Κεφάλαιο 14

Πρέπει να Πίνετε Οινοπνευματώδη Ποτά;

1-4. (α) Μήπως κανείς από τους νεαρούς με τους οποίους γνωρίζεσθε χρησιμοποιεί οινοπνευματώδη ποτά; (β) Τι γνώμη έχουν οι άνθρωποι του τόπου σας για τη χρήσι των οινοπνευματωδών ποτών; Υπάρχει παντού η ίδια άποψις για τη χρήσι αυτών των ποτών;

ΟΛΟΕΝΑ περισσότερο, οι νέοι αντιμετωπίζουν αυτό το ερώτημα σήμερα. Γιατί; Διότι η χρήσις του οινοπνεύματος αυξήθηκε μεταξύ των νέων κάτω των είκοσι ετών, και πολλοί εστράφησαν προς τα οινοπνευματώδη ποτά αντί των ναρκωτικών. Γι’ αυτόν το λόγο, ας εξετάσωμε μερικά πράγματα, και ας δούμε αν αυτά μπορούν να μας βοηθήσουν ν’ αντιμετωπίσωμε λογικά αυτό το ζήτημα για το διαρκές καλό μας.

² Υπάρχουν πάρα πολλά οινοπνευματώδη ποτά. Μερικά, όπως είναι η μπύρα, έχουν πολύ χαμηλό ποσοστό οινοπνεύματος. Άλλα είναι πιο δυνατά, όπως συμβαίνει με πολλά επιτραπέζια κρασιά. Έπειτα είναι τα λεγόμενα διυλισμένα οινοπνευματώδη ποτά με υψηλό ποσοστό οινοπνεύματος. Σ’ αυτά περιλαμβάνονται τα αποστάγματα οίνου, το ουίσκυ, το τζιν, η βότκα και άλλα.

³ Τα ήθη και έθιμα στη χρήσι και την απόλαυσι γενικά των ποτών διαφέρουν παντού. Σε μερικές χώρες,—όπως είναι η Γαλλία, η Ιταλία, η Ισπανία, η Ελλάδα και άλλες χώρες—το κρασί είναι ένα κοινό ποτό στο οικογενειακό τραπέζι. Ο λόγος είναι ότι είναι δύσκολο να έχουν καλό νερό ή μπορεί να οφείλεται σε απλό έθιμο. Αλλά και σ’ αυτές τις χώρες ακόμη δεν κάνουν όλοι οι άνθρωποι την ίδια χρήσι των οινοπνευματωδών ποτών. Όχι μόνο αυτό, αλλά και τ’ αποτελέσματα της χρήσεως των οινοπνευματωδών ποτών επίσης διαφέρουν από χώρα σε χώρα και από άτομο σε άτομο. Είναι ανάγκη να το έχετε αυτό υπ’ όψι για να σχηματίσετε μια λογική άποψι γι’ αυτά τα ποτά.

⁴ Εξ αιτίας, λοιπόν, όλης αυτής της ποικιλίας, εγείρεται το ερώτημα: Υπάρχει ένας σταθερός και λογικός κανόνας για να σας καθοδηγήση σ’ αυτό το ζήτημα; Η Αγία Γραφή δίνει αυτόν τον κανόνα. Αν προσέξετε τι λέγει επάνω σ’ αυτό το θέμα, θα διαπιστώσετε μόνοι σας πόσο λογική και ισορροπημένη είναι η συμβουλή της.

ΜΙΑ ΙΣΟΡΡΟΠΗΜΕΝΗ ΑΠΟΨΙΣ

5-7. (α) Τι λέγει η Αγία Γραφή για τη χρήσι του κρασιού μεταξύ του λαού του Θεού στα παληά χρόνια; (β) Μπορείτε να δώσετε ένα παράδειγμα που δείχνει πώς ένα πράγμα που είναι καλό μπορεί να έχη σοβαρές συνέπειες αν χρησιμοποιήται κακώς ή πολύ συχνά;

⁵ Η Αγία Γραφή δείχνει ότι από τα παληά χρόνια το κρασί ήταν ένα κοινό ποτό στα γεύματα, που το χρησιμοποιούσαν ήδη άτομα, όπως ο Αβραάμ, ο Ισαάκ και πολλοί άλλοι. Ο Ιησούς προμήθευσε κρασί σ’ ένα συμπόσιο γάμου, και ο απόστολος Παύλος έδωσε στον Τιμόθεο τη συμβουλή: «Μεταχειρίζου ολίγον οίνον δια τον στόμαχόν σου και τας συχνάς σου ασθενείας.»—1 Τιμόθεον 5:23.

