ΟΙΚΟΔΟΜΟΣ, ΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ

Η εβραϊκή λέξη που αποδίδεται «οικοδομώ», «χτίζω» ή «κατασκευάζω» είναι μπανάχ. Από αυτήν προέρχονται οι λέξεις μπινγιάν («οικοδόμημα»· Ιεζ 41:12), μιβνέχ («κατασκευή»· Ιεζ 40:2) και ταβνίθ («υπόδειγμα» [Εξ 25:40]· «παράσταση» [Δευ 4:16]· «αρχιτεκτονικό σχέδιο» [1Χρ 28:11]). Το αντίστοιχο κοινό ρήμα του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου είναι οἰκοδομέω, το δε συγγενικό ουσιαστικό, οἰκοδομή.—Ματ 16:18· 1Κο 3:9.

Ο Ιεχωβά Θεός ως ο Δημιουργός των πάντων είναι ο εξοχότερος Οικοδόμος. (Εβρ 3:4· Ιωβ 38:4-6) Ο Λόγος, που έγινε ο άνθρωπος Ιησούς Χριστός, ήταν ο Δεξιοτέχνης Εργάτης τον οποίο χρησιμοποίησε Εκείνος για να δημιουργήσει τα πάντα. (Ιωα 1:1-3· Κολ 1:13-16· Παρ 8:30) Ο άνθρωπος δεν μπορεί να δημιουργήσει, αλλά πρέπει να οικοδομεί με ήδη υπάρχοντα υλικά. Η ικανότητα που έχει να σχεδιάζει, να κατασκευάζει εργαλεία και κάθε είδους αντικείμενα, καθώς και να οικοδομεί, του εμφυτεύθηκε κατά τη δημιουργία του και έγινε φανερή από νωρίς στην ανθρώπινη ιστορία.—Γε 1:26· 4:20-22.

Ο Κάιν, ο πρώτος γιος του Αδάμ και της Εύας, υπήρξε ο πρώτος άνθρωπος που κατονομάζεται στην Αγία Γραφή ως οικοδόμος πόλης, στην οποία μάλιστα έδωσε το όνομα του γιου του, του Ενώχ. (Γε 4:17) Ο Νώε κατασκεύασε μια κιβωτό, της οποίας το σχέδιο έλαβε από τον Ιεχωβά. (Γε 6:13, 14) Ο Νεβρώδ, «κραταιός κυνηγός εναντίον του Ιεχωβά», έχτισε αρκετές πόλεις, συγκεκριμένα, τη Βαβέλ, την Ερέχ, την Ακκάδ, την Καλνέ, καθώς επίσης τη Νινευή, τη Ρεχωβώθ-Ιρ, τη Χαλάχ και τη Ρεσέν.—Γε 10:9-12.

Όταν οι Ισραηλίτες ήταν υπόδουλοι στην Αίγυπτο, οικοδόμησαν πόλεις ως τόπους αποθήκευσης για τον Φαραώ, συγκεκριμένα, την Πιθώμ και τη Ρααμσής. (Εξ 1:11) Όταν οδηγήθηκαν από τον Ιεχωβά στην Υποσχεμένη Γη, βρήκαν εκεί πόλεις τις οποίες είχαν χτίσει οι Χαναναίοι κάτοικοι. Οι Ισραηλίτες κατέλαβαν και χρησιμοποίησαν πολλές από αυτές τις πόλεις με τα σπίτια τους.—Δευ 6:10, 11.

Στην έρημο ο Μωυσής επέβλεψε την κατασκευή της σκηνής της μαρτυρίας και όλων των σκευών της, της οποίας το υπόδειγμα προμήθευσε ο Θεός. (Εξ 25:9) Στην ετοιμασία και κατασκευή της σκηνής πρωτοστάτησαν ο Βεσελεήλ και ο Οολιάβ, των οποίων τις ικανότητες ενέτεινε το άγιο πνεύμα του Θεού ώστε το τελικό αποτέλεσμα να είναι ακριβώς όπως είχε προστάξει ο Θεός τον Μωυσή.—Εξ 25:40· 35:30–36:1.

