Είναι ο «Χριστιανικός Κόσμος» Πράγματι Επικράτεια του Χριστού;

1. (α) Ποια είναι η σημασία των λέξεων «Χριστιανικός κόσμος»; (β) Τι ισχυρίσθηκε ο «Χριστιανικός κόσμος» και πώς προσπάθησε να το πραγματοποιήση;

ΓΙΑ μακρό χρονικό διάστημα τώρα, ειδικά από το έτος 800 περίπου μ.Χ., ο «Χριστιανικός κόσμος» υπήρξε μια κυριαρχούσα επιρροή στις υποθέσεις του κόσμου. Οι λέξεις «Χριστιανικός κόσμος» σημαίνουν «επικράτεια του Χριστού» ή «δικαιοδοσία του Χριστού.» Ο «Χριστιανικός κόσμος» το ισχυρίσθη αυτό και απέστειλε ιεραποστόλους σε ειδωλολατρικές χώρες σε μια προσπάθεια να μεταστρέψη όλη τη γη για να γίνη η επικράτεια του «Χριστιανικού κόσμου». Οι ιεραπόστολοί των, είτε το εγνώριζαν είτε όχι, είχαν κάποιο μέρος στην προώθησι του πολιτικού ελέγχου καθώς, επίσης, και του εμπορικού ελέγχου του «Χριστιανικού κόσμου» σε πολλές από αυτές τις χώρες. Ενεργώντας έτσι έχουν μήπως επεκτείνει την επικράτεια του Χριστού; Αν ο «Χριστιανικός κόσμος» είναι πράγματι η επικράτεια του Χριστού, τότε αποτελεί επέκτασι της Χριστιανοσύνης, την οποία εκήρυξε ο Χριστός και είναι θεμελιωμένος επάνω στις διδασκαλίες και τις αρχές που εδίδαξαν ο Ιησούς και οι απόστολοί του. Ας ιδούμε αν είναι.

2. Ποιους δύο μάρτυρας μπορούμε να εξετάσωμε για να λάβωμε την απάντησι στην ερώτησί μας;

² Η εξέτασις εκ μέρους μας αυτής της ερωτήσεως θ’ αφορά πρώτα τη θεμελιώδη διδασκαλία του «Χριστιανικού κόσμου», κατόπιν τα θεμέλιά του από ιστορική άποψι, καθώς θα εξετάζωμε σε μια σύντομη περιγραφή του πώς αυτός ανεπτύχθη, ώστε να έχη μια τόσο ισχυρή επιρροή στις υποθέσεις του κόσμου. Θα έχωμε γι’ αυτό τον σκοπό τη μαρτυρία δύο αξιοπίστων μαρτύρων, της Γραφής και της ιστορίας.

3. Σε ποιο συμπέρασμα θα φθάσωμε από τη μαρτυρία των δύο μαρτύρων;

³ Από την αρχή θ’ αναφέρωμε ότι και οι δύο αυτοί μάρτυρες θα μας οδηγήσουν στο ίδιο συμπέρασμα, δηλαδή, ότι ο «Χριστιανικός κόσμος» δεν είναι ούτε και υπήρξε ποτέ επικράτεια του Χριστού. Το ν’ αναφέρωμε ένα συμπέρασμα από αυτό το σημείο θα διευκολύνη τον αναγνώστη να ιδή πιο εύκολα και αμέσως γιατί παρουσιάζονται τα διάφορα γεγονότα της ιστορίας και πώς αποδεικνύουν τόσο πλήρως ότι ο «Χριστιανικός κόσμος» είναι, όχι η επικράτεια του Χριστού, αλλά, μάλλον, ο χειρότερος εχθρός της Χριστιανοσύνης και ένα μέρος της μεγάλης παγκοσμίου Βαβυλωνιακής θρησκευτικής αυτοκρατορίας. Πρώτον, οι βασικές του διδασκαλίες είναι από τη Βαβυλώνα, όχι από τον Χριστό· και δεύτερον, ο πολιτικός χειρισμός και η ανάμιξίς του είναι εκ διαμέτρου αντίθετα με τον Χριστό, ο οποίος είπε: «Η βασιλεία η εμή δεν είναι εντεύθεν», και, για τους ακολούθους του: «Εκ του κόσμου δεν είναι, καθώς εγώ δεν είμαι εκ του κόσμου.»​—Ιωάν. 18:36· 17:16.

ΒΑΒΥΛΩΝΙΑΚΑ ΔΟΓΜΑΤΙΚΑ ΘΕΜΕΛΙΑ

4. Πότε πρώτον άρχισε να εισχωρή η διδασκαλία της τριάδος στα συγγράμματα καθ’ ομολογίαν Χριστιανών, και σε ποια έκτασι προεκάλεσε αντιλογία;

⁴ Η Γραφή δεν είναι Βαβυλωνιακή και, επομένως, δεν περιέχει τη λέξι «τριάς». Αυτή η διδασκαλία ήταν ένα από τα εξέχοντα χαρακτηριστικά της θρησκείας της Βαβυλώνος, η οποία είχε τριάδες θεών και δαιμόνων. Εν τούτοις, στο τελευταίο ήμισυ του δευτέρου αιώνος, θρησκευτικοί συγγραφείς, οι οποίοι ισχυρίζοντο ότι ήσαν Χριστιανοί, άρχισαν να εισάγουν αυτή τη λέξι στα συγγράμματά των. Αυτό προεκάλεσε θρησκευτική αντιλογία, η οποία τελικά είχε ως αποτέλεσμα την επέμβασι της ιδίας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Εφόσον θεωρείται μια τόσο σπουδαία διδασκαλία στον «Χριστιανικό κόσμο», παραθέτομε από την Καθολική Εγκυκλοπαιδεία, 15ο Τόμο:

5. (α) Σύμφωνα με την Καθολική Εγκυκλοπαιδεία, πόσο σπουδαία είναι η διδασκαλία της τριάδος στον «Χριστιανικό κόσμο»; (β) Δώστε τον ορισμό της διδασκαλίας της τριάδος.

