Πώς να Διδάξετε στο Παιδί σας τον Αυτοέλεγχο

ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

Το εξάχρονο παιδί σας φαίνεται να μην αντιλαμβάνεται τι θα πει αυτοσυγκράτηση. Όταν δει κάτι που θέλει, το θέλει τώρα! Όταν θυμώνει, μερικές φορές γίνεται επιθετικό. “Μα είναι αυτή φυσιολογική συμπεριφορά για ένα παιδί;” αναρωτιέστε. “Πρόκειται απλώς για παροδική φάση ή μήπως έχει έρθει η ώρα να το διδάξω κάποια πράγματα για τον αυτοέλεγχο;”

ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΕΤΕ

Η σημερινή κοινωνία υποσκάπτει τον αυτοέλεγχο. «Στην ανεκτική κοινωνία μας, μικροί και μεγάλοι παίρνουν διαρκώς το μήνυμα ότι πρέπει να κάνουμε αυτό που θέλουμε», γράφει ο Δρ Ντέιβιντ Γουόλς. «Από τους καλοπροαίρετους γκουρού αυτοβοήθειας μέχρι τους κομπογιαννίτες συμβούλους που έχουν βάλει στο μάτι τα χρήματά μας, ακούμε διαρκώς ότι πρέπει να ενδίδουμε στις παρορμήσεις μας».a

Είναι ζωτικό να διδαχτούν τα παιδιά από νωρίς τον αυτοέλεγχο. Στα πλαίσια μιας μακρόχρονης μελέτης, ερευνητές έδωσαν σε τετράχρονα παιδιά από ένα ζαχαρωτό και τους είπαν ότι μπορούσαν είτε να το φάνε αμέσως είτε να περιμένουν λίγο για να πάρουν άλλο ένα ως ανταμοιβή για την υπομονή τους. Αργότερα στη ζωή τους, ως απόφοιτοι λυκείου, τα παιδιά που είχαν δείξει αυτοέλεγχο τα πήγαιναν καλύτερα σε συναισθηματικό, κοινωνικό και ακαδημαϊκό επίπεδο σε σχέση με τα υπόλοιπα παιδιά που περιλήφθηκαν στη μελέτη.

Αν δεν διδαχτούν τον αυτοέλεγχο, το κόστος μπορεί να είναι μεγάλο. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι τα κυκλώματα του εγκεφάλου ενός παιδιού μπορούν να υποστούν μεταβολές λόγω των βιωμάτων του. Ο Δρ Νταν Κίντλον εξηγεί τι σημαίνει αυτό: «Αν είμαστε υπερβολικά ανεκτικοί με τα παιδιά μας, αν δεν τα βοηθήσουμε να μάθουν να περιμένουν τη σειρά τους, να μη βιάζονται να ικανοποιήσουν την κάθε τους επιθυμία και να αντιστέκονται στον πειρασμό, οι αλλαγές στους νευρώνες τις οποίες συνδέουμε με τον δυνατό χαρακτήρα ίσως να μην επέλθουν ποτέ».b

ΟΙ ΛΥΣΕΙΣ

Δώστε το παράδειγμα. Πώς τα πάτε εσείς με τον αυτοέλεγχο; Μήπως το παιδί σας σάς βλέπει να χάνετε την ψυχραιμία σας όταν πέφτετε σε μποτιλιάρισμα, να προσπερνάτε τους άλλους στην ουρά σε κάποιο μαγαζί ή να διακόπτετε τους συνομιλητές σας; «Ο πιο άμεσος τρόπος για να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να αναπτύξουν αυτοέλεγχο είναι να τον εκδηλώνουμε εμείς οι ίδιοι», γράφει ο Δρ Κίντλον.​—Βιβλική αρχή: Ρωμαίους 12:9.

Διδάξτε το παιδί σας ότι υπάρχουν συνέπειες. Με τρόπο κατάλληλο για την ηλικία του, βοηθήστε το παιδί σας να αντιληφθεί ότι υπάρχουν οφέλη όταν αντιστέκεται στις παρορμήσεις του αλλά και κάποιο τίμημα όταν ενδίδει σε αυτές. Για παράδειγμα, αν είναι θυμωμένο επειδή του φέρθηκαν άσχημα, βοηθήστε το να σταθεί για λίγο και να αναρωτηθεί: “Αν ανταποδώσω τα ίσα, θα βελτιωθούν τα πράγματα ή θα χειροτερέψουν; Υπάρχει άραγε καλύτερος τρόπος να χειριστώ την κατάσταση​—όπως να μετρήσω μέχρι το δέκα για να ξεθυμάνω; Μήπως θα ήταν καλύτερα απλώς να σηκωθώ και να φύγω;”​—Βιβλική αρχή: Γαλάτες 6:7.

Δώστε του κίνητρο. Να επαινείτε το παιδί σας όταν εκδηλώνει αυτοέλεγχο. Εξηγήστε του ότι ίσως να μην είναι πάντα εύκολο να καταπνίγει τις παρορμήσεις του αλλά ότι είναι σημάδι δύναμης όταν τα καταφέρνει! Η Αγία Γραφή λέει: «Σαν πόλη διανοιγμένη από ρήγματα, χωρίς τείχος, έτσι είναι ο άνθρωπος που δεν συγκρατεί το πνεύμα του». (Παροιμίες 25:28) Αντιθέτως, «ο μακρόθυμος είναι καλύτερος από τον κραταιό».​—Παροιμίες 16:32.

Κάντε εξάσκηση. Επινοήστε ένα παιχνίδι ρόλων και ονομάστε το «Τι θα Έκανες;» ή «Καλές Επιλογές, Κακές Επιλογές» ή κάπως έτσι. Συζητήστε ενδεχόμενα σενάρια και αναπαραστήστε πιθανές αντιδράσεις, χαρακτηρίζοντάς τες είτε «καλές» είτε «κακές». Επιστρατεύστε τη φαντασία σας: Θα μπορούσατε να χρησιμοποιήσετε μαριονέτες, ζωγραφιές ή κάποια άλλη μέθοδο για να κάνετε τη δραστηριότητα αυτή απολαυστική και συνάμα διδακτική. Στόχος σας είναι να βοηθήσετε το παιδί να συνειδητοποιήσει ότι το να έχει αυτοέλεγχο είναι καλύτερο από το να ενεργεί παρορμητικά.​—Βιβλική αρχή: Παροιμίες 29:11.

Να έχετε υπομονή. Η Γραφή λέει ότι «η ανοησία είναι συνδεδεμένη με την καρδιά του αγοριού». (Παροιμίες 22:15) Μην περιμένετε λοιπόν να αναπτύξει το παιδί σας αυτοέλεγχο από τη μια μέρα στην άλλη. «Πρόκειται για μια μακρά, αργή διαδικασία που περιλαμβάνει πρόοδο, πισωγυρίσματα και πάλι πρόοδο», λέει το βιβλίο Διδάξτε Σωστά τα Παιδιά Σας (Teach Your Children Well). Αλλά η προσπάθεια αξίζει τον κόπο. «Το παιδί που μπορεί να συγκρατεί τον εαυτό του», συνεχίζει το βιβλίο, «θα είναι σε πολύ καλύτερη θέση να συγκρατηθεί και να μην πάρει ναρκωτικά στα 12 ή να μην κάνει σεξ στα 14».