Κεφάλαιο 88

Ο Πλούσιος και ο Λάζαρος

Ο ΙΗΣΟΥΣ μιλάει στους μαθητές του για την κατάλληλη χρήση του υλικού πλούτου, εξηγώντας ότι δεν μπορούμε να είμαστε συγχρόνως δούλοι του πλούτου και δούλοι του Θεού. Οι Φαρισαίοι, που ακούν επίσης τα λόγια του, αρχίζουν να κοροϊδεύουν τον Ιησού επειδή αυτοί αγαπούν τα χρήματα. Έτσι ο Ιησούς τούς λέει: ‘Εσείς παριστάνετε τους δίκαιους μπροστά στους ανθρώπους, αλλά ο Θεός ξέρει την καρδιά σας· επειδή εκείνο που είναι εξυψωμένο στους ανθρώπους είναι αηδιαστικό στα μάτια του Θεού’.

Έχει έρθει η στιγμή να αντιστραφούν οι όροι για τους ανθρώπους που είναι πλούσιοι όσον αφορά τα αγαθά του κόσμου, την πολιτική δύναμη καθώς και τη θρησκευτική ισχύ και επιρροή. Αυτοί πρόκειται να ταπεινωθούν. Αλλά εκείνοι που αναγνωρίζουν την πνευματική τους ανάγκη πρόκειται να εξυψωθούν. Ο Ιησούς τονίζει μια τέτοια αλλαγή όταν συνεχίζει λέγοντας στους Φαρισαίους:

‘Ο Νόμος και οι Προφήτες ήταν μέχρι τον Ιωάννη [τον Βαφτιστή]. Από τότε η βασιλεία του Θεού διακηρύττεται ως καλά νέα και κάθε είδους άνθρωποι καταβάλλουν προσπάθειες να πάνε προς αυτήν. Πράγματι, είναι πιο εύκολο να παρέλθει ο ουρανός και η γη, παρά να μην εκπληρωθεί ακόμη κι ένα κομματάκι ενός γράμματος του Νόμου’.

Οι γραμματείς και οι Φαρισαίοι είναι περήφανοι για το ότι προσκολλούνται, όπως ισχυρίζονται, στο Νόμο του Μωυσή. Θυμηθείτε πως όταν ο Ιησούς γιάτρεψε θαυματουργικά κάποιον τυφλό στην Ιερουσαλήμ, αυτοί είπαν όλο περηφάνια: ‘Εμείς είμαστε μαθητές του Μωυσή. Εμείς ξέρουμε πως ο Θεός μίλησε στον Μωυσή’. Αλλά τώρα ο Νόμος του Μωυσή έχει εκπληρώσει το σκοπό του, που ήταν να οδηγήσει τους ταπεινούς ανθρώπους στο διορισμένο Βασιλιά του Θεού, δηλαδή στον Ιησού Χριστό. Έτσι με την αρχή της διακονίας του Ιωάννη, κάθε είδους άνθρωποι, ιδιαίτερα οι ταπεινοί και οι φτωχοί, κάνουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να γίνουν υπήκοοι της Βασιλείας του Θεού.

Αφού λοιπόν ο Μωσαϊκός Νόμος εκπληρώνεται τώρα, πρέπει να καταργηθεί και η υποχρέωση για την τήρησή του. Ο Νόμος επιτρέπει το διαζύγιο για διάφορους λόγους, αλλά τώρα ο Ιησούς λέει: ‘Καθένας που χωρίζει τη γυναίκα του και παντρεύεται άλλη, διαπράττει μοιχεία, και όποιος παντρεύεται γυναίκα χωρισμένη από τον άντρα της διαπράττει μοιχεία’. Πόσο πολύ πρέπει να εξοργίζουν τους Φαρισαίους τέτοιες διακηρύξεις, ειδικά επειδή αυτοί επιτρέπουν το διαζύγιο για πολλούς λόγους!