⁵ Τριάς, Η ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΗ. . . . Ι. ΤΟ ΔΟΓΜΑ ΤΗΣ ΤΡΙΑΔΟΣ.​—Η Τριάς είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για να δηλώση το κεντρικό δόγμα της Χριστιανικής θρησκείας​—την αλήθεια ότι στην ενότητα της υπέρτατης Θεότητος υπάρχουν Τρία Πρόσωπα, ο Πατήρ, ο Υιός και το Άγιον Πνεύμα, τα οποία Τρία Πρόσωπα είναι πραγματικά διακεκριμένα το ένα από το άλλο. Έτσι, για να μεταχειρισθούμε τα λόγια του Αθανασιανού Συμβόλου: «ο Πατήρ είναι Θεός, ο Υιός είναι Θεός και το Άγιον Πνεύμα είναι Θεός, και όμως δεν υπάρχουν τρεις Θεοί, αλλά ένας Θεός.» . . .

6. (α) Υπάρχει στις Γραφές κανένας όρος που να περιγράφη τον Θεό ως μια Τριάδα; (β) Στα συγγράμματα τίνος συναντάται για πρώτη φορά ένας τέτοιος όρος;

⁶ Στη γραφή δεν υπάρχει ένας μονολεκτικός όρος, με τον οποίο τα Τρία Θεία Πρόσωπα ν’ αναφέρωνται μαζί. Η λέξις τριάς (της οποίας Λατινική μετάφρασις είναι η λέξις τρίνιτας) συναντάται για πρώτη φορά στα συγγράμματα του Θεοφίλου από την Αντιόχεια το 180 περίπου μ.Χ. Ομιλεί για «την Τριάδα του Θεού [του Πατρός], του Λόγου Του και της Σοφίας Του» («Ad Autolycum», II, 15, P.G., VI, 1078). Ο όρος, φυσικά, είναι πιθανόν να ήταν σε χρήσι προηγουμένως. Λίγο αργότερα εμφανίζεται με τη Λατινική μορφή του τρίνιτας στα συγγράμματα του Τερτυλλιανού («De pudicitia», c. xxi, P. G., II, 1026). Τον επόμενο αιώνα αυτή η λέξις ήταν σε γενική χρήσι.​—Σελίς 47.

7. Πότε έγινε ο Κωνσταντίνος αυτοκράτωρ και Μέγιστος Ποντίφιξ, και ποιο όραμα ισχυρίσθη ότι είδε;

⁷ Ήλθε ο τέταρτος αιών και η άνοδος του Κωνσταντίνου του Μεγάλου. Αφού ενίκησε τον τελευταίο αντίπαλό του που παρέμενε, ο Κωνσταντίνος ανεκηρύχθη από την Ρωμαϊκή Γερουσία ως ύπατος Αύγουστος και Μέγιστος Ποντίφιξ, στις 28 Οκτωβρίου 312 μ.Χ. Λέγουν ότι στη διάρκεια της εκστρατείας του εναντίον του αντιπάλου του Μαξεντίου εμφανίσθηκε στον ουρανό κάτω από τον ήλιο ένας φλογερός σταυρός, στον οποίο ανεγράφοντο οι λέξεις «In hoc signo vinces» («Εν τούτω νίκα».) (Αν ενθυμούμεθα ότι ο σταυρός ήταν το σύμβολο του θεού-ηλίου, Σολ.) Σημειώστε την άνοδο του «Χριστιανικού κόσμου» από τότε επάνω στο Βαβυλωνιακό θεμέλιο των ψευδών διδασκαλιών και πολιτικών ραδιουργιών.

8, 9. Ποια σπουδαία γεγονότα έλαβαν χώρα στην ανάπτυξι του «Χριστιανικού κόσμου» το 313 και 321 μ.Χ.;

⁸ 13 Ιανουαρίου 313 μ.Χ. Ο Κωνσταντίνος ως ειδωλολάτρης Μέγιστος Ποντίφιξ δημοσιεύει το περίφημο διάταγμά του της ανοχής υπέρ των καθ’ ομολογίαν Χριστιανών και γίνονται εκλέξιμοι σε δημόσιες υπηρεσίες.

⁹ 321 μ.Χ. Η Κυριακή (Λατινιστϊ Dies Solis) ημέρα του Θεού-ηλίου, (Λατινιστί Σολ), του οποίου σύμβολο είναι ο σταυρός, γίνεται ημέρα εξαιρετέα από δικαστική κρίσι και η τήρησίς της υποχρεωτική δια νόμου.

10. Γιατί ο Κωνσταντίνος συνεκάλεσε την Σύνοδο της Νικαίας, και σχετικά με τον τρόπο της διευθύνσεώς της τι είναι εκείνο που δείχνει ότι δεν ήταν Χριστιανική;

¹⁰ 325 μ.Χ. Ο Κωνσταντίνος γίνεται κεφαλή των ανατολικών και δυτικών τμημάτων της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Συγκαλεί μια θρησκευτική σύνοδο για τη διευθέτησι της αντιλογίας επί της τριάδος, που απειλεί την ενότητα της αυτοκρατορίας του. Ως ειδωλολάτρης Μέγιστος Ποντίφιξ, αβάπτιστος ακόμη ως Χριστιανός, ο Κωνσταντίνος προεδρεύει της συνόδου και μόνο το ένα τρίτο, ή 318, από τους Χριστιανούς επισκόπους από όλη την αυτοκρατορία συνέρχονται στη Νίκαια, πλησίον της Νικομήδειας. Όταν υπολογισθούν και οι συνοδοί των επισκόπων παρευρέθησαν συνολικά, μεταξύ 1.500 και 2.000 ανδρών. Παραθέτομε αυτό το σημείο από το βιβλίο “Έπεσε Βαβυλών η Μεγάλη! ” Η Βασιλεία του Θεού Κυβερνά! σελίδες 477, 478 (στην Αγγλική)a

11. Ποια λογομαχία έλαβε χώρα στη σύνοδο;

¹¹ «Εκείνοι, οι οποίοι προήσπιζαν την τριάδα υπεστηρίζοντο από τον νεαρό αρχιδιάκονο Αθανάσιο της Αλεξανδρείας, Αίγυπτου. Εκείνοι, οι οποίοι αντετάσσοντο σ’ αυτή και οι οποίοι απεδείκνυαν από τις Γραφές ότι ο Ιησούς Χριστός ήταν κατώτερος από τον Θεό Πατέρα του υπεστηρίζοντο από τον Άρειο, ένα πρεσβύτερο. Επί δύο περίπου μήνες τα δύο μέρη λογομαχούσαν. Ο Άρειος επέμενε ότι ‘ο Υιός του Θεού ήταν κτίσμα, που επλάσθη εκ του μηδενός· ότι υπήρξε καιρός οπότε δεν ήταν σε ύπαρξι· ότι ήταν ικανός από ιδική του ελευθέρα θέλησι για το ορθό και το εσφαλμένο’, και ότι, ‘με την πιο πραγματική έννοια ενός υιού, πρέπει να είχε έλθει μετά τον Πατέρα, επομένως υπήρξε ασφαλώς ένας καιρός οπότε δεν ήταν σε ύπαρξι, και συνεπώς ήταν ένα πεπερασμένον ον’.b Όταν ο Άρειος ηγέρθη για να ομιλήση, κάποιος Νικόλαος από τη Μύρα τον εκτύπησε στο πρόσωπο. Κατόπιν, καθώς ο Άρειος ωμιλούσε, πολλοί έκλειναν τ’ αυτιά τους με τα δάκτυλά τους και έτρεχαν έξω ως να είχαν τρομοκρατηθή από τις ‘αιρετικές’ διδασκαλίες αυτού του γηραιού ανθρώπου.