⁶ Ορθώς η Αγία Γραφή κατατάσσει το κρασί μεταξύ των ευλογιών που ο Θεός έδωσε στους ανθρώπους για απόλαυσι. Ένας Βιβλικός ψαλμός λέγει: «Ο αναδίδων χόρτον δια τα κτήνη και βοτάνην προς χρήσιν του ανθρώπου, . . . και οίνον ευφραίνοντα την καρδίαν του ανθρώπου.» (Ψαλμός 104:14, 15) Η Αγία Γραφή δείχνει επίσης ότι ο λαός του Θεού χρησιμοποιούσε μερικές φορές και άλλα οινοπνευματώδη ποτά, όπως είναι η μπύρα και τα ηδύποτα (λικέρ).

⁷ Μήπως αυτό σημαίνει ότι δεν είναι ανάγκη να φυλάγεσθε από το να πίνετε οινοπνευματώδη ποτά; Διόλου. Διότι ο Λόγος του Θεού δείχνει και την άλλη όψι του νομίσματος. Υπάρχουν πολλά πράγματα στη ζωή που δεν είναι κακά καθ’ εαυτά, αλλά που μπορούν να έχουν σοβαρές συνέπειες αν χρησιμοποιούνται κακώς ή χρησιμοποιούνται πολύ συχνά. Ο Θεός έδωσε στους ανθρώπους δυνάμεις αναπαραγωγής, αλλ’ αυτές πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο μέσα στα πλαίσια του εντίμου γάμου και η χρήσις των θέτει βαρειά ευθύνη: την φροντίδα για την οικογένεια. Η φωτιά, ο ατμός, ο ηλεκτρισμός και διάφορα εργαλεία μπορεί να είναι πολύ εξυπηρετικά σε άνδρες και γυναίκες στην εργασία των, αλλ’ όταν χρησιμοποιούνται απρόσεκτα, μπορούν να προξενήσουν μεγάλη βλάβη. Η πόσις οινοπνευματωδών ποτών επίσης μπορεί να έχη σοβαρά αποτελέσματα αν δεν λαμβάνεται καμμιά προφύλαξις.

Η ΕΠΙΔΡΑΣΙΣ ΤΟΥ ΟΙΝΟΠΝΕΥΜΑΤΟΣ

8-11. (α) Τι επίδρασι έχει μια μικρή ποσότης οινοπνεύματος όταν εισάγεται στο σώμα; Τι συμβαίνει όταν οι ποσότητες γίνωνται μεγαλύτερες; (β) Πώς οι Παροιμίες 23:29-35 περιγράφουν τ’ αποτελέσματα της μέθης; Είδατε ποτέ κανέναν στον οποίο έχει συμβή αυτό;

⁸ Προσέξτε τις επιδράσεις του οινοπνεύματος στον ανθρώπινο οργανισμό. Αντίθετα με τις άλλες ουσίες, το οινόπνευμα δεν χρειάζεται πέψι. Αρχίζει ν’ απορροφάται από το αίμα που κυκλοφορεί, μόλις μπη στο στομάχι, μολονότι η μεγαλύτερη απορρόφησις γίνεται στο λεπτό έντερο. Μεταφέρεται γρήγορα στον εγκέφαλό σας, στο συκώτι σας και σε άλλα όργανα του σώματος. Εφόσον το οινόπνευμα περιέχει θερμίδες, το σώμα σας αρχίζει τον μεταβολισμό του, δηλαδή μετατρέπει το οινόπνευμα σε μια χημική μορφή που μπορεί το σώμα σας πράγματι να την κάψη σαν καύσιμο υλικό. Το μεγαλύτερο μέρος αυτού του έργου γίνεται από το συκώτι. Οι πνεύμονες και τα νεφρά σας ελαφρύνουν μέρος του φορτίου, διότι αποβάλλουν ένα μέρος του οινοπνεύματος μέσω της αναπνοής και των ούρων.

