Η Σκέψις Πίσω από την Παροιμία
ΛΕΓΕΤΑΙ ότι μια παροιμία είναι «μια μεγάλη ποσότης σοφίας συγκεντρωμένης σε όσο το δυνατόν ολιγώτερες λέξεις». Η Εβραϊκή λέξις για τις παροιμίες είναι Μεσαλίμ και σημαίνει σύγκρισις. Περικλείει περισσότερα νοήματα απ’ όσα περιλαμβάνει η λέξις αυτή σε άλλες γλώσσες.
Μια παροιμία μπορεί να παραβληθή με κόκκον σίτου, ο οποίος, αν και μικρός ο ίδιος, έχει όμως την δύναμι να επεκτείνεται και να αυξάνη ώσπου να μπορέση να προμηθεύση τροφή για εκατομμύρια ανθρώπους. Μια παροιμία είναι, επίσης, σαν ένα πολύτιμο διαμάντι, το οποίο, αν και πολύ μικρό σε μέγεθος, εν τούτοις μπορεί να αποτελέση περιουσία. Ακόμη και ένα παιδάκι με λίγη δύναμι μπορεί να κρύψη και να μεταφέρη ένα διαμάντι. Αλλ’ αν η αξία του διαμαντιού υπελογίζετο σε σίδερο ή σε κανένα άλλο κατώτερο μέταλλο, θα εχρειάζετο η δύναμις πολλών για να μεταφερθή από τόπο σε τόπο. Έτσι συμβαίνει με τις παροιμίες που είναι σαν πολύτιμα μέταλλα στην ηθική σοφία· είναι αρκετά μικρές για να μεταφέρωνται και να συγκρατούνται από την πιο ασθενή μνήμη, εν τούτοις είναι ανεκτίμητες στη μορφωτική αξία των.
Στους αρχαίους χρόνους, όταν τα βιβλία εσπάνιζαν, ήταν φυσικό το ότι έπρεπε οι παρατηρήσεις επάνω στη ζωή και τα ήθη να διατυπώνωνται με όσο το δυνατόν λιγώτερες λέξεις και ν’ αποστηθίζωνται. Οι άνθρωποι διέδιδαν τα ρητά αυτά και τα έλεγαν από καιρό σε καιρό για να διατηρούνται. Ο κύριος σκοπός του βιβλίου των Παροιμιών της Γραφής περιέχεται στα εξής λόγια: «Δια να γνωρίση τις σοφίαν και παιδείαν, δια να νοήση λόγους φρονήσεως, δια να λάβη διδασκαλίαν συνέσεως, δικαιοσύνης, και κρίσεως, και ευθύτητος, δια να δώση νόησιν εις τους απλούς, και εις τον νέον μάθησιν και διάγνωσιν.»—Παροιμ. 1:1-4.
Πολλές παροιμίες προήλθαν από συγκεντρωμένες πείρες και παρατηρήσεις, όχι ακριβώς από ένα σοφόν άνθρωπο μόνον, αλλά από πολλούς. Γι αυτό, το επίγραμμα του λόρδου Ράσσελ περιγράφει την παροιμία ως «η σοφία των πολλών και το πνεύμα του ενός.» Μερικές παροιμίες οφείλουν την προέλευσί των στις κοινές καταστάσεις της καθημερινής ζωής των εποχών, η γνώσις των οποίων είναι απαραίτητη για να διασαφηνίσωμε το πώς η παροιμία προήλθε και πώς πρέπει να την εννοήσωμε και να την εφαρμόσωμε. Για να διασαφηνίσωμε την βασική πρακτική αξία της σοφίας, που είναι ενσωματωμένη στις Παροιμίες, σημειώστε μερικές απ’ αυτές καθώς και τα μαθήματα που διδάσκουν.
«Ο αγαπών έριδας, αγαπά αμαρτήματα· ο υπερυψώνων την πύλην αυτού ζητεί όλεθρον.»
