Το Μεταβαλλόμενο Πρόσωπο της Μόδας

ΕΙΤΕ το αντιλαμβανόμαστε είτε όχι, οι καθημερινές μας αποφάσεις όσον αφορά το τι θα φορέσουμε επηρεάζονται από τη μόδα, τουλάχιστον μέχρι ενός σημείου. Αν μη τι άλλο, οι επιταγές της μόδας καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό το τι υπάρχει διαθέσιμο στην αγορά.

Ακόμη και είδη ενδυμασίας που τώρα θεωρούμε πολύ συνηθισμένα κάποτε αποτελούσαν την τελευταία λέξη της μόδας. Το αντρικό πουκάμισο και η γραβάτα, λόγου χάρη, ήταν ό,τι πιο μοντέρνο πριν από έναν και πλέον αιώνα. Επίσης, η μόδα του γυναικείου πουλόβερ καθιερώθηκε τη δεκαετία του 1920.

Δύο βασικές επιθυμίες τροφοδοτούν τη βιομηχανία της μόδας​—ο νεωτερισμός και η συμμόρφωση με συγκεκριμένα πρότυπα. Σε όλους σχεδόν αρέσει να φορούν κάτι καινούριο. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο μερικές φορές αγοράζουμε ρούχα, όχι επειδή έχει φθαρεί ένα παλιότερο ρούχο, αλλά απλώς και μόνο επειδή θέλουμε κάποια αλλαγή. Συγχρόνως, δεν θέλουμε να φαινόμαστε εκτός τόπου και χρόνου, και γι’ αυτό αγοράζουμε ρούχα τα οποία μοιάζουν σε κάποιον βαθμό με εκείνα που φορούν οι γύρω μας. Στο πέρασμα των αιώνων, η βιομηχανία ένδυσης έχει ικανοποιήσει​—και μερικές φορές έχει εκμεταλλευτεί—​αυτές τις επιθυμίες για νεωτερισμό και συμμόρφωση με συγκεκριμένα πρότυπα.

Σύντομη Αναδρομή

Για να δημιουργηθεί ένα στιλ, οι σχεδιαστές χρησιμοποιούν πέντε βασικά στοιχεία: το χρώμα, τη γραμμή, τον τρόπο με τον οποίο πέφτει το ύφασμα πάνω στο σώμα, τη σύνθεσή του και την αρμονία των γραμμών (ή τα σχήματα πάνω στην επιφάνεια του υφάσματος). Οι δυνατότητες των σχεδιαστών και των μόδιστρων και στους πέντε αυτούς τομείς έχουν πολλαπλασιαστεί στο πέρασμα των ετών. Στην αρχαία Αίγυπτο, λόγου χάρη, προτιμούσαν το διαφανές λινό, το οποίο παραγόταν τοπικά και ήταν ιδανικό για το θερμό της κλίμα. Αλλά επειδή δεν ήταν εύκολο να βαφτεί το λινό, συνήθως υπήρχε σε ένα μόνο χρώμα​—το λευκό. Εντούτοις, οι σχεδιαστές της αιγυπτιακής μόδας πτύχωναν το ύφασμα έτσι ώστε τα ρούχα τους έπεφταν με χάρη πάνω στο σώμα και είχαν ωραία γραμμή. Με αυτόν τον τρόπο, ήρθε σε ύπαρξη ένα από τα πιο ανθεκτικά στο χρόνο στιλ ντυσίματος στον κόσμο.

Τον πρώτο αιώνα Κ.Χ., υπήρχαν ήδη καινούρια υφάσματα και χρώματα. Οι εύποροι Ρωμαίοι εισήγαν μετάξι από την Κίνα ή την Ινδία, αν και τα μεταφορικά έξοδα ήταν τόσο μεγάλα ώστε το υφασμένο μετάξι ήταν τόσο πολύτιμο όσο και το χρυσάφι. Ένα άλλο ύφασμα που θεωρούνταν της μόδας ήταν το βαμμένο μαλλί από την Τύρο, το οποίο κόστιζε 2.000 δηνάρια το κιλό​—μισθοί έξι ετών για τον μέσο εργαζόμενο. Χάρη σε καινούριες βαφές και υφάσματα, οι πλούσιες Ρωμαίες μπορούσαν να φορούν ένα μακρύ, πλούσιο ένδυμα από μπλε ινδικό βαμβάκι ή ίσως από κίτρινο κινέζικο μετάξι.

Αν και από καιρό σε καιρό εμφανίζονταν καινούριες μόδες, σε παλιότερες εποχές ένα ακριβό ρούχο πιθανότατα θα παρέμενε στη μόδα μια ολόκληρη ζωή. Οι αλλαγές γίνονταν με αργούς ρυθμούς και συνήθως επηρέαζαν μόνο τους αριστοκράτες. Με τον ερχομό της βιομηχανικής επανάστασης, όμως, η μόδα άρχισε να επηρεάζει πολύ περισσότερο τους κοινούς ανθρώπους.

Το 19ο αιώνα, έκαναν την εμφάνισή τους ολόκληρες βιομηχανίες παραγωγής ενδυμάτων, τόσο για πλούσιους όσο και για φτωχούς. Οι μηχανοποιημένες βαμβακουργίες και τα εριουργεία πολλαπλασιάστηκαν, και οι τιμές των υφασμάτων μειώθηκαν. Χάρη στις ραπτομηχανές, η παραγωγή ρούχων στοίχιζε λιγότερο, ενώ οι νέες συνθετικές βαφές πρόσφεραν πολύ περισσότερες επιλογές ως προς τα χρώματα.

