Οι Ποιο Καλοί Τρόποι

ΟΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ πρέπει να έχουν τους πιο καλούς τρόπους. Η γνησία αγάπη των προς τον Θεό και τον άνθρωπο υποκινεί την αβρή, ευγενική και φιλάγαθη συμπεριφορά των. Ως Χριστιανοί είναι πρέσβεις του Θεού και του Χριστού κι έτσι κατέχουν την ανώτατη θέσι που υπάρχει στη ζωή. Αυτό πρέπει ν’ αποτελή αρκετό λόγο για να υποκινούνται σε κατάλληλη ευγένεια. Ευηρεστήθη όμως ο Θεός να τους κάμη «θέατρον εις τον κόσμον, και εις αγγέλους και εις ανθρώπους.» Τους έφερε στο προσκήνιο. Επομένως, η ζωή τους, μαζί με κάθε τους ενέργεια, είναι κάτω από συνεχή παρατήρησι και κριτική. Αυτοί είναι ζωντανά παραδείγματα προς τιμήν ή ατίμωσιν του Θεού.

Γνωρίζοντας τούτο ο απόστολος Παύλος τούς υπενθυμίζει τα εξής: «Μόνον πολιτεύεσθε αξίως του ευαγγελίου του Χριστού» «μη πράττοντες μηδέν εξ αντιζηλίας ή κενοδοξίας, αλλ’ εν ταπεινοφροσύνη, θεωρούντες αλλήλους υπερέχοντας εαυτών. Μη αποβλέπετε έκαστος τα εαυτού, αλλ’ έκαστος και τα των άλλων.» Ο Πέτρος λέγει γιατί οι Χριστιανοί πρέπει να συμπεριφέρονται έτσι: «Να έχητε καλήν την διαγωγήν σας μεταξύ των εθνών, ίνα, ενώ σας καταλαλούσιν ως κακοποιούς, εκ των καλών έργων, όταν ίδωσιν αυτά, δοξάσωσι τον Θεόν εν τη ημέρα της επισκέψεως. Υποτάχθητε λοιπόν εις πάσαν ανθρωπίνην διάταξιν δια τον Κύριον.» Η κατάλληλη αυτή συμπεριφορά είναι, κατ’ ουσίαν, οι καλοί τρόποι. Είναι η τέχνη τού να γνωρίζομε πώς να ζούμε μεταξύ μας ειρηνικά. Αυτή η ευγένεια είναι εκείνη που πηγάζει από αγάπη προς τον Θεό και τον πλησίον.—Φιλιππησ. 1:27· 2:3, 4· 1 Πέτρ. 2:12, 13.

Ο Ιησούς ήταν ο τέλειος τύπος ευγενείας. Ποτέ δεν υπέπεσε σε σφάλμα όσον αφορά τους τρόπους του. Εξήσκησε τέλεια τον θείον κανόνα να ‘πράττη στους άλλους όπως θα ήθελε να πράττουν σ’ αυτόν οι άλλοι’. Όσοι τον παρατηρούσαν, τον άκουαν, έδιναν ακρόασι στους λόγους της σοφίας του, και έβλεπαν τις δυνατές του πράξεις και τους χαριτωμένους τρόπους του, εγέμιζαν από έκπληξι. Οι καλοί του τρόποι, δεν προήρχοντο από κανόνας καταγεγραμμένους σε βιβλία εθιμοτυπικά γραμμένα από ανθρώπους, αλλ’ αναπηδούσαν από μια ειλικρινή καρδιά και από το ότι καλλιεργούσε και εφήρμοζε από τη νεανική του ηλικία τις δίκαιες αρχές του Παντοδυνάμου Θεού, ειδικά τον θείον νόμον της αγάπης.—Ματθ. 13:54-56.

Οι καλοί τρόποι βρίσκουν τις ρίζες των στην αγάπη για τον Θεό και στην αγάπη για τον άνθρωπο. Δεν στοιχίζουν τίποτε και αξίζουν τα πάντα. Οι τρόποι, αρκετά παραδόξως, είναι συχνά ‘λόγοι εν καιρώ λαληθέντες πρεπόντως’. Το να πούμε το σωστό στην κατάλληλη στιγμή είναι μια τέχνη. Αυτό πρέπει να είναι φυσικό, να προέρχεται από την καρδιά, να είναι ωραίο. Πρέπει να είναι αυθόρμητο και ειλικρινές αν πρόκειται να γίνη δεκτό. Αλλιώς, θα φαίνεται ανούσιο, ανειλικρινές, και πολύ εν πιθανώς θα θεωρηθή κολακεία, η οποία αποτελεί ύβριν και όχι φιλοφρόνησιν.

