Τα Μωρά του Χιονιού στα Νησιά Μάγκνταλεν — ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ της Σκοπιάς

Τα Μωρά του Χιονιού στα Νησιά Μάγκνταλεν

ΔΑΚΡΥΑ πλημμύρισαν τα μάτια μου καθώς κοιτούσα το χνουδωτό λευκό πλασματάκι που βρισκόταν ακριβώς μπροστά μου. Εκπληρώνοντας ένα όνειρο που είχα εδώ και 20 χρόνια, δεν μπορούσα να πιστέψω ότι ήμουν πραγματικά εκεί, ξαπλωμένος φαρδύς πλατύς πάνω στον πάγο, λίγα μόλις εκατοστά μακριά από το μικροσκοπικό πρόσωπο μιας γροιλανδικής φώκιας! Καθώς έβλεπα τα κατάμαυρα μάτια της, ένα ρίγος με διαπέρασε—όχι λόγω του πάγου αλλά λόγω της τεράστιας συγκίνησης που ένιωσα από την εμπειρία. Δεν ήθελα να αφήσω από τα μάτια μου ούτε στιγμή αυτή τη γούνινη μπαλίτσα που είχα μπροστά μου και την παρακολουθούσα να ανοιγοκλείνει τα μάτια της, να ανασαίνει και να κουνάει τα μουστάκια της.

Με μια τουριστική ομάδα βρισκόμασταν 100 χιλιόμετρα μακριά από την ακτή, πάνω σε ένα τεράστιο κομμάτι επιπλέοντα πάγου στο μέσο του κόλπου Σεντ Λόρενς, ανάμεσα στο Νιουφάουντλαντ και στον ηπειρωτικό Καναδά. Η σύζυγός μου και εγώ είχαμε πετάξει ως τα Νησιά Μάγκνταλεν, κοντά στις περιοχές όπου γεννάει τα μικρά της η μεγαλύτερη αγέλη της γροιλανδικής φώκιας. Οι οδηγοί μας μάς είχαν διαβεβαιώσει ότι οι μονωμένες στολές μας με το φωσφοριζέ πορτοκαλί χρώμα δεν θα φόβιζαν τις μικρές φώκιες.

Ποια Είναι η Γροιλανδική Φώκια;

Οι γροιλανδικές φώκιες είναι πτερυγιόποδα, δηλαδή τα άκρα τους είναι πτερύγια. Οι ενήλικες γροιλανδικές φώκιες έχουν ένα χαρακτηριστικό σημάδι στη ράχη τους το οποίο μοιάζει με άρπα.

Εφόσον είναι θηλαστικά, οι γροιλανδικές φώκιες διαθέτουν πνεύμονες, γεννούν μικρά και έχουν μαστικούς αδένες για να θηλάζουν τα νεογνά τους. Το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου τους το περνούν στα παγωμένα νερά του Βόρειου Ατλαντικού. Αλλά αυτές οι ανθεκτικές φώκιες είναι καλά εξοπλισμένες για να αντέχουν στο παγωμένο περιβάλλον τους. Οι ενήλικες ζυγίζουν κατά μέσο όρο 135 κιλά και φτάνουν σε μήκος τα 1,6 μέτρα.

Με τα κοφτερά μπροστινά νύχια τους, οι γροιλανδικές φώκιες μπορούν να συρθούν στον πάγο καθώς και να γαντζωθούν στις τρύπες που έχουν ανοίξει στην επιφάνειά του για να αναπνέουν. Τα πίσω πτερύγιά τους είναι μεγαλύτερα από τα μπροστινά και τα χρησιμοποιούν κυρίως για την προώθησή τους. Τα θαλάσσια αυτά πλάσματα, που έχουν εντυπωσιακή ευκινησία στο νερό, μπορούν να διανύσουν αποστάσεις 8.000 χιλιομέτρων μέσα σε έναν χρόνο.

Αντί για εξωτερικά αφτιά, η γροιλανδική φώκια έχει μια μικρή τρύπα στην κάθε πλευρά του κεφαλιού της. Αυτές κλείνουν όταν βυθίζεται στο νερό. Η ακοή της είναι οξεία. Μπορεί να εντοπίσει πηγές ήχου κάτω από το νερό—κάτι που οι άνθρωποι δεν είναι σε θέση να κάνουν!

Τα μάτια της γροιλανδικής φώκιας είναι μεγάλα και γουρλωτά και μπορούν να βλέπουν καλά μέσα στο αχνό υποθαλάσσιο φως. Στην αστραφτερή λάμψη των πάγων, οι κόρες των ματιών της συστέλλονται σχηματίζοντας κάθετη σχισμή, πράγμα που της επιτρέπει να βλέπει άνετα και σε αυτό το περιβάλλον.