12. Ποια απόφασις ελήφθη, και ποια άλλα διατάγματα εξεδόθησαν από τη Σύνοδο;

¹² »Τελικά ο Μέγιστος Ποντίφιξ Κωνσταντίνος έλαβε την απόφασί του και ετάχθη υπέρ της τριαδικής διδασκαλίας του Αθανασίου. Έτσι, το Σύμβολο Πίστεως της Νικαίας περί ‘τριάδος’ εξεδόθη και επεβλήθη. Αργότερα, επειδή ο Άρειος αντετάχθη σ’ αυτό, εξωρίσθη στην Ιλλυρία με διαταγή του Κωνσταντίνου, αλλά ανεκλήθη ύστερ’ από πέντε έτη. Εκτός του ότι εξέδωσε ένα αριθμό κανόνων, η Σύνοδος της Νικαίας απεφάσισε και ποια Κυριακή (Dies Solis - που σημαίνει Ημέρα του Ηλίου) του έτους θα τηρήται κάθε χρόνο κανονικά το Πάσχα.»

13. (α) Πότε εβαπτίσθη πρώτα ο Κωνσταντίνος ως Χριστιανός; (β) Πώς ο Κωνσταντίνος εθεωρήθη από την ειδωλολατρική Ρωμαϊκή Γερουσία και από τις θρησκείες του «Χριστιανικού κόσμου» και τι είχε επιτύχει να κάμη ο Κωνσταντίνος;

¹³ 337 μ.Χ. Ο Κωνσταντίνος ασθενεί. Βαπτίζεται και πεθαίνει, στη Νικομήδεια. Μετά τον θάνατό του η Ρωμαϊκή Γερουσία (που ήταν ακόμη ειδωλολατρική) τον τοποθετεί μεταξύ των θεών. Οι ανατολικές θρησκευτικές εκκλησίες τον κατατάσσουν μεταξύ των αγίων. Οι Ελληνικές, Κοπτικές και Ρωσικές εκκλησίες τηρούν την εορτή του Αγίου Κωνσταντίνου στις 21 Μαΐου. Ο Κωνσταντίνος είχε κατορθώσει στη διάρκεια της ζωής του να επιτύχη τη συγχώνευσι της ειδωλολατρικής θρησκείας με τη Χριστιανοσύνη, κάνοντας έτσι την αποστάτιδα Χριστιανοσύνη πραγματικά Βαβυλωνιακή. Οι ιστορικοί αφηγούνται τα αποτελέσματα τούτου:

14. Ποια ήσαν τ’ αποτελέσματα των προσπαθειών του Κωνσταντίνου επάνω στη Χριστιανοσύνη;

¹⁴ «Οποιαδήποτε και αν ήταν η πραγματική αιτία της μεταστροφής του Κωνσταντίνου στη Χριστιανική πίστι, οι συνέπειές της είχαν τεραστία σπουδαιότητα τόσο για την αυτοκρατορία όσο και για την Εκκλησία του Χριστού. Άνοιξε το δρόμο για την ανεμπόδιστη διάδοσι του Ευαγγελίου σε μεγαλύτερη έκτασι από οποιαδήποτε προηγούμενη περίοδο της ιστορίας του. Όλα τα εμπόδια για μια ελεύθερη διακήρυξι της Χριστιανοσύνης απεμακρύνθησαν, και αυτή έγινε η ανεγνωρισμένη θρησκεία της αυτοκρατορίας. Όσο πολυάριθμα και αν ήσαν, όμως, από πολλές απόψεις, τα πλεονεκτήματα που προέκυψαν από αυτή την αλλαγή, σύντομα άρχισε να υφίσταται ζημία από τη στενή επαφή της με την προστατευτική επίδρασι της κοσμικής εξουσίας. Η απλότης του Ευαγγελίου διεφθάρη· μεγαλοπρεπείς ιερουργίες και τελετές εισήχθησαν· κοσμικές τιμές και απολαυές απενεμήθησαν στους διδασκάλους της Χριστιανοσύνης, και η βασιλεία του Χριστού κατά ένα μεγάλο μέτρον μετετράπη σε μια βασιλεία του κόσμου τούτου.»​—Theological Dictionary, (Θεολογικόν Λεξικόν) υπό Χέντερσον και Μπακ. Βλέπε, επίσης, Εγκυκλοπαιδεία Μακ Κλίντοκ και Στρονγκ, Τόμος 2ος, σελίς 488α· και Decline and Fall of the Roman Empire, (Παρακμή και Πτώσις της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας), υπό Γκίμπον, Τόμος 1ος, σελίδες 454ff.

15. Πώς ο «Χριστιανικός κόσμος» έγινε πιο Βαβυλωνιακός με την πάροδο του χρόνου;

¹⁵ Με το να υιοθετήση ορισμούς από τη Γραφή, όπως τις Ελληνικές λέξεις «επίσκοπος», που αναφέρεται απλώς σ’ έναν ο οποίος είναι επόπτης σε μια εκκλησία, και «διάκονος», που σημαίνει «υπηρέτης», και με το να τις χρησιμοποιούν ως πολύ ηχηρούς τίτλους, ο κλήρος της αποστατημένης Χριστιανοσύνης εξύψωσε τον εαυτό του. Κατόπιν με το να νοθεύσουν την αλήθεια την κατέστησαν στις ειδωλολατρικές διάνοιες πιο ευχάριστη, ελκυστική και απηλλαγμένη αντιρρήσεων, για να ελκύσουν περισσότερο λαό κι έτσι ν’ αποκτήσουν μεγαλύτερη πολιτική δύναμι. Ως αποτέλεσμα τούτου, ο «Χριστιανικός κόσμος» έγινε ολοένα πιερισσότερο Βαβυλωνιακός και εξεφυλίσθη καθώς προχωρούσε η ιστορία. Ο αναγνώστης θα διακρίνη τα Βαβυλωνιακά θεμέλια του «Χριστιανικού κόσμου» από την ανεπηρέαστη διαπίστωσι του Τζων Χένρυ Νιούμαν, ο οποίος είχε γίνει καρδινάλιος από τον Πάπα Λέοντα 3 το 1879, και εξέδωσε το βιβλίο του που φέρει τον τίτλο «Δοκίμιον επί της Αναπτύξεως της Χριστιανικής Διδασκαλίας», που εδημοσιεύθη το 1878 (στην Αγγλική):