⁹ Όταν το οινόπνευμα εισέλθη στην κυκλοφορία του αίματος, τι επίδρασι έχει στο άτομο; Σε μικρές δόσεις, η επίδρασις είναι μια ήρεμη καταπράυνσις, χαλάρωσις ή ηρεμία. Σε μεγαλύτερες ποσότητες χαλαρώνει τη λειτουργία του ελέγχου του εγκεφάλου, πράγμα που μπορεί να κάμη μερικούς ανθρώπους να γίνουν πολύ ομιλητικοί, υπερβολικά ενεργητικοί και επιθετικοί ακόμη. Δεν έχετε ιδεί να συμβαίνη αυτό στους ανθρώπους;

¹⁰ Όταν γίνεται μεγαλύτερη κατανάλωσις οινοπνεύματος, ο εγκέφαλος χαλαρώνει πάρα πολύ. Το κεντρικό νευρικό σύστημα επηρεάζεται και το άτομο αρχίζει να δυσκολεύεται στον συντονισμό των κινήσεων του. Γι’ αυτό και δεν μπορεί να βαδίση σταθερά, δεν βλέπει καλά, δυσκολεύεται να μιλήση και δεν μπορεί πια να σκεφθή καθαρά. Το πρόβλημα γίνεται χειρότερο με την παράξενη επίδρασι που έχει το οινόπνευμα να κάνη το άτομο να φαντάζεται ότι οι αισθήσεις του πραγματικά λειτουργούν καλύτερα απ’ όσο συνήθως. Γι’ αυτό, γενικά, αυτός είναι ο τελευταίος που καταλαβαίνει ότι ήπιε πολύ οινόπνευμα. Και αφού φθάση στο σημείο της μέθης, μόνο ο χρόνος μπορεί να φέρη ανακούφισι.

¹¹ Προσέξτε την ακόλουθη πολύ ακριβή εικόνα των κινδύνων και της στενοχωρίας που προέρχονται από την κατάχρησι των οινοπνευματωδών ποτών. Βρίσκεται στην Αγία Γραφή, στις Παροιμίες 23:29-35: «Εις τίνα είναι ουαί; εις τίνα στεναγμοί, εις τίνα έριδες; Εις τίνα ματαιολογίαι; εις τίνα κτυπήματα άνευ αιτίας; Εις τίνα φλόγωσις οφθαλμών; Εις τους εγχρονίζοντας εν τω οίνω· εις εκείνους οίτινες διάγουσιν ανιχνεύοντες οινοποσίας. . . . Οι οφθαλμοί σου θέλουσι κυττάξει αλλοτρίας γυναίκας, και η καρδία σου θέλει λαλήσει αισχρά· και θέλεις είσθαι ως κοιμώμενος εν μέσω θαλάσσης [θα αισθάνεσαι σύγχυσι και εγκατάλειψι όπως ένας άνθρωπος που πνίγεται], και ως κοιτώμενος επί κορυφής καταρτίου [όπου ο κλυδωνισμός του πλοίου γίνεται ζωηρά αισθητός]· με έτυπτον, θέλεις ειπεί, και δεν επόνεσα· με έδειραν, και δεν ησθάνθην [διότι ένας μεθυσμένος άνθρωπος είναι αναίσθητος σε ό,τι γίνεται και συχνά δεν γνωρίζει τα πλήγματά του, ώσπου να επανέλθη σε νηφαλιότητα].» Αυτό βέβαια δεν φαίνεται πολύ ευχάριστο. Αλλά συμβαίνει όταν κανείς μεθύση.

ΕΝΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΠΟΥ ΑΥΞΑΝΕΙ

12-17. (α) Πόσο μεγάλο είναι το πρόβλημα της καταχρήσεως οινοπνεύματος μεταξύ των νεαρών; Πώς αρχίζουν να πίνουν; (β) Τι επιδιώκουν εκείνοι που σας πιέζουν να πιήτε; (Αββακούμ 2:15)

¹² Αλλά διατρέχουν οι νεαροί πραγματικό κίνδυνο να γίνουν μέθυσοι ή και να γίνουν αλκοολικοί; Ναι, διατρέχουν. Ο Ντόναλντ Γ. Φελπς, διευθυντής του Εθνικού Ινστιτούτου Καταχρήσεων Οινοπνεύματος και Αλκοολισμού στην Ουάσιγκτων, είπε:

«Η αναλογία εκείνων που κάνουν κατάχρησι οινοπνεύματος μεταξύ των νέων είναι περίπου η ίδια όπως και μεταξύ των ενηλίκων. Δέκα τοις εκατό απ’ όλα τα παιδιά δεκατριών ετών (που εξετάσθηκαν σε μια εθνική έρευνα νεαρών κάτω των είκοσι ετών) μεθούν τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα. Δηλαδή 52 φορές το χρόνο.»