Η Ζωή της Μικρής Φώκιας

Στην αγέλη που παρατηρήσαμε, τα θηλυκά είχαν κατέβει από τη Γροιλανδία, περνώντας από το Βόρειο Καναδά, για να γεννήσουν. Ο επιπλέων πάγος όπου γεννούν τα μικρά τους παρέχει προστασία από τα αρπακτικά. Τα μικρά γεννιούνται πολύ γρήγορα, συνήθως μέσα σε ένα λεπτό! Μέχρι να ετοιμάσεις τη φωτογραφική σου μηχανή, το νεογέννητο μπορεί κιόλας να σε κοιτάζει με τα γουρλωμένα του μάτια! Αμέσως μετά τη γέννα, η μητέρα γυρίζει και ακουμπάει τη μύτη της στη μύτη του νεογέννητου. Απομνημονεύει, ή αλλιώς αποτυπώνει, την ξεχωριστή μυρωδιά και τον ήχο του μικρού της. Στο εξής, θα θηλάζει αυτό το μικρό—και κανένα άλλο—επί δύο εβδομάδες περίπου.

Οι μικρές γροιλανδικές φώκιες αρχίζουν αμέσως να ψάχνουν τις θηλές της μαμάς τους για να τραφούν. Όταν είναι πεινασμένες, βγάζουν κραυγές σαν να φωνάζουν μα-μα. Μόλις φάνε, χώνονται σε κάποιο άνοιγμα στο χιόνι και στον πάγο και τις παίρνει ο ύπνος. Το σώμα τους, καθώς κοιμούνται επανειλημμένα στο ίδιο σημείο, δημιουργεί μια αναπαυτική «κούνια» μέσα στον πάγο.

Κατά τη γέννησή τους οι γροιλανδικές φώκιες ζυγίζουν συνήθως γύρω στα 10 κιλά ενώ το μήκος τους φτάνει σχεδόν τα 90 εκατοστά. Στην αρχή δεν έχουν λίπος για να τις κρατάει ζεστές, αλλά αυτό αλλάζει πολύ γρήγορα! Τις πρώτες 12 μέρες περίπου, παίρνουν ένα ως δύο κιλά καθημερινά. Η ραγδαία ανάπτυξή τους οφείλεται στο πλούσιο γάλα της μητέρας τους, το οποίο περιέχει 50 τοις εκατό λίπος.a Μέσα σε λιγότερο από δύο εβδομάδες, το βάρος του μικρού θα αυξηθεί εκπληκτικά, φτάνοντας στα 35 κιλά!

Αλλαγή Χρωμάτων

Μπορείτε εύκολα να καταλάβετε την ηλικία μιας γροιλανδικής φώκιας από το χρώμα του δέρματός της. Στο τέλος της πρώτης μέρας της ζωής του νεογνού, το δέρμα του στεγνώνει, αποκαλύπτοντας τη χνουδωτή γούνα του. Τώρα το μικρό έχει κιτρινωπό τρίχωμα. Το κίτρινο χρώμα προέρχεται από το αμνιακό υγρό και ξεθωριάζει από τον ήλιο μέσα σε τρεις ή τέσσερις μέρες. Όταν χαθεί το κίτρινο, το τρίχωμα του μικρού γίνεται λευκό. Έπειτα από δύο περίπου εβδομάδες, η μαμά εξαφανίζεται και δεν επιστρέφει ποτέ.

Τα μικρά φωνάζουν, αλλά οι κραυγές τους μένουν αναπάντητες. Μερικές φορές, αναζητώντας παρηγοριά, σέρνονται το ένα προς το άλλο και συγκεντρώνονται σε μικρές ομάδες πάνω στον πάγο. Σύντομα, αρχίζουν να εμφανίζονται γκρίζες κηλίδες πάνω στην άσπρη γούνα τους. Από τη 12η ως την 21η μέρα, η γούνα τους γίνεται γκριζωπή και, έπειτα, ως το τέλος του πρώτου μήνα της ζωής τους, γίνεται τραχιά. Τότε, όλο το χνουδωτό λευκό τρίχωμα έχει ήδη πέσει και έχει αντικατασταθεί από μια γυαλιστερή, γκρίζα αδιάβροχη γούνα.