16. Γιατί οι άρχοντες της εκκλησίας υιοθέτησαν τις πολλές ειδωλολατρικές δαιμονικές συνήθειες μέσα στην λεγομένη Χριστιανική θρησκεία;

¹⁶ Εμπιστευόμενοι τότε στη δύναμι της Χριστιανοσύνης ν’ αντισταθή στη μόλυνσι του κακού, και να μεταβάλη αυτά τα ίδια τα όργανα και εξαρτήματα της δαιμονολατρίας σε ευαγγελική χρήσι, και πιστεύοντας, επίσης, ότι αυτές οι συνήθειες προήλθαν αρχικά από αρχέγονες αποκαλύψεις και από το ένστικτο της φύσεως, μολονότι είχαν διαφθαρή· και ότι ώφειλαν ν’ αποκαλύψουν αυτό που εχρειάζοντο, αν δεν εχρησιμοποιούσαν αυτό που εύρισκαν και ότι επί πλέον κατείχαν αυτά τα ίδια τα αρχέτυπα, των οποίων τις σκιές εδοκίμαζαν οι ειδωλολάτραι· οι άρχοντες της Εκκλησίας από τα πρώτα χρόνια ήσαν προετοιμασμένοι, αν παρουσιάζετο η ευκαιρία, να υιοθετήσουν, να μιμηθούν, ή να εγκρίνουν τις υφιστάμενες ιεροτελεστίες και τα έθιμα του όχλου, καθώς και τις φιλοσοφίες της μορφωμένης τάξεως.

17. Πώς ο Καρδινάλιος Νιούμαν προσπαθεί να δικαιολογήση την εισδοχή των πολλών ειδωλολατρικών εθίμων;

¹⁷ Η χρήσις ναών, αφιερωμένων σε ιδιαιτέρους αγίους, και κατά καιρούς στολισμένους με κλάδους δένδρων· το θυμίαμα, οι λυχνίες, και τα κεριά· η προσφορά αφιερωμάτων για την ανάρρωσι από ασθένειες· το αγίασμα· τα άσυλα για απόρους· οι εορτές και εποχές, η χρήσις ημερολογίων, οι λιτανείες, η ευλογία των αγρών, τα ιερατικά άμφια, το κούρευμα της κόμης, το δακτυλίδι του γάμου, η στροφή προς Ανατολάς, οι εικόνες αργότερα, ίσως και η εκκλησιαστική ψαλμωδία, και το Κύριε Ελέησον, είναι όλα ειδωλολατρικής προελεύσεως, και αγιάσθηκαν με την αποδοχή τους μέσα στην Εκκλησία.​—Σελίδες 355, 371, 373, έκδοσις 1881.

Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΝΑΜΙΞΙΣ ΦΕΡΝΕΙ ΔΙΑΙΡΕΣΕΙΣ ΣΤΟΝ «ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΝ ΚΟΣΜΟΝ»

18. Ποια ήταν η ιδέα του «Χριστιανικού κόσμου» για κοσμική δύναμι, και πώς οι Γραφές δείχνουν ότι αυτή η ιδέα είναι τελείως εσφαλμένη;

¹⁸ Ο «Χριστιανικός κόσμος» είχε πάντοτε την ιδέα ότι έχει δικαίωμα να ασκή εξουσία επάνω σε άλλους και ότι αυτοί που ασκούν εξουσία στις χώρες του ήσαν βασιλείς ή άρχοντες με θείο δικαίωμα. Μια τέτοια ιδέα είχε εμφανισθή στη Χριστιανική εκκλησία στην Κόρινθο στις ημέρες του αποστόλου Παύλου, αλλά γρήγορα διευθέτησε το ζήτημα με μια ισχυρή επιτίμησι. Μ’ ένα δυνατό σαρκασμό τούς είπε: «Τώρα είσθε κεχορτασμένοι, τώρα επλουτήσατε, εβασιλεύσατε χωρίς ημών· και είθε να βασιλεύετε, δια να συμβασιλεύσωμεν και ημείς με σάς.» (1 Κορ. 4:8) Ο «Χριστιανικός κόσμος» αγνόησε τελείως αυτά τα λόγια του αποστόλου Παύλου, και η ιστορία του είναι ένα μακρό υπόμνημα συμβιβασμών χάριν δημοτικότητος και πολιτικής επιρροής και δυνάμεως, που κατέληξε σε πικρές, ανεπανόρθωτες διαιρέσεις.

19. Πώς οι πάπαι της Ρώμης έφθασαν να φέρουν τον ειδωλολατρικό τίτλο Μέγιστος Ποντίφιξ;

¹⁹ 378 μ.Χ. Ο Γρατιανός, ο οποίος άρχισε να κυβερνά στο δυτικό τμήμα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας το 375, μετά τον θάνατο του Ουαλεντινιανού, αυτοκράτορος του ανατολικού τμήματος, διορίζει τον Στρατηγό Θεοδόσιο αυτοκράτορα του ανατολικού τμήματος της αυτοκρατορίας. Αργότερα ο Γρατιανός απαγορεύει την ειδωλολατρία στη Ρώμη και αρνείται να φορέση τα εμβλήματα του Μεγίστου Ποντίφικος. Ο Δάμασος, «Χριστιανός» επίσκοπος Ρώμης, αναλαμβάνει τον τίτλο μαζί με τις ειδωλολατρικές του σχέσεις και υποχρεώσεις. Οι πάπαι της Ρώμης φέρουν αυτόν τον τίτλο ως σήμερα.

20, 21. Δείξτε, από τα γεγονότα του 381 και 395 μ.Χ., πώς άρχισαν ν’ αναπτύσσωνται διαιρέσεις μεταξύ ανατολικού και δυτικού τμήματος του «Χριστιανικού κόσμου».

