Προετοιμαστείτε για τα Εμπόδια

«Αποφάσισα να κόψω το κάπνισμα για το καλό του νεογέννητου μωρού μας. Κόλλησα, λοιπόν, στο σπίτι μας ένα απαγορευτικό σήμα. Μόλις μία ώρα αργότερα, η επιθυμία για νικοτίνη με κατέκλυσε σαν τσουνάμι, και άναψα τσιγάρο».​—Γιοσιμίτσου, Ιαπωνία.

ΟΠΩΣ δείχνει η περίπτωση του Γιοσιμίτσου, η διαδικασία της διακοπής του καπνίσματος μοιάζει με αγώνα δρόμου μετ’ εμποδίων. Επιπλέον, οι μελέτες δείχνουν ότι σχεδόν το 90% όσων «σκοντάφτουν» δεν σηκώνονται, με την έννοια ότι ξανακυλούν στη συνήθειά τους. Συνεπώς, αν προσπαθείτε να κόψετε το κάπνισμα, έχετε περισσότερες πιθανότητες να τα καταφέρετε αν προετοιμαστείτε για τα εμπόδια. Ποια είναι τα πιο συνηθισμένα;

Η επιθυμία για νικοτίνη: Αυτή συνήθως κορυφώνεται εντός τριών ημερών μετά το τελευταίο σας τσιγάρο και υποχωρεί έπειτα από περίπου δύο εβδομάδες. Εκείνο το διάστημα, «η επιθυμία έρχεται κατά κύματα, δεν είναι συνεχής», λέει ένας πρώην καπνιστής. Ωστόσο, ακόμη και έπειτα από χρόνια μπορεί να θελήσετε ξαφνικά να καπνίσετε. Αν συμβεί αυτό, μην ενεργήσετε παρορμητικά. Περιμένετε γύρω στα πέντε λεπτά, και η επιθυμία λογικά θα περάσει.

Άλλα συμπτώματα στέρησης: Στην αρχή, είναι δύσκολο να μείνει κανείς ξύπνιος ή να συγκεντρωθεί και ίσως παίρνει ευκολότερα βάρος. Άλλα πιθανά συμπτώματα είναι ο πόνος, ο κνησμός, η εφίδρωση, ο βήχας και οι αλλαγές στη διάθεση, όπως η ανυπομονησία, η ευερεθιστότητα ή ακόμη και η κατάθλιψη. Τα περισσότερα, όμως, υποχωρούν μέσα σε τέσσερις με έξι εβδομάδες.

Σε αυτό το κρίσιμο διάστημα, μπορείτε να κάνετε μερικά πρακτικά πράγματα που θα σας βοηθήσουν. Για παράδειγμα:

● Να κοιμάστε περισσότερο.

● Να πίνετε άφθονο νερό ή χυμούς. Να τρέφεστε υγιεινά.

● Να ακολουθείτε ένα πρόγραμμα ήπιας άσκησης.

● Να αναπνέετε βαθιά και να φαντάζεστε ότι οι πνεύμονές σας γεμίζουν με καθαρό αέρα.

Αφορμές για κάπνισμα: Τέτοιες αφορμές είναι διάφορες δραστηριότητες ή συναισθήματα που μπορούν να πυροδοτήσουν την επιθυμία σας να καπνίσετε. Λόγου χάρη, ίσως συνηθίζατε να συνοδεύετε το ρόφημά σας με ένα τσιγάρο. Αν ισχύει αυτό, στο διάστημα που προσπαθείτε να κόψετε το κάπνισμα είναι καλό να πίνετε το ρόφημά σας σχετικά γρήγορα. Με τον καιρό, βέβαια, θα μπορείτε να το απολαμβάνετε με πιο χαλαρούς ρυθμούς.