Οι κοινωνικές και οι τεχνολογικές αλλαγές έπαιξαν ακόμη μεγαλύτερο ρόλο στην ένδυση των απλών ανθρώπων. Στη Δυτική Ευρώπη και στη Βόρεια Αμερική, οι άνθρωποι μπορούσαν να ξοδεύουν περισσότερα χρήματα. Τη δεκαετία του 1850, εμφανίστηκαν τα γυναικεία περιοδικά, και λίγο καιρό αργότερα τα πολυκαταστήματα άρχισαν να διαθέτουν έτοιμα ρούχα σε τυποποιημένα μεγέθη. Επίσης, το 19ο αιώνα, ο Τσαρλς Φρέντερικ Γουέρθ επινόησε τις επιδείξεις μόδας, χρησιμοποιώντας μοντέλα για να κεντρίσει το ενδιαφέρον των υποψήφιων πελατών.

Τον 20ό αιώνα, οι καινούριες συνθετικές ίνες, όπως το ρεγιόν, το νάιλον και ο πολυεστέρας, πρόσφεραν στους κατασκευαστές μια μεγαλύτερη ποικιλία υφασμάτων. Με τη βοήθεια σχεδίων που φτιάχνονταν σε κομπιούτερ, ήταν εύκολο να δημιουργηθούν καινούριες μόδες, και λόγω της παγκοσμιοποίησης, οι νέες τάσεις της μόδας μπορούσαν να εμφανιστούν σχεδόν ταυτόχρονα στους δρόμους του Τόκιο, της Νέας Υόρκης, του Παρισιού και του Σάο Πάολο. Στο μεταξύ, οι σχεδιαστές και οι κατασκευαστές έχουν βρει νέους τρόπους προώθησης των προϊόντων τους.

Σήμερα, οι πιο πιστοί οπαδοί της μόδας δεν είναι πλέον οι πλούσιοι, αλλά οι νέοι. Κάθε μήνα εκατομμύρια από αυτούς αγοράζουν καινούρια ρούχα, και η βιομηχανία της ένδυσης παράγει ρούχα αξίας εκατοντάδων δισεκατομμυρίων ευρώ το χρόνο.a Μήπως, όμως, υπάρχουν κάποιες κρυφές παγίδες;

[Υποσημείωση]

[Πλαίσιο/Εικόνες στη σελίδα 4, 5]

Οι Δημιουργοί της Μόδας

Επί αιώνες, οι βασιλιάδες και οι ευγενείς καθόριζαν τα πρότυπα ενδυμασίας. Το 17ο αιώνα, ο Βασιλιάς Λουδοβίκος ΙΓ΄ της Γαλλίας αποφάσισε να φορέσει περούκα για να καλύψει τη φαλάκρα του. Σύντομα, οι Ευρωπαίοι ευγενείς ξύριζαν το κεφάλι τους και φορούσαν περούκα—μια μόδα που διήρκεσε πάνω από έναν αιώνα.

Το 19ο αιώνα, τα γυναικεία περιοδικά πρόβαλλαν τις τάσεις της μόδας και μάλιστα πρόσφεραν φτηνά πατρόν ώστε να μπορούν οι γυναίκες να ράβουν ρούχα μόνες τους. Τον 20ό αιώνα, καθώς αύξανε η δημοτικότητα του κινηματογράφου και της τηλεόρασης, οι αστέρες γίνονταν διεθνή είδωλα και καθόριζαν τις τάσεις της μόδας. Επίσης, δημοφιλείς μουσικοί επιδείκνυαν ακραία στιλ, τα οποία γρήγορα μιμούνταν πολλοί νεαροί. Σήμερα τα πράγματα ελάχιστα έχουν αλλάξει, καθώς οι διαφημιστές χρησιμοποιούν αποτελεσματικά τις επιδείξεις μόδας, τα πολυτελή περιοδικά, τις γιγαντοαφίσες, τις βιτρίνες των καταστημάτων και τις τηλεοπτικές διαφημίσεις ώστε να δημιουργήσουν ζήτηση για καινούρια ρούχα.

[Εικόνα]

Ο Βασιλιάς Λουδοβίκος ΙΓ΄

[Ευχαριστίες]

Από το βιβλίο The Historian’s History of the World

[Εικόνα στη σελίδα 4]

Αυτό το αρχαίο αιγυπτιακό λινό ένδυμα αντιπροσώπευε ένα από τα πιο ανθεκτικά στο χρόνο στιλ ντυσίματος στον κόσμο

[Ευχαριστίες]

Φωτογραφία με την ευγενή παραχώρηση του British Museum

[Εικόνα στη σελίδα 4]

Στην αρχαία Ρώμη οι γυναίκες φορούσαν ένα μακρύ, πλούσιο ένδυμα

[Ευχαριστίες]

Από το βιβλίο Historia del Traje, 1917

[Εικόνα στη σελίδα 4, 5]

Το κιμονό έχει επιζήσει από το 650 Κ.Χ. περίπου

[Ευχαριστίες]

Από την εφημερίδα La Ilustración Artística, Volume X, 1891

[Εικόνα στη σελίδα 5]

Σε παλιότερες εποχές ένα ακριβό ρούχο πιθανότατα θα παρέμενε στη μόδα μια ολόκληρη ζωή

[Ευχαριστίες]

EclectiCollections

[Εικόνα στη σελίδα 5]

Η βιομηχανική επανάσταση έφερε τους κοινούς ανθρώπους πιο κοντά στη μόδα

[Ευχαριστίες]

EclectiCollections