²⁰ 381 μ.Χ. Συγκαλείται η οικουμενική Σύνοδος της Κωνσταντινουπόλεως (της ανατολικής θρησκευτικής οργανώσεως) διότι η διαμάχη για την «τριάδα» συνεχίζει να διεξάγεται με σφοδρότητα. Η Σύνοδος ενισχύει πληρέστερα το τριαδικό Σύμβολον Πίστεως της Νικαίας. Ο Νεκτάριος διορίζεται Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Η Σύνοδος ανακηρύσσει τον επίσκοπο Κωνσταντινουπόλεως από απόψεως βαθμού ως ερχόμενον αμέσως μετά τον επίσκοπο Ρώμης.

²¹ 395 μ.Χ. Ο Θεοδόσιος (ο οποίος είχε καταστή ο μόνος άρχων ολοκλήρου της αυτοκρατορίας) πεθαίνει· η αυτοκρατορία του διαιρείται. Οι επίσκοποι Ανατολής και Δύσεως διχάζονται για πολιτικά φρονήματα, τα οποία, από την έναρξι του «Χριστιανικού κόσμου», θεωρούνται από αυτόν σπουδαιότερα από τον Χριστό και την ενότητα της Εκκλησίας, και τον χαρακτηρίζουν ως αντιχριστιανικό.​—1 Κορ. 1:10-13.

22. Πώς ο Πάπας Λέων Α΄ εξέφρασε τις πολιτικές φιλοδοξίες της Καθολικής Εκκλησίας;

²² 440 μ.Χ. Ο Λέων Α΄ γίνεται πάπας της Ρωμαιο-Καθολικής Εκκλησίας. Εκφράζει τις πολιτικές φιλοδοξίες αυτής της εκκλησίας, όταν δηλώνη; «Θα αναζωογονήσω και πάλι την κυβέρνησι επάνω σ’ αυτή τη γη, όχι με το να επαναφέρω τους Καίσαρας, αλλά με το να διακηρύξω μια νέα θεοκρατία, με το ν’ ανακηρύξω τον εαυτό μου αντιβασιλέα του Χριστού, βάσει της υποσχέσεως που έδωσε στον Πέτρο, του οποίου είμαι διάδοχος, για ν’ αποκαταστήσω το νόμο, να τιμωρήσω το έγκλημα, ν’ αποκεφαλίσω την αίρεσι, να ενθαρρύνω το πνεύμα, να διατηρήσω ειρήνη, να θεραπεύσω διχόνοιες, να προστατεύσω την μάθησι· επικαλούμενος την αγάπη αλλά κυβερνώντας με φόβο. Ποιος άλλος εκτός από την Εκκλησία μπορεί να το κάμη αυτό; Μια θεοκρατία θα δημιουργήση ένα νέο πολιτισμό. Όχι διάδημα, αλλά τιάρα θα φορέσω, σύμβολο παγκοσμίου κυριαρχίας, ενώπιον της οποίας η βαρβαρότης θα εκλείψη, και ευτυχία θ’ αποκατασταθή και πάλι.»​—Τζων Λορντ, Beacon Lights of History (Συνθηματικά Φώτα της Ιστορίας), Τόμος ΙΙΙ, σελίδες 244, 245.

23-25. Περιγράψτε την περαιτέρω διεύρυνσι της διαιρέσεως στην θρησκευτική οργάνωσι του «Χριστιανικού κόσμου» το 476, 553 και 726 μ.Χ.

²³ 476 μ.Χ. Ο διχασμός μεταξύ Ανατολικής και Δυτικής εκκλησίας ευρύνεται καθώς ο Πάπας Φήλιξ 3 της Ρώμης αφορίζει τον Πατριάρχη της Κωνσταντινουπόλεως.

²⁴ 553 μ.Χ. Στην τρίτη γενική σύνοδο της Κωνσταντινουπόλεως προεδρεύει ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, παρά τη διαμαρτυρία του επισκόπου Ρώμης.

²⁵ 726 μ.Χ. Ο Αυτοκράτωρ Λέων Γ΄ Κωνσταντινουπόλεως απαγορεύει τη λατρεία εικόνων, διατάσσει την καταστροφή των εικόνων. Ο Πάπας Γρηγόριος Β΄, του δυτικού τμήματος της εκκλησίας στη Ρώμη, αφορίζει επομένως τον Ανατολικό αυτοκράτορα, ο οποίος ανήκει στην Ανατολική Εκκλησία, πράγμα που οδηγεί στον χωρισμό της Ανατολικής (Ελληνικής) Εκκλησίας από τη Δυτική (Λατινική) Εκκλησία.

26, 27. (α) Το 800 μ.Χ. πώς η Ρωμαίο-Καθολική Εκκλησία έφθασε σ’ ένα ανώτατο σημείο σε πολιτική ανάμιξι και έλεγχο; (β) Πότε άρχισε και πότε έληξε η Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία»;

²⁶ 800 μ.Χ. Η Ρωμαϊκή Εκκλησία επεμβαίνει στην πολιτική ως το σημείο που να εξυψώνη τον εαυτό της επάνω από τους άρχοντας. Η Ειρήνη κυβερνά ως αυτοκράτειρα της Κωνσταντινουπόλεως. Αλλά ο πάπας της Ρώμης διορίζει τον Κάρολο (Καρλομάγνο) βασιλέα των Φράγκων. Από αυτό το έτος χρονολογείται η εγκαθίδρυσις της «Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας», η οποία επιζή ως το έτος 1806. Η Καθολική Εγκυκλοπαιδεία, έκδοσις 1929, Τόμος 3ος, σελίς 615, λέγει:

²⁷ «Δύο ημέρες αργότερα (Ημέρα Χριστουγέννων του 800) έλαβε χώραν το κυριώτερο γεγονός στη ζωή του Καρόλου. Στη διάρκεια της Ποντιφικικής Λειτουργίας που διεξήχθη από τον Πάπα, καθώς ο βασιλεύς εγονάτισε να προσευχηθή μπροστά στην αγία τράπεζα κάτω από την οποία βρίσκονται τα σώματα των Αγίων Πέτρου και Παύλου, τον επλησίασε ο πάπας, τοποθέτησε επάνω στην κεφαλή του το αυτοκρατορικό στέμμα, υπεκλίθη κατά επίσημο τρόπο μπροστά του σύμφωνα με το αρχαίο έθιμο, τον προσεφώνησε ως Αυτοκράτορα και Αύγουστο και τον έχρισε, ενώ οι Ρωμαίοι που ήσαν παρόντες ξέσπασαν στη ζητωκραυγή, που επανέλαβαν τρις: ‘Στον Κάρολο Αύγουστο ο οποίος εστέφθη από τον Θεό, ισχυρός και ειρηνικός αυτοκράτωρ, έστω ζωή και νίκη’.» (Στη σελίδα 774 η Εγκυκλοπαιδεία ομιλεί γι’ αυτό το γεγονός ως «την στέψι του ως διαδόχου του Κωνσταντίνου».)