Παρεμπιπτόντως, οι ψυχολογικοί συσχετισμοί ίσως εξακολουθήσουν να υφίστανται πολύ καιρό αφού το σώμα σας απεξαρτηθεί από τη νικοτίνη. Ο Τόρμπεν, που αναφέρθηκε νωρίτερα, παραδέχεται: «Αν και έχουν περάσει 19 χρόνια αφότου έκοψα το τσιγάρο, μπαίνω ακόμη στον πειρασμό να καπνίσω κάποιες φορές που κάνω διάλειμμα για καφέ». Κατά κανόνα, όμως, η σύνδεση του καπνίσματος με συγκεκριμένες δραστηριότητες σταδιακά θα εξασθενήσει και τελικά θα χάσει τη δύναμή της.

Με το αλκοόλ, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Το διάστημα που προσπαθείτε να κόψετε το κάπνισμα, ίσως χρειαστεί να αποφεύγετε εντελώς το αλκοόλ και τα μέρη όπου σερβίρονται οινοπνευματώδη ποτά, επειδή μεγάλο ποσοστό των υποτροπών εμφανίζεται κατά την κατανάλωση τέτοιων ποτών. Γιατί συμβαίνει αυτό;

● Ακόμη και μικρές ποσότητες αλκοόλ εντείνουν την ευχαρίστηση που παίρνει κανείς από τη νικοτίνη.

● Το ποτό σε κοινωνικές συναναστροφές συνήθως συνδέεται στενά με το κάπνισμα.

● Το αλκοόλ θολώνει την κρίση και μειώνει τις αναστολές. Δικαιολογημένα η Αγία Γραφή λέει: “Το κρασί αφαιρεί το καλό κίνητρο”.​—Ωσηέ 4:11.

Παρέες: Να είστε επιλεκτικοί. Να αποφεύγετε, για παράδειγμα, τη μη αναγκαία συναναστροφή με άτομα που καπνίζουν ή που μπορεί να σας προσφέρουν τσιγάρο. Επίσης, να αποφεύγετε όσους επιχειρούν, ίσως με πειράγματα, να υπονομεύσουν τις προσπάθειές σας.

Συναισθήματα: Σύμφωνα με τα ευρήματα μιας μελέτης, σχεδόν τα δύο τρίτα όσων υποτροπίασαν είχαν νιώσει ένταση ή θυμό ακριβώς πριν από την υποτροπή. Αν κάποιο συγκεκριμένο συναίσθημα πυροδοτεί την επιθυμία σας να καπνίσετε, στρέψτε την προσοχή σας αλλού​—πιείτε λίγο νερό, μασήστε τσίχλα ή κάντε έναν περίπατο. Προσπαθήστε να γεμίσετε το νου σας με θετικές σκέψεις, ίσως προσευχόμενοι στον Θεό ή διαβάζοντας μερικές σελίδες από τη Γραφή.​—Ψαλμός 19:14.

Εκλογικεύσεις που Πρέπει να Αποφεύγετε

● Μια ρουφηξιά μόνο!

Πραγματικότητα: Μία και μόνο ρουφηξιά μπορεί να ικανοποιήσει μέχρι και το 50% των υποδοχέων νικοτίνης στον εγκέφαλό σας για τρεις ώρες. Το αποτέλεσμα συνήθως είναι πλήρης υποτροπή.

● Το κάπνισμα με βοηθάει να αντιμετωπίζω το στρες.

Πραγματικότητα: Οι μελέτες δείχνουν ότι η νικοτίνη στην ουσία αυξάνει τα επίπεδα των ορμονών του στρες. Οποιαδήποτε υποτιθέμενη ανακούφιση από το στρες μπορεί να οφείλεται κατά κύριο λόγο στην προσωρινή εξασθένηση των συμπτωμάτων στέρησης.

● Τώρα πια δεν μπορώ να το κόψω.

Πραγματικότητα: Η απαισιοδοξία υποσκάπτει τη θέληση. Η Γραφή λέει: «Αποθαρρύνθηκες την ημέρα της στενοχώριας; Η δύναμή σου θα είναι λιγοστή». (Παροιμίες 24:10) Να αποφεύγετε λοιπόν την ηττοπάθεια. Ο καθένας που θέλει πραγματικά να κόψει το κάπνισμα και εφαρμόζει πρακτικές αρχές, όπως αυτές που αναφέρονται εδώ, μπορεί να τα καταφέρει.

