ΜΕΓΑΛΟ ΔΕΝΤΡΟ

[εβρ., ’ελάχ· ’ελών], ΠΕΛΩΡΙΟ ΔΕΝΤΡΟ [εβρ., ’αλλάχ, ’αλλών].

Αυτές οι εβραϊκές λέξεις αποδίδονται κατά περίπτωση «βελανιδιά», «φτελιά» και «φλαμουριά» στη Μετάφραση Βασιλέως Ιακώβου, καθώς επίσης «τερέβινθος» στην Αμερικανική Στερεότυπη Μετάφραση. (Παρόμοιες αποδόσεις περιέχουν και οι μεταφράσεις ΒΑΜ, ΛΧ και ΜΠΚ.) Εντούτοις, πολλοί ειδήμονες δέχονται ότι στους Βιβλικούς χρόνους αυτές οι λέξεις μπορεί απλώς να εφαρμόζονταν εν γένει στα μεγάλα δέντρα.

Στο εδάφιο Αμώς 2:9 οι Αμορραίοι παρομοιάστηκαν ως προς το ύψος με τον κέδρο και ως προς την ακμή με «πελώρια δέντρα». Αυτά τα «πελώρια δέντρα» ήταν πάρα πολύ διαδεδομένα στη Βασάν, Α του Ιορδάνη, και χρησιμοποιούνται σε παρομοιώσεις μαζί με τους κέδρους του Λιβάνου. (Ησ 2:13· Ζαχ 11:1, 2) Από το ξύλο τους κατασκευάζονταν κουπιά. (Ιεζ 27:6) Η Δεββώρα θάφτηκε κάτω από ένα τέτοιο δέντρο στη Βαιθήλ, γεγονός από το οποίο προέκυψε το όνομα Αλλόν-βακούθ, που σημαίνει «Πελώριο Δέντρο Κλάματος». (Γε 35:8) Επειδή αυτά τα δέντρα βρίσκονταν πάνω σε λόφους και υψηλούς τόπους, τα προτιμούσαν για τον ίσκιο τους, κάτω από τον οποίο οι οπαδοί της ψεύτικης λατρείας επιδίδονταν σε ειδωλολατρικές πράξεις.—Ωσ 4:13.

Βεβαίως στα πελώρια δέντρα της Βασάν περιλαμβανόταν και η βελανιδιά. Οι βελανιδιές, οι οποίες φημίζονται για την ευρωστία και τη δύναμή τους, είναι εξαιρετικά μακρόβια δέντρα. Διάφορα είδη βελανιδιάς εξακολουθούν να φύονται στη Βασάν, καθώς και στα υψηλά μέρη της Αυράν, της Γαλαάδ, της Γαλιλαίας και του Λιβάνου. Μερικά από αυτά είναι αειθαλή και άλλα φυλλοβόλα. Ο καρπός τους, το βελανίδι, είναι τοποθετημένος μέσα σε κυπελλοειδή θήκη και είναι πλούσιος σε τανίνη. Πιστεύεται ότι η χρωστική ουσία για την «κόκκινη» κλωστή που χρησιμοποιήθηκε στο αγιαστήριο (Εξ 25:4· 26:1) λαμβανόταν από ένα κοκκοειδές έντομο το οποίο προσβάλλει τα κλαδιά κάποιου είδους βελανιδιάς.—Βλέπε ΒΑΦΕΣ, ΒΑΦΙΚΗ.

Ένα δέντρο που πιθανολογείται ότι συγκαταλεγόταν στα «μεγάλα δέντρα» της Αγίας Γραφής είναι η τερέβινθος (πιστακία η παλαιστίνιος [Pistacia palaestina] ή πιστακία η ατλαντική [Pistacia atlantica]). (Γε 12:6· 14:13) Πρόκειται για κοινό δέντρο της Παλαιστίνης, με χοντρό κορμό και πολύ απλωτά κλαδιά. Μερικές ποικιλίες μπορεί να φτάσουν σε ύψος ακόμη και τα 15 μ. και κάνουν θαυμάσιο ίσκιο. Με εντομές στο φλοιό, λαμβάνεται μια αρωματική ρητίνη από την οποία εξάγεται το τερεβινθέλαιο.