Τα Επόμενα Στάδια στη Ζωή της Μικρής Γροιλανδικής Φώκιας

Οι μικρές φώκιες επιβιώνουν καταναλώνοντας το λίπος τους μέχρις ότου η πείνα τις αναγκάσει τελικά να πέσουν στο νερό αναζητώντας τροφή. Αλλά, αλίμονο, όταν μπαίνουν στο νερό, τα λιπώδη σώματά τους δεν βυθίζονται λόγω της μεγάλης άνωσης που δέχονται! Χτυπούν ενστικτωδώς τα μικρά πτερύγιά τους, πλατσουρίζοντας στην επιφάνεια του νερού. Όλη αυτή η δραστηριότητα δυναμώνει τα πτερύγιά τους ώστε να μπορούν να κολυμπούν. Συγχρόνως, συμβάλλει στην καύση του λίπους και τελικά μειώνει την άνωση που δέχονται, με αποτέλεσμα να μπορούν να βυθιστούν. Τώρα είναι σε θέση να ικανοποιήσουν την ακόρεστη όρεξή τους, εφόσον στο νερό υπάρχει άφθονο κριλ, όπως και καπελίνοι και άλλα μικρά ψάρια.

Όταν γίνουν ενός έτους, οι φώκιες αλλάζουν δέρμα. Σε ηλικία τριών ως εφτά ετών, ωριμάζουν σεξουαλικά, και μπορεί εύκολα να τις διακρίνει κανείς από το σημάδι της άρπας στη ράχη τους. Η γροιλανδική φώκια μπορεί να ζήσει μέχρι και 35 χρόνια.

Συνάντηση Πρόσωπο με Πρόσωπο

Αφού φοράμε τις στολές που θα μας βοηθήσουν να επιβιώσουμε στο κρύο και βεβαιωνόμαστε ότι έχουμε μαζί μας θερμά επιθέματα για τις μπότες και τα χέρια μας, η 17μελής ομάδα μας επιβιβάζεται σε ελικόπτερα για μια πτήση 80 χιλιομέτρων περίπου. Κοιτώντας κάτω, το μόνο που μπορούμε να δούμε παντού είναι ένα αστραφτερά λευκό χιονισμένο τοπίο που χάνεται καθώς γίνεται ένα με το γαλάζιο ορίζοντα. Τελικά, προσγειωνόμαστε στην παγωμένη θάλασσα. Δένουμε τις ειδικές αντιολισθητικές μπότες μας και αρχίζουμε να περπατάμε όσο πιο αθόρυβα μας επιτρέπει το χιόνι που τρίζει κάτω από τα πόδια μας. Να! Πίσω από εκείνη τη μητέρα υπάρχει ένα αφράτο μωρό του χιονιού—ένα με κίτρινο τρίχωμα! Μοιάζει με μεγάλη, χνουδωτή κάμπια καθώς αγωνίζεται να φτάσει τη μαμά του. Το ερωτεύομαι με την πρώτη ματιά!

Ξαπλώνω πάνω στον πάγο, γιατί αν μείνω όρθιος θα μπορούσε κάποια φώκια να με περάσει για πολική αρκούδα. Οι μητέρες φώκιες μπορεί να γίνουν πολύ επιθετικές, και έτσι περιμένω μέχρις ότου αυτή που παρατηρώ χωθεί σε κάποια τρύπα στον πάγο. Το μικρό της, που το έχω ονομάσει Σάντι, κοιμάται ήσυχα περίπου 6 μέτρα μακριά μου. Σέρνομαι όλο και πιο κοντά του. Σιγά σιγά ανοίγει τα μάτια του.

Τώρα τα μάτια της Σάντι είναι καρφωμένα πάνω μου. Μένω εντελώς ακίνητος. Ξαφνικά, η Σάντι θέλει να με περιεργαστεί! Κινείται προς το μέρος μου πολύ γρηγορότερα από ό,τι φανταζόμουν. Καθώς με πλησιάζει φαίνεται μεγάλη, αν και το χρώμα του δέρματός της δείχνει ότι είναι μόνο δύο ή τριών ημερών. Η Σάντι σταματάει σε απόσταση μόλις λίγων εκατοστών από το πρόσωπό μου και κουνιέται αργά από τη μια πλευρά στην άλλη συσπώντας τη μυτούλα της. Την ακούω καθώς οσφραίνεται. Έρχεται προς το μέρος μου και μου δίνει υγρά «φιλάκια» σε όλο το πρόσωπο και το λαιμό μου!

Κατάπληκτος, βλέπω αυτό το όμορφο μωράκι του χιονιού να κουλουριάζεται δίπλα μου και να αποκοιμιέται! Με αφήνει μάλιστα να ακουμπήσω απαλά το χέρι μου πάνω του. Οι μαλακές του τριχούλες μπαίνουν ανάμεσα στα δάχτυλά μου. Με ξαφνιάζει το πόσο ζεστό είναι. Χαϊδεύω και αγκαλιάζω τη Σάντι μέχρι που έρχεται η ώρα να επιβιβαστούμε στο ελικόπτερο για να επιστρέψουμε. Η Σάντι δεν κουνιέται από τη θέση της καθώς σηκώνομαι ήσυχα ήσυχα.