Αφού ο Δαβίδ πήρε την Ιερουσαλήμ από τους Ιεβουσαίους, έκανε πολλά οικοδομικά έργα εκεί, περιλαμβανομένης μιας κατοικίας για τον εαυτό του. (2Σα 5:9-11) Ο γιος του, ο Σολομών, υπήρξε ξακουστός στον τομέα της οικοδόμησης, και ο ναός του Ιεχωβά ήταν το εξοχότερο έργο του. Τα αρχιτεκτονικά σχέδια για αυτόν το ναό είχαν δοθεί στον Δαβίδ μέσω θεϊκής έμπνευσης. (1Χρ 28:11, 12) Ο Δαβίδ είχε συγκεντρώσει πολλά από τα υλικά για την οικοδόμηση του ναού, χρυσάφι, ασήμι, χαλκό, σίδερο, ξύλα, πέτρες και πολύτιμους λίθους, τα οποία είχε συνεισφέρει ο λαός, καθώς και ο ίδιος από δικούς του πόρους. (1Χρ 22:14-16· 29:2-8) Ο Χιράμ, βασιλιάς της Τύρου, έκανε για τον Σολομώντα ό,τι είχε κάνει και για τον Δαβίδ προμηθεύοντας υλικά, ιδίως ξύλα κέδρου και αρκεύθου, και πολλούς εργάτες. (1Βα 5:7-10, 18· 2Χρ 2:3) Ο Βασιλιάς Χιράμ έστειλε επίσης κάποιον ονόματι Χιράμ (Χιράμ-αβί), γιο ενός Τύριου και μιας Ισραηλίτισσας, ο οποίος ήταν ιδιαίτερα επιδέξιος στην κατεργασία υλικών όπως το χρυσάφι, το ασήμι, ο χαλκός, το σίδερο, οι πέτρες, τα ξύλα και τα υφάσματα.—1Βα 7:13, 14· 2Χρ 2:13, 14.

Ο Σολομών πραγματοποίησε και άλλα εκτεταμένα οικοδομικά έργα, όπως μια κατοικία για τον εαυτό του, καθώς επίσης το Οίκημα του Δάσους του Λιβάνου, τα Προπύλαια των Στύλων και τα Προπύλαια του Θρόνου. Η οικοδόμηση του ναού και άλλων κυβερνητικών κτιρίων διήρκεσε 20 χρόνια. (1Βα 6:1· 7:1, 2, 6, 7· 9:10) Στη συνέχεια, ο Σολομών ξεκίνησε ένα πανεθνικό οικοδομικό πρόγραμμα, στο οποίο περιέλαβε τη Γεζέρ και την Κάτω Βαιθ-ορών, τη Βααλάθ και τη Θάμαρ στην έρημο, καθώς επίσης πόλεις αποθήκευσης, πόλεις αρμάτων και πόλεις για τους ιππείς. (1Βα 9:17-19) Οι ανασκαφές στην Παλαιστίνη, ιδιαίτερα στην Ασώρ, στη Μεγιδδώ και στη Γεζέρ, έχουν φέρει στο φως πύλες και οχυρώσεις πόλεων που οι αρχαιολόγοι αποδίδουν σε αυτόν.

