«Ας Γίνει το Θέλημα του Ιεχωβά»

1-4. Γιατί πηγαίνει ο Παύλος στην Ιερουσαλήμ, και τι τον περιμένει εκεί;

Ο ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ στη Μίλητο είναι γεμάτος συναισθηματική φόρτιση. Ο Παύλος και ο Λουκάς δυσκολεύονται πολύ να αποχωριστούν τους Εφέσιους πρεσβυτέρους που τους έχουν γίνει τόσο αγαπητοί! Οι δύο ιεραπόστολοι στέκονται στο κατάστρωμα του πλοίου. Στις αποσκευές τους έχουν βάλει προμήθειες που χρειάζονται για το ταξίδι. Μεταφέρουν επίσης τα χρηματικά ποσά που συγκεντρώθηκαν για άπορους Χριστιανούς στην Ιουδαία και θέλουν πολύ να καταφέρουν να παραδώσουν αυτή τη δωρεά.

² Το αεράκι φουσκώνει τα πανιά και το πλοίο αφήνει πίσω του την οχλοβοή της αποβάθρας. Οι δύο άντρες, μαζί με τους εφτά συνταξιδιώτες τους, κοιτάζουν τους θλιμμένους αδελφούς τους στην ακτή. (Πράξ. 20:4, 14, 15) Οι ταξιδιώτες συνεχίζουν να χαιρετούν ώσπου οι φίλοι τους χάνονται στο βάθος.

³ Επί τρία περίπου χρόνια, ο Παύλος συνεργάστηκε στενά με τους πρεσβυτέρους στην Έφεσο. Αλλά τώρα, οδηγούμενος από το άγιο πνεύμα, βρίσκεται καθ’ οδόν προς την Ιερουσαλήμ. Ως έναν βαθμό, ξέρει τι τον περιμένει. Νωρίτερα, είχε πει σε εκείνους τους πρεσβυτέρους: «Υποχρεωμένος από το πνεύμα, ταξιδεύω για την Ιερουσαλήμ, μολονότι δεν ξέρω τι θα μου συμβεί εκεί, παρά μόνο ότι από πόλη σε πόλη το άγιο πνεύμα με βεβαιώνει επανειλημμένα ότι με περιμένουν φυλάκιση και θλίψεις». (Πράξ. 20:22, 23) Παρά τον κίνδυνο, ο Παύλος νιώθει «υποχρεωμένος από το πνεύμα»​—νιώθει ότι οφείλει να ακολουθήσει την κατεύθυνση που του δίνει το πνεύμα να πάει στην Ιερουσαλήμ αλλά είναι και πρόθυμος να το κάνει αυτό. Θεωρεί πολύτιμη τη ζωή του, αλλά η επιτέλεση του θελήματος του Θεού είναι το σημαντικότερο πράγμα για αυτόν.

⁴ Έχετε εσείς την ίδια άποψη; Όταν αφιερωνόμαστε στον Ιεχωβά, υποσχόμαστε επίσημα να κάνουμε την επιτέλεση του θελήματός του το σημαντικότερο πράγμα στη ζωή μας. Μπορούμε να ωφεληθούμε εξετάζοντας το πιστό παράδειγμα του αποστόλου Παύλου.

Περνούν Κοντά από «την Κύπρο» (Πράξεις 21:1-3)

5. Ποια διαδρομή ακολούθησαν ο Παύλος και οι συνταξιδιώτες του ως την Τύρο;

⁵ Το πλοίο στο οποίο επιβιβάστηκαν ο Παύλος και οι συνταξιδιώτες του ακολούθησε «ευθεία πορεία». Αυτό σημαίνει ότι έπλευσε έχοντας πίσω τον άνεμο, χωρίς ελιγμούς και με ευνοϊκό άνεμο, μέχρις ότου έφτασαν στην Κω αργότερα την ίδια ημέρα. (Πράξ. 21:1) Φαίνεται ότι το πλοίο αγκυροβόλησε εκεί για μία νύχτα προτού συνεχίσει για τη Ρόδο και τα Πάταρα. Στα Πάταρα, στη νότια ακτή της Μικράς Ασίας, οι αδελφοί επιβιβάστηκαν σε ένα μεγάλο φορτηγό πλοίο το οποίο τους μετέφερε κατευθείαν στην Τύρο, στη Φοινίκη. Στη διαδρομή, πέρασαν κοντά από «την Κύπρο . . . [αφήνοντάς την] στα αριστερά». (Πράξ. 21:3) Γιατί ανέφερε αυτή τη λεπτομέρεια ο Λουκάς, ο συγγραφέας των Πράξεων;

