Ο Καιρός​—Μήπως Κάτι Δεν Πάει Καλά;

«ΟΤΑΝ συναντιούνται δύο Άγγλοι, το πρώτο πράγμα για το οποίο μιλάνε είναι ο καιρός», είπε χαριτολογώντας ο διάσημος συγγραφέας Σάμιουελ Τζόνσον. Ωστόσο, τα πρόσφατα χρόνια, ο καιρός δεν αποτελεί απλώς μέσο για την έναρξη συζητήσεων. Αποτελεί αιτία σοβαρής ανησυχίας για ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Γιατί; Επειδή ο καιρός​—ο οποίος ήταν ανέκαθεν απρόβλεπτος—​φαίνεται πως γίνεται ολοένα και πιο αλλοπρόσαλλος.

Λόγου χάρη, το καλοκαίρι του 2002, η Ευρώπη πλήγηκε από ασυνήθιστα δυνατές καταιγίδες. Μάλιστα, αυτές οδήγησαν στις «χειρότερες πλημμύρες της κεντρικής Ευρώπης τα τελευταία εκατό και πλέον χρόνια», όπως περιγράφτηκαν. Εξετάστε τις ακόλουθες ειδήσεις:

ΑΥΣΤΡΙΑ: «Οι επαρχίες του Σάλτσμπουργκ, της Καρινθίας και του Τιρόλου πλήγηκαν με ιδιαίτερη δριμύτητα από σφοδρές καταιγίδες. Πολλοί δρόμοι έγιναν βούρκοι, καθώς οι σωροί της λάσπης και των χαλασμάτων έφτασαν σε ύψος 15 μέτρων. Στο σταθμό Ζίντμπανχοφ της Βιέννης, μια καταιγίδα προκάλεσε σιδηροδρομικό ατύχημα με αρκετούς τραυματίες».

ΓΑΛΛΙΑ: «Είκοσι τρεις νεκροί, 9 αγνοούμενοι και χιλιάδες πληγέντες . . . Τρεις άνθρωποι σκοτώθηκαν από κεραυνό στις νεροποντές της Δευτέρας. . . . Ένας πυροσβέστης πέθανε αφού έσωσε κάποιο ζευγάρι που κινδύνευε επειδή τα νερά είχαν παρασύρει το αυτοκίνητό τους».

ΓΕΡΜΑΝΙΑ: «Ποτέ πριν στην ιστορία της χώρας δεν εκκενώθηκαν πόλεις και χωριά σε τέτοια κλίμακα όσο τώρα, στη διάρκεια αυτής της “πλημμύρας του αιώνα”. Οι κάτοικοι εγκαταλείπουν τις πόλεις τους κατά χιλιάδες. Οι περισσότεροι φεύγουν για προληπτικούς λόγους. Μερικοί σώθηκαν από τις πλημμύρες την τελευταία στιγμή με κάποιο πλοιάριο ή ελικόπτερο».

ΡΟΥΜΑΝΙΑ: «Περίπου 12 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους από τα μέσα Ιουλίου εξαιτίας των καταιγίδων».

ΡΩΣΙΑ: «Τουλάχιστον 58 άνθρωποι πέθαναν στις παράκτιες περιοχές της Μαύρης Θάλασσας . . . Περίπου 30 αυτοκίνητα και λεωφορεία παραμένουν στον πυθμένα της θάλασσας, ενώ οι προειδοποιήσεις για νέες νεροποντές καθιστούν αδύνατες τις προσπάθειες για την ανεύρεσή τους».

ΤΣΕΧΙΑ: «Για την Πράγα ήταν οδυνηρή εμπειρία. Αλλά στην επαρχία, η τραγωδία ήταν πολύ χειρότερη. Περίπου 200.000 άνθρωποι έφυγαν από τα σπίτια τους. Ολόκληρες πόλεις έχουν σκεπαστεί από τα νερά».

Όχι Μόνο στην Ευρώπη

Τον Αύγουστο του 2002, η γερμανική εφημερίδα Ζουντόιτσε Τσάιτουνγκ (Süddeutsche Zeitung) ανέφερε: «Νέο κύμα από δυνατές βροχοπτώσεις και νεροποντές στην Ασία, στην Ευρώπη και στη Νότια Αμερική έχει σπείρει τον όλεθρο. Την Τετάρτη, τουλάχιστον 50 άτομα πέθαναν εξαιτίας μιας κατολίσθησης στο Νεπάλ. Ένας τυφώνας θανάτωσε οχτώ άτομα στη νότια Κίνα και προκάλεσε δυνατές βροχές στην κεντρική Κίνα. Οι πλημμύρες στην Κίνα έκαναν τη στάθμη του ποταμού Μεκόνγκ να ανέβει στο υψηλότερο σημείο των τελευταίων 30 χρόνων, κατακλύζοντας πάνω από 100 σπίτια στη βορειοανατολική Ταϋλάνδη. . . . Στην Αργεντινή, τουλάχιστον πέντε άνθρωποι πνίγηκαν από τις σφοδρές βροχές. . . . Πάνω από χίλια άτομα πέθαναν εξαιτίας των καλοκαιρινών καταιγίδων στην Κίνα».