¹³ Η Γαλλία από πολύν καιρό αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα αλκοολισμού μεταξύ των παιδιών· μερικά παιδιά έδειξαν σημεία κιρρώσεως του ήπατος σε νεαρή ηλικία. Στην Ουγγαρία (μια χώρα με έναν από τους ανωτάτους βαθμούς αυτοκτονιών), τα υγειονομικά κέντρα στα πρόσφατα χρόνια ενοσήλευαν χιλιάδες παιδιά κάθε χρόνο από μέθη.

¹⁴ Γιατί οι νέοι φθάνουν σ’ αυτή την κατάστασι; Σε πολλές περιπτώσεις υπάρχει κάποιος μέσα στην οικογένειά τους που ήδη πίνει υπερβολικά. Σε πολλές άλλες περιπτώσεις αυτό οφείλεται στο ότι άλλοι νέοι τους υποκινούν ν’ αρχίσουν να πίνουν. Μερικές φορές ένα νεαρό παιδί πιέζεται από άλλα παιδιά της ηλικίας του να πιή πολύ από κάποιο οινοπνευματώδες ποτό, για ‘να δείξη ότι είναι άνδρας.’ Ή σ’ ένα νεαρό κορίτσι δημιουργείται το αίσθημα ότι είναι κοινωνικώς καθυστερημένο αν δεν πίνη οινοπνευματώδη ποτά.

¹⁵ Αλλά ρωτήστε τον εαυτό σας, Δείχνει πραγματικά η πόσις ενός οινοπνευματώδους ποτού τι είδους άνθρωπος είσθε; Ασφαλώς όχι, αφού και τα ζώα ακόμη μπορούν να υποκινηθούν να το πιουν και να μεθύσουν. Τι επιδιώκουν, λοιπόν, εκείνοι που σας πιέζουν να πιήτε; Ζητούν το καλό σας ή κάτι που θα σας ωφελήση; Ή μήπως προσπαθούν απλώς να σας θέσουν στην ίδια τάξι με τον εαυτό τους; Μήπως θα ήθελαν να σας περιπαίξουν βλέποντας σας να χάνετε την αυτοκυριαρχία σας και να ενεργήτε όχι σαν ένας ενήλικος άνδρας ή γυναίκα, αλλά σαν ένα μικρό παιδί που δεν μπορεί να περπατήση, να μιλήση ή να ιδή καθαρά και που κάνει και λέγει ανόητα πράγματα;

¹⁶ Σημειώστε τι είπε ο Δρ Τζιόρτζιο Λόλλι, μια αυθεντία σ’ αυτόν τον τομέα:

«Ο αλκοολικός υποχωρεί από τον κόσμο των ενηλίκων προς την νηπιότητα, και σωματικά και ψυχικά. Οι διανοητικές του αντιλήψεις και οι σωματικές του αισθήσεις εξασθενίζουν. Γίνεται αβοήθητος σαν ένα νήπιο, και χρειάζεται να τον φροντίζουν όπως ένα βρέφος.»

Επίσης, εκείνοι που επιζητούν σεξουαλική ανηθικότητα μπορεί να ενθαρρύνουν ένα σύντροφό τους, άνδρα ή γυναίκα, να πιή οινοπνευματώδη ποτά για να χάση την αυτοκυριαρχία του.

¹⁷ Ασφαλώς το να ενδίδη κανείς σε κάποια απ’ αυτές τις πιέσεις δείχνει, όχι ότι έχει δύναμι ή ότι είναι ενήλικος, αλλ’ ότι είναι αδύνατος και στερείται ηθικού θάρρους. Για σοβαρό λόγο οι Παροιμίες 20:1 προειδοποιούν ότι «ο οίνος είναι χλευαστής, και τα σίκερα στασιαστικά· και όστις δελεάζεται υπό τούτων, δεν είναι φρόνιμος.» Δεν είναι ανάγκη να δοκιμάσετε τη μέθη για να γνωρίσετε πόσο ανεπιθύμητη είναι, όπως δεν είναι ανάγκη να σπάσετε ένα πόδι για να γνωρίσετε τι οδυνηρό πράγμα είναι.