Συνεχίζοντας τις παρατηρήσεις του προς τους Φαρισαίους, ο Ιησούς λέει μια παραβολή που μιλάει για δυο ανθρώπους, των οποίων η κατάσταση αλλάζει τελικά με δραματικό τρόπο. Μπορείτε να καταλάβετε ποιους αντιπροσωπεύουν αυτοί οι άνθρωποι και τι σημαίνει η αντιστροφή της κατάστασής τους;

‘Κάποιος άνθρωπος ήταν πλούσιος’, αφηγείται ο Ιησούς, ‘και φορούσε πορφύρα και λινά ρούχα ενώ καθημερινά ζούσε μέσα σε μεγαλοπρέπεια. Κάποιος ζητιάνος όμως, που τον έλεγαν Λάζαρο, ήταν πεσμένος στην πόρτα του, γεμάτος έλκη, και επιθυμούσε να χορτάσει μ’ αυτά που έπεφταν από το τραπέζι του πλούσιου. Ναι, ακόμη και τα σκυλιά έρχονταν κι έγλειφαν τα έλκη του’.

Ο Ιησούς χρησιμοποιεί εδώ τον πλούσιο για να συμβολίσει τους Ιουδαίους θρησκευτικούς ηγέτες, που περιλάμβαναν, όχι μόνο τους Φαρισαίους και τους γραμματείς, αλλά επίσης τους Σαδδουκαίους και τους αρχιερείς. Αυτοί είναι πλούσιοι όσον αφορά τα πνευματικά προνόμια και τις πνευματικές ευκαιρίες, και συμπεριφέρονται όπως ο πλούσιος. Τα ρούχα τους, που είναι από βασιλική πορφύρα, αντιπροσωπεύουν την ευνοημένη θέση τους, ενώ τα άσπρα λινά εξεικονίζουν την αυτοδικαίωσή τους.

Αυτή η περήφανη τάξη που αντιπροσωπεύει ο πλούσιος βλέπει τους φτωχούς, κοινούς ανθρώπους με πλήρη καταφρόνια και τους ονομάζει αμ χαάρετς, που σημαίνει άνθρωποι της γης. Έτσι ο Λάζαρος, ο ζητιάνος, αντιπροσωπεύει τους ανθρώπους στους οποίους οι θρησκευτικοί ηγέτες αρνούνται να δώσουν κατάλληλη πνευματική τροφή και πνευματικά προνόμια. Μ’ αυτόν τον τρόπο, όπως ο Λάζαρος είναι γεμάτος έλκη, έτσι και οι κοινοί άνθρωποι περιφρονούνται ως πνευματικά άρρωστοι και ανάξιοι για οτιδήποτε άλλο εκτός από το να κάνουν παρέα με σκυλιά. Παρ’ όλα αυτά, η τάξη που αντιπροσωπεύει ο Λάζαρος πεινάει και διψάει για πνευματική τροφή. Γι’ αυτό βρίσκεται στην πόρτα προσπαθώντας να πάρει οποιαδήποτε ψίχουλα πνευματικής τροφής πέσουν από το τραπέζι του πλούσιου.

Στη συνέχεια ο Ιησούς περιγράφει αλλαγές στην κατάσταση του πλούσιου και του Λάζαρου. Ποιες είναι αυτές οι αλλαγές και τι αντιπροσωπεύουν;

Ο Πλούσιος και ο Λάζαρος Δοκιμάζουν μια Αλλαγή

Ο πλούσιος αντιπροσωπεύει τους θρησκευτικούς ηγέτες που είναι ευνοημένοι με πνευματικά προνόμια και πνευματικές ευκαιρίες, ενώ ο Λάζαρος συμβολίζει τους κοινούς ανθρώπους που πεινούν για πνευματική τροφή. Ο Ιησούς συνεχίζει την ιστορία του, περιγράφοντας μια δραματική αλλαγή στις περιστάσεις αυτών των αντρών.

‘Με το πέρασμα λοιπόν του χρόνου’, λέει ο Ιησούς, ‘ο φτωχός πέθανε και οι άγγελοι τον μετέφεραν στην αγκαλιά του Αβραάμ. Πέθανε κι ο πλούσιος και θάφτηκε. Στον Άδη, όπου βασανιζόταν, σήκωσε τα μάτια του και είδε από μακριά τον Αβραάμ, και τον Λάζαρο στην αγκαλιά του’.

