Η Επί του Όρους Ομιλία—Το Ιστορικό Φόντο και οι Αρχές Της

Η επί του Όρους Ομιλία είναι η πιο διάσημη ομιλία που εξεφωνήθη ποτέ. Φράσεις απ’ αυτή την ομιλία βρίσκονται στην καρδιά και στα χείλη εκατοντάδων εκατομμυρίων ατόμων σ’ όλη τη γη. Μήπως αυτή η ομιλία του Ιησού Χριστού, την οποία εξεφώνησε σχεδόν 2.000 χρόνια πριν, περιέχει κάποιο άγγελμα για τους ανθρώπους σήμερα;

Ας δούμε· προσπαθούν ακόμη οι άνθρωποι να βρουν ευτυχία; Έχουν ακόμη οι άνθρωποι ανάγκη δικαίων αρχών ως οδηγό για τη συμπεριφορά τους ο ένας προς τον άλλο; Υπάρχουν σήμερα άνθρωποι που επιθυμούν να μάθουν τις Θείες απαιτήσεις στην εκδήλωσι ευπρόσδεκτης λατρείας;

Τα άτομα που επιθυμούν να λάβουν αληθινές πληροφορίες σχετικά με τα ζητήματα αυτά, είναι περισσότερα απ’ όσο ποτέ προηγουμένως. Επειδή ακριβώς αυτά τα πράγματα συζητούνται στην επί του Όρους Ομιλία, αυτή η ομιλία είναι τόσο επίκαιρη στον εικοστό αιώνα όσο ήταν και την μέρα που εξεφωνήθη. Θα είναι, λοιπόν, επωφελές να εξετάσωμε τι είπε ο Ιησούς σ’ αυτή την περίφημη ομιλία.

Αλλά πριν το κάνομε αυτό, ας εξετάσωμε το ιστορικό φόντο και τις αρχές αυτής της μεγάλης ομιλίας.

ΔΥΟ ΑΡΜΟΝΙΚΕΣ ΑΦΗΓΗΣΕΙΣ

Η επί του Όρους Ομιλία εμφανίζεται προφανώς σε δύο Ευαγγελικές αφηγήσεις. (Ματθαίος, κεφάλαια 5-7· Λουκάς 6:20-49) Η περιγραφή της ομιλίας από τον Ματθαίο είναι τέσσερις φορές μεγαλύτερη από την περιγραφή της ομιλίας από τον Λουκά. Υπάρχουν μόνο πεντέμισυ εδάφια στην παρουσίασι του Λουκά που δεν εμφανίζονται στην αφήγησι του Ματθαίου. Μολονότι αυτές οι δύο αφηγήσεις είναι παράλληλες, συχνά διαφέρουν αξιοσημείωτα ως προς το λεξιλόγιο. Μήπως αυτό πρέπει να δημιουργήση αμφιβολίες ως προς την αυθεντικότητα της ομιλίας όπως παρουσιάζεται στις Γραφές μας;

Σχετικά με μια αντίρρησι που εγείρεται λόγω του γεγονότος ότι ο Λουκάς παραλείπει μεγάλα τμήματα της ομιλίας, όπως παρουσιάζεται στο ευαγγέλιο του Ματθαίου, ο Α. Τ. Ρόμπερτσον γράφει στο βιβλίο Μια Αρμονία των Ευαγγελίων για τους Σπουδαστάς της Ζωής του Χριστού: «Αυτό αποκλείει τα αρκετά μεγάλα τμήματα του ιδίου ζητήματος, τα οποία ο Λουκάς αναφέρει κάπου αλλού ή τα οποία ο Ιησούς επανέλαβε σε άλλες περιπτώσεις ([παράβαλε] Ματθ. 6:9-13 με Λουκ. 11:2-4· Ματθ. 6:25-34 με Λουκ. 12:22-31). Ο Ιησούς συχνά επανελάμβανε αυτά που έλεγε σε άλλες περιπτώσεις όπως κάνουν, και οφείλουν να κάνουν, όλοι οι διδάσκαλοι. . . . Ούτε πρέπει να εκπληττώμεθα που ο Λουκάς, γράφοντας γενικά για όλους τους Χριστιανούς, παραλείπει μεγάλα τμήματα προς την αρχή της ομιλίας που απευθύνονται ιδιαιτέρως στους Ιουδαίους (βλέπε Ματθ. 5:17-27· 6:1-18).» Ο Ρόμπερτσον κατόπιν προσθέτει:

«Επιπλέον, για ν’ αντισταθμισθούν αυτές οι παραλλαγές, οι οποίες χρειάζονται εξήγησι, δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι οι δυο ομιλίες αρχίζουν με όμοιο τρόπο και καταλήγουν με όμοιο τρόπο, ότι έχουν μια γενική ομοιότητα στη σειρά των διαφορετικών μερών και ότι δείχνουν γενική ομοιότητα και συχνά απόλυτη ταυτότητα εκφράσεως.»

ΠΟΥ ΚΑΙ ΣΕ ΠΟΙΑ ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ;

Πότε στη διάρκεια της επιγείου διακονίας του παρουσίασε ο Υιός του Θεού αυτή την ομιλία; Οι Γραφές αναφέρουν ότι ο Ιησούς διέκοψε την πρώτη περιοδεία του στη Γαλιλαία για να τηρήση την «εορτή των Ιουδαίων» (πιθανώς το Πάσχα του 31 μ.Χ.) στην Ιερουσαλήμ. (Ιωάν. 4:46-5:1) Ο Λουκάς αναφέρει ότι όταν ο Ιησούς επέστρεψε στη Γαλιλαία, οι Φαρισαίοι τον κατηγόρησαν επειδή εθεράπευσε έναν άνθρωπο με ξηρά χείρα την ημέρα του Σαββάτου. (Λουκ. 6:6-11) Σύντομα μετά απ’ αυτό, «εξήλθεν εις το όρος να προσευχηθή, και διενυκτέρευεν εν τη προσευχή του Θεού. Και ότε έγεινεν ημέρα, έκραξε τους μαθητάς αυτού και εξέλεξεν εξ αυτών δώδεκα, τους οποίους και ωνόμασεν αποστόλους.»—Λουκ. 6:12, 13.

Μετά απ’ αυτό, ο Ιησούς «καταβάς μετ’ αυτών εστάθη επί τόπου πεδινού, και παρήσαν όχλος μαθητών αυτού και πλήθος πολύ του λαού από πάσης της Ιουδαίας και Ιερουσαλήμ και της παραλίας Τύρου και Σιδώνος, οίτινες ήλθον δια να ακούσωσιν αυτόν και να ιατρευθώσιν από των νόσων αυτών, και οι ενοχλούμενοι υπό πνευμάτων ακαθάρτων, και εθεραπεύοντο. Και πας ο όχλος εζήτει να εγγίση αυτόν, διότι δύναμις εξήρχετο παρ’ αυτού και ιάτρευε πάντας. Και αυτός σηκώσας τους οφθαλμούς αυτού εις τους μαθητάς αυτού» άρχισε να εκφωνή την επί του Όρους Ομιλία.—Λουκ. 6:17-20.

Έτσι, ο Ιησούς εξεφώνησε την επί του Όρους Ομιλία μετά την εκλογή των 12 αποστόλων του. Αυτό συνέβη προφανώς το έτος 31 μ.Χ., περίπου στο μέσον της διαρκείας τριάμισυ ετών επιγείου διακονίας του. Μολονότι «πλήθος πολύ» απ’ όλη την Παλαιστίνη άκουσαν την ομιλία, η Γραφική αφήγησις δείχνει ότι ο Ιησούς μίλησε κυρίως προς όφελος των μαθητών του.—Ματθ. 5:1, 2· Λουκ. 6:17, 20.

Πού εξεφώνησε ο Ιησούς την ομιλία αυτή; Υπάρχουν πολλές εκδοχές σχετικά μ’ αυτό. Μερικοί υποθέτουν ένα υψηλό όρος προς τη Γαλιλαία, όπως το Όρος Θαβώρ. Άλλοι εννοούν μια τοποθεσία που ονομάζεται «τα κέρατα του Χαττίν,» η οποία βρίσκεται μεταξύ του Όρους Θαβώρ και της Καπερναούμ. Οι Γραφές όμως δεν αναφέρουν τη συγκεκριμένη τοποθεσία όπου εξεφωνήθη η επί του Όρους Ομιλία. Σχετικά μ’ αυτό, το Λεξικό της Αγίας Γραφής υπό Τζαίημς Χάστινγκς τονίζει:

«Η Ομιλία εξεφωνήθη στη Γαλιλαία, η οποία ήταν η σκηνή της κυρίας διακονίας του Ιησού (παράβαλε με Ματθ. 4:23-25, Λουκ. 6:17). Αν υπάρχη μια ένδειξις στα εδάφια Ματθ. 8:5 και Λουκ. 7:1 ότι η τοποθεσία του γεγονότος αυτού ήταν κοντά στην Καπερναούμ, δεν θα μπορούσε τότε να καθορισθή η ακριβής τοποθεσία. . . . Το όρος που αναφέρεται στα εδάφια Ματθ. 5:1, 8:1 και Λουκ. 6:12 δεν ονομάζεται και δεν μπορεί να καθορισθή. Μπορεί να υποθέσωμε, όμως, ότι η τοποθεσία της επί του Όρους Ομιλίας ήταν η περιοχή δυτικά της λίμνης, όχι πολύ μακρυά από την πυκνοκατοικημένη παραλία.»

Η ΜΕΘΟΔΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ

Παρατηρήσατε ποτέ πώς η μέθοδος διδασκαλίας που βρίσκεται στην επί του Όρους Ομιλία διαφέρει από τον τρόπο με τον οποίον οι κοσμικοί διανοούμενοι δίνουν καθοδηγία; Το ίδιο βιβλίο του Χάστινγκς λέγει για τη μέθοδο διδασκαλίας του Ιησού τα εξής:

«Καθώς δίδασκε τα πλήθη, στις συναγωγές τους, στους δρόμους, στις παραλίες και στις πλαγιές των λόφων της Γαλιλαίας, εξέφραζε τις θρησκευτικές Του αλήθειες και τις ηθικές Του αρχές με συγκεκριμένα λαϊκά ρητά, αντιπαραβάλλοντας με πολλούς απλούς τρόπους το δικό Του ιδανικό για τη ζωή με τις συμβατικές αντιλήψεις και συνήθειες, και αντλώντας τα παραδείγματα της διδασκαλίας Του από τα συνήθη επαγγέλματα, τις εμπειρίες και το περιβάλλον των ακροατών Του. Τελείως απηλλαγμένος από τις σχολαστικές και διανοητικές φιλοσοφίες, . . . δεν δίδαξε αυτά τα θέματα με τον τρόπο των αρχαίων ή συγχρόνων σχολών. Εξέφραζε τις ιδέες Του με τέτοιον τρόπο ώστε να καταστήση τη γνώσι Του παγκόσμια. Μιλούσε με απλότητα, ενόρασι, και θέρμη, πράγματα τα οποία θα ενδιέφεραν όλους τους σοβαρούς ακροατάς.»

Πόσο γνωστές σ’ εσάς είναι οι αλήθειες που περιέχονται στην επί του Όρους Ομιλία; Πιθανώς γνωρίζετε μερικά από τα αποφθέγματά της, όπως την «Κυριακή Προσευχή» ή «Πάτερ Ημών,» και τη δήλωσι που έγινε γνωστή ως ο «χρυσούς κανών,» όπου ο Ιησούς είπε: «Πάντα όσα αν θέλητε να κάμνωσιν εις εσάς οι άνθρωποι, ούτω και σεις κάμνετε εις αυτούς.» (Ματθ. 6:9-13· 7:12) Αλλά τι θα λεχθή για την υπόλοιπη παρουσίασι του Ιησού; Θα θέλατε να την εξετάσετε με περισσότερες λεπτομέρειες;

Οι επόμενες εκδόσεις του περιοδικού Η Σκοπιά θα παρουσιάσουν μια σειρά άρθρων που θα εξετάζουν ολόκληρη την επί του Όρους Ομιλία. Γιατί να μη προετοιμασθήτε να επωφεληθήτε πλήρως απ’ αυτή την ύλη διαβάζοντας προσεκτικά ολόκληρη την ομιλία από τώρα μόλις βρήτε ευκαιρία; Διαβάστε την προσεκτικά. Κάνετε σκέψεις πάνω σ’ αυτά που είπε ο Ιησούς. Θα διαπιστώσετε ότι αυτό θα είναι μια ευχάριστη εμπειρία.