Ο γιος του Σολομώντα, ο Ροβοάμ, διακρίθηκε μεταξύ των βασιλιάδων του Ισραήλ και του Ιούδα όσον αφορά το οικοδομικό έργο. Στα έργα του περιλαμβάνεται η ανοικοδόμηση της Βηθλεέμ, της Ητάμ, της Θεκωέ, της Βαιθ-σουρ, της Σωχώ, της Οδολλάμ, της Γαθ, της Μαρησάχ, της Ζιφ, της Αδωραΐμ, της Λαχείς, της Αζηκά, της Ζορά, της Αιαλών και της Χεβρών. Επιπλέον ο Ροβοάμ ενίσχυσε και ανεφοδίασε τα οχυρώματα. (2Χρ 11:5-11) Άλλοι οι οποίοι έκαναν οικοδομικά έργα ήταν ο Βασιλιάς Βαασά του Ισραήλ, που «άρχισε να χτίζει τη Ραμά», ο Βασιλιάς Ασά του Ιούδα, που έκανε οικοδομικά έργα στη Γααβά του Βενιαμίν και στη Μισπά, ο Χιήλ ο Βαιθηλίτης, που έχασε δύο γιους όταν ανοικοδόμησε την ερειπωμένη Ιεριχώ—τον Αβιρών, τον πρωτότοκό του, όταν έθεσε το θεμέλιό της και τον Σεγούβ, το νεότερο γιο του, όταν έστησε τις πόρτες—όπως είχε προφητεύσει ο Ιησούς του Ναυή (1Βα 15:17, 22· 16:34· Ιη 6:26), και ο Βασιλιάς Αχαάβ του Ισραήλ, που οικοδόμησε μια κατοικία από ελεφαντόδοντο, καθώς και αρκετές πόλεις (1Βα 22:39).

Ο Βασιλιάς Οζίας του Ιούδα πραγματοποίησε εκτεταμένα οικοδομικά έργα. (2Χρ 26:9, 10) Ο Οζίας αποδείχτηκε στρατιωτική ιδιοφυΐα οχυρώνοντας την Ιερουσαλήμ με «πολεμικές μηχανές, εφευρέσεις μηχανικών». (2Χρ 26:15) Ανάγλυφα που παρουσιάζουν την επίθεση του Σενναχειρείμ στη Λαχείς απεικονίζουν ειδικούς τύπους οχυρωμάτων στους πύργους, τα οποία οι αρχαιολόγοι αποδίδουν στον Οζία.

Ο Ιωθάμ έκανε πολλά οικοδομικά έργα. (2Χρ 27:3, 4) Επίσης, ο Εζεκίας πραγματοποίησε αξιοσημείωτα οχυρωματικά έργα στην Ιερουσαλήμ, στα πλαίσια των οποίων έσκαψε μια σήραγγα νερού, ξεκινώντας από την πηγή Γιών, για να φέρει νερό στην πόλη. (2Χρ 32:2-5, 30) Αυτή τη σήραγγα μπορούν να τη δουν και σήμερα όσοι επισκέπτονται την Ιερουσαλήμ.

Μετά την εξορία, ο Ζοροβάβελ ταξίδεψε από τη Βαβυλώνα μαζί με περίπου 50.000 άντρες και άρχισε να ανοικοδομεί το ναό του Ιεχωβά στην Ιερουσαλήμ. Ο ναός αυτός ολοκληρώθηκε στις 6 Μαρτίου του 515 Π.Κ.Χ. Αργότερα, το 455 Π.Κ.Χ., ο Νεεμίας ήρθε από τα Σούσα για να ανοικοδομήσει το τείχος της πόλης.—Εσδ 2:1, 2, 64, 65· 6:15· Νε 6:1· 7:1.

Ο Βασιλιάς Ναβουχοδονόσορ της Βαβυλώνας είναι γνωστός κυρίως για τους στρατιωτικούς του άθλους. Ωστόσο, ασχολήθηκε σε μεγάλο βαθμό και με την οικοδόμηση. Στη Βαβυλώνα έχτισε πολλούς ναούς για τους ψεύτικους θεούς. Διακρίθηκε επίσης ως κατασκευαστής δημοσίων έργων. Οι επιγραφές του κάνουν μνεία, όχι για τα στρατιωτικά του κατορθώματα, αλλά για τα οικοδομικά του έργα, στα οποία περιλαμβάνονταν ναοί, ανάκτορα, δρόμοι, αναχώματα και τείχη. Ο Ναβουχοδονόσορ μετέτρεψε τη Βαβυλώνα σε πόλη-θαύμα του αρχαίου κόσμου, ενώ σε ολόκληρη τη Βαβυλωνία δεν υπήρχε οικοδόμημα συγκρίσιμο με τους φημισμένους Κρεμαστούς Κήπους τους οποίους κατασκεύασε ο Βασιλιάς Ναβουχοδονόσορ για τη σύζυγό του που νοσταλγούσε την πατρίδα της τη Μηδία. Οι κήποι αυτοί συγκαταλέγονται στα εφτά θαύματα του αρχαίου κόσμου.