«Μια ωραία συμπεριφορά είναι καλύτερη από ένα ωραίο σχήμα· δίνει ανώτερη ευχαρίστησι, από τα αγάλματα και τις εικόνες· είναι η αρίστη των καλών τεχνών.» Όπως ακριβώς είναι δυνατόν να είναι κανείς σοφός χωρίς να κατέχη τη σοφία του κόσμου τούτου, έτσι, επίσης, είναι πολύ δυνατόν να έχη κανείς καλούς τρόπους με λίγη ή χωρίς διόλου γνώσι των κανόνων εκείνων και των τύπων των κοσμικών βιβλίων περί εθιμοτυπίας, που το πολύ—πολύ αντικαθιστούν τον κοινόν νουν. Οι κανόνες της εθιμοτυπίας μπορεί ν’ αλλάξουν σαν τις μόδες και είναι διαφορετικοί σε κάθε σχεδόν έθνος, αλλ’ οι καλοί τρόποι είναι οι ίδιοι σε όλο τον κόσμο.

Η ΠΗΓΗ ΤΩΝ ΚΑΚΩΝ ΤΡΟΠΩΝ

Ματαιοδοξία, κακή διάθεσις, ανθρωπαρέσκεια και έλειψις υγιούς κοινού νου αποτελούν τις κύριες πηγές από τις οποίες εκπορεύονται οι κακοί τρόποι. Οι ματαιόδοξοι θέλουν να έχουν οι άλλοι μεγάλη ιδέα γι’ αυτούς, κι ωστόσο σπάνια σκέπτονται τους άλλους. Σκέπτονται πάντοτε τον εαυτό τους. Η ματαιοδοξία στρέφει την προσοχή του ατόμου προς τον εαυτό του. Πρέπει να σκεπτώμεθα τους άλλους αν πρόκειται να ευαρεστήσωμε τον Ιεχωβά. Το να σκεπτώμεθα τους άλλους, να προσέχωμε τα αισθήματά των, αποτελεί την ουσία της ευγενείας. Αλλά ένα κακότροπο άτομο συχνά είναι θορυβώδες, κομπαστικό και υπερήφανο επαινώντας τον εαυτό του και την οικογένειά του. Επίσης, κακότροπος είναι εκείνος που καυχάται για τα κατορθώματά του στην εργασία του, βλέπει καταφρονητικά εκείνους που υπήρξαν λγώτερο τυχεροί απ’ αυτόν, και κατά κανόνα δεν μπορεί να απέχη από το να αστεΐζεται εις βάρος της υπολήψεως του άλλου.

Οι λόγοι είναι επικίνδυνα εργαλεία. Ο δε Ιησούς προειδοποίησε τους μαθητάς του να προσέχουν στη χρήσι των. «Και όστις είπη προς τον αδελφόν αυτού, Ρακά, θέλει είσθαι ένοχος εις το συνέδριον· όστις δε είπη, Μωρέ, θέλει είσθαι ένοχος εις την γέενναν του πυρός.» Προσέθεσε περαιτέρω ότι «Ο καλός άνθρωπος εκ τον καλού θησαυρού της καρδίας εκβάλλει τα καλά· και ο πονηρός άνθρωπος εκ του πονηρού θησαυρού εκβάλλει τα πονηρά. Σας λέγω δε, ότι δια πάντα λόγον αργόν, τον οποίον ήθελον λαλήσει οι άνθρωποι, θέλουσιν αποδώσει λόγον δι’ αυτόν εν ημέρα κρίσεως. Διότι εκ των λόγων σου θέλεις δικαιωθή, και εκ των λόγων σου θέλεις καταδικασθή.» (Ματθ. 5:22· 12:35-37) Ένας Χριστιανός που έχει καλούς τρόπους δεν θα αποκαλέση τον αδελφό του μωρόν, ή ανόητον, ούτε θα μεταχειρισθή εις βάρος του καμμιά άλλη αφιλόφρονα λέξι.