28, 29. Πώς εφέρθη η Ρωσία μέσα στην Ορθόδοξο Εκκλησία, κι εξηφανίσθη μ’ αυτή η ειδωλολατρία από τη Ρωσία;

²⁸ 988 μ.Χ. Ο Βλαδίμηρος ο Μέγας βαπτίζεται στην Ανατολική Εκκλησία. Διατάσσει το λαό να ρίξουν τις εικόνες των στον Δνείπερο Ποταμό μολονότι έκλαψαν όταν το έκαμαν, και τους αναγκάζει να βαπτισθούν ως Χριστιανοί. Η Αμερικανική Εγκυκλοπαιδεία λέγει:

²⁹ «Η Ρωσική ειδωλολατρία δεν εξηφανίσθη, όταν άρχισε να κηρύττεται το Χριστιανικό ευαγγέλιο. Επέζησε στην κοινή γλώσσα, σε γνωμικά, σε παραδόσεις, στην οικογενειακή ζωή και ακόμη σε θρησκευτικές διδασκαλίες. Ως τον 18ο αιώνα, φίδια ελατρεύοντο σε μερικά απομακρυσμένα χωριά. Ο Ευγένιος Γκολουμπίνσκυ, ο μέγιστος ιστορικός της Ρωσικής Εκκλησίας, αναφέρει ότι η Ρωσία εβαπτίσθη τον ένατο αιώνα αλλά δεν εξεχριστιανίσθη.»

30. Ποια υπήρξε μια από τις αιτίες για τις Σταυροφορίες, και απεδείχθησαν αυτές Χριστιανικές;

³⁰ 1054 μ.Χ. Ο Έλλην πατριάρχης Μιχαήλ Κηρουλάριος αφορίζεται από τους λεγάτους του Πάπα Λέοντος Θ΄, ύστερ’ από την προσπάθειά του να θέση επάνω στις Ανατολικές εκκλησίες τον ζυγό της υποταγής στον πάπα της Ρώμης ως τον άρχοντα με θείο δικαίωμα στην Καθολική Εκκλησία. Οι ιστορικοί ισχυρίζονται ότι αυτός ο διχασμός υπήρξε μια από τις αιτίες που συνέβαλαν στις Ρωμαιο-Καθολικές Σταυροφορίες, οι οποίες κατέληξαν σε τόση τρομερή καταστροφή και αιματοχυσία για Μωαμεθανούς, Ιουδαίους και Καθολικούς.

31, 32. Τι είναι εκείνο που έφερε τελικά την εγκαθίδρυσι ενός πατριαρχείου στη Ρωσία;

³¹ 1453 μ.Χ. Οι Μωαμεθανοί υπό τον Μωάμεθ 2 κυριεύουν την Κωνσταντινούπολι. Επιτρέπεται στον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως να παραμείνη και να κάνη το έργο του. Αυτό επηρεάζει τη Ρωσία θρησκευτικώς. Η Αμερικανική Εγκυκλοπαιδεία, έκδοσις 1929, Τόμος 24ος, σελίς 38b, λέγει:

³² «Η ιδέα της εγκαθιδρύσεως ενός Ρωσικού πατριαρχείου ήταν μια φυσική συνέπεια της πτώσεως της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και της αναπτύξεως της Μοσχοβιτικής Ρωσίας. Η Μόσχα εχαιρετίσθη ως η Τρίτη Ρώμη.»

33. Πότε εγκαθίδρύθη πλήρως η Ρωσική Ορθόδοξος Εκκλησία, και πώς εθεώρησαν τους πατριάρχας της Ρωσίας και της Ρώμης οι επίσκοποι του Ανατολικού τμήματος της Εκκλησίας;

³³ 1587 μ.Χ. Εγκαθιδρύεται πλήρως μια ανεξάρτητη Ρωσική Εκκλησία. Σύμφωνα με την Εγκυκλοπαιδεία Μακ Κλίντοκ και Στρονγκ: «Το έτος εκείνο, ο πατριάρχης Ιερεμίας Κωνσταντινουπόλεως, σ’ επίσκεψί του στη Ρωσία για να επιτύχη υποστήριξι, συγκατετέθη στη μετατροπή του μητροπολίτου Μόσχας σε Πατριάρχη στο πρόσωπο του Ιώβ κι έτσι στη διάνοια των Ανατολικών επισκόπων, ο πατριάρχης Ρωσίας έλαβε τη θέσι του σχισματικού πατριάρχου της Ρώμης.» (Σημειώστε ότι ο πάπας της Ρώμης αποκαλείται «σχισματικός».)

34, 35. Ποιες εξελίξεις έλαβαν χώρα στη Ρωσική εκκλησία το 1696 και το 1721 μ.Χ.;

³⁴ 1696 μ.Χ. Ο Πέτρος ο Μέγας γίνεται μόνος αυτοκράτωρ της Ρωσίας. Καταργεί το πατριαρχείο και υποκαθιστά μια μόνιμη σύνοδο, που αποτελείται από ιεράρχας στους οποίους προεδρεύει ο αυτοκράτωρ ή ο γραμματεύς του.

³⁵ 1721 μ.Χ. Στη Ρωσική Εκκλησία εγκαθίσταται η Αγία Κυβερνώσα Σύνοδος. Γίνεται μια εθνική εκκλησία, ένα τμήμα της πολιτικής γραφειοκρατίας της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, ένα όργανο που υποστηρίζει τον τσαρισμό.

36-38. Εξιστορήστε τις εξελίξεις σχετικά με την Ελλάδα το 1829, 1833 και 1850 μ.Χ.

³⁶ 1829 μ.Χ. Ιδρύεται ένα ανεξάρτητο βασίλειο της Ελλάδος.