Αφού ο πλούσιος και ο Λάζαρος δεν είναι κατά γράμμα πρόσωπα, αλλά συμβολίζουν τάξεις ανθρώπων, λογικά ο θάνατός τους είναι επίσης συμβολικός. Τι συμβολίζει, ή τι αντιπροσωπεύει, ο θάνατός τους;

Ο Ιησούς είχε μόλις ολοκληρώσει τονίζοντας μια αλλαγή περιστάσεων, με το να πει ότι ‘ο Νόμος και οι Προφήτες ήταν μέχρι τον Ιωάννη τον Βαφτιστή, αλλά από τότε διακηρύττεται η βασιλεία του Θεού’. Επομένως, τόσο ο πλούσιος όσο και ο Λάζαρος πεθαίνουν ως προς τις προηγούμενες περιστάσεις τους, ή συνθήκες τους, μέσω του κηρύγματος του Ιωάννη και του Ιησού Χριστού.

Αυτοί που ανήκουν στην ταπεινή, μετανοημένη τάξη του Λάζαρου πεθαίνουν ως προς την προηγούμενη πνευματικά στερημένη κατάστασή τους και έρχονται σε μια θέση θεϊκής εύνοιας. Ενώ προηγουμένως απέβλεπαν στους θρησκευτικούς ηγέτες για να πάρουν οτιδήποτε μικρό πράγμα έπεφτε από το πνευματικό τραπέζι, τώρα οι Γραφικές αλήθειες που μεταδίδει ο Ιησούς καλύπτουν τις ανάγκες τους. Έτσι αυτοί φέρνονται στην αγκαλιά, δηλαδή στη θέση εύνοιας, του Μεγαλύτερου Αβραάμ, του Ιεχωβά Θεού.

Από την άλλη μεριά, αυτοί που αποτελούν την τάξη του πλούσιου πέφτουν στη δυσμένεια του Θεού, επειδή αρνούνται επίμονα να δεχτούν το άγγελμα της Βασιλείας το οποίο διδάσκει ο Ιησούς. Μ’ αυτόν τον τρόπο, πεθαίνουν ως προς την προηγούμενη κατάσταση φαινομενικής εύνοιας στην οποία βρίσκονταν. Στην πραγματικότητα, λέγεται γι’ αυτούς ότι περνούν συμβολικά βασανιστήρια. Ακούστε τώρα τι λέει ο πλούσιος:

‘Πατέρα Αβραάμ, δείξε μου έλεος και στείλε τον Λάζαρο να βουτήξει την άκρη του δαχτύλου του σε νερό και να δροσίσει τη γλώσσα μου, επειδή υποφέρω μέσα σ’ αυτές τις φλόγες’. Αυτό που βασανίζει τα άτομα της τάξης του πλούσιου είναι τα πύρινα αγγέλματα κρίσης του Θεού, τα οποία διακηρύττονται από τους μαθητές του Ιησού. Τα άτομα αυτά θέλουν να σταματήσουν οι μαθητές να διακηρύττουν αυτά τα αγγέλματα, παρέχοντάς τους έτσι κάποια ανακούφιση από τα βασανιστήριά τους.

‘Αλλά ο Αβραάμ είπε: «Παιδί μου, θυμήσου ότι εσύ έλαβες στη ζωή σου τα καλά πράγματα στο πλήρες, αλλά ο Λάζαρος πήρε αντίστοιχα τα βλαβερά πράγματα. Όμως, τώρα αυτός παρηγορείται εδώ αλλά εσύ υποφέρεις. Και εκτός από όλ’ αυτά έχει τεθεί μεταξύ μας ένα μεγάλο χάσμα, ώστε αυτοί που θέλουν να περάσουν απ’ εδώ σ’ εσάς να μην μπορούν, ούτε μπορούν να περάσουν οι απ’ εκεί σ’ εμάς»’.