Ενώ πολλά μέρη του κόσμου πλήττονταν από βροχές, στις Ηνωμένες Πολιτείες επικρατούσε μεγάλη ξηρασία. Όπως αναφέρθηκε: «Σε όλο το έθνος εκφράζονται ανησυχίες για τα πηγάδια που έχουν είτε λίγο είτε καθόλου νερό, για τη ροή πολυάριθμων ποταμών η οποία βρίσκεται στα χαμηλότερα επίπεδα που έχουν καταγραφεί ποτέ, καθώς και για τις ανεξέλεγκτες πυρκαγιές των οποίων ο αριθμός είναι υπερδιπλάσιος του συνηθισμένου. Λαβαίνοντας υπόψη τις καταστροφές που υπέστησαν σοδειές και βοσκοτόπια, τις ελλείψεις πόσιμου νερού, τις ανεξέλεγκτες πυρκαγιές και τις αμμοθύελλες, οι ειδικοί προβλέπουν ότι ο δυσμενής οικονομικός αντίκτυπος της ξηρασίας του 2002 θα ανέλθει σε δισεκατομμύρια δολάρια».

Σε ορισμένα μέρη της βόρειας Αφρικής παρατηρούνται ερημωτικές ξηρασίες από τη δεκαετία του 1960. Σύμφωνα με εκθέσεις, «οι βροχοπτώσεις ήταν είκοσι ως σαράντα εννέα τοις εκατό λιγότερες από ό,τι στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα, πράγμα που προκάλεσε εκτεταμένες πείνες και θάνατο».

Το καιρικό φαινόμενο Ελ Νίνιο—το οποίο προκαλείται από την αύξηση της θερμοκρασίας των νερών του ανατολικού Ειρηνικού—προξενεί περιοδικά πλημμύρες και άλλες καιρικές ανωμαλίες στη Βόρεια και στη Νότια Αμερική.a Ο ειδησεογραφικός οργανισμός CNN αναφέρει ότι τα έτη 1983/1984 το Ελ Νίνιο ήταν «υπεύθυνο για περισσότερους από 1.000 θανάτους, προκαλώντας καταστροφές εξαιτίας του καιρού σε όλες σχεδόν τις ηπείρους καθώς και ζημιές συνολικού ύψους [9,1 δισεκατομμυρίων ευρώ] από την απώλεια περιουσιακών στοιχείων και ζώων». Αυτό το φαινόμενο εμφανίζεται τακτικά (κάθε τέσσερα χρόνια περίπου) από τότε που εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 19ο αιώνα. Ωστόσο, μερικοί ειδικοί πιστεύουν ότι «ο ρυθμός εμφάνισης του Ελ Νίνιο έχει επιταχυνθεί» και ότι στο μέλλον θα «εμφανίζεται πιο συχνά».

Ένα άρθρο της Εθνικής Υπηρεσίας Αεροναυτικής και Διαστήματος των ΗΠΑ παρέχει την εξής διαβεβαίωση: «Κατά το μεγαλύτερο μέρος, αυτός ο “παράξενος” καιρός που βλέπουμε​—το ασυνήθιστα ζεστό φθινόπωρο ή ο πολύ υγρός χειμώνας—​οφείλεται σε φυσιολογικές, τοπικές αλλαγές του καιρού». Ωστόσο, κάποια στοιχεία δείχνουν ότι μπορεί να υπάρχει σοβαρό πρόβλημα. Η περιβαλλοντική ακτιβιστική οργάνωση Γκρίνπις προβλέπει: «Τα επικίνδυνα καιρικά φαινόμενα που περιλαμβάνουν ισχυρότερους τυφώνες και δυνατές βροχές θα συνεχίσουν να σπέρνουν τον όλεθρο σε ολόκληρο τον πλανήτη. Σοβαρότερες ξηρασίες και πλημμύρες θα αλλάξουν στην κυριολεξία τη μορφή της Γης, οδηγώντας στην εξαφάνιση παράκτιων περιοχών και στην καταστροφή δασών». Είναι άραγε βάσιμοι τέτοιοι ισχυρισμοί; Αν ναι, πού οφείλονται αυτά τα «επικίνδυνα καιρικά φαινόμενα»;

[Υποσημείωση]

[Εικόνες στη σελίδα 2, 3]

Πλημμύρες στη Γερμανία (επάνω) και στην Τσεχία (αριστερά)