³⁷ 1833 μ.Χ. Η αντιβασιλεία της Ελλάδος ανακηρύσσει την Ορθόδοξο Ανατολική Εκκλησία της Ελλάδος ανεξάρτητη από κάθε ξένη εκκλησιαστική εξουσία.

³⁸ 1850 μ.Χ. Ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως αναγνωρίζει το ανεξάρτητο σύνταγμα της Ελληνικής Εκκλησίας.

39. Ποιο Ρωμαιο-Καθολικό δόγμα ανεκηρύχθη το 1869-1870 μ.Χ.;

³⁹ 1869-1870 μ.Χ. Η πρώτη Σύνοδος του Βατικανού ανακηρύσσει τον πάπα της Ρώμης αλάνθαστο.

40-42. Περιγράψτε τις εξελίξεις στη Ρωσία από το 1917 έως το 1945 μ.Χ. και τη στάσι των Σοβιετικών αρχόντων απέναντι στη Ρωσική Ορθόδοξο Εκκλησία.

⁴⁰ Νοέμβριος 1917 μ.Χ. Οι Μπολσεβίκοι αναλαμβάνουν την εξουσία ύστερ’ από μια δευτέρα επανάστασι και θεσπίζουν τον χωρισμό της Ρωσικής Εκκλησίας ως Κρατικής Εκκλησίας, δημεύουν μερική εκκλησιαστική περιουσία και κακοποιούν και εξυβρίζουν κληρικούς όλων των βαθμών και δογμάτων. Διακηρύσσεται δημοσία ότι «Η θρησκεία είναι το όπιον των λαών.»

⁴¹ 1918 μ.Χ. Η Μόσχα γίνεται η πρωτεύουσα της νέας Ρωσίας. Τα επόμενα έτη, ισχυρές προσπάθειες για την εκρίζωσι της θρησκείας αποδεικνύονται πολύ δαπανηρές. Έτσι η Σοβιετική Κυβέρνησις χρησιμοποιεί τη Ρωσική Εκκλησία για τους πολιτικούς της σκοπούς με το να την κάμη να εντυπώση πατριωτισμό στα εκκλησιαστικά της μέλη. Η Ορθόδοξος Εκκλησία υποκύπτει σ’ αυτή τη διευθέτησι.

⁴² 1945 μ.Χ. Συνέρχεται η Ρωσική Ορθόδοξος Εκκλησιαστική Σύνοδος σε κάποιο προάστιο της Μόσχας. Ο Μητροπολίτης Βενιαμίν, Έξαρχος του Πατριαρχείου της Μόσχας για τη Βόρειο Αμερική, λέγει ότι η Μόσχα θα μπορούσε να γίνη η «Τρίτη Ρώμη», και θα ήταν ο τόπος συναθροίσεως «για ολόκληρη την εκκλησία.» Επίσημοι Σοβιετικοί κύκλοι δείχνουν συμπάθεια σ’ αυτές τις ιδέες, διότι ευνοούν ένα Ρωσικό Ορθόδοξο Εκκλησιαστικό ιμπεριαλισμό σχετικά με τον οποίο η πολιτική των πρωτεύουσα Μόσχα θα εγίνετο το πιο σπουδαίο εκκλησιαστικό κέντρο στον κόσμο.

43, 44. Πώς το Βατικανό εχρησιμοποίησε διαιρετική τακτική σχετικά με τη Δευτέρα Σύνοδο του Βατικανού, και ως ποιο σημείο επέτυχαν;

⁴³ 1962-1965 μ.Χ. Συνέρχεται σε τέσσερες συνεδριάσεις η Δευτέρα Οικουμενική Σύνοδος του Βατικανού. Το Βατικανό, με τάσεις διαιρετικές, στέλνει προσκλήσεις, όχι μέσω του Πατριάρχου Ισταμπούλ (Κωνσταντινουπόλεως), αλλ’ απ’ ευθείας στα ατομικά Ανατολικά Εκκλησιαστικά σώματα. Η Ρωσική Ορθόδοξος Εκκλησία αποστέλλει αντιπροσώπους. Όσον αφορά τη διαιρετική τακτική του Βατικανού, ο Αρχιεπίσκοπος Ιάκωβος, Έλλην Ορθόδοξος ιεράρχης στην Αμερική, λέγει, όπως ανεγράφη στην εφημερίδα Τάιμς Νέας Υόρκης της 4ης Νοεμβρίου 1962, κάτω από την επικεφαλίδα «Ο Ιάκωβος Καυτηριάζει την Τακτική του Βατικανού​—Βεβαιώνει ότι οι Προσκλήσεις για την Σύνοδο Περιεφρόνησαν τον Ορθόδοξο Ηγέτη»:

⁴⁴ «‘Μόνο με την Εκκλησία της Μόσχας επέτυχε αυτή η τακτική του Βατικανού’. . . . Οι λόγοι, οι οποίοι ώθησαν την Ρωσική Εκκλησία ‘να μεταβάλη αιφνιδίως τη στάσι της και να δεχθή την πρόσκλησι του Πάπα Ιωάννου ΚΓ΄ είναι χωρίς αμφιβολία καθαρώς πολιτικής φύσεως’.»

ΕΝΟΧΛΗΤΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ

45. Δείξτε πώς η Δευτέρα Σύνοδος του Βατικανού απεκάλυψε οξείες διαιρέσεις στις θρησκείες του «Χριστιανικού κόσμου».

⁴⁵ Στη Σύνοδο που ανεφέρθη ανωτέρω υπήρχε μια οξεία διαίρεσις σε πολλά ζωτικά θέματα δογματικής και εφαρμογής στις τάξεις των 2.000 και πλέον καρδιναλίων και επισκόπων, από τους οποίους οι συντηρητικοί ήσαν κάτω από την ηγεσία της Ρωμαϊκής Κουρία, του κεντρικού και πολύ ισχυρού διοικητικού σώματος της Εκκλησίας. Οι ελευθερόφρονες περιελάμβαναν την πλειοψηφία των καρδιναλίων και επισκόπων. Στη διάρκεια της Συνόδου κατετέθη μια πρότασις για την ενότητα της εκκλησίας. Το έγγραφο αφορούσε μόνο τις Ανατολικές Ορθόδοξες Εκκλησίες και αγνόησε τον Προτεσταντισμό. Για να παραθέσωμε από την εφημερίδα Τάιμς Νέας Υόρκης, μερικοί από τους ομιλητάς της Συνόδου για την πρότασι ετόνισαν ότι

το πρόβλημα της ενώσεως πρέπει να εξετασθή σε συσχετισμό με τα ζητήματα που αντιμετωπίζει μια διχασμένη Χριστιανοσύνη στον εικοστό αιώνα και όχι μόνο στο φως των θεολογικών τόμων των περασμένων αιώνων. Σαφώς υπονοούσαν την άνοδο του Κομμουνισμού, τη δίδυμη απειλή του υλισμού και της κοσμικότητος, και την ανάπτυξι μη Χριστιανικών θρησκειών.​—Τάιμς Νέας Υόρκης, 1ης Δεκεμβρίου 1962, κάτω από την επικεφαλίδα «Οι Ιεράρχαι Τερματίζουν την Συζήτησι επί της Ενώσεως με τους Ορθοδόξους.»