Μερικοί νομίζουν ότι είναι τόσο καλής οικογενειακής καταγωγής, είναι τόσο ευφυείς, ή είναι τόσο πλούσιοι ώστε να μην ενδιαφέρονται, τι λέγουν ή τι σκέπτονται οι άλλοι γι’ αυτούς. Θεωρούν ότι η θέσις των τους δίνει την άδεια για βαναυσότητες. Αυτοί αποτελούν ύβριν για τον εαυτό τους και για κείνους που τους συναναστρέφονται. Υπάρχουν άλλοι που δείχνουν καταφρόνησι προς τον πλησίον με διαφόρους αγενείς τρόπους: λόγου χάριν, με το να μην είναι κατάλληλα ντυμένοι στην παρουσίασί των, με το να μην είναι καθαροί στο σώμα και στη διάνοια, ή με το να επιδίδωνται σε αποκρουστικές συνήθειες. Ο Παύλος προειδοποιεί τους Χριστιανούς να μη συναναστρέφονται με τέτοιους, διότι, «φθείρουσι τα καλά ήθη αι κακαί συναναστροφαί».

Δύσκολο είναι να κρίνομε την ποιότητα ενός αυγού από την εξωτερική του εμφάνισι. Έτσι επίσης, δεν είναι φρόνιμο να κρίνομε τους ανθρώπους πάρα πολύ από τους εξωτερικούς των τρόπους. Πολλοί άνθρωποι έχουν λίγα για να ντυθούν, άλλοι δεν είναι καλά στην υγεία τους, άλλοι καταθλίβονται και καταπιέζονται. Εν τούτοις, δεν μπορούμε ν’ αναμένωμε από τους ανθρώπους γενικά να χρονοτριβούν για να ιδούν αν είμεθα ό,τι φαινόμεθα. Ο καθένας μπορεί να είναι καθαρός. Μπορούμε να λέγωμε ορθά πράγματα απ’ την καρδιά μας. Μπορούμε να είμεθα φιλικής διαθέσεως, φιλόξενοι, αγαθοί και φιλόφρονες. Μπορούμε να είμεθα ο ίδιος ο εαυτός μας. Μπορούμε να είμεθα τίμιοι και ευγενείς. Αυτά τα πράγματα δεν στοιχίζουν τίποτε. Είναι δωρεάν. Είναι για όλους, πλουσίους όσο και φτωχούς, είναι ασύνετο να «παγώνη» κανείς ή να συσπειρώνεται σαν μια αγκαθωτή σφαίρα με το πλησίασμα ξένων. Ο Χριστιανός πρέπει να είναι συνομιλητικός. Είναι ένας ομιλητής. Αγαπά τους ανθρώπους.

ΚΑΛΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΠΡΟΣ ΟΛΟΥΣ

Ένας άνθρωπος με καλούς τρόπους είναι ευγενικός σε κάθε είδους ανθρώπους και κάτω από όλες τις συνθήκες. Έχει σεβασμό προς τους «κατωτέρους» του (παιδιά, διανοητικά ασθενείς, ατυχείς ανθρώπους, κλπ.) καθώς και προς τους ίσους του (τους αδελφούς του) και προς εκείνους που θεωρεί ως «ανωτέρους» του (υπηρέτας με ειδική ιδιότητα, άρχοντας, βασιλείς και κυβερνήτας). Οι καλοί τρόποι του δεν προορίζονται για τους λίγους που μπορούν να κάμουν ανταπόδοσι ή για κείνους τους οποίους φοβείται. Σαν τον θερμό ήλιο του θέρους η αγαθότης και η ευγένειά του είναι όμοια για όλους.—1 Πέτρ. 2:13-20.

Αν και αποτελεί κοινή συνήθεια το να μεταχειριζώμεθα τους ξένους με περισσότερη ευγένεια από τους φίλους ή την οικογένεια, ασφαλώς αυτοί δεν αξίζουν κάτι περισσότερο στο ζήτημα της καλής μεταχειρίσεως από εκείνους που αγαπούμε, έτσι δεν είναι; Η οικογένειά μας και οι σύντροφοί μας δικαιούνται μάλιστα καλύτερης μεταχειρίσεως παρά οι έξω. Μερικοί φρονούν ότι οι καλοί τρόποι είναι ένα επένδυμα που το φορείτε όταν βγαίνετε έξω να επισκεφθήτε ανθρώπους. Αλλ’ ένα αληθινά ευγενικό πρόσωπο είναι εκείνο που συμπεριφέρεται καλά πάντοτε.

