Πώς Μπαίνουν στο Στόχαστρο τα Θύματα

Η Μόνικα είχε μόλις τελειώσει το σχολείο όταν άρχισε να εργάζεται ως εκπαιδευόμενη γραμματέας σε δικηγορικό γραφείο. Ανέμενε ότι η μετάβασή της στη ζωή της εργαζόμενης γυναίκας θα ήταν ομαλή.

Ο Χορστ ήταν γιατρός γύρω στα 35 του. Είχε σύζυγο και παιδιά και όλα έδειχναν ότι θα αποκτούσε αναγνώριση και υψηλό εισόδημα.

Τόσο η Μόνικα όσο και ο Χορστ έπεσαν θύματα παρενόχλησης.

ΟΙ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ της Μόνικα και του Χορστ μάς διδάσκουν ένα πολύτιμο μάθημα: Τα θύματα παρενόχλησης στην εργασία δεν ανταποκρίνονται κατ’ ανάγκην σε έναν προκαθορισμένο τύπο. Πράγματι, οποιοσδήποτε, όπου και αν εργάζεται, είναι πιθανός στόχος παρενόχλησης. Πώς μπορείτε, λοιπόν, να προστατευτείτε; Η απάντηση βρίσκεται εν μέρει στο να μάθετε πώς να επιδιώκετε ειρήνη στο χώρο εργασίας, ακόμη και με δύσκολους συνεργάτες.

Αρμονική Συνύπαρξη στην Εργασία

Η εργασία πολλών ανθρώπων απαιτεί να συνυπάρχουν αρμονικά με μια ομάδα συνεργατών και να βοηθούν αυτή την ομάδα να λειτουργεί ομαλά και με ενότητα. Αν οι συνάδελφοι τα πηγαίνουν καλά μεταξύ τους, αυτό είναι ευεργετικό για την εργασία. Αν όχι, η εργασία πάσχει και ο κίνδυνος παρενόχλησης αυξάνεται.

Τι μπορεί να εμποδίσει την ομαλή λειτουργία μιας ομάδας εργαζομένων; Κάποια αιτία ίσως είναι οι συχνές αλλαγές προσωπικού. Σε μια τέτοια περίπτωση είναι δύσκολο να δημιουργηθούν δεσμοί. Επίσης, οι καινούριοι συνάδελφοι δεν είναι εξοικειωμένοι με τη ροή της εργασίας, πράγμα που επιβραδύνει την απόδοση όλων. Αν ο φόρτος εργασίας αυξάνεται, πιθανότατα η ομάδα θα βρίσκεται υπό συνεχή ένταση.

Επιπλέον, αν η ομάδα δεν έχει σαφείς στόχους, δεν θα υπάρχει αίσθημα ενότητας. Αυτό μπορεί να συμβαίνει, για παράδειγμα, όταν ένας ανασφαλής διευθυντής δαπανάει περισσότερο χρόνο υπερασπιζόμενος τη θέση του παρά κατευθύνοντας την εργασία. Μπορεί μάλιστα να προσπαθεί να έχει το πάνω χέρι βάζοντας συναδέλφους να μαλώνουν μεταξύ τους. Κάτι που κάνει ακόμη χειρότερα τα πράγματα είναι το γεγονός ότι η διάρθρωση της ομάδας μπορεί να είναι τόσο ασαφής ώστε κάποιοι συνάδελφοι να μη γνωρίζουν τα όρια των ευθυνών τους. Λόγου χάρη, μπορεί να προκύψουν διαμάχες όταν δύο εργαζόμενοι πιστεύουν ο καθένας για τον εαυτό του ότι έχει την ευθύνη να προσυπογράφει τα τιμολόγια.

Σε μια τέτοια περίπτωση, δεν υπάρχει καλή επικοινωνία και τα πληγωμένα αισθήματα συνήθως παραμένουν. Ο φθόνος δηλητηριάζει την ατμόσφαιρα στην εργασία και οι συνάδελφοι διαγκωνίζονται για την εύνοια του διευθυντή. Μικροπαρεξηγήσεις εκλαμβάνονται ως μεγάλες προσβολές. Στην ουσία, δημιουργούνται ζητήματα από το τίποτα. Ο δρόμος για την παρενόχληση είναι ανοιχτός.

Η Εξεύρεση του «Αποδιοπομπαίου Τράγου»

Στο πέρασμα του χρόνου, ένας εργαζόμενος μπορεί να επιλεχθεί για να γίνει ο «αποδιοπομπαίος τράγος». Τι είδους άτομο μπορεί να υποστεί τέτοια μεταχείριση; Ίσως κάποιος που ξεχωρίζει ως διαφορετικός. Παραδείγματος χάρη, θα μπορούσε να είναι ο μοναδικός άντρας σε ένα περιβάλλον όπου βρίσκονται μόνο γυναίκες ή μια γυναίκα η οποία εργάζεται ανάμεσα σε άντρες. Το άτομο που έχει αυτοπεποίθηση μπορεί να θεωρηθεί επιθετικό ενώ το επιφυλακτικό άτομο μπορεί να θεωρηθεί ύπουλο. Το ενδεχόμενο θύμα μπορεί επίσης να είναι διαφορετικό με την έννοια ότι είναι μεγαλύτερο ή μικρότερο σε ηλικία από τους υπόλοιπους ή έχει καλύτερα προσόντα για την εργασία.

Όποιος και αν είναι ο «αποδιοπομπαίος τράγος», οι συνάδελφοι «εκδηλώνουν μοχθηρία και θρασύτητα απέναντι στο επιλεγμένο θύμα τους, εκτονώνοντας με αυτόν τον τρόπο τη δική τους προσωπική ένταση», αναφέρει το γερμανικό ιατρικό περιοδικό mta. Οι προσπάθειες που κάνει το θύμα να διορθώσει την κατάσταση δεν έχουν μεγάλη επιτυχία και ίσως μάλιστα να χειροτερέψουν τα πράγματα. Καθώς υφίσταται τον εκφοβισμό ολοένα και πιο συχνά και συστηματικά, το θύμα νιώθει όλο και πιο απομονωμένο. Σε αυτό το στάδιο, πιθανότατα δεν μπορεί να αντιμετωπίσει μόνο του την κατάσταση.

Βέβαια, ο χώρος εργασίας αποτελούσε πάντοτε πρόσφορο έδαφος για κακομεταχείριση. Αλλά πολλοί μπορούν να θυμηθούν τον καιρό που φαινόταν ότι υπήρχε περισσότερο καλοπροαίρετο πνεύμα μεταξύ των συναδέλφων. Η οργανωμένη παρενόχληση ήταν σπάνιο φαινόμενο. Αλλά με το πέρασμα των χρόνων έχει παρατηρηθεί, όπως το περιέγραψε κάποιος γιατρός, «γενική συρρίκνωση του πνεύματος αλληλεγγύης και μεγάλη αύξηση της αναίδειας σε προσωπικό επίπεδο». Τώρα οι άνθρωποι διστάζουν λιγότερο να εμπλακούν σε ανοιχτό πόλεμο στο χώρο της εργασίας.

Δικαιολογημένα λοιπόν, οι απαντήσεις στα ακόλουθα ερωτήματα ενδιαφέρουν όλους τους εργαζόμενους: Μπορεί να αποφευχθεί η παρενόχληση; Πώς μπορεί να επιδιώκει κάποιος ειρήνη στο χώρο εργασίας;

[Εικόνα στη σελίδα 6]

Σκοπός της παρενόχλησης είναι να νιώσει το θύμα της ανεπιθύμητο