● Δεν αντέχω τα συμπτώματα στέρησης.

Πραγματικότητα: Τα συμπτώματα στέρησης είναι όντως ισχυρά, αλλά θα υποχωρήσουν σε λίγες μόνο εβδομάδες. Επιμείνετε λοιπόν στο στόχο σας! Αν η επιθυμία να καπνίσετε επανεμφανιστεί έπειτα από μήνες ή και χρόνια, θα περάσει και αυτή, πιθανότατα σε λίγα μόνο λεπτά​—αν δεν ανάψετε τσιγάρο.

● Πάσχω από ψυχικό νόσημα.

Πραγματικότητα: Αν κάνετε θεραπεία για κάποια ψυχική πάθηση, όπως η κατάθλιψη ή η σχιζοφρένεια, και θέλετε να κόψετε το κάπνισμα, ζητήστε τη βοήθεια του γιατρού σας. Πιθανότατα θα είναι πολύ πρόθυμος να σταθεί στο πλευρό σας, ενδεχομένως τροποποιώντας τη θεραπεία σας ώστε να αντισταθμίσει την επίδραση που μπορεί να έχει η απόφασή σας στην ασθένειά σας ή στη φαρμακευτική αγωγή που ίσως ακολουθείτε.

● Αν υποτροπιάσω, θα νιώσω ότι δεν είμαι άξιος για τίποτα.

Πραγματικότητα: Αν «σκοντάψετε» σε ένα εμπόδιο και καπνίσετε​—όπως συμβαίνει σε πολλούς ενώ προσπαθούν να κόψουν το κάπνισμα—​δεν έχει χαθεί κάθε ελπίδα. Απλώς σηκωθείτε και συνεχίστε. Μια πτώση δεν σημαίνει αποτυχία. Αποτυχία θα είναι το να μη σηκωθείτε ξανά. Συνεχίστε λοιπόν την προσπάθεια. Τελικά, θα τα καταφέρετε!

Για παράδειγμα, ο Ρομουάλντο, ο οποίος κάπνιζε 26 χρόνια και έκοψε το τσιγάρο πριν από 30 και πλέον χρόνια, γράφει: «Ούτε και εγώ ξέρω πόσες φορές υποτροπίασα. Κάθε φορά, ένιωθα απαίσια, σαν να ήμουν χαμένη υπόθεση. Ωστόσο, από τη στιγμή που πήρα τη σταθερή απόφαση να έχω καλή σχέση με τον Ιεχωβά Θεό και προσευχήθηκα επανειλημμένα για τη βοήθειά του, κατάφερα να το κόψω οριστικά».

Στο τελικό άρθρο αυτής της σειράς, θα δούμε μερικές ακόμη πρακτικές υποδείξεις που ίσως σας βοηθήσουν να γίνετε ένας ευτυχής πρώην καπνιστής.

[Πλαίσιο/​Εικόνα στη σελίδα 7]

ΘΑΝΑΤΗΦΟΡΟΣ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΟΥ ΤΙΣ ΜΟΡΦΕΣ

Ο καπνός χρησιμοποιείται με πολλούς τρόπους. Μερικά προϊόντα καπνού πουλιούνται ακόμη και σε καταστήματα υγιεινών τροφών και φυτικών σκευασμάτων. Ωστόσο, «όλες οι μορφές του καπνού είναι θανατηφόρες», λέει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας. Αρκετές ασθένειες που σχετίζονται με το κάπνισμα μπορεί να αποβούν μοιραίες, όπως για παράδειγμα ο καρκίνος και τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Επίσης, οι έγκυες που καπνίζουν μπορεί να βλάψουν το έμβρυο. Σε ποιες μορφές κυκλοφορούν συνήθως τα προϊόντα καπνού;

Μπίντι: Αυτά τα μικρά, στριφτά τσιγάρα χρησιμοποιούνται ευρέως στις ασιατικές χώρες. Τα μπίντι δίνουν στον οργανισμό πολλαπλάσια ποσότητα πίσσας, νικοτίνης και μονοξειδίου του άνθρακα από ό,τι τα κανονικά τσιγάρα.