Ο τόπος διδαχής και εκμαθήσεως των καλυτέρων τρόπων είναι η Χριστιανική κατοικία. Μια οικογένεια είναι μια λεπτή μηχανή της οποίας τα μέρη είναι σε στενή επαφή μεταξύ τους. Μόνο με έμπειρη λίπανσι μπορεί να την διατηρήση κανείς σε κατάστασι ομαλής λειτουργίας, Το να γνωρίζωμε πώς να είμεθα εξυπηρετικοί και ευγενικοί, ευχάριστοι και αβροί θα συμβάλη πολύ στο να κάμωμε έναν οίκον ευτυχή. Μαθαίνοντας πώς να λέμε τις παραδεδεγμένες καθημερινές εκφράσεις ευγενείας και διακρίσεως θα μπορέσωμε κατά πολύ να εξαλείψωμε τις καταστρεπτικές προστριβές στις συναναστροφές μας. Πρόκειται για μικρές λέξεις με μεγάλες έννοιες. Ο καθένας μπορεί να τις πη κατάλληλα. Δεν μας κοστίζουν τίποτε, αλλά μ’ αυτές εξαγοράζομε φίλους. Αν εκδηλώνωμε καλούς τρόπους κάθε μέρα, αυτοί δεν θα μας αφήσουν όταν τους χρειαζώμεθα πολύ, δηλαδή, όταν απουσιάζωμε από το σπίτι μας και έχωμε επαφή με το κοινόν.

Λόγου χάριν, σε μια πρόσφατη συνέλευσι των μαρτύρων του Ιεχωβά ένας κάπως ανταγωνιστικός ξένος τριγυρίζοντας ανάμεσα στα πλήθη έπεσε επάνω σ’ ένα μάρτυρα. Ο μάρτυς, ανακτώντας την ισορροπία του από το τράνταγμα, εμειδίασε κι εζήτησε συγγνώμη. Ο ξένος έμεινε άναυδος διότι εγνώριζε ότι το σφάλμα ήταν δικό του· κι εν τούτοις ο μάρτυς ήταν εκείνος που εζήτησε συγγνώμη. Ο ξένος αργότερα παρετήρησε ότι αυτή η αβρότης ήταν εκείνη που τον έκαμε να σκεφθή και να εξετάση την αλήθεια του Θείου Λόγου. Τώρα είναι ο ίδιος ένας μάρτυς του Ιεχωβά.

Μια άλλη περίπτωσις που αναφέρεται, και που εξηγεί την ανάγκη να είμεθα φιλάγαθοι και φιλόφρονες, προήλθε από έναν ξένον. Οι μάρτυρες του Ιεχωβά ήταν σε παρακείμενο χώρο για μια διεθνή συνέλευσι και ο συνωστισμός των τροχοφόρων ήταν μεγάλος. Ο ξένος αυτός προσπαθούσε να διασχίση την κυρία λεωφόρο, αλλ’ η συμπαγής γραμμή των αυτοκινήτων δεν του επέτρεπε να περάση. Όταν είδε να πλησιάζη ένα αυτοκίνητο με σήμα της ταυτότητος του ιδιοκτήτου του ως μάρτυρος του Ιεχωβά, είπε μέσα του, ‘Διερωτώμαι αν αυτοί οι άνθρωποι είναι τόσο αγαθοί όσο λέγεται ότι είναι. Θα μ’ αφήση αυτός να περάσω;’ Προς ευχάριστη έκπληξί του, το αυτοκίνητο εσταμάτησε και τον άφησε να περάση. Υπάρχει μεγάλη ανάγκη τέτοιας καλωσύνης σ’ αυτόν τον παλαιό κόσμο, η δε ευγένειά μας δεν παραβλέπεται απ’ αυτόν.