6. (α) Γιατί ενθάρρυνε ίσως τον Παύλο η θέα της Κύπρου; (β) Καθώς σκέφτεστε το πώς σας έχει ευλογήσει και σας έχει βοηθήσει ο Ιεχωβά, ποιο συμπέρασμα βγάζετε;

⁶ Ο Παύλος μπορεί να έδειξε το νησί και να αφηγήθηκε τις εμπειρίες που είχε εκεί. Στην πρώτη του ιεραποστολική περιοδεία περίπου εννιά χρόνια νωρίτερα, ο Παύλος μαζί με τον Βαρνάβα και τον Ιωάννη Μάρκο είχαν έρθει αντιμέτωποι με τον μάγο Ελύμα, ο οποίος είχε εναντιωθεί στο κήρυγμά τους. (Πράξ. 13:4-12) Η θέα εκείνου του νησιού και οι σκέψεις για όσα είχαν συμβεί εκεί πιθανώς ενθάρρυναν τον Παύλο και τον ενίσχυσαν για όσα επιφύλασσε το μέλλον. Μπορούμε και εμείς να ωφελούμαστε σκεφτόμενοι πώς μας έχει ευλογήσει ο Θεός και πώς μας έχει βοηθήσει να υπομείνουμε δοκιμασίες. Τέτοιου είδους σκέψεις ίσως μας βοηθήσουν να απηχούμε τα λόγια του Δαβίδ, ο οποίος έγραψε: «Πολλές είναι οι ταλαιπωρίες του δικαίου, αλλά ο Ιεχωβά τον σώζει από όλες».​—Ψαλμ. 34:19.

«Ψάξαμε και Βρήκαμε τους Μαθητές» (Πράξεις 21:4-9)

7. Τι έκαναν οι ταξιδιώτες φτάνοντας στην Τύρο;

⁷ Ο Παύλος αντιλαμβανόταν την αξία της Χριστιανικής συναναστροφής και λαχταρούσε να βρίσκεται μαζί με ομοπίστους του. Φτάνοντας στην Τύρο, γράφει ο Λουκάς, «ψάξαμε και βρήκαμε τους μαθητές». (Πράξ. 21:4) Επειδή γνώριζαν ότι υπήρχαν συγχριστιανοί τους στην Τύρο, οι ταξιδιώτες έψαξαν και τους βρήκαν και πιθανότατα έμειναν μαζί τους. Μια από τις μεγάλες ευλογίες που φέρνει η γνώση της αλήθειας είναι ότι, όπου και αν πάμε, μπορούμε να βρούμε ομοπίστους μας οι οποίοι έχουν το ίδιο φρόνημα με εμάς και θα μας καλοδεχτούν. Εκείνοι που αγαπούν τον Θεό και ασκούν την αληθινή λατρεία έχουν φίλους σε όλο τον κόσμο.

8. Πώς πρέπει να κατανοήσουμε το εδάφιο Πράξεις 21:4;

⁸ Ενώ ο Λουκάς περιγράφει τις εφτά ημέρες που πέρασαν στην Τύρο, αναφέρει κάτι που ίσως φαίνεται περίεργο αρχικά: «Μέσω του πνεύματος [οι αδελφοί στην Τύρο] έλεγαν επανειλημμένα στον Παύλο να μην πάει στην Ιερουσαλήμ». (Πράξ. 21:4) Μήπως είχε αλλάξει γνώμη ο Ιεχωβά; Μήπως κατηύθυνε τώρα τον Παύλο να μην πάει στην Ιερουσαλήμ; Όχι. Το πνεύμα είχε δείξει ότι ο Παύλος επρόκειτο να υποστεί κακομεταχείριση στην Ιερουσαλήμ, όχι ότι έπρεπε να αποφύγει τη συγκεκριμένη πόλη. Φαίνεται ότι, μέσω του αγίου πνεύματος, οι αδελφοί στην Τύρο συμπέραναν σωστά πως ο Παύλος θα αντιμετώπιζε δυσκολίες στην Ιερουσαλήμ. Ως εκ τούτου, από ενδιαφέρον για τον Παύλο, τον παρότρυναν να μην ανεβεί στην πόλη. Η επιθυμία τους να προστατέψουν τον Παύλο από τον επαπειλούμενο κίνδυνο ήταν κατανοητή. Ωστόσο, αποφασισμένος να κάνει το θέλημα του Ιεχωβά, ο Παύλος συνέχισε το ταξίδι του για την Ιερουσαλήμ.​—Πράξ. 21:12.

