Άνθη Κερασιάς​—Λεπτεπίλεπτα Πέταλα που τα Θαύμαζαν από Παλιά

Από αρθρογράφο του Ξύπνα! στην Ιαπωνία

ΑΠΟ τους αρχαίους χρόνους, οι Ιάπωνες εκθείαζαν την ομορφιά της σακουρά​—της ιαπωνικής ανθισμένης κερασιάς. Τα λεπτεπίλεπτα πέταλά της είναι τόσο αγαπητά ώστε το άνθος της κερασιάς έχει γίνει πιο δημοφιλές από όλα τα άλλα λουλούδια και κατέχει ιδιαίτερη θέση στην ιστορία και στον πολιτισμό της Ιαπωνίας. Στην πραγματικότητα, σε μερικές περιπτώσεις η λέξη «λουλούδι» στην ιαπωνική θεωρείται συνώνυμη της λέξης σακουρά. Εδώ και πάνω από χίλια χρόνια, οι Ιάπωνες υπεραγαπούν τα άνθη κερασιάς.

Αναρίθμητες κερασιές κοσμούν τα ιαπωνικά νησιά. Δεν χρειάζεται να πάτε πολύ μακριά για να συναντήσετε μια από τις 300 περίπου ποικιλίες που ευδοκιμούν εδώ. Κάθε λουλούδι συνήθως έχει πέντε πέταλα με εγκοπές στις άκρες, αν και μερικές ποικιλίες έχουν πολύ περισσότερα πέταλα. Αρκετά λουλούδια σχηματίζουν μια ταξιανθία. Τα χρώματα των πετάλων μπορεί να είναι από σχεδόν λευκά μέχρι ροζ ή και βυσσινί, περιλαμβάνοντας επίσης τις ενδιάμεσες αποχρώσεις. Το σχήμα και το χρώμα αυτών των λουλουδιών θεωρούνται από παλιά σύμβολα αγνότητας και απλότητας.

Το θέαμα μιας ολάνθιστης κερασιάς τραβάει την προσοχή. Όταν λούζεται από τις απαλές ηλιαχτίδες που ξεπροβάλλουν μέσα από τα σύννεφα, τα λεπτεπίλεπτα πέταλά της εκπέμπουν μια λευκορόδινη λάμψη. Ένα ολόκληρο άλσος από κερασιές είναι ακόμη πιο εντυπωσιακό θέαμα.

Μεγαλειώδης Επίδειξη

Από την αρχαιότητα, τα όρη Γιόσινο φημίζονταν για τις λευκές ανθισμένες κερασιές τους. Αυτή η περιοχή έχει τέσσερα μεγάλα άλση με περισσότερες από 100.000 κερασιές. Ένα τμήμα ονομάζεται Χιτόμε Σένμπον, που σημαίνει “χίλιες κερασιές με μια ματιά”. Στην κυριολεξία, μέχρι εκεί που φτάνει το μάτι, τα λευκά άνθη κάνουν τη γύρω λοφοπλαγιά να ακτινοβολεί και να μοιάζει χιονοσκέπαστη. Δεν είναι να απορεί κανείς, λοιπόν, που κάθε χρόνο συρρέουν εκεί πάνω από 350.000 άνθρωποι για να δουν τη μεγαλειώδη επίδειξη!

Ανάλογα με το πώς έχουν φυτευτεί οι κερασιές, δημιουργούνται εντυπωσιακές εικόνες. Για παράδειγμα, παράλληλες σειρές από κερασιές των οποίων τα κλαδιά αγγίζουν το ένα το άλλο σχηματίζουν μια “σήραγγα από κερασιές”. Φανταστείτε το λευκορόδινο θόλο που δημιουργούν οι ταξιανθίες των λουλουδιών πάνω από το κεφάλι σας, ενώ στο έδαφος κάτω από τα πόδια σας υπάρχουν διάσπαρτα πέταλα.

Ωστόσο, τα λεπτεπίλεπτα λουλούδια δεν διαρκούν πολύ​—μόνο δύο ως τρεις μέρες στην ακμή της ανθοφορίας. Ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες, πιθανόν να κρατήσουν ακόμη λιγότερο.

Χαναμί—Εκδρομή στις Κερασιές

Το πρώτο κύμα των λεπτεπίλεπτων λουλουδιών ξεκινάει από τα νότια του ιαπωνικού αρχιπελάγους, στην Οκινάβα, τον Ιανουάριο και απλώνεται προοδευτικά προς το Χοκάιντο, στο βορρά, ως τα τέλη Μαΐου. Αυτό το κύμα ανθοφορίας είναι επίσης γνωστό ως το μέτωπο των ανθισμένων κερασιών. Η τηλεόραση, το ραδιόφωνο, οι εφημερίδες, ακόμη και το Ιντερνέτ αναφέρονται συχνά στην πρόοδο αυτού του “μετώπου”. Τα νέα για τις ανθισμένες ιαπωνικές κερασιές κάνουν εκατομμύρια ανθρώπους να συρρέουν στα μέρη όπου μπορούν να τις δουν.

Το έθιμο του χαναμί, δηλαδή της «παρατήρησης λουλουδιών», ανάγεται στο αρχαίο παρελθόν. Τα λουλούδια σε αυτή την περίσταση είναι πάντα τα άνθη κερασιάς. Ήδη από την περίοδο Χεϊάν (794-1185), οι ευγενείς διοργάνωναν πάρτι για να θαυμάσουν τις σακουρά. Το 1598, ένας πολεμιστής ονόματι Χιντεγιόσι Τογιοτόμι διοργάνωσε ένα πάρτι παρατήρησης ανθισμένων κερασιών στο ναό του Ντάιγκοτζι στο Κιότο. Όλοι οι φεουδάρχες μαζί με τους εκλεκτούς επισκέπτες συγκεντρώθηκαν κάτω από τα ανθισμένα δέντρα και απήγγειλαν ποιήματα που εξυμνούσαν τα άνθη. Οι γυναίκες ήταν στολισμένες με ενδυμασίες που είχαν όμορφα σχέδια σακουρά.