46. Ποιες ενοχλητικές τάσεις λαμβάνουν χώραν στη Λατινική Αμερική;

⁴⁶ Ήδη, στη Λατινική Αμερική ο Καθολικός πληθυσμός έχει ενοχληθή πολύ για το γεγονός ότι πολλές εικόνες αγίων αφηρέθησαν από τις εκκλησίες των και ότι παρέμειναν οι εικόνες της Μαρίας και του Χριστού επί του σταυρού. Μια άλλη αλλαγή, αυτή που τους επιτρέπει τώρα να τρώγουν κρέας την Παρασκευή, τους απασχολεί πολύ. Τι συνέβαινε όλα τα χρόνια που προσηύχοντο σε εικόνες και αγίους, ή που απείχαν από κρεοφαγία την Παρασκευή; ερωτούν. Μήπως η Εκκλησία τούς κατηύθυνε σ’ εσφαλμένη λατρεία, και όλη αυτή η ευλάβεια δεν είχε καμμιά αξία ενώπιον του Θεού;

47-49. Ποιες εξελίξεις, που περιγράφει το Βιβλίον του Έτους 1965 της Μπριτάννικα, αποδεικνύουν ότι ο «Χριστιανικός κόσμος» δεν είναι η επικράτεια του Χριστού;

⁴⁷ Το Βιβλίον του Έτους 1965 της Μπριτάννικα, σελίς 706, αναφέρει περαιτέρω εξελίξεις που ενοχλούν πολλούς:

⁴⁸ Η συνεχής τάσις προς την κατεύθυνσι της επιβολής ενός συμβιβασμού με τις Κομμουνιστικές κυβερνήσεις απεδείχθη τον Σεπτέμβριο, όταν υπεγράφη μια συμφωνία στη Βουδαπέστη μεταξύ του παπισμού και της Ουγγρικής κυβερνήσεως. Η Ρώμη συνεφώνησε να επιτρέψη στους ιερείς να κάνουν όρκο νομιμοφροσύνης και διώρισε έξη επισκόπους.

⁴⁹ [Στη διάρκεια της Δευτέρας Συνόδου του Βατικανού] . . . Ένα σχέδιον δηλώσεως για θρησκευτική ελευθερία απερρίφθη παρά τις προσπάθειες χιλίων και πλέον επισκόπων, υπό την ηγεσία των Καρδιναλίων Άλμπερτ Μέγιερ του Σικάγου, Τζόζεφ Ρίττερ του Σαν Λούις, και Πωλ Εμίλ Λεζέ του Μόντρεαλ, να επιτύχουν την ψήφισί του.

50. Εξηγήστε αν τα θεμέλια του «Χριστιανικού κόσμου» είναι Χριστιανικά ή όχι.

⁵⁰ Η εξέτασις που εκάμαμε των δύο αληθινών και αυθεντικών μαρτύρων, της Βίβλου και της ιστορίας, εκθέτει τα θεμέλια του «Χριστιανικού κόσμου». Η απόδειξις είναι αναμφισβήτητη: Δεν στηρίζονται στις αρχές του Ιησού Χριστού του Υιού του Θεού, ο οποίος είπε: «Η βασιλεία η εμή δεν είναι εκ του κόσμου τούτου.» (Ιωάν. 18:36) Με την διδασκαλία του περί τριάδος, την χρήσι των εικόνων και την συνήθειά του της καύσεως αιρετικών, της υποχρεωτικής μεταστροφής εθνών και των συμμαχιών του με πολιτικές κυβερνήσεις, ακόμη και μη Χριστιανικές, ο «Χριστιανικός κόσμος» αντανακλά το πνεύμα της Βαβυλώνος και του Θεού της, του Σατανά ή Διαβόλου.

51. Μήπως πρέπει ν’ ανησυχούμε για τα προβλήματα του «Χριστιανικού κόσμου»;

⁵¹ Τώρα η πορεία του της αναμίξεως στην πολιτική και του συμβιβασμού αρχίζει να υφίσταται τις συνέπειες. Τα προβλήματά του αποκτούν αυξανόμενη κρισιμότητα. Αν ο «Χριστιανικός κόσμος» ήταν πράγματι η επικράτεια του Χριστού, τότε η βασιλεία του θα ήταν μια αποτυχία. Μπορούμε να είμεθα ευγνώμονες ότι οι Χριστιανοί δεν είναι ανάγκη να στενοχωρούνται για την κρίσι του «Χριστιανικού κόσμου» και την αποτυχία του, αλλά μπορούν να ενασχολούνται στο να λέγουν στους ανθρώπους για την αληθινή βασιλεία του Χριστού, η οποία κυβερνά τώρα από τον ουρανό και πρόκειται σύντομα να επεκτείνη την επικράτειά της για να κυβερνήση ολόκληρη τη γη με ειρήνη και ενότητα.

52. Ποιες ερωτήσεις σχετικά με τον «Χριστιανικό κόσμο» παραμένουν για απάντησι;

⁵² Ο χώρος μάς επέτρεψε μια απλή μόνο μνεία της άλλης μεγάλης διαιρέσεως του «Χριστιανικού κόσμου», δηλαδή, του Προτεσταντισμού, αλλά στο προσεχές τεύχος μας θα εξετάσωμε ερωτήσεις που πιθανόν να έχουν εγερθή στη διάνοιά σας: Τι μπορεί να λεχθή για τον Προτεσταντισμό, το τμήμα αυτό του «Χριστιανικού κόσμου», που απεσπάσθη τον δέκατον έκτον αιώνα; Μήπως έχει οικοδομηθή επάνω σε νέα θεμέλια; και, Μήπως αποκατέστησε πραγματικά η Προτεσταντική Μεταρρύθμισις την αληθινή λατρεία;

[Υποσημειώσεις]