Ο Βασιλιάς Ηρώδης ο Μέγας ανοικοδόμησε το δεύτερο ναό του Ιεχωβά στην Ιερουσαλήμ. Εξαιτίας της δυσπιστίας των Ιουδαίων, αναγκάστηκε να φέρει πρώτα τα υλικά και κατόπιν να κατεδαφίζει τμηματικά το δεύτερο ναό, ενώ κατασκεύαζε τον νέο. Λόγω της καχυποψίας και της αντιπάθειάς τους για τον Ηρώδη, οι Ιουδαίοι δεν θεωρούν αυτόν το ναό ως τρίτο, παρότι άλλοι συνήθως τον χαρακτηρίζουν έτσι. Το 30 Κ.Χ. η ανακατασκευή στην περιοχή του ναού είχε διαρκέσει ήδη 46 χρόνια (Ιωα 2:20) και συνεχίστηκε για πολλά ακόμη. Ο Ηρώδης έχτισε επίσης μια πόλη με τεχνητό λιμάνι, την Καισάρεια, ανοικοδόμησε δε τη Σαμάρεια και πραγματοποίησε και άλλα τεράστια οικοδομικά έργα στην Παλαιστίνη και αλλού.

Ο Ιησούς, όταν ήταν στη γη, ασχολούνταν με την οικοδομική, αφού αναφέρεται ως «ξυλουργός».—Μαρ 6:3.

Στους Βιβλικούς χρόνους τα υλικά που χρησιμοποιούσαν στα οικοδομικά και στα κατασκευαστικά έργα ήταν το χώμα, το ξύλο διαφόρων ειδών, η πέτρα, οι πολύτιμοι λίθοι, τα μέταλλα, τα υφάσματα, ο σοβάς, το κονίαμα και η άσφαλτος. Χρησιμοποιούσαν επίσης επίχρισμα από ασβέστη, καθώς και χρώματα για τη διακόσμηση του ξύλου και βαφές για τα υφάσματα. Ενίοτε οι πλίθοι βάφονταν ή εφυαλώνονταν.—Βλέπε ΠΛΙΘΟΣ.

Στη Γραφή μνημονεύονται αρκετά οικοδομικά εργαλεία και σύνεργα, όπως το τσεκούρι (Δευ 19:5), το σφυρί (Κρ 4:21), η σφύρα, το αμόνι, τα καρφιά (Ησ 41:7), το πριόνι (Ησ 10:15), το λιθοπρίονο (1Βα 7:9), το μετρικό σχοινί (Ζαχ 1:16· 2:1), το μετρικό καλάμι (Ιεζ 40:3· Απ 21:15), η στάθμη (Αμ 7:7, 8· Ζαχ 4:9, 10), το αλφάδι (2Βα 21:13· Ησ 28:17), η σμίλη, ο διαβήτης (Ησ 44:13), ο γαμψός κοπτήρας (Ησ 44:12· Ιερ 10:3), το καλέμι (Εξ 20:25) και η ζυγαριά (Ησ 40:12).