Το περιοδικό Ουήκλυ Κωλλ της Ντουνέλλεν (Νέας Ιερσέης) της 23ης Ιουλίου 1953, ανέγραψε τα εξής: «Θα μας λείψουν αυτοί οι μάρτυρες του Ιεχωβά όταν φύγουν. . . . Αυτοί οι άνθρωποι φαίνεται να είναι η αφρόκρεμα της χώρας όταν πρόκειται για ευγένεια, λεπτότητα, και μερικά άλλα πράγματα που πολλοί από μας παραμελούν αυτόν τον καιρό. . . . Αυτοί οι άνθρωποι είναι τόσο ευγενείς όταν βρίσκωνται πίσω από ένα βολάν, όσο είμεθα εμείς όταν βρισκόμαστε στο προθάλαμο ενός ξενοδοχείου, και αυτό είναι κάτι.» Ένα κύριον άρθρον της εφημερίδος Μόρνινγκ Κωλλ (Άλλεντάουν, Πενσυλβανίας), της 28ης Ιουλίου 1953, έλεγε τα εξής γι’ αυτούς: «Είναι λαμπροί άνθρωποι που αυξάνουν σε αριθμό και επιρροή. Οπουδήποτε πηγαίνουν είναι ευπρόσδεκτοι. Με τη διαγωγή τους δημιουργούν μια τέτοια καλή εντύπωσι ώστε καλούνται να ξανάρθουν.» Η διαγωγή ενός Χριστιανού αποτελεί έπαινο ή δυσφήμησι στο καλό όνομα που αυτός φέρει. Τιμά ή ατιμάζει τον Θεό και τον Χριστό.

ΤΗΝ ΩΡΑ ΤΟΥ ΦΑΓΗΤΟΥ

Μια ασφαλής δοκιμή των καλών τρόπων ενός ατόμου είναι όταν τρώγη. Ξέρει πότε ν’ αρχίση; Πώς ν’ αρχίση; Τι να πη και πώς να το πη; Πώς να φάγη κατά τη συνήθεια της χώρας του, με τον τρόπο που είναι παραδεδεγμένος εκεί ως ευγενής; Πότε να σταματήση; Η ώρα του φαγητού ενός Χριστιανού είναι ώρα χαράς, ώρα συντροφιάς· είναι μια ευτυχής περίπτωσις. Δεν είναι δεσμευμένη από κανένα μακρό κατάλογο γελοίων κανόνων, ούτε είναι άτακτη. Είναι καιρός χαράς όταν όλοι είναι εξυπηρετικοί και σέβεται ο ένας τα δικαιώματα του άλλου.

Αφού λεχθή η προσευχή, πρέπει να ληφθή η τροφή. Κανείς δεν αρπάζει το φαγητό. Αυτοσερβίρονται ευγενικά όταν έρχεται η σειρά τους. Η ποσότης του φαγητού που θα ληφθή δεν εξαρτάται από το μέγεθος της ορέξεως, αλλ’ από το μέγεθος της οικογενείας και της ποσότητος του διαθεσίμου φαγητού. Ένα πολύ κακότροπο και άπληστο άτομο θα λάβη πιο πολύ από όσο μπορεί να φάγη ή θα λάβη μια μεγάλη μερίδα και θ’ αφήση λίγο στους άλλους ή δεν θα τους αφήση τίποτε να φάγουν. Το να τρώγετε με τρόπο που θίγει τους άλλους, παραβλέποντας τους κανόνας των καταλλήλων συνηθειών του τρώγειν στη χώρα όπου ζήτε—όλες αυτές οι παραβάσεις όταν γίνωνται μέσα στο ιδιωτικό περιβάλλον της κατοικίας ενός ατόμου κάνουν το άτομο αυτό να διαπράτη σφάλματα όταν είναι με συντροφιά, και προκαλούν παρατηρήσεις όπως αυτή, «Αυτός έχει αδρούς τρόπους για ένα Χριστιανό.» Ένας Χριστιανός πρέπει να είναι άμεμπτος.

ΣΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΙ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΟΜΙΛΙΑ

Είναι ευγενικό να προσπαθούμε πάντοτε να φαινώμεθα καθαροί. Όταν είσθε καλά περιποιημένος και πάντοτε καθαρός, μιλείτε καλά για τον εαυτό σας και για τους συντρόφους σας. Δείχνετε αγάπη και υπόληψι για τους άλλους. Ένα άτομο που σας βλέπει μπορεί γη μην έχη ευκαιρία να σας μιλήση, αλλά ποτέ δεν θα λησμονήοη ότι είσθε (αν είσθε) ευχάριστος στην όψι. Ένας φιλικός χαιρετισμός, είτε χειραψία είναι είτε εναγκαλισμός ή άλλος εθιμοτυπικός χαιρετισμός κι ένα μειδίαμα ταιριάζουν με οποιονδήποτε τύπο ενδυμασίας που μπορεί να φορούμε.