Στην περίοδο Έντο (1603-1867), ο κοινός λαός υιοθέτησε αυτή τη μορφή ψυχαγωγίας​—εκδρομή στις ανθισμένες κερασιές. Έτρωγαν, έπιναν, τραγουδούσαν και χόρευαν ενώ θαύμαζαν τα άνθη μαζί με την οικογένεια και τους φίλους τους. Το δημοφιλές έθιμο του χαναμί εξακολουθεί να τηρείται ως τις μέρες μας, καθώς πλήθη πηγαίνουν στα αγαπημένα τους μέρη όπου απολαμβάνουν γαλήνιες στιγμές και την πανδαισία των λουλουδιών.

Επαναλαμβανόμενο Θέμα

Οι σακουρά αποτελούν επαναλαμβανόμενο θέμα συνυφασμένο με την ιστορία και τον πολιτισμό της Ιαπωνίας. Τις συναντούμε συχνά στη λογοτεχνία, στην ποίηση, στο θέατρο και στη μουσική. Στο διάβα των αιώνων, οι καλλιτέχνες έχουν αναπαραστήσει το μεγαλείο των ανθισμένων αυτών δέντρων σε διάφορες επιφάνειες, από κεραμικά μέχρι πτυσσόμενα παραβάν.

Και οι σαμουράι επίσης υιοθέτησαν τη σακουρά. Όντας ολοκληρωτικά αφοσιωμένοι στον κύριό τους, αναμενόταν από αυτούς να θυσιάσουν τη ζωή τους ανά πάσα στιγμή. Οι σαμουράι θεωρούσαν τα άνθη της κερασιάς σύμβολο της βραχύτητας της ζωής. Σχετικά με αυτό, η Εγκυκλοπαίδεια Κοντάνσα της Ιαπωνίας (Kodansha Encyclopedia of Japan) σχολιάζει: «Εφόσον τα λουλούδια της κερασιάς ανθίζουν για πολύ λίγο και κατόπιν διασκορπίζονται, έχουν γίνει επίσης κατάλληλο σύμβολο της ιαπωνικής αισθητικής και της εφήμερης ομορφιάς».

Ο εθνικός θαυμασμός για τις σακουρά συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Τα όμορφα κιμονό απεικονίζουν συχνά άνθη κερασιάς. Σχέδια σακουρά μπορούν επίσης να βρεθούν σε οικιακά σκεύη, μαντίλια και ρούχα. Τόσο αγαπητό είναι αυτό το λουλούδι ώστε οι γονείς δίνουν με καμάρι στα όμορφα κοριτσάκια τους το όνομα Σακουρά, αποδίδοντας τιμή στο άνθος της κερασιάς.

Ευαίσθητο στην όψη αλλά αρκετά ισχυρό ώστε να επηρεάσει τον πολιτισμό ενός έθνους, το άνθος της κερασιάς αποτελεί ξεχωριστό παράδειγμα της αιθέριας ομορφιάς που υπάρχει στα έξοχα έργα του Δημιουργού μας.

[Πλαίσιο/​Εικόνα στη σελίδα 15]

Ανθισμένες Κερασιές

Το εκλεκτό ξύλο της κερασιάς μπορεί να χρησιμοποιηθεί για σκαλιστά αντικείμενα, έπιπλα και ξυλογραφίες. Αλλά δεν είναι αυτές οι χρήσεις ο λόγος για τον οποίο η κερασιά θεωρείται κάτι το ξεχωριστό στην Ιαπωνία. Ούτε οφείλεται αυτό στον καρπό της. Ανόμοια με τα ξαδέλφια της σε άλλα μέρη του κόσμου, η ιαπωνική κερασιά καλλιεργείται κυρίως για τα άνθη της, τα οποία έχουν κερδίσει τις καρδιές πολλών ανθρώπων.

Οι κερασιές αυτές μπορούν να αναπτυχθούν εύκολα από σπορόφυτα. Γι’ αυτό, κερασιές έχουν φυτευτεί σε όχθες ποταμών και σε κύριες οδικές αρτηρίες καθώς και σε πάμπολλα πάρκα και κήπους σε όλη τη χώρα.

[Πλαίσιο στη σελίδα 15]

Χιονοθύελλα από Άνθη Κερασιάς

Μια μοναδική αίσθηση ροζ χιονιού δημιουργείται όταν η κερασιά ρίχνει τα μυριάδες πέταλά της. Ξαφνικά και απροειδοποίητα, τα πέταλα αφήνουν τα κλαδιά και πέφτουν στο έδαφος με χάρη. Ένα ισχυρό φύσημα του ανέμου μπορεί να ρίξει πολλά από αυτά​—σκορπίζοντάς τα ολόγυρα. Οι Ιάπωνες αποκαλούν αυτό το φαινόμενο σακουρά φούμπουκι, ή αλλιώς χιονοθύελλα από άνθη κερασιάς. Το έδαφος καλύπτεται από ένα πανέμορφο ροζ χαλί. Λίγες εικόνες στη φύση μπορούν να χαρίσουν την αίσθηση γαλήνης που προσφέρουν αυτά τα λεπτεπίλεπτα πεσμένα πέταλα.

[Εικόνα στη σελίδα 16, 17]

«Χαναμί»​—εκδρομή στις ανθισμένες κερασιές

[Εικόνα στη σελίδα 17]

“Σήραγγα από κερασιές”