9, 10. (α) Όταν ο Παύλος άκουσε τις ανησυχίες των αδελφών στην Τύρο, ποια παρόμοια κατάσταση μπορεί να θυμήθηκε; (β) Ποια ιδέα είναι διαδεδομένη στον κόσμο σήμερα, αλλά πώς αντιδιαστέλλεται με αυτό που είπε ο Ιησούς;

⁹ Όταν ο Παύλος άκουσε τις ανησυχίες των αδελφών, ίσως θυμήθηκε ότι ο Ιησούς είχε γίνει αποδέκτης μιας παρόμοιας αντίρρησης όταν είπε στους μαθητές του ότι επρόκειτο να πάει στην Ιερουσαλήμ, να υποφέρει πολλά και να θανατωθεί. Ωθούμενος από συναισθηματισμό, ο Πέτρος είχε πει στον Ιησού: «Λυπήσου τον εαυτό σου, Κύριε· δεν πρόκειται να σου συμβεί κάτι τέτοιο». Ο Ιησούς απάντησε: «Πήγαινε πίσω μου, Σατανά! Μου είσαι εμπόδιο, επειδή δεν σκέφτεσαι τις σκέψεις του Θεού, αλλά των ανθρώπων». (Ματθ. 16:21-23) Ο Ιησούς ήταν αποφασισμένος να αποδεχτεί την αυτοθυσιαστική πορεία που είχε ορίσει για αυτόν ο Θεός. Ο Παύλος είχε το ίδιο φρόνημα. Οι αδελφοί στην Τύρο, όπως και ο απόστολος Πέτρος, είχαν αναμφίβολα καλές προθέσεις, αλλά δεν διέκριναν το θέλημα του Θεού.

¹⁰ Η ιδέα τού να είναι κάποιος καλός με τον εαυτό του ή να ακολουθεί την πορεία της ελάχιστης αντίστασης φαντάζει ελκυστική σε πολλούς σήμερα. Οι άνθρωποι γενικά τείνουν να αναζητούν μια θρησκεία που να είναι βολική και να έχει ελάχιστες απαιτήσεις από τα μέλη της. Αντίθετα, ο Ιησούς προώθησε μια εντελώς διαφορετική διανοητική στάση. Είπε στους μαθητές του: «Αν κάποιος θέλει να έρθει πίσω μου, ας απαρνηθεί τον εαυτό του και ας σηκώσει το ξύλο του βασανισμού του και ας με ακολουθεί συνεχώς». (Ματθ. 16:24) Το να ακολουθούμε τον Ιησού είναι η σοφή πορεία, η ορθή πορεία, αλλά όχι η εύκολη πορεία.

11. Πώς έδειξαν οι μαθητές στην Τύρο τη στοργή και την υποστήριξή τους για τον Παύλο;

¹¹ Σύντομα ήρθε η ώρα που ο Παύλος, ο Λουκάς και οι άλλοι συνταξιδιώτες τους έπρεπε να συνεχίσουν τον δρόμο τους. Η περιγραφή της αναχώρησής τους είναι συγκινητική. Δείχνει τη στοργή που έτρεφαν οι Τύριοι αδελφοί για τον Παύλο καθώς και το πόσο πολύ υποστήριζαν τη διακονία του. Οι άντρες, οι γυναίκες και τα παιδιά συνόδευσαν τον Παύλο και τη συντροφιά του ως την ακρογιαλιά. Όλοι ανεξαιρέτως γονάτισαν και προσευχήθηκαν μαζί και κατόπιν αποχαιρετίστηκαν. Ύστερα ο Παύλος, ο Λουκάς και οι συνταξιδιώτες τους επιβιβάστηκαν σε ένα άλλο πλοίο και συνέχισαν ως την Πτολεμαΐδα, όπου συνάντησαν τους αδελφούς και έμειναν μαζί τους μία ημέρα.​—Πράξ. 21:5-7.