Η κοσμικότης δεν προσθέτει στη Χριστιανική ανάπτυξι ενός ατόμου, ούτε οι χυδαΐζουσες εκφράσεις. Πολλές χυδαίες εκφράσεις γίνονται κοινές. Λέξεις που κάποτε εχρησιμοποιούντο μόνον από εκφύλους χρησιμοποιούνται τώρα από μερικά πρόσωπα όλων των κοινωνικών στρωμάτων. Οι Χριστιανοί πρέπει να φυλάγωνται απ’ αυτές. Ο Παύλος συμβουλεύει τα εξής: «Πορνεία δε και πάσα ακαθαρσία, ή πλεονεξία, μηδέ ας ονομάζηται μεταξύ σας, καθώς πρέπει εις αγίους· μηδέ αισχρότης και μωρολογία ή βωμολοχία, τα οποία είναι απρεπή, αλλά μάλλον ευχαριστία.»—Εφεσ. 5:3, 4· Κολ. 3:8.

ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ

Όταν παρακολουθήτε μια συνάθροισι εκκλησίας, είναι ανάρμοστο να πηγαίνετε αργά. Αν είμεθα ευγενείς, θα σεβώμεθα τα δικαιώματα του ομιλητού και της εκκλησίας. Μητέρες με παιδιά θα είναι πιο κατάλληλο να κάθωνται προς το πίσω μέρος της αιθούσης κοντά στον διάδρομο ώστε, όταν τα παιδιά είναι ανάγκη να φύγουν, να μην ενοχληθή ο ομιλητής ή οι παρακαθήμενοι. Ποτέ δεν πρέπει να δείχνεται προσωποληψία σ’ εκείνους που μπορεί να είναι πλούσιοι ή να έχουν επιρροή στον κόσμο. Δεν πρέπει να υπάρχη μεροληψία λόγω φυλής, χρώματος ή εθνικότητος. Ψίθυροι ή κρυφά γέλοια στη διάρκεια μιας διαλέξεως αποσπούν την προσοχή των παρακαθήμενων. Συνάθροισις εκκλησίας είναι το μέρος όπου οι άνθρωποι πηγαίνουν για να μάθουν, να λατρεύσουν και να υπηρετήσουν. Εκεί, περισσότερο από κάθε άλλο μέρος, οι τρόποι πρέπει να φθάνουν στην καλύτερη τους εκδήλωσι.

Σ’ αυτόν τον κόσμο που στερείται από καλωσύνη, από λίγη ευγένεια και αβρότητα, οι Χριστιανοί ας ‘ρίπτουν επί των υδάτων’ γενναιόδωρα τα έργα της φιλοξενίας και των καλών τρόπων, διότι πάρα πολλά απ’ αυτά ‘επιστρέφουν’. Το ‘ρίψιμο’, αυτό καθ’ εαυτό, είναι τόσο ευχάριστο και εύκολο και αδάπανο. Είναι πολύ εύκολο να μειδιάση κανείς και να είναι ευχάριστος, και ακόμη να κάμη τα μικρά, φιλάγαθα πράγματα που δεν υπάρχει δικαιολογία να μην τα κάμη. Εκτός δε απ’ αυτό, τα μικρά αυτά φιλάγαθα πράγματα που κάνομε κάθε μέρα ο ένας για τον άλλον, είναι εκείνα που προάγουν την ομορφιά της ζωής για όλους.

Πρέπει επίσης να ενθυμούμεθα ότι στις διάφορες χώρες υπάρχουν διάφορα έθιμα του λαού, ό,τι δε είναι ευγενές και ευπρεπές είναι πάντοτε και ευπρόσδεκτο. Δεν είμεθα στενής αντιλήψεως κάνοντας αυτά τα σχόλια, ούτε θέλομε να πούμε ότι ο τρόπος του ζην σε μια χώρα πρέπει να ακολουθήται από όλους τους Χριστιανούς των άλλων χωρών. Αν όλοι χρησιμοποιούν το πνεύμα του υγιαίνοντας νοός, θα είναι φιλάγαθοι στις πράξεις των προς όλους.