Πούρα: Φτιάχνονται με τεμαχισμένο καπνό που τυλίγεται σε φύλλο καπνού ή σε χαρτί φτιαγμένο από καπνό. Ενώ τα τσιγάρα περιέχουν όξινο καπνό, τα πούρα περιέχουν ελαφρώς αλκαλικό, και έτσι η νικοτίνη απορροφάται από το στόμα ακόμη και όταν το πούρο δεν είναι αναμμένο.

Κρίτεκ (τσιγάρα με γαρίφαλο): Περιέχουν συνήθως 60% περίπου καπνό και 40% γαρίφαλο. Δίνουν στον οργανισμό περισσότερη πίσσα, νικοτίνη και μονοξείδιο του άνθρακα από ό,τι τα κανονικά τσιγάρα.

Πίπα: Το κάπνισμα πίπας δεν είναι ασφαλής εναλλακτική λύση αντί για το κάπνισμα τσιγάρου, επειδή και οι δύο αυτές συνήθειες προκαλούν βασικά τις ίδιες μορφές καρκίνου και άλλες ασθένειες.

Καπνός που δεν καπνίζεται: Πρόκειται για τον καπνό που μασιέται, τον καπνό που πιπιλίζεται, καθώς και για το αρωματισμένο γκούτκα που χρησιμοποιείται στη Νοτιοανατολική Ασία. Η νικοτίνη μπαίνει στην κυκλοφορία του αίματος από το στόμα. Η χρήση καπνού με αυτούς τους τρόπους είναι εξίσου επικίνδυνη με οποιαδήποτε άλλη χρήση καπνού.

Ναργιλές: Σε αυτή τη συσκευή, ο καπνός από το καιόμενο χαρμάνι περνάει μέσα από νερό προτού τον εισπνεύσει ο καπνιστής. Ωστόσο, αυτή η διαδικασία μπορεί να μη μειώνει την ποσότητα των τοξινών, περιλαμβανομένων και των καρκινογόνων παραγόντων, που εισέρχονται στους πνεύμονες.

[Πλαίσιο/​Εικόνα στη σελίδα 8]

ΠΩΣ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΕΤΕ ΚΑΠΟΙΟΝ ΑΛΛΟΝ

● Να είστε θετικός. Ο έπαινος και η ανταμοιβή αποδίδουν περισσότερο από την γκρίνια και το «κήρυγμα». Είναι πιο αποτελεσματικό να πείτε: «Νομίζω ότι θα τα καταφέρεις αν ξαναπροσπαθήσεις» παρά να πείτε: «Πάλι τα ίδια!»

● Να είστε συγχωρητικός. Αν κάποιος που αγωνίζεται να κόψει το κάπνισμα εκδηλώνει θυμό ή εκνευρισμό απέναντί σας, κάντε ό,τι μπορείτε για να το παραβλέψετε. Χρησιμοποιήστε καλοσυνάτα λόγια όπως: «Ξέρω ότι σου είναι δύσκολο, αλλά σε καμαρώνω που προσπαθείς». Ποτέ μην πείτε: «Ήσουν καλύτερος όταν κάπνιζες!»

● Να είστε αληθινός φίλος. Η Γραφή λέει: «Ο αληθινός σύντροφος αγαπάει πάντοτε και είναι αδελφός που γεννιέται για καιρό στενοχώριας». (Παροιμίες 17:17) Προσπαθήστε να περιβάλλετε πάντοτε με υπομονή και αγάπη το άτομο που αγωνίζεται να κόψει το κάπνισμα​—ανεξαρτήτως ώρας ή διάθεσης του ατόμου.