12, 13. (α) Ποιο ιστορικό πιστής υπηρεσίας είχε ο Φίλιππος; (β) Γιατί αποτελεί ο Φίλιππος καλό παράδειγμα για τους Χριστιανούς πατέρες σήμερα;

¹² Έπειτα, όπως αναφέρει ο Λουκάς, ο Παύλος και οι συνταξιδιώτες του ξεκίνησαν για την Καισάρεια. Όταν έφτασαν εκεί, “μπήκαν στο σπίτι του Φιλίππου του ευαγγελιστή”.a (Πράξ. 21:8) Ασφαλώς χάρηκαν που είδαν τον Φίλιππο. Περίπου 20 χρόνια νωρίτερα, στην Ιερουσαλήμ, οι απόστολοι τον είχαν διορίσει βοηθό για τη διανομή τροφής στη νεοσύστατη Χριστιανική εκκλησία. Ο Φίλιππος είχε μακρό ιστορικό ως ζηλωτής κήρυκας. Θυμηθείτε πως, όταν ο διωγμός διασκόρπισε τους μαθητές, ο Φίλιππος πήγε στη Σαμάρεια και άρχισε να κηρύττει. Αργότερα, κήρυξε στον Αιθίοπα ευνούχο και τον βάφτισε. (Πράξ. 6:2-6· 8:4-13, 26-38) Τι ιστορικό πιστής υπηρεσίας!

¹³ Ο Φίλιππος δεν είχε χάσει τον ζήλο του για τη διακονία. Εγκατεστημένος πλέον στην Καισάρεια, παρέμενε δραστήριος στο έργο κηρύγματος, όπως δείχνει ο Λουκάς αποκαλώντας τον «ευαγγελιστή». Μαθαίνουμε επίσης ότι τώρα είχε τέσσερις κόρες οι οποίες προφήτευαν, πράγμα που δείχνει ότι ακολουθούσαν τα χνάρια του πατέρα τους.b (Πράξ. 21:9) Επομένως, ο Φίλιππος πρέπει να είχε κάνει πολλά για να οικοδομήσει την πνευματικότητα του σπιτικού του. Οι Χριστιανοί πατέρες σήμερα θα πρέπει να ακολουθούν το παράδειγμά του, αναλαμβάνοντας την ηγεσία στη διακονία και βοηθώντας τα παιδιά τους να αναπτύξουν αγάπη για το ευαγγελιστικό έργο.

14. Ποιο ήταν αναμφίβολα το αποτέλεσμα των επισκέψεων του Παύλου στους ομοπίστους του, και ποιες παρόμοιες ευκαιρίες υπάρχουν σήμερα;

¹⁴ Στον έναν τόπο μετά τον άλλον, ο Παύλος αναζητούσε τους ομοπίστους του και δαπανούσε χρόνο μαζί τους. Ασφαλώς, οι τοπικοί αδελφοί ήταν πρόθυμοι να φιλοξενήσουν αυτόν τον περιοδεύοντα ιεραπόστολο και τους συνταξιδιώτες του. Χάρη σε αυτές τις επισκέψεις, υπήρξε αναμφίβολα “αμοιβαία ενθάρρυνση”. (Ρωμ. 1:11, 12) Παρόμοιες ευκαιρίες υπάρχουν και σήμερα. Προκύπτουν μεγάλα οφέλη όταν ανοίγετε το σπίτι σας, όσο ταπεινό και αν είναι αυτό, σε έναν επίσκοπο περιοχής και στη σύζυγό του.​—Ρωμ. 12:13.

«Είμαι Έτοιμος . . . να Πεθάνω» (Πράξεις 21:10-14)

15, 16. Ποιο άγγελμα έφερε ο Άγαβος, και τι αντίκτυπο είχε αυτό σε όσους το άκουσαν;