Πόσο δίκαιο και κατάλληλο είναι το ότι λαβαίνει χώρα μια τέτοια δραματική αντιστροφή όρων ανάμεσα στην τάξη του Λάζαρου και στην τάξη του πλούσιου! Η αλλαγή των συνθηκών γίνεται μερικούς μήνες αργότερα, την Πεντηκοστή του 33 Κ.Χ., όταν η παλιά διαθήκη του Νόμου αντικαθίσταται από τη νέα διαθήκη. Τότε γίνεται σαφές, πέρα από κάθε αμφιβολία, ότι ο Θεός ευνοεί τους μαθητές, όχι τους Φαρισαίους και τους άλλους θρησκευτικούς ηγέτες. Γι’ αυτό, το ‘μεγάλο χάσμα’ που χωρίζει το συμβολικό πλούσιο από τους μαθητές του Ιησού αντιπροσωπεύει την αναλλοίωτη, δίκαιη κρίση του Θεού.

Κατόπιν ο πλούσιος ζητάει από τον ‘πατέρα Αβραάμ’: ‘Στείλε [τον Λάζαρο] στο σπίτι του πατέρα μου, γιατί έχω πέντε αδελφούς’. Ο πλούσιος λοιπόν ομολογεί ότι έχει μια στενότερη σχέση με κάποιον άλλο πατέρα, ο οποίος στην πραγματικότητα είναι ο Σατανάς ο Διάβολος. Ο πλούσιος ζητάει να νερώσει ο Λάζαρος τα αγγέλματα κρίσης του Θεού ώστε να μην μπουν ‘οι πέντε αδελφοί του’, οι θρησκευτικοί του σύμμαχοι, σ’ ‘αυτόν τον τόπο των βασάνων’.

‘Αλλά ο Αβραάμ είπε: «Έχουν τον Μωυσή και τους Προφήτες· ας ακούσουν αυτούς»’. Ναι, αν οι ‘πέντε αδελφοί’ θέλουν να αποφύγουν τα βασανιστήρια, το μόνο που πρέπει να κάνουν είναι να δώσουν προσοχή στα συγγράμματα του Μωυσή και των Προφητών, τα οποία προσδιορίζουν τον Ιησού ως τον Μεσσία, και μετά να γίνουν μαθητές του. Όμως ο πλούσιος φέρνει την εξής αντίρρηση: ‘Όχι, πατέρα Αβραάμ, αλλά αν κάποιος από τους νεκρούς πάει σ’ αυτούς θα μετανοήσουν’.

Αλλά παίρνει την εξής απάντηση: ‘Αν δεν ακούν τον Μωυσή και τους Προφήτες, δεν θα πειστούν ούτε κι αν εγερθεί κάποιος από τους νεκρούς’. Ο Θεός δεν θα δώσει ειδικά σημεία ή θαύματα για να πείσει τους ανθρώπους. Αυτοί πρέπει να διαβάζουν και να εφαρμόζουν τις Γραφές αν θέλουν να αποκτήσουν την εύνοιά του. Λουκάς 16:14-31· Ιωάννης 9:28, 29· Ματθαίος 19:3-9· Γαλάτας 3:24· Κολοσσαείς 2:14· Ιωάννης 8:44.

▪ Γιατί πρέπει να είναι συμβολικός ο θάνατος του πλούσιου και του Λάζαρου, και τι συμβολίζει ο θάνατός τους;

▪ Ποια αλλαγή δείχνει ο Ιησούς ότι λαβαίνει χώρα από την αρχή της διακονίας του Ιωάννη;

▪ Τι πρόκειται να καταργηθεί μετά το θάνατο του Ιησού, και πώς θα επηρεάσει αυτό το γεγονός το ζήτημα του διαζυγίου;

▪ Στην παραβολή του Ιησού, ποιοι αντιπροσωπεύονται από τον πλούσιο και ποιοι από τον Λάζαρο;

▪ Τι είναι τα βασανιστήρια που περνάει ο πλούσιος, και με ποιο μέσο ζητάει να ανακουφιστεί;

▪ Τι αντιπροσωπεύει το ‘μεγάλο χάσμα’;

▪ Ποιος είναι ο πραγματικός πατέρας του πλούσιου, και ποιοι είναι οι πέντε αδελφοί του;