Σε διάφορα μέρη της Παλαιστίνης οι Ιουδαίοι ήσαν υποχρεωμένοι να έχουν τις θύρες των αυλών των και των σπιτιών των πολύ χαμηλές, με ύψος όχι μεγαλύτερο από τρία πόδια, για να εμποδίζωνται οι ιππείς να μπαίνουν στις αυλές και τα σπίτια των και να διαρπάζουν τις περιουσίες των. Εκείνος που υψώνει την πύλην ή εξώθυρα προκαλεί την καταστροφή. Η παροιμία θα μπορούσε να λέγεται, επίσης, για το στόμα, που σαν εξώθυρα είναι υψηλή με καυχησιολογία και αλαζονική ομιλία. Τέτοιες ομιλίες έχουν την τάσι να διεγείρουν και να συνεχίζουν διαμάχη, που οδηγεί σε όλεθρο.
«Κακόν, κακόν, λέγει ο αγοραστής αλλ’ αφού αναχωρήση, τότε καυχάται.»
Αυτή είναι μια κοινή παροιμία στις Ανατολικές χώρες. Ο αγοραστής λέγει για το προς πώλησι αντικείμενον ότι είναι «κακόν». Η τιμή ελαττώνεται. Το αγοράζει και αναχωρεί, καυχώμενος για την έξυπνη διαπραγμάτευσι, που έκαμε. Δεν χρειάζεται καμμιά επιτηδειότης ή πείρα για να χαρακτηρίση ένα αντικείμενο κακό, αλλά χρειάζεται κάποια γνώσις και κρίσις για να κάμη μια καλή τιμή στο αντικείμενο. Αν ο αγοραστής κλέπτη τον πωλητή με το να λέγη ότι το πράγμα είναι «κακό», δεν έχει λόγους για να καυχάται. Αδίκησε έναν άλλον και τον εαυτό του. Απάτησε τον πλησίον του για μερικά χρήματα και έβλαψε την ιδική του συνείδησι και πιθανόν να έχασε την εμπιστοσύνη του συνανθρώπου του. Συνεπώς, δεν υπάρχει λόγος για να καυχάται.
ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ 21:1, ΜΝΚ
«Η καρδία του βασιλέως είναι εν τη χειρί του Ιεχωβά ως ρεύματα υδάτων· όπου θέλει, στρέφει αυτήν.»
Η παροιμία αναφέρεται στην Ανατολική μέθοδο ποτίσματος της γης. Πολλά αυλάκια σκάπτονται από ένα ποταμό, και με το άνοιγμα ενός ειδικού υδατοφράκτου ο καλλιεργητής μπορεί να κατευθύνη το ρεύμα σ’ όποιο μέρος θέλει. Έτσι και ο Ιεχωβά μπορεί να κατευθύνη τις σκέψεις ενός βασιλέως σύμφωνα με το θέλημα και τους κανόνες του. Εδώ, επίσης, φαίνεται ότι ο Ιεχωβά κυβερνά το πνεύμα του ανθρώπου στο ότι έχει είσοδο στις ενδόμυχες σκέψεις και αισθήματά του—που είναι μία δύναμις, την οποίαν οι ανθρώπινοι μονάρχαι δεν μπορούν να αξιώσουν ότι έχουν.
«Ως το ψύχος της χιόνος εν καιρώ του θερισμού, ούτως είναι ο πιστός πρέσβυς εις τους αποστέλλοντας αυτόν· διότι αναπαύει την ψυχήν των κυρίων αυτού.»
Μερικοί από τους ολίγους εκλεκτούς στην Ανατολή έχουν χιονόσπιτα, δηλαδή, μέρη σκαμμένα κάτω από το έδαφος, όπου εναποθηκεύουν χιόνι για να το χρησιμοποιήσουν το καλοκαίρι. Το χιόνι του Λιβάνου ή του όρους Αερμών ετοποθετείτο στο κρασί ή σε άλλο ποτό για να το κάμη περισσότερο αναψυκτικό στην εποχή του θερισμού. Αλλ’ ο κοινός λαός έψυχε τα ποτά του με την απλή μέθοδο της εξατμίσεως. Εβύθιζαν στο νερό ένα πανί, με το οποίον τύλιγαν τη φιάλη και έπειτα την εκρεμούσαν εκθέτοντάς την στη θερμότητα του ηλίου. Η εξάτμισις απεμάκρυνε τη ζέστη από το κρασί και ο τρόπος αυτός έκανε το κρασί σχεδόν τόσο κρύο όσο είναι ο πάγος. Οι καλές ειδήσεις είναι τόσο αναψυκτικές στην ψυχή όσο το κρύο ποτό στην εποχή του θερισμού.