Δακρυσμένος και με αισθήματα δέους απομακρύνομαι, ευχαριστώντας σιωπηλά τον Θεό μας, τον Ιεχωβά, που δημιούργησε αυτό το υπέροχο πλασματάκι. Η συνάντησή μου με αυτή τη μικρή γροιλανδική φώκια έμοιαζε με όνειρο. Αυτή η εμπειρία μού φέρνει στο νου τα λόγια του ψαλμωδού: «Πόσο πολλά είναι τα έργα σου, Ιεχωβά! Τα πάντα με σοφία τα έφτιαξες. . . . Όσο για αυτή τη θάλασσα την τόσο μεγάλη και πλατιά, εκεί υπάρχουν αναρίθμητα κινούμενα πλάσματα, ζωντανά πλάσματα, μικρά και μεγάλα». (Ψαλμός 104:24, 25)—Από Συνεργάτη.

[Υποσημείωση]

a Συγκριτικά, το αγελαδινό γάλα έχει 4 τοις εκατό λίπος.

[Πλαίσιο στη σελίδα 26]

Το Γνωρίζατε;

◼ Όταν απειλούνται από σφοδρές καταιγίδες ή εξαιτίας των κακών συνθηκών πάγου, οι θηλυκές γροιλανδικές φώκιες μπορούν να αναβάλλουν τον τοκετό για αρκετές μέρες ενώ αναζητούν κατάλληλη τοποθεσία.

◼ Οι γροιλανδικές φώκιες μπορούν να καταδυθούν σε βάθος 240 μέτρων και να μείνουν κάτω από το νερό ως και 30 λεπτά.

◼ Οι φώκιες μπορούν να κοιμηθούν μέσα στο νερό. Κάθε πέντε με δέκα λεπτά, βγάζουν το κεφάλι τους έξω από το νερό για να αναπνεύσουν. Κατόπιν ξαναβυθίζονται—χωρίς να ξυπνήσουν!

[Πλαίσιο στη σελίδα 27]

Καθυστερημένη Εμφύτευση

«Με εξαίρεση τρεις εβδομάδες το χρόνο», αναφέρει το βιβλίο Οι Κύκλοι της Φώκιας (Seasons of the Seal), «η ενήλικη θηλυκή γροιλανδική φώκια είναι πάντα έγκυος. Η πραγματική περίοδος κυοφορίας της διαρκεί εφτάμισι μήνες». Πώς συμβαίνει αυτό; «Μετά τη σύλληψη», εξηγεί το βιβλίο, «το γονιμοποιημένο ωάριο διαιρείται ξανά και ξανά, και κατόπιν σταματάει. Η βλαστοκύστη, μικρότερη ακόμη και από το κεφάλι μιας καρφίτσας, παύει να μεγαλώνει. Στο στάδιο της βλαστοκύστης, το έμβρυο επιπλέει στη μήτρα της μητέρας του, σαν ένας κόκκος αδρανοποιημένης ζωής. Έντεκα εβδομάδες αργότερα, η βλαστοκύστη εμφυτεύεται και συνεχίζει την ενεργή της ανάπτυξη». Ποιος, πιθανώς, είναι ο λόγος για αυτή την καθυστερημένη εμφύτευση; «Είναι επιβεβλημένο να γεννούν τα μικρά τους ανά διαστήματα σχεδόν ενός ακριβώς έτους, ώστε να συμπίπτει η γέννα με τον καιρό κατά τον οποίο ο πάγος όπου γεννούν οι φώκιες έχει τη μέγιστη έκταση και πάχος».

[Χάρτης στη σελίδα 23]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

ΚΑΝΑΔΑΣ

[Ευχαριστίες]

[Εικόνα στη σελίδα 23]

Φωτογραφία των Νησιών Μάγκνταλεν από δορυφόρο

[Ευχαριστίες]

NASA JSC

[Εικόνα στη σελίδα 24]

Με κίτρινο τρίχωμα

[Εικόνα στη σελίδα 24]

Με λευκό τρίχωμα

[Εικόνα στη σελίδα 25]

Με τραχιά γούνα

[Ευχαριστίες]

[Εικόνα στη σελίδα 25]

Όταν πρωτομπαίνει στο νερό

[Ευχαριστίες]

[Εικόνα στη σελίδα 26]

Μικρή γροιλανδική φώκια μαζί με τη μητέρα της

[Ευχαριστίες]

[Εικόνα στη σελίδα 26]

Ενήλικη γροιλανδική φώκια κολυμπάει κάτω από παχύ στρώμα πάγου

[Ευχαριστίες]