18, 19. Μολονότι ένας νέος μπορεί να μην είναι αλκοολικός, τι μπορεί να προκύψη και από μια μόνο κακή πείρα με οινοπνευματώδη ποτά;

¹⁸ Δεν είναι μόνον για τον κίνδυνο να γίνετε ένας «προβληματικός πότης» ή ένας αλκοολικός που πρέπει να είσθε προφυλακτικοί. Μια μόνον κακή πείρα με το οινόπνευμα μπορεί να προξενήση διαρκή βλάβη. Μπορεί να συμβή ένα σοβαρό αυτοκινητικό ατύχημα, που πιθανώς να χάσετε τη ζωή σας ή ένα μέλος του σώματός σας ή να χάση τη ζωή του κάποιο άλλο αθώο άτομο! Ή μπορεί να διαπραχθή μια πράξις ανηθικότητος που μπορεί να στιγματίση όλη σας τη ζωή και μπορεί να έχη θλιβερές συνέπειες. Ή μπορεί να είναι κάποια βίαιη συμπεριφορά για την οποία θα λυπηθήτε πολύν καιρό. Γιατί ν’ αναλάβετε ένα κίνδυνο χωρίς λόγο;

¹⁹ Το ότι η κατάχρησις των οινοπνευματωδών ποτών μπορεί να έχη τέτοια τραγικά αποτελέσματα είναι φανερό από το γεγονός ότι, από τα 50.000 περίπου άτομα που πεθαίνουν κάθε χρόνο στις λεωφόρους των Ηνωμένων Πολιτειών, οι περισσότεροι από τους μισούς θανάτους προέρχονται από δυστυχήματα που έχουν αιτίες το οινόπνευμα. Κι ένα δημοσίευμα της εφημερίδος Τάιμς της Νέας Υόρκης λέγει ότι «πάνω από 80 τοις εκατό των ανθρωποκτονιών και των βιαίων επιθέσεων διαπράττονται από μεθυσμένα άτομα.»

ΣΤΑΘΜΙΣΙΣ ΤΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ ΜΕ ΣΥΝΕΣΙ

20, 21. (α) Γιατί μερικοί άνθρωποι προτιμούν ν’ αποφεύγουν τα οινοπνευματώδη ποτά; (Ωσηέ 4:11) (β) Γιατί είναι ασύνετο να χρησιμοποιήτε αυτά τα ποτά προσπαθώντας να διαφύγετε τα προβλήματα της ζωής;

²⁰ Σταθμίζοντας τα πράγματα, μη λησμονείτε ότι τα οινοπνευματώδη ποτά δεν αποτελούν ουσιώδη στοιχεία της ζωής όπως είναι ο αέρας, η τροφή και το νερό. Μπορείτε να περάσετε χωρίς αυτά, και πολλοί προτιμούν να τ’ αποφεύγουν. Μη ξεχνάτε επίσης ότι εκείνος που θέλει να έχη την επιδοκιμασία του Ιεχωβά Θεού, του Ζωοδότου, πρέπει να τον υπηρετή ‘με όλη του την καρδιά, τη διάνοια και τη δύναμι.’ (Λουκάς 10:27) Η κακή χρήσις του οινοπνεύματος μπορεί όχι μόνο να βλάψη τη διανοητική διαύγεια καθώς και τη σωματική δύναμι, αλλά και να επηρεάση την καρδιά με την ανάπτυξι κακών ελατηρίων.

