, τις αγαπημένες τους κάμπιες. Όλα αυτά τους χρειάζονται για τροφή και για το εμπόριο. Οι Αφρικανοί γείτονες των Πυγμαίων, οι οποίοι συνήθως αποκαλούνται λε γκραν νουάρ (οι μεγάλοι μαύροι), εξαρτώνται κατά πολύ από αυτούς για να βρουν τα συγκεκριμένα αγαθά. Σε αντάλλαγμα, δίνουν στους Πυγμαίους κατσαρολικά, μεγάλα μαχαίρια, εργαλεία όπως τσεκούρια και λεπίδες, αλάτι, φοινικέλαιο, μανιόκα, πλαντάγο και, δυστυχώς, καπνό, τοπικά οινοπνευματώδη ποτά και κάνναβη. Τα τελευταία τρία προϊόντα προξενούν τρομερά προβλήματα σε αυτούς τους ταπεινούς ανθρώπους. Πολλές φορές χρεώνονται για να τα αποκτήσουν, και σιγά σιγά η ζωή τους καταστρέφεται.

Οι άντρες είναι συνήθως μονογαμικοί. Ωστόσο, εύκολα παίρνουν διαζύγιο ή χωρίζουν για να ζήσουν με άλλη σύντροφο. Ο πατέρας ή ο πιο ηλικιωμένος στον καταυλισμό είναι και ο πιο αξιοσέβαστος. Δεν δίνει διαταγές, αλλά συνήθως η συμβουλή του εφαρμόζεται. Θα δείτε ότι οι Πυγμαίοι αγαπούν τα παιδιά τους. Η μητέρα και ο πατέρας συχνά παίρνουν το μωρό τους μαζί τους. Αυτά τα μικρά είναι σε συνεχή επαφή και με τους δύο γονείς όπου και αν πάνε και ό,τι και αν κάνουν αυτοί, ανεξάρτητα από το αν πρόκειται για εργασία, για κυνήγι ή για χορό.

Το βράδυ το μωρό κοιμάται ανάμεσα στους γονείς του. Στη διάρκεια της ημέρας, οι γονείς, τα αδέλφια, οι θείοι και οι παππούδες προσέχουν τα μικρά, και εκτός από αυτό έχουν και τη φροντίδα ολόκληρου του καταυλισμού. Οι επισκέψεις ανάμεσα στους γονείς και στους συγγενείς είναι πολύ συχνές. Όλα αυτά διατηρούν άρρηκτους τους οικογενειακούς δεσμούς. Στο Δυτικό πολιτισμό, οι οικογενειακοί δεσμοί είναι συνήθως χαλαροί ή κομμένοι αλλά εδώ τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά.

Ενώ οι Πυγμαίοι ζουν χωριστά από τους Αφρικανούς γείτονές τους, έχουν οικονομικές σχέσεις μαζί τους. Εκτός από την τακτική επαφή που έχουν λόγω του εμπορίου, συχνά μισθώνονται ως εργάτες στις φυτείες καφέ και κακάο. Μπορεί να εργαστούν για μερικές εβδομάδες, να πληρωθούν και κατόπιν να εξαφανιστούν στο πυκνό δάσος για μια μεγάλη περίοδο. Ποιος ξέρει; Ο καφές που απολαύσατε αυτό το πρωί μπορεί να έχει περάσει από τα χέρια των Πυγμαίων της Κεντρικής Αφρικής.

Θρησκεία

Οι Μπαμπίνγκα είναι θρησκευόμενος λαός, αλλά οι δεισιδαιμονίες και η παράδοση δεσπόζουν στη θρησκευτική τους ζωή. Ασκούν τις τελετουργίες τους με τη συνοδεία μουσικής, τραγουδιών και χορού. Το βιβλίο Εθνότητες—Ανθρώπινα Δικαιώματα και οι Αυτόχθονες Λαοί (Ethnies—droits de l’homme et peuples autochtones) δίνει την ακόλουθη εξήγηση: «Για τους ανθρώπους του πυκνού δάσους, ο Θεός δημιούργησε τον κόσμο, δηλαδή το δάσος. Αφού δημιούργησε τα πρώτα ανθρώπινα ζευγάρια . . . , αποσύρθηκε στον ουρανό και έχασε κάθε ενδιαφέρον για τις ανθρώπινες υποθέσεις. Τώρα, ένα υπέρτατο πνεύμα, ο θεός του δάσους, τον εκπροσωπεί». Ασφαλώς, αυτό διαφέρει πολύ από την εξήγηση που περιέχεται στην Αγία Γραφή αναφορικά με τον Θεό και το σκοπό του.—Γένεση, κεφάλαια 1, 2· Ψαλμός 37:10, 11, 29.

Ευφυής Λαός

Δεν είναι ασυνήθιστο για μερικούς ανθρώπους να κοροϊδεύουν ή ακόμη και να περιφρονούν τους Πυγμαίους, σκεφτόμενοι ότι είναι κατώτεροι και λιγότερο ευφυείς. Αλλά ο Πάτρικ Μέρεντιθ, καθηγητής ψυχοφυσικής στο Πανεπιστήμιο Λιντς της Αγγλίας, είπε: «Αν δείτε τους πυγμαίους στο φυσικό τους περιβάλλον να κατασκευάζουν γέφυρες από ίνες και να ζουν μια επιτυχημένη ζωή, ίσως επανεξετάσετε την αντίληψή σας για την ευφυΐα».

Γνωρίζουμε ότι όλοι οι άνθρωποι είναι απόγονοι του πρώτου ανθρώπινου ζευγαριού, του Αδάμ και της Εύας. Το εδάφιο Πράξεις 17:26 λέει: «[Ο Θεός] έκανε από έναν άνθρωπο κάθε έθνος ανθρώπων για να κατοικούν σε ολόκληρη την επιφάνεια της γης». Και τα εδάφια Πράξεις 10:34, 35 δηλώνουν ότι «ο Θεός δεν είναι προσωπολήπτης, αλλά σε κάθε έθνος όποιος τον φοβάται και εργάζεται δικαιοσύνη είναι ευπρόσδεκτος σε αυτόν». Συνεπώς, θέλουμε να μεταδώσουμε τις Βιβλικές αλήθειες σε αυτούς τους ανθρώπους ώστε να μπορέσουν και αυτοί να αποκτήσουν την ελπίδα για ζωή όταν σύντομα ολόκληρη η γη θα μεταμορφωθεί σε έναν όμορφο παράδεισο με πολλά πυκνά δάση.

[Υποσημειώσεις]

[Εικόνες στη σελίδα 23]

1. Μετάδοση του Βιβλικού αγγέλματος στους Πυγμαίους· 2. Πυγμαίος ξυλογλύπτης· 3. χαρακτηριστική κατοικία των Πυγμαίων