¹⁵ Ενόσω ο Παύλος έμενε με τον Φίλιππο, ήρθε άλλος ένας αξιοσέβαστος επισκέπτης​—ο Άγαβος. Εκείνοι που ήταν συναγμένοι στο σπίτι του Φιλίππου ήξεραν ότι ο Άγαβος ήταν προφήτης. Είχε προείπει μια μεγάλη πείνα κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του Κλαύδιου. (Πράξ. 11:27, 28) Ίσως αναρωτήθηκαν: “Γιατί ήρθε ο Άγαβος; Τι άγγελμα φέρνει;” Καθώς παρακολουθούσαν προσεκτικά, εκείνος πήρε τη ζώνη του Παύλου​—μια μακριά υφασμάτινη λωρίδα σαν ζωνάρι, όπου μπορούσαν να τοποθετήσουν χρήματα και άλλα αντικείμενα και την οποία φορούσαν γύρω από τη μέση. Με αυτήν, ο Άγαβος έδεσε τα δικά του πόδια και χέρια. Τότε άρχισε να μιλάει. Το άγγελμα ήταν πολύ σοβαρό: «Να τι λέει το άγιο πνεύμα: “Έτσι θα δέσουν οι Ιουδαίοι στην Ιερουσαλήμ τον άντρα στον οποίο ανήκει αυτή η ζώνη και θα τον παραδώσουν στα χέρια εθνικών”».​—Πράξ. 21:11.

¹⁶ Η προφητεία επιβεβαίωσε ότι ο Παύλος θα πήγαινε στην Ιερουσαλήμ. Έδειξε επίσης ότι οι επαφές του με τους Ιουδαίους εκεί θα οδηγούσαν στο να παραδοθεί «στα χέρια εθνικών». Η προφητεία είχε μεγάλο αντίκτυπο στους παρόντες. Ο Λουκάς γράφει: «Όταν το ακούσαμε αυτό, τόσο εμείς όσο και οι ντόπιοι αδελφοί αρχίσαμε να τον ικετεύουμε να μην ανεβεί στην Ιερουσαλήμ. Τότε ο Παύλος αποκρίθηκε: “Τι κάνετε τώρα; Γιατί κλαίτε και προσπαθείτε να με πτοήσετε; Να είστε βέβαιοι ότι είμαι έτοιμος, όχι μόνο να δεθώ, αλλά και να πεθάνω στην Ιερουσαλήμ για το όνομα του Κυρίου Ιησού”».​—Πράξ. 21:12, 13.

17, 18. Πώς έδειξε ο Παύλος ότι δεν αμφιταλαντευόταν, και πώς αντέδρασαν οι αδελφοί;

¹⁷ Φανταστείτε τη σκηνή. Οι αδελφοί, μεταξύ αυτών και ο Λουκάς, ικετεύουν τον Παύλο να μη συνεχίσει το ταξίδι του. Μερικοί κλαίνε. Συγκινημένος από το στοργικό ενδιαφέρον που δείχνουν για αυτόν, ο Παύλος λέει τρυφερά ότι “προσπαθούν να τον πτοήσουν”, ή σύμφωνα με την απόδοση άλλων μεταφράσεων, “του ραγίζουν την καρδιά”. Εντούτοις, ο ίδιος δεν αμφιταλαντεύεται και, όπως συνέβη όταν συνάντησε τους αδελφούς στην Τύρο, δεν αφήνει τις ικεσίες και τα δάκρυα να τον κλονίσουν. Απεναντίας, εξηγεί στους αδελφούς γιατί πρέπει να συνεχίσει. Τι θάρρος και τι αποφασιστικότητα έδειξε! Όπως ο Ιησούς πριν από αυτόν, έτσι και εκείνος ήταν αποφασισμένος να πάει στην Ιερουσαλήμ. (Εβρ. 12:2) Ο Παύλος δεν επιζητούσε τον μαρτυρικό θάνατο, αλλά αν προέκυπτε κάτι τέτοιο, θα το θεωρούσε τιμή να πεθάνει ως ακόλουθος του Χριστού Ιησού.

¹⁸ Πώς αντέδρασαν οι αδελφοί; Εν ολίγοις, με σεβασμό. Διαβάζουμε: «Καθώς ήταν αμετάπειστος, πάψαμε να φέρνουμε αντιρρήσεις και είπαμε: “Ας γίνει το θέλημα του Ιεχωβά”». (Πράξ. 21:14) Εκείνοι που προσπάθησαν να πείσουν τον Παύλο να μην πάει στην Ιερουσαλήμ δεν επέμειναν να γίνει το δικό τους. Άκουσαν τον Παύλο και υποχώρησαν, δείχνοντας ότι αναγνώριζαν και αποδέχονταν το θέλημα του Ιεχωβά, παρότι αυτό τους ήταν δύσκολο. Ο Παύλος είχε αρχίσει μια πορεία η οποία θα οδηγούσε τελικά στον θάνατό του. Τα πράγματα θα ήταν ευκολότερα για τον Παύλο αν εκείνοι που τον αγαπούσαν δεν προσπαθούσαν να τον μεταπείσουν.