²¹ Είναι αλήθεια ότι η Αγία Γραφή ομιλεί για μετρία χρήσι αυτών των ποτών, όπως είναι το κρασί, αλλά τι θα γίνη αν ένας νέος ζητή με τα οινοπνευματώδη ποτά να διαφύγη από την πραγματικότητα ή από την ανιαρότητα της ζωής; Ή τα χρησιμοποιεί σαν ένα προσωπικό φάρμακο για να στηρίξη τα νεύρα του και να υπερνικήση τη συστολή και τον φόβο; Μπορεί εύκολα να διαπιστώση ότι το μέσον της θεραπείας είναι χειρότερο από την πάθησι. Τι ωφελεί ένα νόμισμα, αν αποδειχθή ότι είναι πλαστό; Και τι ωφελεί ένα αίσθημα ευτυχίας ή θάρρους αν αποδειχθή ότι είναι τεχνητό;

22. Σύμφωνα με μια έκθεσι, κάτω από ποιες περιστάσεις είναι ελάχιστο πιθανόν η χρήσις οινοπνευματωδών ποτών να οδηγήση σε προβλήματα;

²² Μια διαφωτιστική έκθεσις του Εθνικού Ινστιτούτου Διανοητικής Υγείαςa τονίζει ότι οι κίνδυνοι που προέρχονται από την κατάχρησι του οινοπνεύματος είναι ελάχιστα πιθανόν να εμφανισθούν εκεί όπου επικρατούν οι επόμενες συνθήκες: (1) Εκεί όπου η πρώτιστη επαφή του ατόμου με οινοπνευματώδη ποτά έγινε σε μια ισχυρή οικογένεια ή σε μια θρησκευτική ομάδα και όπου τα ποτά είχαν συνήθως, χαμηλό ποσοστό οινοπνεύματος (όπως είναι τα επιτραπέζια κρασιά ή η μπύρα) και συνήθως λαμβάνονταν στις ώρες των γευμάτων ή ως μέρος του γεύματος. (2) Εκεί όπου η χρήσις αυτών των ποτών δεν θεωρείται ούτε ως αρετή ούτε ως αμαρτία, και η πόσις δεν θεωρείται σαν ένα μέτρο ενηλικιότητος ή ότι ένας είναι «πραγματικός άνδρας.» (3) Εκεί όπου κανείς δεν πιέσθηκε να πιή και όπου η απόρριψις ενός ποτού δεν καταφρονείται περισσότερο από την απόρριψι ενός τεμαχίου άρτου. (4) Εκεί όπου η υπερβολική πόσις αποδοκιμάζεται έντονα και δεν θεωρείται ούτε της μόδας ούτε κωμικό ούτε κάτι που γίνεται ανεκτό. Και (5) εκεί όπου υπήρχε ηνωμένη και συνεπής συμφωνία στο τι είναι κακό ως προς την χρήσι οινοπνευματωδών ποτών, και οι γονείς παρουσιάζουν ένα καλό παράδειγμα μετριοπάθειας.

23, 24. (α) Τι καθοδήγησι παρέχει η Αγία Γραφή για τη χρήσι των οινοπνευματωδών ποτών; (Παροιμίαι 23:20· 6:20· 1 Κορινθίους 6:9, 10) (β) Πώς θα εφαρμόζετε τη σχετική συμβουλή της επιστολής προς Ρωμαίους 14:13-17, 21;

²³ Ο καλύτερος και πιο ασφαλής οδηγός σας φυσικά είναι ο Λόγος του Θεού. Όπως είδαμε, δίνει παραδείγματα, της κατάλληλης χρήσεως οινοπνευματωδών ποτών και έντονες προειδοποιήσεις για την κατάχρησί τους. Συμβουλεύει τους νέους να σέβωνται την κρίσι των γονέων τους. Να είσθε λοιπόν συνετοί και να προσέχετε αυτά που λέγουν οι γονείς σας για το αν πρέπει να πίνετε οινοπνευματώδη ποτά ή όχι, ή κάτω από ποιες περιστάσεις μπορείτε να το κάνετε αυτό. Θα είσθε επίσης συνετοί αν αποφεύγετε τη χρήσι αυτών των ποτών όταν είσθε συγκεντρωμένοι μόνον νέοι και δεν υπάρχουν γονείς ή συγγενείς παρόντες για ν’ ασκήσουν μια καλή επιρροή.

²⁴ Για να ωφεληθήτε από τη νεότητά σας και ν’ απολαύσετε διαρκή ευτυχία, είναι ανάγκη ν’ αποβλέπετε στον Λόγο του Θεού για καθοδήγησι. Ώστε, «είτε λοιπόν τρώγετε, είτε πίνετε, είτε πράττετε τι, πάντα πράττετε εις δόξαν Θεού.»—1 Κορινθίους 10:31.

[Υποσημείωση]