Μεταφορική Χρήση. Η Χριστιανική εκκλησία θεωρείται οίκος ή ναός οικοδομημένος πάνω στο θεμέλιο των αποστόλων και προφητών, με τον Χριστό Ιησού ως θεμέλια ακρογωνιαία πέτρα. Αποκαλείται «οικοδόμημα του Θεού», «τόπος για να κατοικεί ο Θεός μέσω πνεύματος». (1Κο 3:9· Εφ 2:20-22) Ο Ιησούς εφάρμοσε την εκπλήρωση του εδαφίου Ψαλμός 118:22 στον εαυτό του, εφόσον ήταν «η πέτρα» την οποία απέρριψαν οι Ιουδαίοι θρησκευτικοί ηγέτες και οι ακόλουθοί τους, ως «οικοδόμοι». (Ματ 21:42· Λου 20:17· Πρ 4:11· 1Πε 2:7) Τα επιμέρους μέλη της εκκλησίας χαρακτηρίζονται ως «ζωντανές πέτρες». (1Πε 2:5) Η δοξασμένη εκκλησία, γνωστή επίσης ως νύφη του Ιησού Χριστού, απεικονίζεται ως πόλη, η Νέα Ιερουσαλήμ.—Απ 21:2, 9-21.

Ο Ιησούς παρομοίασε τους ακροατές του με δύο ειδών οικοδόμους, εκ των οποίων ο ένας έχτισε την προσωπικότητά του και τον τρόπο ζωής του πάνω στο βράχο της υπακοής στον Χριστό, με αποτέλεσμα να αντέξει τις θύελλες της εναντίωσης και της θλίψης. Ο άλλος, επειδή έχτισε στην άμμο, δεν κατάφερε να σταθεί όταν αντιμετώπισε πιέσεις. (Ματ 7:24-27) Η οικοδόμηση Χριστιανικής προσωπικότητας στους άλλους εξετάζεται επίσης από τον απόστολο Παύλο, ο οποίος υπήρξε «προϊστάμενος ενός έργου». (1Κο 3:10-15) Κάποτε ο Ιησούς είπε στους Ιουδαίους: «Γκρεμίστε αυτόν το ναό, και σε τρεις ημέρες θα τον ανεγείρω». (Ιωα 2:19) Οι Ιουδαίοι νόμιζαν ότι μιλούσε για το ναό του Ηρώδη και το χρησιμοποίησαν αυτό εναντίον του στη δίκη του. Συγκεκριμένα οι μάρτυρες κατηγορίας είπαν: «Τον ακούσαμε να λέει: “Θα γκρεμίσω αυτόν το ναό, που φτιάχτηκε από χέρια, και σε τρεις ημέρες θα χτίσω άλλον, που δεν θα είναι φτιαγμένος από χέρια”». (Μαρ 14:58) Ο Ιησούς μιλούσε μεταφορικά, αναφερόμενος στο «ναό του σώματός του». Θανατώθηκε, αλλά την τρίτη ημέρα εγέρθηκε και πάλι. (Ιωα 2:21· Ματ 16:21· Λου 24:7, 21, 46) Τον ανέστησε ο Πατέρας του, ο Ιεχωβά Θεός, με άλλο σώμα, όχι σώμα φτιαγμένο από χέρια όπως ο ναός της Ιερουσαλήμ, αλλά σώμα πνευματικό, το οποίο είχε κατασκευαστεί από τον Πατέρα του. (Πρ 2:24· 1Πε 3:18) Αυτή δεν είναι η μόνη περίπτωση στην οποία το σώμα κάποιου παραβάλλεται με κατασκευή διότι σχετικά με τη δημιουργία της Εύας ειπώθηκε: «Και ο Ιεχωβά Θεός κατασκεύασε από το πλευρό που είχε πάρει από τον άνθρωπο μια γυναίκα».—Γε 2:22.

Ο Ιησούς Χριστός προείπε ότι στις «τελευταίες ημέρες» οι άνθρωποι θα ήταν απασχολημένοι με την οικοδόμηση και με τις άλλες δραστηριότητες της ζωής, χωρίς να αντιλαμβάνονται το πραγματικό νόημα των καιρών, όπως ήταν και στις ημέρες του Λωτ, και ότι η καταστροφή θα τους συλλάμβανε εξ απροόπτου, ενόσω θα ασχολούνταν με αυτές τις δραστηριότητες.—Λου 17:28-30· βλέπε ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ· ΟΧΥΡΩΜΑΤΙΚΑ ΕΡΓΑ.