19. Ποιο πολύτιμο δίδαγμα παίρνουμε από αυτά που συνέβησαν στον Παύλο;

¹⁹ Παίρνουμε ένα πολύτιμο δίδαγμα από αυτά που συνέβησαν στον Παύλο: Δεν πρέπει ποτέ να προσπαθούμε να μεταπείσουμε άλλους ώστε να μην ακολουθήσουν αυτοθυσιαστική πορεία στην υπηρεσία του Θεού. Μπορούμε να εφαρμόσουμε αυτό το δίδαγμα σε πολλές καταστάσεις, όχι μόνο σε ζητήματα ζωής και θανάτου. Για παράδειγμα, ενώ για πολλούς Χριστιανούς γονείς είναι δύσκολο να βλέπουν τα παιδιά τους να φεύγουν από το σπίτι για να υπηρετήσουν τον Ιεχωβά σε μακρινούς διορισμούς, εκείνοι είναι αποφασισμένοι να μην τα αποθαρρύνουν. Η Φίλις, η οποία ζει στην Αγγλία, θυμάται πώς ένιωθε όταν η μοναχοκόρη της ανέλαβε την ιεραποστολική υπηρεσία στην Αφρική. «Ήταν περίοδος συναισθηματικής φόρτισης», είπε η Φίλις. «Ήταν οδυνηρό να ξέρω ότι θα πήγαινε τόσο μακριά. Στενοχωριόμουν και καμάρωνα ταυτόχρονα. Προσευχόμουν πολύ σχετικά με αυτό. Αλλά αυτή ήταν η απόφασή της και δεν προσπάθησα ποτέ να την αλλάξω. Άλλωστε, εγώ τη δίδασκα ανέκαθεν να βάζει τα συμφέροντα της Βασιλείας στην πρώτη θέση! Η κόρη μου υπηρετεί σε διορισμούς στο εξωτερικό τα τελευταία 30 χρόνια, και ευχαριστώ τον Ιεχωβά κάθε μέρα για την πιστότητά της». Πόσο καλό είναι να ενθαρρύνουμε τους αυτοθυσιαστικούς ομοπίστους μας!

«Οι Αδελφοί μάς Υποδέχτηκαν με Χαρά» (Πράξεις 21:15-17)

20, 21. Πώς φαίνεται η επιθυμία που είχε ο Παύλος να βρίσκεται μαζί με τους αδελφούς, και γιατί ήθελε να βρίσκεται μαζί με ομοπίστους του;

²⁰ Οι ετοιμασίες έγιναν, και ο Παύλος συνέχισε τον δρόμο του συνοδευόμενος από αδελφούς οι οποίοι απέδειξαν έτσι την ολόκαρδη υποστήριξή τους. Σε κάθε φάση του ταξιδιού προς την Ιερουσαλήμ, ο Παύλος και οι συνοδοί του επιζητούσαν τη συντροφιά των Χριστιανών αδελφών τους. Στην Τύρο, είχαν βρει μαθητές και είχαν μείνει μαζί τους εφτά ημέρες. Στην Πτολεμαΐδα, είχαν χαιρετήσει τις αδελφές και τους αδελφούς τους και είχαν περάσει μία ημέρα μαζί τους. Στην Καισάρεια, είχαν μείνει μερικές ημέρες στο σπίτι του Φιλίππου. Κατόπιν, ορισμένοι μαθητές από την Καισάρεια πήγαν μαζί με τον Παύλο και τους συνταξιδιώτες του ως την Ιερουσαλήμ, όπου τους φιλοξένησε ο Μνάσων, ένας από τους πρώτους μαθητές. Όταν οι ταξιδιώτες έφτασαν στην Ιερουσαλήμ, ο Λουκάς αναφέρει: «Οι αδελφοί μάς υποδέχτηκαν με χαρά».​—Πράξ. 21:17.

²¹ Είναι προφανές ότι ο Παύλος ήθελε να βρίσκεται μαζί με ομοπίστους του. Ο απόστολος αντλούσε ενθάρρυνση από τους αδελφούς και τις αδελφές του, όπως και εμείς σήμερα. Αναμφίβολα, αυτή η ενθάρρυνση ενίσχυσε τον Παύλο ώστε να αντιμετωπίσει τους οργισμένους εναντίους οι οποίοι θα προσπαθούσαν να τον θανατώσουν.